Khóa luận Hoạt động cho thuê tài chính tại công ty cho thuê tài chính I, ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƢƠNG KHOA KINH TẾ NGOẠI THƢƠNG CHUYÊN NGÀNH TIẾNG ANH -------------------------------- KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP TÊN ĐỀ TÀI: HOẠT ĐỘNG CHO THUÊ TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CHO THUÊ TÀI CHÍNH I, NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM Họ và tên sinh viên: Lê Thị Thu Thuỷ Lớp: Anh 9 - KTNT Khoá: 41C Giáo viên hƣớng dẫn: TS. Phạm Thu Hƣơng Hà Nội, tháng 11 năm 2006 MỤC LỤC Trang LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................................................. ............. 1 CHƯƠNG I. NHỮNG VẤN ĐỂ CƠ BẢN VỀ HOẠT ĐỘNG CHO THUÊ TÀI CHÍNH ............................................................................................................................. 3 1. Khái niệm, đặc điểm và quy trình cho thuê tài chính .................................................... 3 1.1. Khái niệm cho thuê tài chính ......................................................................................... 3 1.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển hoạt động cho thuê tài chính….. 3 1.1.2. Khái niệm cho thuê tài chính ....................................................................... 4 1.2. Đặc điểm của hoạt động cho thuê tài chính ............................................................. 4 1.2.1. Tiêu chuẩn của cho thuê tài chính ............................................................. 4 1.2.2. Nội dung cơ bản của cho thuê tài chính .................................................. 5 1.2.3. Các hình thức cho thuê tài chính ................................................................ 8 1.3. Quy trình cho thuê tài chính ........................................................................................... 12 2. Những nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động cho thuê tài chính .................................... 13 2.1. Nhân tố từ phía công ty cho thuê tài chính .............................................................. 13 2.2. Nhân tố từ phía khách hàng ............................................................................................ 14 2.3. Những nhân tố thuộc môi trường kinh tế ................................................................. 15 2.4. Những nhân tố thuộc môi trường pháp lý ................................................................ 15 3. Lợi ích của cho thuê tài chính ...................................................................................................... 16 3.1. Đối với nền kinh tế ............................................................................................................. 16 3.2. Đối với bên cho thuê .......................................................................................................... 18 3.3. Đối với bên đi thuê ............................................................................................................. 19 4. Kinh nghiệm phát triển hoạt động cho thuê tài chính tại một số nước trên thế giới ............................................................................................................................................................. 21 4.1. Nhật Bản .................................................................................................................................. 21 4.2. Hàn Quốc ................................................................................................................................. 22 4.3. Indonexia ................................................................................................................................. 23 5. Hoạt động cho thuê tài chính tại Việt Nam .......................................................................... 24 5.1. Khuôn khổ pháp lý của hoạt động cho thuê tài chính tại Việt Nam ............. 25 5.2. Mạng lưới, tổ chức của các công ty cho thuê tài chính tại Việt Nam .......... 26 5.3. Kết quả hoạt động cho thuê tài chính tại Việt Nam ............................................. 27 CHƯƠNG II. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CHO THUÊ TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CHO THUÊ TÀI CHÍNH I NHNo&PTNT VIỆT NAM… 30 1. Khái quát về hoạt động cho thuê tài chính của NHNo&PTNT Việt Nam ......... 30 2. Giới thiệu về Công ty Cho thuê tài chính I NHNo&PTNT Việt Nam ................... 32 2.1. Quá trình hình thành .......................................................................................................... 32 2.2. Cơ cấu tổ chức ..................................................................................................................... 33 2.3. Nội dung hoạt động ............................................................................................................ 34 Trang 2.4. Kết quả hoạt động kinh doanh cho đến nay ............................................................ 35 3. Hoạt động cho thuê tài chính tại Công ty Cho thuê tài chính I NHNo&PTNT Việt Nam ...................................................................................................................... 36 3.1. Quy trình cho thuê tài chính tại Công ty Cho thuê tài chính I NHNo&PTNT Việt Nam .......................................................................................................... 36 3.2. Thực trạng hoạt động cho thuê tài chính tại Công ty Cho thuê tài chính I NHNo&PTNT Việt Nam .......................................................................................................... 39 3.2.1. Nguồn vốn ............................................................................................................ 39 3.2.2. Tình hình cho thuê tài chính ........................................................................ 42 3.2.3. Tình hình dư nợ ................................................................................................. 44 3.2.4. Tình hình nợ quá hạn ....................................................................................... 48 4. Đánh giá hoạt động cho thuê tài chính tại Công ty Cho thuê tài chính I NHNo&PTNT Việt Nam ...................................................................................................................... 50 4.1. Những kết quả đạt được ................................................................................................... 50 4.2. Những khó khăn, tồn tại ................................................................................................... 52 4.3. Nguyên nhân của những khó khăn, tồn tại .............................................................. 53 CHƯƠNG III. GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM MỞ RỘNG HOẠT ĐỘNG CHO THUÊ TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CHO THUÊ TÀI CHÍNH I NHNo&PTNT VIỆT NAM .................................................................................... 59 1. Định hướng và mục tiêu cho thuê tài chính của NHNo&PTNT Việt Nam và Công ty Cho thuê tài chính I trong thời gian tới .................................................................... 59 1.1. Định hướng và mục tiêu cho thuê tài chính của NHNo&PTNT Việt Nam. 59 1.2. Định hướng và mục tiêu cho thuê tài chính của Công ty Cho thuê tài chính I trong năm 2006 và kế hoạch 5 năm 2005-2010 .............................................. 59 2. Một số giải pháp ............................................................................................................................. ...... 61 2.1. Mở rộng về mặt địa lý ....................................................................................................... 61 2.2. Phát triển dịch vụ hỗ trợ cho thuê tài chính ............................................................. 62 2.3. Đẩy mạnh công tác tiếp thị ............................................................................................. 63 2.4. Phát triển công nghệ thông tin ....................................................................................... 65 2.5. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ......................................................................... 66 2.6. Nâng cao chất lượng thẩm định .................................................................................... 69 2.7. Xây dựng chiến lược huy động vốn ............................................................................ 73 2.8. Đa dạng hoá hình thức, tài sản và đối tượng cho thuê ....................................... 75 3. Một số kiến nghị ................................................................................................................................... 76 3.1. Hoàn thiện hệ thống pháp lý và môi trường kinh doanh ................................... 76 3.2. Đối với NHNo&PTNT Việt Nam ................................................................................ 79 KẾT LUẬN ................................................................................................................................................ 81 TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................................................. 83 Hoạt động cho thuê tài chính tại Công ty Cho thuê tài chính I NHNo&PTNT Việt Nam ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Lê Thị Thu Thuỷ, A9 - K41C - KTNT DANH MỤC BẢNG Trang Bảng 1. Danh sách các công ty cho thuê tài chính ………………...……. 26 Bảng 2. Tình hình nguồn vốn ……………………………………………...…….. 40 Bảng 3. Tình hình huy động vốn ……………………………………………...... 42 Bảng 4. Tình hình cho thuê tài chính …………………………………………. 43 Bảng 5. Dư nợ theo thành phần kinh tế ……………………………...………. 45 Bảng 6. Dư nợ theo loại tài sản ……………………………………...………... 47 Bảng 7. Tình hình nợ quá hạn …………………………………………………… 48 Bảng 8. Nợ quá hạn theo thành phần kinh tế ……………………………… 49 DANH MỤC SƠ ĐỒ VÀ BIỂU ĐỒ Trang Sơ đồ 1. Quy trình cho thuê tài chính …………………………………………. 12 Sơ đồ 2. Cơ cấu tổ chức của Công ty Cho thuê tài chính I NHNo&PTNT Việt Nam ……………………...……………………. 33 Biểu đồ 1. Kết quả tình hình dư nợ và lợi nhuận trước thuế (1999-2005) ………………………………………………………………… 35 Hoạt động cho thuê tài chính tại Công ty Cho thuê tài chính I NHNo&PTNT Việt Nam ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Lê Thị Thu Thuỷ, A9 - K41C - KTNT 1 LỜI MỞ ĐẦU Một trong những vấn đề bức xúc hiện nay đối với các doanh nghiệp là vấn đề về vốn. Vốn là yếu tố cơ bản không thể thiếu được của quá trình sản xuất kinh doanh. Sự phát triển với quy mô ngày càng lớn của các doanh nghiệp đòi hỏi phải có lượng vốn ngày càng nhiều. Điều đó đòi hỏi các doanh nghiệp phải huy động cao độ nguồn vốn bên trong, đồng thời phải tìm cách huy động nguồn vốn bên ngoài để đáp ứng nhu cầu đầu tư phát triển. Để có thể đứng vững và phát triển được, các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, cần có nguồn tài trợ vốn hiệu quả và ổn định. Tín dụng ngân hàng vẫn là kênh truyền thống mà các doanh nghiệp thường tìm đến khi cần vốn đầu tư, nhưng bên cạnh đó còn một kênh tiếp vốn hiệu quả khác mà chưa được nhiều doanh nghiệp Việt Nam biết đến đó là cho thuê tài chính. Cho thuê tài chính không chỉ tài trợ vốn cho doanh nghiệp mà còn là một biện pháp hữu hiệu hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư, đổi mới máy móc, thiết bị và công nghệ, đặc biệt là trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay thì việc hiện đại hoá công nghệ, kỹ thuật là một thách thức lớn đối với doanh nghiệp Việt Nam. Cùng với tín dụng ngân hàng, sự ra đời và phát triển khá tốt trong thời gian qua của hoạt động cho thuê tài chính đã góp phần hoàn thiện hơn thị trường vốn, đặc biệt là vốn trung và dài hạn; đáp ứng được nhu cầu về vốn và tạo điều kiện để các doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào quá trình hội nhập và tiếp nhận nguồn công nghệ, kỹ thuật tiên tiến từ bên ngoài. Trong số 9 công ty cho thuê tài chính đang hoạt động tại Việt Nam hiện nay thì Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam có đến 2 công ty; đó là Công ty Cho thuê tài chính I có trụ sở tại Hà Nội và Công ty Cho thuê tài chính II có trụ sở tại thành phố Hồ Chí Minh. Tuy cùng được thành lập từ những năm đầu khi hoạt động cho thuê tài chính mới xuất hiện tại Việt Nam, nhưng Công ty Cho thuê tài chính I gặp nhiều khó khăn hơn về Hoạt động cho thuê tài chính tại Công ty Cho thuê tài chính I NHNo&PTNT Việt Nam ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Lê Thị Thu Thuỷ, A9 - K41C - KTNT 2 môi trường kinh doanh so với Công ty Cho thuê tài chính II; song tập thể cán bộ công nhân viên của Công ty đã nỗ lực vượt khó, từng bước khẳng định mình và đã đạt được những thành quả rất đáng khích lệ. Theo thống kê thì năm 2004, Công ty Cho thuê tài chính I chiếm 19% thị phần cho thuê tài chính tại Việt Nam, đứng thứ hai trên thị trường - chỉ sau Công ty Cho thuê tài chính II cùng thuộc Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam với 22% thị phần. Hoạt động của Công ty không những góp phần phát triển thị trường cho thuê tài chính nói riêng, vốn còn khá mới mẻ tại Việt Nam, mà còn góp phần phát triển thị trường vốn nói chung, tạo điều kiện về vốn cho các doanh nghiệp Việt Nam gia tăng sức cạnh tranh trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế. Do vậy, em đã quyết định chọn đề tài “Hoạt động cho thuê tài chính tại Công ty Cho thuê tài chính I Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam” cho luận văn tốt nghiệp của mình. Đề tài tập trung xem xét những vấn đề lý luận cơ bản về hoạt động cho thuê tài chính; trên cơ sở đó sẽ đi sâu phân tích thực trạng hoạt động cho thuê tài chính tại Công ty, rút ra những kết quả, tồn tại và từ đó kiến nghị các giải pháp nhằm mở rộng hoạt động cho thuê tài chính tại Công ty. Trên cơ sở mục đích, đối tượng và phạm vi nghiên cứu như trên; nội dung của luận văn được chia thành 3 chương. Chương I: Những vấn đề cơ bản về hoạt động cho thuê tài chính. Chương II: Thực trạng hoạt động cho thuê tài chính tại Công ty Cho thuê tài chính I NHNo&PTNT Việt Nam. Chương III: Giải pháp và kiến nghị nhằm mở rộng hoạt động cho thuê tài chính tại Công ty Cho thuê tài chính I NHNo&PTNT Việt Nam. Hy vọng rằng với những vấn đề lý thuyết và thực tiễn được trình bày, luận văn sẽ làm sáng tỏ thực trạng hoạt động cho thuê tài chính tại Công ty Hoạt động cho thuê tài chính tại Công ty Cho thuê tài chính I NHNo&PTNT Việt Nam ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Lê Thị Thu Thuỷ, A9 - K41C - KTNT 3 Cho thuê tài chính I Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam; trên cơ sở đó kiến nghị những giải pháp có ý nghĩa thực tiễn đối với công ty, giúp công ty kinh doanh hiệu quả và nâng cao được vị thế của mình. Hoạt động cho thuê tài chính tại Công ty Cho thuê tài chính I NHNo&PTNT Việt Nam ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Lê Thị Thu Thuỷ, A9 - K41C - KTNT 4 CHƢƠNG I. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ HOẠT ĐỘNG CHO THUÊ TÀI CHÍNH 1. Khái niệm, đặc điểm và quy trình cho thuê tài chính 1.1. Khái niệm cho thuê tài chính 1.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển hoạt động cho thuê tài chính Cho thuê tài sản nói chung là một hình thức tài trợ vốn trung và dài hạn ra đời cách đây hàng nghìn năm. Theo các thư tịch cổ, các giao dịch thuê tài sản đã xuất hiện từ khoảng 2000 năm trước Công nguyên tại thành phố Sumerian - một phần lãnh thổ Iraq ngày nay. Trong các nền văn minh cổ đại khác như Hy Lạp, La Mã, Ai Cập…cũng đã xuất hiện các hình thức cho thuê để tài trợ cho việc sử dụng đất đai, gia súc, công cụ sản xuất. Vào những năm 1950, khi cuộc Cách mạng Công nghiệp bùng nổ, số lượng và chủng loại hàng hoá tăng vọt, các nhà sản xuất bị đặt trong tình trạng cạnh tranh quyết liệt, buộc phải tìm các phương thức bán hàng mới, đồng thời tìm cách hạn chế rủi ro trong quá trình mua bán hàng trả chậm. Lúc đầu cho thuê tài sản chỉ là một hình thức bán hàng của các nhà sản xuất, tuy nhiên, từ những năm 50 trở lại đây hoạt động cho thuê đã phát triển mạnh mẽ và trở thành một loại hình dịch vụ tài chính chuyên sâu với sự ra đời của hàng loạt các công ty cho thuê tài chính độc lập. Đầu tiên là việc thành lập công ty cho thuê tài chính độc lập tại Hoa Kỳ năm 1952 – United States Leasing Corporation. Sau đó nghiệp vụ này nhanh chóng thâm nhập vào Châu Âu đầu những năm 60 và từ đó lan sang các nước đang phát triển vào giữa những năm 70. Hoạt động cho thuê tài chính tại Công ty Cho thuê tài chính I NHNo&PTNT Việt Nam ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Lê Thị Thu Thuỷ, A9 - K41C - KTNT 5 Hiện nay, hoạt động cho thuê tài sản đã trở thành hình thức tài trợ phổ biến trên thế giới và đã góp phần to lớn vào việc thúc đẩy sự phát triển sản xuất kinh doanh. 1.1.2. Khái niệm cho thuê tài chính Nhìn chung, chúng ta có thể hiểu cho thuê tài chính là hình thức tín dụng trung và dài hạn trên cơ sở hợp đồng cho thuê tài sản giữa bên cho thuê và bên đi thuê. Khi kết thúc thời hạn thuê, quyền sở hữu tài sản được chuyển sang cho bên thuê hoặc bên thuê được quyền chọn mua tài sản thuê theo các điều kiện đã thoả thuận trong hợp đồng thuê. Trong thời hạn thuê, các bên không được đơn phương huỷ bỏ hợp đồng. Theo Nghị định 16/2001/NĐ-CP ngày 02/05/2001 của Chính phủ về tổ chức và hoạt động của công ty cho thuê tài chính, cho thuê tài chính được định nghĩa như sau: “Cho thuê tài chính là hoạt động tín dụng trung và dài hạn thông qua việc cho thuê máy móc, thiết bị, phương tiện vận chuyển và các động sản khác trên cơ sở hợp đồng cho thuê giữa bên cho thuê và bên thuê. Bên cho thuê cam kết mua máy móc, thiết bị, phương tiện vận chuyển và các động sản khác theo yêu cầu của bên thuê và nắm giữ quyền sở hữu đối với các tài sản cho thuê. Bên thuê sử dụng tài sản thuê và thanh toán tiền thuê trong suốt thời hạn thuê đã được hai bên thoả thuận ”. 1.2. Đặc điểm của hoạt động cho thuê tài chính 1.2.1. Tiêu chuẩn của cho thuê tài chính Theo quy định của Uỷ ban tiêu chuẩn kế toán quốc tế IASC (International Accounting Standard Committee) thì cho thuê tài chính phải thoả mãn ít nhất một trong bốn tiêu chuẩn sau: 1- Quyền sở hữu tài sản thuê được chuyển giao cho bên thuê khi thời hạn cho thuê kết thúc và bên thuê đã thanh toán đủ tiền thuê theo quy định. Hoạt động cho thuê tài chính tại Công ty Cho thuê tài chính I NHNo&PTNT Việt Nam ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Lê Thị Thu Thuỷ, A9 - K41C - KTNT 6 2- Hợp đồng cho thuê quy định bên thuê có quyền chọn mua tài sản theo giá tượng trưng khi thời hạn cho thuê kết thúc và bên thuê đã thanh toán đủ tiền thuê theo quy định. 3- Thời hạn cho thuê chiếm phần lớn thời gian hữu dụng của tài sản, trừ trường hợp tài sản đã qua sử dụng. 4- Giá trị hiện tại của các khoản tiền thuê tối thiểu bằng hoặc lớn hơn giá trị thị trường của tài sản tại thời đ