Khóa luận Kinh nghiệm của M&Acủa trung quốc và bài học cho Việt Nam

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG KHOA KINH TẾ VÀ KINH DOANH QUỐC TẾ CHUYÊN NGÀNH KINH TẾ ĐỐI NGOẠI    KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP Đề tài: KINH NGHIỆM CỦA M&A CỦA TRUNG QUỐC VÀ BÀI HỌC CHO VIỆT NAM Họ và tên sinh viên : ThiÒu ThÞ Hång V©n Lớp : Anh 6 Khoá : 44 D Giáo viên hướng dẫn : TS. NguyÔn §×nh Thä Hà Nội, tháng 5 năm 2009 Mục lục Lời mở đầu ............................................................................................................ 1 CHƢƠNG MỘT : MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ HOẠT ĐỘNG MUA LẠI VÀ SÁP NHẬP (M&A). ............................................................................... 3 1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ HOẠT ĐỘNG M&A......................................... 3 1.1. M&A là gì ? .............................................................................................. 3 111...111...111... MMMuuuaaa bbbááánnn dddoooaaannnhhh nnnggghhhiiiệệệppp (((AAAcccqqquuuiiisssiiitttiiiooonnn)))... ..................................................................................................................................................................... 3 33 111...111...222... SSSáááppp nnnhhhậậậppp dddoooaaannnhhh nnnggghhhiiiệệệppp (((MMMeeerrrgggeeerrr)))... ....................................................................................................................................................................................... 3 33 1.2. Phân biệt hoạt động mua lại và sáp nhập. .............................................. 5 1.3. Phân loại hoạt động M&A. ...................................................................... 6 1.4. Cộng hƣởng M&A và lợi ích hoạt động M&A đối với các doanh nghiệp. ............................................................................................................... 8 111...444...111... NNNggguuuyyyêêênnn lllýýý cccộộộnnnggg hhhưưưởởởnnnggg tttrrrooonnnggg MMM&&&AAA.................................................................................................................................................................................... 8 88 111...444...222... LLLợợợiii íííccchhh hhhoooạạạttt đđđộộộnnnggg MMM&&&AAA mmmaaannnggg lllạạạiii ccchhhooo dddoooaaannnhhh nnnggghhhiiiệệệppp... . ............................................................................................ 8 88 2. TÁC ĐỘNG CỦA M&A TỚI NỀN KINH TẾ VĨ MÔ. ............................. 14 2.1. Tác động tích cực ................................................................................... 14 2.2. Tác động tiêu cực. .................................................................................. 15 3. HOẠT ĐỘNG M&A TRÊN THẾ GIỚI. .................................................... 16 3.1. Quá trình hình thành và phát triển của hoạt động M&A trên thế giới. .... 16 3.2. Thực trạng M&A trên thế giới trong những năm gần đây. ................. 19 3.3. Đặc điểm hoạt động M&A trên thế giới. ............................................... 21 CHƢƠNG HAI: ĐÁNH GIÁ KINH NGHIỆM HOẠT ĐỘNG M&A CỦA TRUNG QUỐC. ................................................................................................. 23 1. GIỚI THIỆU THỊ TRƢỜNG M&A TẠI TRUNG QUỐC........................ 23 1.1. Nguyên nhân hình thành M&A tại Trung Quốc. ................................. 23 1.2. Quá trình hình thành và phát triển M&A tại Trung Quốc. ................. 25 111...222...111... GGGiiiaaaiii đđđoooạạạnnn tttừừừ nnnăăămmm 111999888555 --- 111999999666 ::: gggiiiaaaiii đđđoooạạạnnn bbbắắắttt đđđầầầuuu xxxuuuấấấttt hhhiiiệệệnnn hhhoooạạạttt đđđộộộnnnggg MMM&&&AAA... . ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 2 22555 111...222...222... GGGiiiaaaiii đđđoooạạạnnn tttừừừ nnnăăămmm 111999999777 đđđếếếnnn 222000000000::: gggiiiaaaiii đđđoooạạạnnn MMM&&&AAA cccủủủaaa nnnhhhữữữnnnggg cccôôônnnggg tttyyy đđđưưượợợccc nnniiiêêêmmm yyyếếếttt... ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2 22888 111...222...333...G GGiiiaaaiii đđđoooạạạnnn 222000000111--- 222000000888::: gggiiiaaaiii đđđoooạạạnnn hhhộộộiii nnnhhhậậậppp cccủủủaaa nnnềềềnnn kkkiiinnnhhh tttếếế TTTrrruuunnnggg QQQuuuốốốccc... 333111 2. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG M&A CỦA TRUNG QUỐC. .................. 40 2.1. Môi trƣờng đầu tƣ cho M&A. ............................................................... 40 222...111...111... TTTốốốccc đđđộộộ tttăăănnnggg tttrrrưưưởởởnnnggg kkkiiinnnhhh tttếếế cccaaaooo... . . .............................................................................................................................................................................................. 4 44000 222...111...222... TTToooààànnn cccầầầuuu hhhóóóaaa... ................................................................................................................................................................................................................................................................................. 4 44222 222...111...333... CCCảảảiii cccáááccchhh kkkiiinnnhhh tttếếế vvvààà cccổổổ ppphhhầầầnnn hhhóóóaaa dddoooaaannnhhh nnnggghhhiiiệệệppp... . ................................................................................................................. 4 44222 222...111...444... TTThhhúúú hhhúúúttt vvvốốốnnn đđđầầầuuu tttưưư nnnưưướớớccc nnngggoooàààiii... . . ........................................................................................................................................................................................... 4 44333 222...111...555... TTThhhúúúccc đđđẩẩẩyyy sssựựự ppphhháááttt tttrrriiiểểểnnn cccủủủaaa ttthhhịịị tttrrrưưườờờnnnggg ccchhhứứứnnnggg kkkhhhoooááánnn... . . ........................................................................................ 4 44444 2.2. Đặc điểm thị trƣờng M&A của Trung Quốc. ....................................... 45 222...222...111... TTTốốốccc đđđộộộ tttăăănnnggg tttrrrưưưởởởnnnggg cccủủủaaa hhhoooạạạttt đđđộộộnnnggg MMM&&&AAA tttạạạiii TTTrrruuunnnggg QQQuuuốốốccc... . . ................................................................ 4 44555 222...222...222... NNNhhhữữữnnnggg ppphhhưưươơơnnnggg ttthhhứứứccc gggiiiaaaooo dddịịịccchhh MMM&&&AAA tttạạạiii TTTrrruuunnnggg QQQuuuốốốccc... ................................................................................. 4 44666 222...222...333... ĐĐĐặặặccc đđđiiiểểểmmm hhhoooạạạttt đđđộộộnnnggg MMM&&&AAA tttạạạiii TTTrrruuunnnggg QQQuuuốốốccc... . . ..................................................................................................................................... 4 44999 222...222...444... KKKhhhuuunnnggg ppphhháááppp lllýýý... . ............................................................................................................................................................................................................................................................................. 5 55222 2.2.4.1. Các văn bản pháp lý liên quan đến hoạt động M&A tại Trung Quốc. ..................................................................................................... 52 2.2.4.2. Một số điểm lưu ý về khung pháp lý của hoạt động M&A tại Trung Quốc. ..................................................................................................... 55 3. ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG M&A CỦA TRUNG QUỐC. ......................... 57 3.1. Những cơ hôi, thách thức cho các nhà đầu tƣ khi tham gia vào hoạt động M&A tại Trung Quốc. ........................................................................... 57 333...111...111... CCCơơơ hhhộộộiii . ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 5 55777 333...111...222... TTThhháááccchhh ttthhhứứứccc... . ............................................................................................................................................................................................................................................................................................ 5 55999 3.2. Thành tựu và hạn chế còn tồn tại trong hoạt động M&A của Trung Quốc .. 63 333...222...111... TTThhhààànnnhhh tttựựựuuu đđđạạạttt đđđưưượợợccc... ................................................................................................................................................................................................................................................... 6 66333 3.2.1.1.Thị trường M&A tại Trung Quốc là lựa chọn số một cho các nhà đầu tư nước ngoài tại khu vực Châu Á. ........................................... 63 3.2.1.2.Thị trường M&A tại Trung Quốc giữ vị trí thứ ba tại Châu Á Thái Bình Dương. .................................................................................. 64 333...222...222... HHHạạạnnn ccchhhếếế cccòòònnn tttồồồnnn tttạạạiii... . ..................................................................................................................................................................................................................................................... 6 66555 3.2.2.1.Các vấn đề còn tồn tại về hành lang pháp lý. ............................. 65 3.2.2.2.Vai trò của chính phủ trong hoat động M&A. ............................ 66 3.2.2.3.Vấn đề tồn tại từ bản thân các công ty nội địa Trung Quốc. ....... 68 CHƢƠNG BA: KIẾN NGHỊ CHO SỰ PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG M&A TẠI VIỆT NAM. ................................................................................................ 70 1. THỰC TRẠNG THỊ TRƢỜNG M&A TẠI VIỆT NAM. ......................... 70 1.1. Quá trình hình thành và phát triển hoạt động M&A tại Việt Nam. .... 70 1.2. Đặc điểm về thị trƣờng M&A tại Việt Nam. ......................................... 72 111...222...111... QQQuuuyyy mmmôôô,,, tttốốốccc đđđộộộ tttăăănnnggg tttrrrưưưởởởnnnggg... . .............................................................................................................................................................................................................. 7 77222 111...222...222... ĐĐĐặặặccc đđđiiiểểểmmm hhhoooạạạttt đđđộộộnnnggg MMM&&&AAA tttạạạiii VVViiiệệệttt NNNaaammm... ................................................................................................................................................... 7 77444 111...222...333... KKKhhhuuunnnggg ppphhháááppp lllýýý vvvềềề MMM&&&AAA... . ................................................................................................................................................................................................................................ 7 77666 1.3. Một số vấn đề hạn chế về hoạt động M&A tại Việt Nam. .................... 80 111...333...111... HHHạạạnnn ccchhhếếế vvvềềề hhhệệệ ttthhhốốốnnnggg ppphhháááppp llluuuậậậttt... . ............................................................................................................................................................................................... 8 88111 111...333...222... HHHạạạnnn ccchhhếếế tttrrrooonnnggg vvvấấấnnn đđđềềề đđđịịịnnnhhh gggiiiááá dddoooaaannnhhh nnnggghhhiiiệệệppp... . . ......................................................................................................................... 8 88555 111...333...333... HHHạạạnnn ccchhhếếế tttừừừ ppphhhíííaaa cccáááccc dddoooaaannnhhh nnnggghhhiiiệệệppp VVViiiệệệttt NNNaaammm... . .......................................................................................................................... 8 88777 2. BÀI HỌC KINH NGHIỆM M&A CỦA TRUNG QUỐC ĐỐI VỚI VIỆT NAM. ................................................................................................................... 90 2.1. Cải cách kinh tế tại Trung Quốc ........................................................... 91 2.2. Cổ phần hóa các doanh nghiệp SOE. .................................................... 92 2.3. Thu hút vốn đầu tƣ nƣớc ngoài. ............................................................ 93 3. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ CỤ THỂ NHẰM THÚC ĐẨY HOẠT ĐỘNG M&A TẠI VIỆT NAM. ...................................................................................... 95 3.1. Đối với Nhà nƣớc và các bộ ngành liên quan. ....................................... 95 333...111...111... ĐĐĐảảảmmm bbbảảảooo mmmôôôiii tttrrrưưườờờnnnggg kkkiiinnnhhh tttếếế---ccchhhííínnnhhh tttrrrịịị---xxxããã hhhộộộiii ổổổnnn đđđịịịnnnhhh... . ................................................................................ 9 99555 333...111...222... HHHoooààànnn ttthhhiiiệệệnnn ttthhhểểể ccchhhếếế kkkiiinnnhhh tttếếế ttthhhịịị tttrrrưưườờờnnnggg tttạạạooo nnnhhhuuu cccầầầuuu MMM&&&AAA... .................................................................. 9 99555 333...111...333... XXXâââyyy dddựựựnnnggg kkkhhhuuunnnggg ppphhháááppp lllýýý hhhoooààànnn ccchhhỉỉỉnnnhhh . . ................................................................................................................................................................... 9 99666 3.2. Đối với doanh nghiệp ............................................................................. 97 333...222...111... NNNââânnnggg cccaaaooo kkkiiiếếếnnn ttthhhứứứccc vvvềềề hhhoooạạạttt đđđộộộnnnggg MMM&&&AAA ccchhhooo dddoooaaannnhhh nnnggghhhiiiệệệppp VVViiiệệệttt NNNaaammm... . ........ 9 99777 333...222...222... ĐĐĐaaa dddạạạnnnggg hhhóóóaaa hhhoooạạạttt đđđộộộnnnggg MMM&&&AAA ...................................................................................................................................................................................................... 9 99999 333...222...333... TTTiiiếếếnnn hhhààànnnhhh đđđộộộnnnggg bbbộộộ cccáááccc bbbưưướớớccc gggiiiaaaooo dddịịịccchhh tttrrrooonnnggg mmmôôô hhhìììnnnhhh MMM&&&AAA nnnhhhằằằmmm đđđạạạttt hhhiiiệệệuuu qqquuuảảả cccủủủaaa hhhoooạạạttt đđđộộộnnnggg MMM&&&AAA... ................................................................................................................................................................................................................................. 9 99999 3.3. Các kiến nghị khác. ...............................................................................103 333...333...111... TTTăăănnnggg cccưưườờờnnnggg kkkiiiểểểmmm sssoooáááttt ttthhhôôônnnggg tttiiinnn vvvààà tttííínnnhhh mmmiiinnnhhh bbbạạạccchhh cccủủủaaa ttthhhôôônnnggg tttiiinnn ..................... 1 11000333 333...333...222... PPPhhháááttt tttrrriiiểểểnnn cccáááccc dddịịịccchhh vvvụụụ tttưưư vvvấấấnnn MMM&&&AAA... . . ................................................................................................................................................................... 1 11000333 Kết luận ..............................................................................................................105 Tài liệu tham khảo..............................................................................................106 Danh mục bảng Bảng 1.1. Ảnh hưởng của thuế khi hai công ty sáp nhập. ................................... 12 Bảng 1.2. Những cuộc sáp nhập lớn nhất trên thế giới năm 2008....................... 18 Bảng 2.1. Quy mô giao dịch M&A tại Trung Quốc từ năm 2002-2005. ............. 32 Bảng 2.2.Tầm quan trọng của hoạt động M&A tới nền kinh tế .......................... 32 Bảng 2.3. Hoạt động M&A trên thế giới. ........................................................... 47 Bảng 2.4. Văn bản pháp luật liên quan đến hoạt động M&A. ............................ 54 Bảng 2.5. Các cơ quan nhà nước thẩm quyền. ................................................... 62 Bảng 2.6. Năm thương vụ M&A lớn nhất tại Trung Quốc năm 2008. ................ 65 Bảng 3.1.Tổng giá trị M&A tại Việt Nam từ năm 2006 – nửa đầu 2008 ............ 71 Bảng 3.2. Cách tính thị phần thị trường liên quan. ............................................. 83 Bảng 3.3. Một số phương pháp đinh giá cơ bản được sử dụng trong M&A…… 85 Danh mục hình Hình 1.1. Trị giá giao dịch M&A trên giới từ năm 2001-2006. .......................... 19 Hình 1.2.Trị giá giao dịch M&A xuyên quốc gia của thế giới ............................ 20 Hình 2.1. Tỷ trọng phân bổ M&A trên từng lĩnh vực. ........................................ 27 Hình 2.2. Hoạt động M&A tại Trung Quốc từ năm 1997-1999. ......................... 30 Hình 2.3. Hoạt đông M&A tại Trung Quốc năm 2006-2007. ............................. 33 Hình 2.4. Hoạt động M&A tại Trung Quốc năm 2008. ...................................... 34 Hình 2.5. Hoạt động M&A nội địa Trung Quốc từ 1997-2005. .......................... 35 Hình 2.6. Hoạt động M&A nội địa Trung Quốc 2006-2008. .............................. 36 Hình 2.7. Họat động Outbound M&A của Trung Quốc từ 1979-2007. .............. 37 Hình 2.8. Động lực chính tham gia M&A của công ty TrungQuốc .................... 38 Hình 2.9.Hoạt động M&A xuyên quốc gia của Trung Quốc (1999-2008). ......... 39 Hình 2.10. Tích kiệm quốc dân của Trung Quốc. .............................................. 40 Hình 2.11. GDP Trung Quốc từ 1979-2006. ...................................................... 42 Hình 2.12. Dòng vốn FDI vào Trung Quốc từ năm 1983-2007. ......................... 45 Hình 2.13. Hoạt động M&A của Trung Quốc từ 1990-2006. ............................. 46 Hình 2.14. Hoạt động M&A tại Trung Quốc từ năm 2005- 2008. ...................... 52 Hình 2.15. Hoạt động M&A xuyên quốc gia của Trung Quốc (2003-2008). ...... 63 Hình 3.1. Hoạt động M&A tại Việt Nam từ 2006-2008. ................................ …72 Hình 3.2. Số lượng thương vụ M&A tại Việt Nam từ 1998-2007…………….. 72 Bảng chữ viết tắt. Các chữ viết tắt Viết đầy đủ FIE (Foreign invested enterprises) Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài FDI ( Foreign direct inflows) Vốn đầu tư nước ngoài trực tiếp. POE ( Private-owned enterprises) Doanh nghiệp tư nhân. SOE ( State-owned enterprises) Doanh nghiệp nhà nước. MOFCOM (The Ministry of Commerce) Bộ thương mại Trung Quốc. SDRC (State Development and Reform Ban cải cách và phát triển quốc gia Commission) Trung Quốc. SASAC (State-owned Assets Ban quản lý và giám sát tài sản Trung Supervision and Administration Quốc Commission) CSCR (China Securities Regulatory Ban điều hành chứng khoán Trung Commission) Quốc. CBRC (China Banking Regulatory Ban quản lý ngân hàng Trung Quốc. Commission) MOF (The Ministry of Finance) Bộ tài chính Trung Quốc AIC (Aministration for Industry and Ban quản lý thương mại và công nghiệp Commerce) Trung Quốc. CFAR (Commission for Asset Ban quản lý tái cơ cấu tài sản Trung Restructure) Quốc. BSAM ( Bureau of State-owned Asset Cục quản lý tài sản nhà nước Trung Management) Quốc. Lời mở đầu Hoạt động M&A thực tiễn đã xuất hiện trên thế giới từ những năm 80 tại những nước có nền kinh tế phát triển như Hoa kỳ, Châu Âu và cho đến những năm 90, M&A đã mở rộng sang các nước có nền kinh tế đang phát t