Sau hơn 20 năm đổi m ới, nông nghiệp và nông thôn Việt Nam đã có
những bƣớc tiến rõ rệt, từ một nƣớc nông nghiệp phải nhập khẩu lớn lƣơng
thực triền miên, giờ đây chúng ta đã trở thành một nƣớc xuất rau quả và nông
sản có vị thế trên thế giới. Đặc biệt từ khi Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ
VIII hƣớng dẫn thực hiện đa dạng hoá cây trồng, hƣớng về xuất khẩu, ngành
rau quả Việt Nam đã có những bƣớc phát triển đáng kể .Tuy nhiên kết quả đạt
đƣợc vẫn chƣa tƣơng xứng với tiềm năng của đất nƣớc; trình độ sản xuất,
năng suất, sản lƣợng, chất lƣợng còn thấp, chƣa đáp ứng đƣợc yêu cầu trong
và ngoài nƣớc. Trong tình hình hiện nay, việc hội nhập ngày càng sâu rộng
vào nền kinh tế khu vực và thế giới, đặc biệt là việc gia nhập WTO tuy m ở ra
nhiều cơ hội cho ngành xuất khẩu rau quả Việt Nam song c ũng đặt ra không ít
thách thức đòi hỏi các doanh nghiệp Việt Nam phải không ngừng nỗ lực trong
cuộc chạy đua ngày càng khốc liệt trên trƣờng quốc tế.
Nhận thức đƣợc những khó khăn đó, Tổng công ty Rau quả, nông sản
(trƣớc đây là Tổng công ty Rau quả Việt Nam), một doanh nghiệp Nhà nƣớc
giữ vai trò chủ đạo trong ngành rau quả Việt Nam, đã xác định hƣớng phát
triển và xây dựng chiến lƣợc phát triển cho Tổng công ty bằng việc định
hƣớng cho xuất khẩu trên cơ sở phát huy tối đa các nguồn lực về lao động,
điều kiện tự nhiên Với nỗ lực của mình, Tổng công ty đã đạt đƣợc những
thành tựu đáng kể với 58 thị trƣờng xuất khẩu, với nhiều các chủng loại mặt
hàng và kim ngạch xuất khẩu tăng đều qua các năm. Tuy nhiên, so với tổng
kim ngạch xuất khẩu rau quả cả nƣớc thì xuất khẩu rau quả của Tổng công ty
chiế m tỷ trọng chƣa lớn và chƣa tƣơng xứng với tiềm năng và thế mạnh của
Tổng công ty. Từ thực tế đó, em đã quyết định lựa chọn đề tài “Một số giải
pháp đẩy mạnh xuất khẩu rau quả tại Tổng công ty Rau quả, nông sản
(VEGETEXCO)” làm khoá luận tốt nghiệp của mình.
100 trang |
Chia sẻ: oanh_nt | Lượt xem: 2043 | Lượt tải: 3
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Khóa luận Một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu rau quả tại tổng công ty rau quả, nông sản (vegetexco), để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƢƠNG
KHOA KINH TẾ VÀ KINH DOANH QUỐC TẾ
CHUYÊN NGÀNH KINH TẾ ĐỐI NGOẠI
---------***---------
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
Đề tài:
MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH XUẤT KHẨU RAU
QUẢ TẠI TỔNG CÔNG TY RAU QUẢ, NÔNG SẢN
(VEGETEXCO)
Sinh viên thực hiện : Nguyễn Thị Thu Hà
Lớp : Anh 5
Khoá : K42B
Giáo viên hƣớng dẫn : ThS. Đào Thị Thu Giang
HÀ NỘI, 11/2007
Một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu rau quả tại Tổng công ty Rau quả, nông sản
LỜI MỞ ĐẦU
Tính cấp thiết của đề tài
Sau hơn 20 năm đổi mới, nông nghiệp và nông thôn Việt Nam đã có
những bƣớc tiến rõ rệt, từ một nƣớc nông nghiệp phải nhập khẩu lớn lƣơng
thực triền miên, giờ đây chúng ta đã trở thành một nƣớc xuất rau quả và nông
sản có vị thế trên thế giới. Đặc biệt từ khi Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ
VIII hƣớng dẫn thực hiện đa dạng hoá cây trồng, hƣớng về xuất khẩu, ngành
rau quả Việt Nam đã có những bƣớc phát triển đáng kể .Tuy nhiên kết quả đạt
đƣợc vẫn chƣa tƣơng xứng với tiềm năng của đất nƣớc; trình độ sản xuất,
năng suất, sản lƣợng, chất lƣợng còn thấp, chƣa đáp ứng đƣợc yêu cầu trong
và ngoài nƣớc. Trong tình hình hiện nay, việc hội nhập ngày càng sâu rộng
vào nền kinh tế khu vực và thế giới, đặc biệt là việc gia nhập WTO tuy mở ra
nhiều cơ hội cho ngành xuất khẩu rau quả Việt Nam song cũng đặt ra không ít
thách thức đòi hỏi các doanh nghiệp Việt Nam phải không ngừng nỗ lực trong
cuộc chạy đua ngày càng khốc liệt trên trƣờng quốc tế.
Nhận thức đƣợc những khó khăn đó, Tổng công ty Rau quả, nông sản
(trƣớc đây là Tổng công ty Rau quả Việt Nam), một doanh nghiệp Nhà nƣớc
giữ vai trò chủ đạo trong ngành rau quả Việt Nam, đã xác định hƣớng phát
triển và xây dựng chiến lƣợc phát triển cho Tổng công ty bằng việc định
hƣớng cho xuất khẩu trên cơ sở phát huy tối đa các nguồn lực về lao động,
điều kiện tự nhiên…Với nỗ lực của mình, Tổng công ty đã đạt đƣợc những
thành tựu đáng kể với 58 thị trƣờng xuất khẩu, với nhiều các chủng loại mặt
hàng và kim ngạch xuất khẩu tăng đều qua các năm. Tuy nhiên, so với tổng
kim ngạch xuất khẩu rau quả cả nƣớc thì xuất khẩu rau quả của Tổng công ty
chiếm tỷ trọng chƣa lớn và chƣa tƣơng xứng với tiềm năng và thế mạnh của
Tổng công ty. Từ thực tế đó, em đã quyết định lựa chọn đề tài “Một số giải
pháp đẩy mạnh xuất khẩu rau quả tại Tổng công ty Rau quả, nông sản
(VEGETEXCO)” làm khoá luận tốt nghiệp của mình.
Nguyễn Thị Thu Hà 1 Anh 5 - K42B - KTNT
Một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu rau quả tại Tổng công ty Rau quả, nông sản
Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu
Khoá luận tập trung nghiên cứu thực trạng xuất khẩu rau quả của Tổng
công ty Rau quả, nông sản, trong đó có đề cập đến những nhân tố ảnh hƣởng
đến hoạt động kinh doanh xuất khẩu của Tổng công ty, nghiên cứu năng lực
cạnh tranh của Tổng công ty trong xuất khẩu rau quả đồng thời đƣa ra một số
giải pháp và kiến nghị nhằm thúc đẩy hoạt động xuất khẩu rau quả của Tổng
công ty Rau quả, nông sản.
Phƣơng pháp nghiên cứu
Khoá luận sử dụng các phƣơng pháp nghiên cứu nhƣ: thống kê, tổng
hợp, phân tích, so sánh, đánh giá, dự báo, bảng biểu kết hợp với những kiến
thức lý luận và thực tiễn về hoạt động xuất khẩu để rút ra những kết luận và
đề xuất chủ yếu.
Cấu trúc của khoá luận
Khoá luận gồm ba chƣơng:
Chƣơng 1: Tổng quan hoạt động xuất khẩu rau quả Việt Nam.
Chƣơng 2: Thực trạng xuất khẩu rau quả của Tổng công ty Rau quả,
nông sản
Chƣơng 3: Phƣơng hƣớng và một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu
rau quả tại Tổng công ty Rau quả, nông sản
Em xin chân thành cảm ơn các thầy giáo, cô giáo cùng toàn thể các cán
bộ giảng dạy và công tác tại trƣờng Đại học Ngoại thƣơng Hà Nội đã hết lòng
dạy dỗ và giúp đỡ em trong suốt thời gian qua. Xin cảm ơn các bác, các cô
chú công tác tại Tổng công ty Rau quả, nông sản đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi
tìm hiểu và cung cấp các dữ liệu thống kê cần thiết để hoàn thành khoá luận
này.
Đặc biệt em xin gửi tới cô giáo ThS. Đào Thị Thu Giang, ngƣời đã tận
tình hƣớng dẫn em hoàn thành tốt bản khoá luận này lời cảm ơn sâu sắc nhất.
Nguyễn Thị Thu Hà 2 Anh 5 - K42B - KTNT
Một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu rau quả tại Tổng công ty Rau quả, nông sản
CHƢƠNG I
TỔNG QUAN HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU RAU QUẢ VIỆT NAM
1.1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ RAU QUẢ XUẤT KHẨU VIỆT NAM
1.1.1. Vị trí của rau quả trong nền kinh tế quốc dân
Rau quả không chỉ là sản phẩm thiết yếu trong cơ cấu bữa ăn của dân
cƣ mà trong xu thế thu nhập và đời sống dân cƣ ngày càng đƣợc cải thiện
nhanh, nó còn là sản phẩm để nâng cao đời sống. Dân số quốc gia ngày càng
tăng, đời sống xã hội ngày càng phát triển thì nhu cầu, đòi hỏi về khối lƣợng,
chất lƣợng rau quả cũng lớn hơn, tốt hơn. Hiện nay, xu hƣớng tiêu dùng trong
tƣơng lai của nhiều quốc gia trên thế giới cũng nhƣ Việt Nam có sự thay đổi
lớn, tức là tăng dinh dƣỡng bằng thực vật và các loại sinh tố khác có trong rau
quả, sử dụng đồ uống pha trộn nhiều nƣớc quả nguyên chất, mặt khác giảm
tiêu dùng các loại thực phẩm nhiều chất béo, tinh bột… Sự tiêu dùng một số
loại rau quả đặc sản còn đƣợc coi là một dấu hiệu của đời sống cao. Điều này
có thể lý giải tại sao các nƣớc công nghiệp phát triển lại sản xuất, tiêu dùng
ngày càng nhiều các loại rau quả, cũng nhƣ nhập khẩu ngày càng nhiều để
đáp ứng đủ nhu cầu. Trong điều kiện đó, Việt Nam đã đẩy mạnh sản xuất và
xuất khẩu rau quả, đƣa sản xuất và xuất khẩu rau quả trở thành một trong
những ngành quan trọng trong phát triển kinh tế của mình.
Việt Nam có điều kiện khí hậu và thổ nhƣỡng khá thuận lợi cho việc
trồng trọt các loại rau, hoa, quả để phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng trong nƣớc
và xuất khẩu. Phát triển sản xuất và xuất khẩu các loại rau, hoa, quả để thay
thế cho những cây trồng khác có hiệu quả kinh tế thấp, qua đó mà chuyển
dịch cơ cấu trong nông nghiệp, tạo việc làm, tăng thu nhập cho nông dân, góp
phần vào tăng trƣởng xuất khẩu hàng hoá của cả nƣớc là rất cần thiết. Hơn
nữa, đây lại là một lĩnh vực kinh tế có ý nghĩa xã hội và nhân văn rất to lớn,
góp phần xóa đói giảm nghèo cho một bộ phận xã hội quan trọng với 70% là
Nguyễn Thị Thu Hà 3 Anh 5 - K42B - KTNT
Một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu rau quả tại Tổng công ty Rau quả, nông sản
nông dân, đời sống còn rất khó khăn, diện tích đất canh tác đang bị thu hẹp.
Do vậy, việc tập trung sức để phát triển cho đƣợc ngành này đi lên lại càng có
ý nghĩa kinh tế, chính trị xã hội cực kỳ quan trọng.
1.1.2. Đặc điểm của rau quả xuất khẩu Việt Nam
Việt Nam nằm trong khu vực nhiệt đới gió mùa nên các loại thực vật,
rau quả cũng nhƣ các sản phẩm lƣơng thực rất phong phú và đa dạng. Ở nƣớc
ta, nghề trồng rau quả đã hình thành từ rất lâu cùng với sự phát triển của nền
sản xuất nông nghiệp. Song song với việc phát triển sản xuất lƣơng thực, phát
triển rau quả cũng là khai thác một lợi thế khác của đất nƣớc, đồng thời đáp
ứng đƣợc nhu cầu thiết yếu ngày càng tăng của đời sống nhân dân.
Rau quả là sản phẩm nông nghiệp mang những đặc điểm khác với các
sản phẩm của các ngành khác. Nói chung sản phẩm rau quả xuất khẩu đƣợc
chia thành hai dạng: rau quả tƣơi và rau quả chế biến.
Rau quả tươi:
Rau quả tƣơi là sản phẩm tƣơi nên vẫn giữ nguyên đƣợc hàm lƣợng
chất dinh dƣỡng, mang lại những hƣơng vị đặc trƣng của rau quả nhiệt đới.
Nhƣng rau quả tƣơi lại là mặt hàng dễ hỏng; không để đƣợc lâu; khai thác
theo thời vụ và phụ thuộc vào thời tiết, khí hậu, đất đai; chất lƣợng giảm
mạnh nếu không đƣợc bảo quản tốt sau khi thu hoạch.
Rau tƣơi xuất khẩu của Việt Nam còn ít và chủng loại chƣa phong phú
và trƣớc mắt chƣa có khả năng xuất khẩu với khối lƣợng lớn vì rau quả xuất
khẩu dƣới dạng tƣơi ngoài việc cần có giống tốt đảm bảo chất lƣợng màu sắc,
hƣơng vị phù hợp nhu cầu của khách hàng, đòi hỏi có đầu tƣ lớn: thiết bị lạnh
tiên tiến đảm bảo rau quả không bị mất nƣớc, kho chứa và phƣơng tiện vận
chuyển lạnh. Các loại rau tƣơi xuất khẩu chủ yếu của Việt Nam là cải bắp, cải
xanh, ngô ngọt, cà tím, các loại đậu, khoai tây…
Nguyễn Thị Thu Hà 4 Anh 5 - K42B - KTNT
Một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu rau quả tại Tổng công ty Rau quả, nông sản
Trái lại, hoa quả tƣơi xuất khẩu có phần ngày càng đa dạng về chủng
loại. Chuối là mặt hàng xuất khẩu từ lâu, có thể nói là truyền thống với số
lƣợng và chất lƣợng xuất khẩu khá ổn định do áp dụng kỹ thuật trồng bằng
cây giống nuôi cấy mô. Ngoài ra còn có: xoài, thanh long, nhãn, bƣởi…
Rau quả chế biến:
Rau quả chế biến có thể giữ đƣợc lâu dài, thuận lợi trong việc sử dụng,
vận chuyển, nhƣng hƣơng vị bị giảm sút so với rau quả tƣơi, giá thành lại cao
hơn do đã qua chế biến. Rau quả chế biến có thể chia thành hai loại: sơ chế
hay chế biến thủ công và chế biến công nghiệp.
Sơ chế và chế biến thủ công: các công đoạn chế biến đƣợc tiến hành
đơn giản, mang nhiều tính chất thủ công nhƣ: phơi, sấy khô, muối, ép nƣớc
hoa quả, nƣớc cô đặc, mứt ô mai... Sơ chế và chế biến thủ công rau quả ở Việt
Nam đƣợc tiến hành với tỷ trọng nhỏ dùng cho công nghiệp thực phẩm và
xuất khẩu.
Chế biến công nghiệp: Các công đoạn chế biến đƣợc tiến hành chủ yếu
bằng dây chuyền máy móc và có các công nghệ chế biến chủ yếu: đông lạnh,
đóng hộp, ép nƣớc, nƣớc quả cô đặc, hoa quả nghiền. Chế biến công nghiệp ở
Việt Nam đƣợc lƣu ý và tiến hành từ lâu song tính đến nay số rau quả tƣơi
đƣợc chế biến công nghiệp vẫn còn hạn chế. Việt Nam là nƣớc có nhiều quả
nhiệt đới có thể chế biến thành nƣớc quả và nƣớc cô đặc với chủng loại phong
phú đáp ứng nhu cầu của thị trƣờng thế giới nhƣ: dứa, đu đủ, xoài, chôm
chôm, sữa dừa, cam, táo, ổi, mãng cầu, dâu tây, dƣa hấu, thanh long.
1.1.3. Vai trò của xuất khẩu rau quả
Rau quả là loại sản phẩm rất cần thiết cho con ngƣời, và nhu cầu về rau
quả là nhu cầu thƣờng xuyên, liên tục và không thể thiếu đƣợc. Với tình hình
dân số thế giới ngày càng tăng, đời sống xã hội ngày càng phát triển thì nhu
cầu và đòi hỏi về khối lƣợng, chất lƣợng rau quả cũng lớn hơn, tốt hơn. Việt
Nguyễn Thị Thu Hà 5 Anh 5 - K42B - KTNT
Một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu rau quả tại Tổng công ty Rau quả, nông sản
Nam là một nƣớc nông nghiệp với khí hậu nhiệt đới gió mùa rất thích hợp cho
các loại cây trồng phát triển, đặc biệt là các loại cây ăn trái và các loại rau,
cùng với lực lƣợng lao động dồi dào, nƣớc ta hoàn toàn có lợi thế trong sản
xuất và xuất khẩu các sản phẩm từ nông nghiệp mà rau quả là một trong
những mặt hàng cần đƣợc phát triển để khai thác tối đa những lợi thế có sẵn.
Việc đặt nền sản xuất nông nghiệp nƣớc ta trong quan hệ với thị trƣờng
trong nƣớc cũng nhƣ thị trƣờng ngoài nƣớc sẽ đem lại nhiều lợi ích to lớn.
Chính vì vậy, xuất khẩu rau quả có vai trò hết sức quan trọng. Điều đó thể
hiện ở các mặt sau:
Thứ nhất, xuất khẩu rau quả là một trong những giải pháp quan trọng
tạo nguồn ngoại tệ mạnh phục vụ cho sự phát triển kinh tế. Việt Nam là nƣớc
kinh tế đang phát triển trong đó nông nghiệp chiếm tỷ trọng lớn trong nền
kinh tế. Muốn đẩy nhanh phát triển kinh tế phải thực hiện công nghiệp hoá,
hiện đại hoá nền kinh tế. Điều đó đòi hỏi phải có vốn, có thiết bị, máy móc,
công nghệ sản xuất tiên tiến. Trong điều kiện kinh tế chƣa phát triển, muốn có
thiết bị, máy móc và công nghệ tiên tiến cần phải nhập từ nƣớc ngoài, nghĩa là
cần phải có ngoại tệ.
Thứ hai, xuất khẩu rau quả tạo điều kiện mở rộng quy mô sản xuất
nông nghiệp, góp phần quan trọng khai thác các nguồn lợi tự nhiên, tạo thêm
việc làm, tăng thêm thu nhập cho ngƣời lao động, tạo điều kiện thuận lợi cho
việc xoá đói giảm nghèo và giải quyết các vấn đề xã hội khác ở nông thôn.
Sau những năm đổi mới, sản xuất rau quả nƣớc ta có bƣớc phát triển về
chất. Điều đó không chỉ biểu hiện ở lƣợng rau quả sản xuất ra ngày càng tăng
mà còn biểu hiện ở việc tạo thêm nhiều việc làm trong nông nghiệp, nông
thôn, thu nhập của các tầng lớp trong nông thôn ngày càng tăng, đói nghèo
đang từng bƣớc đƣợc khắc phục. Đó là những thành tựu rất cơ bản và cũng rất
quan trọng của ngành rau quả nƣớc ta trong những năm vừa qua.
Nguyễn Thị Thu Hà 6 Anh 5 - K42B - KTNT
Một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu rau quả tại Tổng công ty Rau quả, nông sản
Thứ ba, xuất khẩu rau quả góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất rau
quả, nhờ bán đƣợc sản phẩm rau quả với giá cả cao hơn. Cơ sở kinh tế của xu
hƣớng đó là lợi ích của các tác nhân khi tham gia vào quá trình đó thƣờng lớn
hơn khi không tham gia vào giao thƣơng quốc tế. Trong đó, nhóm các nƣớc
nhập khẩu nông sản tìm cách xuất khẩu tƣ bản, tìm môi trƣờng đầu tƣ có lợi
về mặt tài chính, nhóm các nƣớc xuất khẩu nông sản tìm cách khai thác lợi
thế về tài nguyên thiên nhiên, lao động rẻ… để phát triển kinh tế. Tuy nhiên,
trong nhiều trƣờng hợp do xuất khẩu nông sản ở dạng thô nên hiệu quả chƣa
thật cao. Nhƣng nếu không xuất khẩu nông sản, lƣợng tiêu thụ trong nƣớc
tăng sẽ làm giá cả giảm sút. Hiệu quả sản xuất nông nghiệp sẽ bị giảm mạnh.
Đẩy mạnh xuất khẩu rau quả là đòn bẩy để kích thích sản xuất nông
nghiệp phát triển. Trong điều kiện khả năng thanh toán trong nƣớc chƣa cao,
khả năng tiêu thụ sản phẩm rau quả chƣa lớn, thì với một lƣợng rau quả sản
xuất ra chƣa nhiều nhƣ hiện nay song đã có tình trạng “thừa” sản phẩm. Nếu
tiếp tục khuyến khích sản xuất, thì tình trạng ế thừa càng có nguy cơ trầm
trọng hơn. Do đó, cần thiết phải mở rộng xuất khẩu sang thị trƣờng thế giới để
có thể mở rộng quy mô sản xuất và nâng cao hiệu quả kinh tế.
Thứ tƣ, đẩy mạnh xuất khẩu rau quả cũng là đòn bẩy để thúc đẩy quá
trình chuyển dịch cơ cấu sản xuất nông nghiệp theo hƣớng công nghiệp hoá
hƣớng về xuất khẩu. Ngày nay, nông dân có thể trồng các loại cây trồng phi
lƣơng thực nhƣng lại giải quyết đƣợc vấn đề lƣơng thực với hiệu quả cao hơn.
Hàng vạn hộ nông dân vùng trung du và miền núi phía Bắc đã trồng vải, trồng
mận trên đất mà trƣớc kia họ trồng ngô, sắn… Với việc xuất khẩu rau quả,
vừa đáp ứng đƣợc nhu cầu về rau quả cho thị trƣờng trong và ngoài nƣớc, vừa
đảm bảo vấn đề lƣơng thực của ngƣời nông dân và đem lại cho họ nguồn thu
nhập để nâng cao đời sống.
Thứ năm, xuất khẩu rau quả góp phần tạo mở các mối quan hệ kinh tế
đối ngoại làm cho quan hệ kinh tế chính trị chủ động hơn. Một số nƣớc kinh
Nguyễn Thị Thu Hà 7 Anh 5 - K42B - KTNT
Một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu rau quả tại Tổng công ty Rau quả, nông sản
tế phát triển đã sử dụng xuất khẩu nông sản, xuất khẩu rau quả nói riêng làm
con bài chính trị trong các quan hệ đối ngoại. Vì vậy, giải quyết tốt nhu cầu
về nông sản là điều quan trọng để ổn định xã hội, giữ vững chủ quyền dân tộc.
Điều này cho thấy, xuất khẩu nông sản có vai trò to lớn không chỉ với các
nƣớc kinh tế phát triển mà cả các nƣớc chậm phát triển.
1.2. NHỮNG THUẬN LỢI VÀ KHÓ KHĂN TRONG SẢN XUẤT VÀ
XUẤT KHẨU RAU QUẢ VIỆT NAM
1.2.1. Thuận lợi
1.2.1.1. Điều kiện tự nhiên
Về vị trí địa lý:
Việt Nam nằm ở vòng cung Châu Á - Thái Bình Dƣơng, là nơi đang
diễn ra những dòng giao lƣu kinh tế sôi động và hứa hẹn những bƣớc phát
triển trong tƣơng lai. Nằm trên các tuyến giao thông quốc tế quan trọng với hệ
thống cảng biển, là cửa ngõ không chỉ cho nền kinh tế Việt Nam mà còn cho
các quốc gia khác. Nhờ vị trí địa lý thuận lợi, Việt Nam có thể xuất khẩu rau
quả tƣơi đi hầu hết các thị trƣờng lớn của thế giới, đặc biệt là thị trƣờng vùng
Đông Bắc Á, với thời gian vận chuyển ngắn, chi phí thấp. Đây là lợi thế so
với các nƣớc nằm sâu trong lục địa hoặc nằm ở những nơi ít diễn ra các hoạt
động thƣơng mại quốc tế trên biển. Lợi thế về địa lý đã và đang đƣợc nƣớc ta
khai thác để phát triển thƣơng mại quốc tế.
Về khí hậu:
Việt Nam với nhiều vùng tiểu khí hậu khác nhau, phần lớn mang tính
chất nhiệt đới, một phần mang tính chất cận nhiệt đới và ôn đới, đã hình thành
các vùng sinh thái nông nghiệp khác nhau với những sản phẩm rau quả đa
dạng, đƣợc trồng khắp các vùng trong cả nƣớc. Khí hậu nƣớc ta có thể chia
thành ba miền khí hậu nhƣ sau: Miền Bắc có bốn mùa trong năm, có mùa
đông rõ rệt thích hợp cho các cây cận nhiệt đới và nhiệt đới nhƣ: nhãn, vải,
Nguyễn Thị Thu Hà 8 Anh 5 - K42B - KTNT
Một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu rau quả tại Tổng công ty Rau quả, nông sản
cam…, cũng có thể phát triển các loại rau quả mang tính ôn đới nhƣ cà chua,
khoai tây, rau ăn lá; Miền Nam có nhiệt độ quanh năm luôn ổn định, ít biến
động, có hai mùa khô và mùa mƣa rất thích hợp cho các loại cây nhiệt đới cận
xích đạo nhƣ các cây ăn quả: thanh long, dƣa hấu, xoài, dứa, chuối, mít …;
Miền Trung có khí hậu trung gian giữa hai miền Bắc Nam, mùa mƣa đến
chậm thích hợp với các loại cây nhiệt đới (dứa…). Sự khác nhau về khí hậu
giữa các miền và trong từng vùng tạo thuận lợi cho nƣớc ta phát triển một nền
nông nghiệp đa canh với sản phẩm nông nghiệp phong phú, đa dạng.
Về đất đai:
Diện tích đất cả nƣớc vào khoảng 330.363 km2 trong đó có tới 50% là
đất nông nghiệp và ngƣ nghiệp. Điều kiện khí hậu nhiệt đới, mƣa nắng điều
hoà đã giúp cho đất đai trở nên màu mỡ và có độ ẩm lớn. Đây là một thuận lợi
đáng kể cho việc gieo trồng các loại rau và phát triển cây ăn quả. Đặc biệt là
các loại cây vừa ƣa nhiệt, vừa ƣa ẩm nhƣ chuối, dừa, xoài… Nói chung, chất
lƣợng đất đai của nƣớc ta rất tốt, phong phú về chủng loại, đất có tầng canh
tác dày, kết cấu tơi xốp, chất dinh dƣỡng khá cao cho phép phát triển các loại
rau, quả phong phú.
1.2.1.2. Lao động
Nguồn lao động dồi dào, giá nhân công rẻ cũng là một lợi thế đáng kể
trong việc sản xuất và xuất khẩu rau quả ở nƣớc ta. Việt Nam là một nƣớc
nông nghiệp với 50% dân số đang ở tuổi lao động. Đây là một lực lƣợng lao
động dồi dào cung cấp cho các ngành sản xuất nói chung và ngành sản xuất,
chế biến, xuất khẩu rau quả nói riêng. Và đặc biệt nông dân nƣớc ta có nhiều
kinh nghiệm trong canh tác vƣờn quả, ruộng rau. Theo nguyên lý lợi thế so
sánh: một nƣớc sẽ sản xuất và xuất khẩu những loại hàng hoá mà việc sản
xuất ra chúng sử dụng nhiều yếu tố rẻ và tƣơng đối sẵn có của nƣớc đó.
Ngành sản xuất và chế biến rau quả sử dụng nhiều lao động trong tất cả các
khâu: gieo trồng, chăm sóc, chế biến… bởi vì, về cơ bản sản xuất nông nghiệp
Nguyễn Thị Thu Hà 9 Anh 5 - K42B - KTNT
Một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu rau quả tại Tổng công ty Rau quả, nông sản
ở nƣớc ta vẫn mang nặng tính chất thủ công, việc áp dụng các tiến bộ khoa
học vào sản xuất còn rất hạn chế nên cần số lƣợng lao động lớn. Mặt khác, giá
nhân công ở Việt Nam rẻ hơn rất nhiều so với các nƣớc cũng góp phần làm
cho giá thành rau quả ở nƣớc ta thấp hơn các sản phẩm cùng loại trên thế giới.
Bên cạnh nguồn lao động dồi dào, cả nƣớc còn có độ ngũ cán bộ quản lý, cán
bộ nghiên cứu, đội ngũ công nhân kỹ thuật lành nghề có khả năng đảm đƣơng
các khâu trọng yếu trong sản xuất - chế biến - lƣu thông - xuất khẩu rau quả.
1.2.1.3. Thị trường xuất khẩu
Cùng với quá trình phát triển khoa học kỹ thuật, con ngƣời ngày càng
sử dụng đa dạng và triệt để hơn các sản phẩm rau quả. Theo Tổ chức lƣơng
nông LHQ (FAO), nhu cầu tiêu thụ rau quả trên thế giới tăng bình quân
3,6%/năm, nhƣng mức cung chỉ tăng 2,8%/năm [19]. Nhƣ vậy đối với thị
trƣờng rau quả thế giới, cung vẫn chƣa đáp ứng đƣợc cầu. Điều này cũng cho
thấy thị trƣờng xuất khẩu rau quả có nhiều tiềm năng. Đây chính là cơ hội cho
các nƣớc xuất khẩu rau quả trong đó có Việt Nam.
Những nƣớc có mùa đông lạnh giá không sản xuất đƣợc rau quả nhƣ
SNG, Đông Âu, Bắc Âu hoặc những nƣớc và khu vực tuy khí hậu cho phép
sản xuất rau quả nhƣng thiếu đất, thiếu lao động do lao động bị các ngành
công nghiệp, dịch vụ thu hút nhƣ Nhật Bản, Đài Loan, Hàn Quốc, Singapore
là những thị trƣờng cần nhập khẩu rau quả với số lƣợng lớn. Để đáp ứng nhu
cầu tiêu thụ rau quả, các nƣớc đó phải nhập khẩu rau quả. Có nƣớc hàng năm
nhập khẩu hàng triệu tấn rau quả nhƣ: Đức, Pháp, Mỹ, Canada, Nga, Tây Ban
Nha. Đây là t