Khóa luận Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động nhập khẩu tân dược và nguyên liệu sản xuất thuốc tân dược tại công ty cổ phần xuất nhập khẩu y tế Việt Nam

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG KHOA KINH TẾ VÀ KINH DOANH QUỐC TẾ CHUYÊN NGÀNH KINH TẾ ĐỐI NGOẠI --------***------- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Đề tài: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG NHẬP KHẨU TÂN DƯỢC VÀ NGUYÊN LIỆU SẢN XUẤT THUỐC TÂN DƯỢC TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU Y TẾ VIỆT NAM Sinh viên thực hiện : Ngô Ngân Hà Lớp : Pháp 3 Khóa : 45G Giáo viên hướng dẫn : Lưu Đức Thi Hà Nội, năm 2010 MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU .................................................................................................... 1 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG .................. 4 NHẬP KHẨU CỦA DOANH NGHIỆP ........................................................... 4 I. Khái quát về hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp ................................. 4 1. Khái niệm hiệu quả kinh doanh ............................................................. 4 2. Đặc điểm hiệu quả kinh doanh .............................................................. 7 3. Phân loại hiệu quả kinh doanh .............................................................. 8 3.1. Hiệu quả kinh tế cá biệt và hiệu quả kinh tế - xã hội ....................... 8 3.2. Hiệu quả tuyệt đối và hiệu quả so sánh ............................................ 9 3.3. Hiệu quả của chi phí bộ phận và chi phí tổng hợp ........................... 9 3.4. Phân loại khác: ............................................................................... 10 4. Những nhân tố ảnh hƣởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh ........ 10 4.1. Nhân tố khách quan ....................................................................... 10 4.1.1. Môi trường vĩ mô: ..................................................................... 10 4.1.2. Môi trường vi mô ....................................................................... 11 4.2. Nhân tố chủ quan ........................................................................... 13 4.2.1. Nguồn nhân lực ......................................................................... 13 4.2.2. Khả năng tài chính .................................................................... 13 4.2.3. Cơ sở vật chất kỹ thuật và ứng dụng khoa học công nghệ .......... 14 4.2.4. Trình độ tổ chức quản lý ............................................................ 14 5. Các quan điểm cơ bản về nâng cao hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp ........................................................................................................ 14 II. Khái quát về hiệu quả kinh doanh nhập khẩu của doanh nghiệp ........... 16 III. Hệ thống chỉ tiêu và phƣơng pháp đánh giá hiệu quả hoạt động nhập khẩu của doanh nghiệp .................................................................................. 18 1. Đánh giá kim ngạch và tốc độ tăng (giảm) kim ngạch nhập khẩu ..... 19 2. Đánh giá tình hình ký kết và thực hiện các hợp đồng nhập khẩu ...... 19 3. Đánh giá tình hình nhập khẩu theo cơ cấu mặt hàng nhập khẩu ...... 25 4. Đánh giá tình hình nhập khẩu theo cơ cấu thị trƣờng nhập khẩu ..... 25 5. Chỉ tiêu lợi nhuận kinh doanh nhập khẩu .......................................... 26 6. Tỷ suất ngoại tệ hàng nhập khẩu ......................................................... 27 7. Tỷ suất lợi nhuận hàng nhập khẩu ...................................................... 27 8. Doanh lợi nhập khẩu ............................................................................ 29 9. Hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh ....................................................... 29 CHƢƠNG II: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH NHẬP KHẨU THUỐC TÂN DƢỢC VÀ NGUYÊN LIỆU SẢN XUẤT THUỐC TÂN DƢỢC CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU Y TẾ ........ 32 I . Tổng quan về thị trƣờng thuốc tân dƣợc và nguyên liệu sản xuất thuốc tân dƣợc. ......................................................................................................... 32 1. Tổng quan về hoạt động nhập khẩu tân dƣợc: ................................... 32 2. Tổng quan về nhập khẩu nguyên liệu sản xuất thuốc tân dƣợc ......... 36 II. Tổng quan về Công ty cổ phần xuất nhập khẩu y tế Việt Nam ............... 38 1. Lịch sử hình thành và phát triển Công ty ........................................... 38 2. Nguyên tắc hoạt động, nhiệm vụ và chức năng của Công ty .............. 39 2.1. Nguyên tắc hoạt động ..................................................................... 39 2.2. Nhiện vụ và chức năng ................................................................... 40 3. Cơ cấu tổ chức của Công ty ................................................................. 40 4. Đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty ....................... 41 4.1. Ngành, nghề kinh doanh của Công ty: ........................................... 41 4.2. Mạng lưới kinh doanh: ................................................................... 42 4.3. Năng lực tài chính .......................................................................... 43 4.4. Nguồn nhân lực .............................................................................. 43 III. Phân tích và đánh giá hiệu quả hoạt động nhập khẩu thuốc tân dƣợc và nguyên liệu sản xuất thuốc tân dƣợc tại Công ty cổ phần xuất nhập khẩu y tế Việt Nam ..................................................................................................... 43 1. Phân tích và đánh giá kim ngạch nhập khẩu qua các năm ................ 43 2. Phân tích và đánh giá tình hình nhập khẩu theo cơ cấu mặt hàng .... 46 3. Phân tích và đánh giá tình hình nhập khẩu theo cơ cấu thị trƣờng ... 53 4. Phân tích và đánh giá tình hình nhập khẩu theo phƣơng thức kinh doanh nhập khẩu ...................................................................................... 55 5. Phân tích và đánh giá tình hình nhập khẩu theo phƣơng thức thanh toán quốc tế sử dụng ................................................................................ 56 6. Phân tích và đánh giá chỉ tiêu lợi nhuận kinh doanh nhập khẩu ....... 57 7. Phân tích và đánh giá chỉ tiêu tỷ suất ngoại tệ hàng nhập khẩu ........ 59 8. Phân tích và đánh giá chỉ tiêu tỷ suất lợi nhuận nhập khẩu tân dƣợc và nguyên liệu sản xuất thuốc tân dƣợc .................................................. 60 9. Phân tích và đánh giá chỉ tiêu hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh ...... 63 CHƢƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QỦA HOẠT ĐỘNG NHẬP KHẨU TÂN DƢỢC VÀ NGUYÊN LIỆU SẢN XUẤT THUỐC TÂN DƢỢC TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU Y TẾ VIỆT NAM ................................................................................................ 66 I. Dự báo những tác động chính ảnh hƣởng đến hiệu quả nhập khẩu của Công ty cổ phần xuất nhập khẩu y tế Việt Nam. .......................................... 66 1. Cơ hội: ................................................................................................... 66 2. Thách thức ............................................................................................ 69 II. Mục tiêu phát triển của Công ty trong thời gian tới ................................ 71 1. Mục tiêu phát triển hoạt động kinh doanh năm 2010 ......................... 71 2. Mục tiêu phát triển hoạt động nhập khẩu tân dƣợc và nguyên liệu sản xuất thuốc tân dƣợc năm 2010. ................................................................ 72 III. Một số giải pháp nhằm năng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh nhập khẩu thuốc tân dƣợc và nguyên liệu sản xuất thuốc tân dƣợc của Công ty cổ phần nhập khẩu y tế Việt Nam ...................................................................... 74 1. Kiến nghị với cơ quan chức năng ........................................................ 74 1.1. Hoàn thiện biểu thuế nhập khẩu đối với dược phẩm ..................... 75 1.2. Đẩy mạnh công tác xúc tiến thị trường mới .................................. 75 1.3. Đơn giản thủ tục đăng ký tân dược và nguyên liệu sản xuất thuốc tân dược nhập khẩu ............................................................................... 77 1.4. Thực hiện minh bạch và công khai các quy định pháp luật trong quản lý nhập khẩu dược phẩm .............................................................. 78 2. Giải pháp vi mô .................................................................................... 79 2.1. Đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu thị trường, đa dạng hóa các nhà cung cấp trong nước và quốc tế ............................................................. 79 2.2. Nâng cao hiệu quả đàm phán, ký kết hợp đồng nhập khẩu ........... 81 2.3. Nâng cao khả năng cạnh tranh của công ty trong bối cảnh hội nhập sâu rộng nền kinh tế thế giới ........................................................ 83 2.5. Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh nhập khẩu ................ 90 2.6. Chính sách đãi ngộ xứng đáng cho cán bộ kinh doanh xuất nhập khẩu ....................................................................................................... 91 KẾT LUẬN ...................................................................................................... 93 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................ 95 DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Tham khảo các thị trường cung cấp thuốc trong tháng 1/2010 ........... 34 Bảng 2.2: Thị trường cung cấp Nguyên phụ liệu dược cho Việt Nam tháng 10 và 10 tháng 2009 .................................................................................................... 38 Bảng 2.3 : Kim ngạch nhập khẩu hàng hóa của Vimedimex 2007 -2009 ............ 43 Bảng 2.4: Kim ngạch nhập khẩu tân dược và nguyên liệu sản xuất thuốc tân dược của VIMEDIMEX giai đoạn 2007 – 2009.......................................................... 44 Bảng 2.5: Cơ cấu nhóm hàng nhập khẩu của VIMEDIMEX 2007 – 2009 .......... 46 Bảng 2.6: Cơ cấu mặt hàng nhập khẩu thuốc tân dược giai đoạn 2007 – 2008 ... 47 Bảng 2.7: Cơ cấu mặt hàng nhập khẩu thuốc tân dược giai đoạn 2009 ............... 50 Bảng 2.8: Cơ cấu mặt hàng nhập khẩu nguyên liệu sản xuất thuốc tân dược năm 2007 - 2009 ....................................................................................................... 52 Bảng 2.9: Cơ cấu thị trường nhập khẩu thuốc tân dược ...................................... 53 Bảng 2.10: Cơ cấu thị trường nhập khẩu nguyên liệu sản xuất thuốc tân dược ... 54 Bảng 2.11: Nhập khẩu tân dược và nguyên liệu sản xuất thuốc tân dược theo từng phương thức giai đoạn 2007 – 2009 ................................................................... 55 Bảng 2.12: Lợi nhuận kinh doanh nhập khẩu tân dược ...................................... 58 Bảng 2.13: Lợi nhuận kinh doanh nhập khẩu nguyên liệu sản xuất tân dược...... 58 Bảng 2.14: Tỷ suất ngoại tệ nhập khẩu tân dược ................................................ 59 Bảng 2.15: Tỷ suất ngoại tệ nhập khẩu nguyên liệu sản xuất thuốc tân dược ..... 60 Bảng 2.16: Tỷ suất lợi nhuận nhập khẩu tân dược theo các chỉ tiêu ................... 61 Bảng 2.17: Tỷ suất lợi nhuận nhập khẩu nguyên tân dược theo các chỉ tiêu ....... 62 Bảng 2.18: Hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh .................................................... 63 Bảng 2.19: Hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh nhập khẩu tân dược và nguyên liệu sản xuất thuốc tân dược ..................................................................................... 64 Bảng 3.1: Kế hoạch kinh doanh năm 2010 ......................................................... 72 DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 2.1: Tiền thuốc bình quân/người .............................................................. 35 Sơ đồ 2.2: Tổng trị giá tiền thuốc sử dụng và trị giá thuốc sản xuất trong nước . 36 Sơ đồ 2.3: Cơ cấu tổ chức VIMEDIMEX .......................................................... 41 Sơ đồ 2.4: Kim ngạch nhập khẩu tân dược giai đoạn 2007 – 2009 ..................... 44 Sơ đồ 2.5: Kim ngạch nhập khẩu nguyên liệu sản xuất thuốc tân dược giai đoạn 2007 – 2009 ....................................................................................................... 45 Sơ đồ 2.6: Cơ cấu mặt hàng nhập khẩu tân dược năm 2007 .............................. 48 Sơ đồ 2.7: Cơ cấu mặt hàng nhập khẩu tân dược năm 2008 ............................... 49 Sơ đồ 3.1: Tiêu dùng thuốc trong thời gian qua ................................................. 67 Sơ đồ 3.2: Chỉ số giá nhóm hàng dược phẩm, y tế so với chỉ số giá tiêu dùng (CPI) ................................................................................................................. 69 LỜI MỞ ĐẦU I. Lý do lựa chọn đề tài: Toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế là một xu thế lớn của thời đại. Đảng và Nhà nước ta đã khẳng định cần phải: “Chủ động hội nhập kinh tế quốc tế và khu vực theo tinh thần phát huy nội lực, nâng cao hợp tác quốc tế, bảo đảm độc lập tự chủ và định hướng xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích dân tộc, an ninh Quốc gia, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo vệ môi trường”. Các doanh nghiệp kinh doanh nhập khẩu đã tham gia vào quá trình hội nhập với không ít những khó khăn, thách thức và cơ hội. Nâng cao hiệu quả hoạt động nhập khẩu có vai trò quan trọng đối với một doanh nghiệp kinh doanh nhập khẩu. Nâng cao hiệu quả hoạt động nhập khẩu không những là cơ sở cơ bản cho sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp mà còn là nhân tố thúc đẩy cạnh tranh trong kinh doanh và tối đa hóa lợi nhuận. Do vậy nâng cao hiệu quả hoạt động nhập khẩu là yêu cầu cấp thiết, là mục tiêu hàng đầu trong hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp trong giai đoạn hiện nay. Hiểu rõ vai trò quan trọng của việc nâng cao hiệu quả hoạt động nhập khẩu đối với doanh nghiệp nhưng hiện nay không ít các doanh nghiệp đang gặp khó khăn trong việc xác định hiệu quả hoạt động nhập khẩu và lựa chọn con đường để nâng cao hiệu quả hoạt động nhập khẩu cho doanh nghiệp mình. Xuất phát từ thực tiễn trên đây, việc lựa chọn nghiên cứu đề tài: “Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động nhập khẩu tân dược và nguyên liệu sản xuất thuốc tân dược tại Công ty cổ phần xuất nhập khẩu y tế Việt Nam” là cần thiết. II. Mục tiêu nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu “Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động nhập khẩu tân dược và nguyên liệu sản xuất thuốc tân dược tại Công ty cổ phần xuất nhập khẩu y tế Việt Nam” nhằm mục tiêu làm rõ cơ sở khoa học của hiệu quả hoạt động kinh doanh nhập khẩu của doanh nghiệp, đánh giá hiệu 1 quả hoạt động nhập khẩu tân dược và nguyên liệu sản xuất thuốc tân dược tại Công ty cổ phần xuất nhập khẩu y tế Việt Nam và từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động nhập khẩu tân dược và nguyên liệu sản xuất thuốc tân dược tại Công ty cổ phần xuất nhập khẩu y tế Việt Nam. III. Đối tƣợng, phạm vi và phƣơng pháp nghiên cứu: Bài khóa luận trên hướng đến đối tượng nghiên cứu là hoạt động nhập khẩu thuốc tân dược và nguyên liệu sản xuất thuốc tân dược qua đó đánh giá hiệu quả hoạt động nhập khẩu thuốc tân dược và nguyên liệu sản xuất thuốc tân dược tại Công ty cổ phần xuất nhập khẩu y tế Việt Nam. Để làm sáng rõ nội dung nghiên cứu các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động nhập khẩu thuốc tân dược và nguyên liệu sản xuất thuốc tân dược tại Công ty cổ phần xuất nhập khẩu y tế Việt Nam, người viết khóa luận này sử dụng số liệu hoạt động kinh doanh nhập khẩu tân dược và nguyên liệu sản xuất thuốc tân dược từ năm 2007 đến năm 2009 do Công ty cổ phần xuất nhập khẩu y tế Việt Nam cung cấp. Với mục đích phân tích thấu đáo nội dung của đề tài, người viết đã sử dụng kết hợp phương pháp đánh giá, phân tích định tính, phân tích định lượng và so sánh và phương pháp thu thập và xử lý thông tin, bao gồm thông tin sơ cấp và thứ cấp. V. Bố cục: Ngoài mục lục, danh mục bảng biểu, danh mục sơ đồ, lời mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, bài khóa luận này còn bao gồm ba chương chính như sau: - Chương 1: Cơ sở lý luận về hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp - Chương 2: Thực trạng hoạt động kinh doanh nhập khẩu thuốc tân dược và nguyên liệu sản xuất thuốc tân dược tại Công ty cổ phần xuất nhập khẩu y tế Việt Nam 2 - Chương 3: Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động nhập khẩu thuốc tân dược và nguyên liệu sản xuất thuốc tân dược tại Công ty cổ phần xuất nhập khẩu y tế Việt Nam. Với nhận thức và khả năng còn nhiều hạn chế, bài khóa luận này không tránh khỏi những thiếu sót. Người viết khóa luận này mong nhận được những ý kiến đóng góp của thầy, cô giáo để bài viết ngày càng hoàn thiện hơn. Hà Nội, Ngày 30/03/2010 Ngô Ngân Hà 3 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG NHẬP KHẨU CỦA DOANH NGHIỆP I. Khái quát về hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp Hiệu quả kinh doanh là mối quan tâm hàng đầu của mọi nền sản xuất xã hội nói chung và của mọi doanh nghiệp nói riêng. Vậy hiệu quả kinh doanh là gì? Bản chất của hiệu quả hoạt động kinh doanh là gì? Tất cả các câu hỏi trên sẽ được làm rõ sau đây. 1. Khái niệm hiệu quả kinh doanh Để hiểu đúng đắn khái niệm hiệu quả kinh doanh, trước hết cần tìm hiểu khái niệm kinh doanh. Có nhiều cách hiểu khác nhau về kinh doanh Theo Luật Doanh Nghiệp 2005: “ Kinh doanh là việc thực hiện một, một số hoặc tất các công đoạn của quá trình đầu tư, từ sản xuất đến tiêu thụ sản phầm hoặc cung ứng dịch vụ trên thị trường nhằm mục đích sinh lợi”.1 Từ điển kinh tế có khái niệm về kinh doanh như sau: “ Kinh doanh là hoạt động nhằm mục đích sinh lời của các chủ thể kinh doanh trên thị trường”.2 Từ trước tới nay, các nhà kinh tế đã đưa ra nhiều khái niệm khác nhau về hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Tùy theo từng lĩnh vực nghiên cứu mà có các quan điểm khác nhau về hiệu quả kinh doanh. Dưới đây là một số quan điểm về hiệu quả kinh doanh: Nhà kinh tế học người Anh, Adam Smith cho rằng : “Hiệu quả là kết quả đạt được trong hoạt động kinh tế, doanh thu tiêu thụ hàng hóa”. Theo cách tiếp cận khác, khái niệm về hiệu quả kinh doanh được hiểu như sau: “ Hiệu quả sản xuất kinh doanh là mức độ hữu ích của sản phẩm sản xuất ra tức là giá trị sử dụng của nó; hoặc là doanh thu, nhất là lợi nhuận thu được sau quá 1 Luật Doanh nghiệp Việt Nam 2005, Khoản 2, Điều 4, Chương 1 2 , Kinh tế thương mại dịch vụ, Nhà xuất bản thống kê, tr 91 4 trình kinh doanh. Quan điểm này lẫn lộn giữa hiệu quả với kết quả sản xuất kinh doanh, giữa hiệu quả với mục tiêu kinh doanh. Hiệu quả sản xuất kinh doanh là sự tăng trưởng kinh tế, được phản ánh qua nhịp độ tăng của các chỉ tiêu kinh tế. Cách hiểu này là phiến diện chỉ đứng trên giác độ biến động theo thời gian. Hiệu quả sản xuất kinh doanh là mức độ tiết kiệm chi phí và mức tăng kết quả kinh tế. Đây là biểu hiện của bản chất mà không phải là khái niệm về hiệu quả kinh tế. Hiệu quả sản xuất kinh doanh là các chỉ tiêu được xác định bằng tỷ lệ so sánh giữa kết quả và chi phí. Định nghĩa như vậy chỉ đề cập đến cách xác lập chỉ tiêu chứ không toát lên ý niệm của vấn đề. Hiệu quả sản xuất kinh doanh là mức tăng của các kết quả sản xuất kinh doanh trên mỗi lao động hau mức doanh lợi của vốn sản xuất kinh doanh. Quan điểm này muốn quy hiệu quả sản xuất kinh doanh về một chỉ tiêu tổng hợp cụ thể nào đó Hiệu quả sản xuất kinh doanh là một phạm trù kinh tế biểu hiện tập trung của sự phát triển kinh tế theo chiều sâu, phản ánh trình độ khai thác các nguồn lực và trình độ chi phí các nguồn lực đó trong quá trình tái sản xuất nhằm thực hiện mục tiêu kinh doanh. Nó là thước đo ngày càng trở nên quan trọng của sự tăng trưởng kinh tế và là chỗ dựa cơ bản để đánh giá việc thực hiện mục tiêu kinh tế của doanh nghiệp trong từng thời kỳ ”.3 Đỗ Hoàng Toàn cũng đã đưa ra khái niệm về hiệu qu