Khóa luận Nâng cao chất lượng quản lý vốn ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông nông thôn trên địa bàn huyện Hưng nguyên - Nghệ an

ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ KHOA KINH TẾ VÀ PHÁT TRIỂN ----- ----- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG QUẢN LÝ VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CHO ĐẦU TƯ XÂY DỰNG HẠ TẦNG GIAO THÔNG NÔNG THÔN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN HƯNG NGUYÊN - NGHỆ AN Sinh viên thực hiện: Giáo viên hướng dẫn: LƯU THỊ VÂN ANH TS. TRƯƠNG TẤN QUÂN Lớp: K43B KH - ĐT Niên khóa: 2009 - 2013 Huế, tháng 5 năm 2013 ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Trương Tấn Quân SVTH: Lưu Thị Vân Anh ii Lời cảm ơn Khóa luận tốt nghiệp là một phần quan trọng trong kết quả học tập của tôi. Để hoàn thành khóa luận này ngoài sự nổ lực của bản thân, tôi còn nhận được sự quan tâm giúp đỡ của quý thầy cô, gia đình và bạn bè. Tôi xin cảm ơn các thầy - cô giáo trường Đại học Kinh tế Huế đã tận tình truyền đạt những kinh nghiệm, kiến thức quý giá cho tôi trong suốt bốn năm học vừa qua. Đặc biệt là thầy Trương Tấn Quân - người đã trực tiếp hướng dẫn và giúp đỡ tôi hoàn thành khóa luận này với tất cả lòng nhiệt tình và tinh thần trách nhiệm. Đồng thời tôi xin cảm ơn đến ban lãnh đạo cùng toàn thể các anh, các chị trong phòng Tài chính - kế hoạch huyện Hưng Nguyên đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong thời gian thực tập tại phòng. Sau cùng tôi xin cảm ơn gia đình, bạn bè, những người đã luôn là nguồn động viên ý nghĩa nhất để tôi vươn lên trong học tập và bước những bước đi vững vàng hơn trong cuộc sống. Xin chân thành cảm ơn! Huế, tháng 5 năm 2013 Sinh viên: Lưu Thị Vân Anh Lớp: K43B KH - ĐT ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Trương Tấn Quân SVTH: Lưu Thị Vân Anh iii MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN...................................................................................................................i MỤC LỤC .......................................................................................................................ii DANH MỤC CÁC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT ...............................................................v DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ ........................................................................................vi DANH MỤC BẢNG BIỂU...........................................................................................vii TÓM TẮT NGHIÊN CỨU ......................................................................................... viii PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ..................................................................................................1 1.1. Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................................1 1.2. Mục tiêu nghiên cứu.............................................................................................2 1.3. Nội dung nghiên cứu ............................................................................................2 1.4. Phương pháp nghiên cứu......................................................................................2 1.5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu........................................................................3 1.6. Cấu trúc luận văn .................................................................................................3 PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .................................................4 CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ ĐẦU TƯ VÀ QUẢN LÝ ĐẦU TƯ VỐN XÂY DỰNG HẠ TẦNG GIAO THÔNG NÔNG THÔN BẰNG NGUỒN VỐN NSNN .....................................................................................................4 1.1. Vốn đầu tư và quản lý vốn đầu tư ........................................................................4 1.1.1. Khái niệm......................................................................................................4 1.1.2. Phân loại vốn.................................................................................................4 1.1.3. Vai trò của vốn ngân sách trong phát triển giao thông nông thôn ................6 1.1.4. Quản lý nguồn VĐT xây dựng hạ tầng GTNT từ ngân sách nhà nước ........7 1.2. Đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông nông thôn bằng nguồn vốn NSNN ............8 1.2.1. Khái niệm đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông nông thôn .................8 1.2.2. Đặc điểm, vai trò của đầu tư xây dựng hạ tầng GTNT.................................9 1.2.3. Chức năng của đầu tư xây dựng hạ tầng Giao Thông Nông Thôn .............15 1.2.4. Các yếu tố ảnh hưởng chất lượng quản lý vốn NSNN vào đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông nông thôn ......................................................................16 ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Trương Tấn Quân SVTH: Lưu Thị Vân Anh iv 1.2.5. Đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông nông thôn bằng nguồn vốn NSNN.........20 1.2.6. Kinh nghiệm quản lý vốn đầu tư cơ sở hạ tầng ở một số địa phương và dự án......................................................................................................................21 CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ VỐN NSNN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG HẠ TẦNG GTNT HUYỆN HƯNG NGUYÊN NGHỆ AN GIAI ĐOẠN 2008 - 2012..........24 2.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội của huyện Nguyên, tỉnh Nghệ An ...............24 2.1.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên, tài nguyên và cảnh quan ..............................24 2.1.2. Đặc điểm kinh tế xã hội ..............................................................................28 2.2. Một số kết quả về đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng GTNT trên địa bàn huyện Hưng Nguyên ............................................................................................................30 2.3. Thực trạng huy động vốn ngân sách cho đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng GTNT ..........34 2.3.1. Tình hình huy động vốn NSNN đầu tư xây dựng hạ tầng GTNT ..............34 2.3.2. Tình hình chi NSNN trên địa bàn huyện Hưng Nguyên cho xây dựng hạ tầng GTNT giai đoạn 2008 - 2012 ...................................................................37 2.4. Thực trạng hoạt động đầu tư XDCB từ NSNN huyện Hưng Nguyên giai đoạn 2008 - 2012.......................................................................................................38 2.4.1. Nguồn vốn đầu tư phát triển huyện Hưng Nguyên giai đoạn 2008 - 2012.........38 2.5. Chất lượng quản lý vốn đầu tư và các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng quản lý vốn đầu tư .....................................................................................................42 2.5.1. Chất lượng quản lý vốn đầu tư....................................................................42 2.5.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng quản lý vốn đầu tư trên địa bàn huyện Hưng Nguyên .............................................................................................43 2.5.3. Đánh giá tình hình quản lý nguồn vốn NSNN cho xây dựng hạ tầng GTNT ...46 3.2. Tồn tại và nguyên nhân ......................................................................................57 3.2.1. Tồn tại .........................................................................................................57 3.2.2. Nguyên nhân ...............................................................................................59 CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG QUẢN LÝ VỐN NGÂN SÁCH CHO ĐẦU TƯ XÂY DỰNG HẠ TẦNG GTNT HUYỆN HƯNG NGUYÊN...............................................................................61 3.1. Mục tiêu định hướng phát triển kinh tế xã hội huyện Hưng Nguyên đến ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Trương Tấn Quân SVTH: Lưu Thị Vân Anh v năm 2020 ...................................................................................................................61 3.1.1. Mục tiêu tổng quát ......................................................................................61 3.1.2. Mục tiêu cụ thể............................................................................................61 3.2. Phương hướng phát triển giao thông nông thôn đến năm 2020.........................62 3.2.1. Quy hoạch mạng lưới giao thông nông thôn ..............................................62 3.2.2. Sử dụng hiệu quả các nguồn lực khan hiếm ...............................................63 3.3. Một số giải pháp nâng cao chất lượng quản lý VĐT xây dựng hạ tầng GTNT trên địa bàn huyện Hưng Nguyên..................................................................64 3.3.1. Nâng cao chất lượng kế hoạch hóa VĐT....................................................65 3.3.2. Nâng cao chất lượng quy hoạch xây dựng..................................................65 3.3.3. Nâng cao chất lượng của công tác tư vấn trong lập báo cáo đầu tư, lập dự án đầu tư và thẩm định dự án đầu tư................................................................65 3.3.4. Về công tác lựa chọn nhà thầu và tổ chức thầu, chỉ định thầu ...................66 3.3.5. Về quản lí thi công xây dựng công trình. ...................................................67 3.3.5. Tăng cường công tác bồi dưỡng đào tạo cán bộ làm công tác quản lí đầu tư, quản lí tài chính đầu tư .............................................................................68 3.3.6. Nâng cao chất lượng công tác kiểm tra, thanh tra sử dụng vốn đầu tư trong XDCB ..........................................................................................................69 PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.....................................................................70 1. Kết Luận................................................................................................................70 2. Kiến nghị ...............................................................................................................71 2.1. Kiến nghị với nhà nước..................................................................................71 2.2. Kiến nghị với UBND tỉnh và các nghành chức năng của tỉnh ......................71 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Trương Tấn Quân SVTH: Lưu Thị Vân Anh vi DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT GTNT CSHT KT - XH UBND VĐT NSNN GDTX THCS THPT CNH - HĐH BTXM BTN TN NHỰA TDTT ATGT Giao thông nông thôn Cơ sở hạ tầng Kinh tế - xã hội Ủy ban nhân dân Vốn đầu tư Ngân sách nhà nước Giáo dục thường xuyên Trung học cơ sở Trung học phổ thông Công nghiệp hóa - hiện đại hóa Bê tông xi măng Bê tông nhựa Thấm nhập nhựa Thể dục thể thao An toàn giao thông ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Trương Tấn Quân SVTH: Lưu Thị Vân Anh vii DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 1: Tỷ lệ phần trăm loại mặt đường đường huyện.............................................31 Biểu đồ 2: Tỷ lệ phần trăm loại mặt đường đường xã...................................................32 Biểu đồ 3: Tỷ lệ phần trăm về chất lượng đường huyện ...............................................33 Bểu đồ 4: Tỷ lệ cơ cấu VĐT GTNT 2008 - 2012 .........................................................36 ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Trương Tấn Quân SVTH: Lưu Thị Vân Anh viii DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 1: Phân loại chiều dài đường và mặt đường.........................................................31 Bảng 2: Tình trạng mặt đường (đường huyện)..............................................................33 Bảng 3: Vốn Ngân Sách Nhà Nước cho GTNT ............................................................35 Bảng 4: Cơ cấu VĐT Giao Thông Nông Thôn giai đoạn 2008 - 2012 .........................36 Bảng 5: Chi NS cho GTNT huyện, tỉnh ........................................................................38 Bảng 6: Tỷ lệ vốn đầu tư xây dựng mới........................................................................39 Bảng 7: Vốn đầu tư bảo trì và sửa chửa GTNT 2008- 2012 .........................................40 Bảng 8: Vốn đầu tư cho GTNT từ trong dân giai đoạn 2008 - 2012 ............................41 Bảng 9: Các xã nhận hỗ trợ xi măng làm đường GTNT ...............................................41 Bảng 10: Kiểm định thang đo Likert bằng hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha.................47 Bảng 11: Mô tả mức độ đồng ý về "công tác lập quy hoạch" .......................................48 Bảng 12: Mô tả mức độ đồng ý về "công tác thẩm định" .............................................50 Bảng 13: Mô tả mức độ đồng ý về "công tác đấu thầu"................................................50 Bảng 14: Mô tả mức độ đồng ý trong "công tác thanh toán vốn" .................................51 Bảng 15: Mô tả mức độ đồng ý với các chính sách kinh tế ..........................................52 Bảng 16: Kết quả kiểm định về "Công tác lập quy hoạch" ...........................................53 Bảng 18: Kết quả kiểm định về "Công tác đấu thầu"....................................................54 Bảng 19: Kiểm định về công tác thanh toán vốn đầu tư ...............................................55 ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Trương Tấn Quân SVTH: Lưu Thị Vân Anh ix TÓM TẮT NGHIÊN CỨU Đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông nông thôn là một hoạt động đầu tư vô cùng quan trọng, tạo ra hệ thống cơ sở hạ tầng phục vụ cho sự phát trển kinh tế xã hội, là tiền đề cơ bản để thực hiện công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước. Quản lý đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông nông thôn là một hoạt động quản lý kinh tế đặc thù, phức tạp và luôn luôn biến động nhất là trong điều kiện môi trường pháp lý, các cơ chế chính sách quản lý kinh tế còn chưa hoàn chỉnh, thiếu đồng bộ và luôn thay đổi như ở nước ta hiện nay. Huyện Hưng Nguyên nằm ở phía Đông Nam của tỉnh Nghệ An, thuộc vùng Bắc Trung Bộ, là một trong những huyện nằm phụ cận Thành Phố Vinh và cách trung tâm thành phố khoảng 5 km nên có nhiều thuận lợi trong việc liên kết trao đổi, giao lưu hàng hóa, công nghệ, lao động kỹ thuật... Với các dự án đầu tư ngày càng nhiều, những năm trở lại đây Hưng Nguyên đang theo đà phát triển cùng toàn tỉnh và kinh tế huyện nhà đang không ngừng đi lên. Nhận thấy chất lượng quản lý nguồn vốn ngân sách trên địa bàn huyện Hưng Nguyên còn có nhiều bất cập nên trong quá trình thực tập và tìm hiểu tôi quyết định chọn đề tài: "Nâng cao chất lượng quản lý vốn NSNN cho đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông nông thôn trên địa bàn huyện Hưng Nguyên - Nghệ An" nhằm tìm ra những giải pháp thích hợp nâng cao chất lượng quản lý. Mục tiêu nghiên cứu  Mục tiêu chung Nhằm cải thiện chất lượng quản lý vốn ngân sách cho đầu tư cơ sở hạ tầng GTNT, từ đó nâng cao hiệu quả vốn đầu tư từ NSNN đối với các công trình GTNT ở trên điạ bàn.  Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hóa các vấn đề lý luận chung nhất thuộc lĩnh vực hoạt động đầu tư và quản lý vốn đầu tư. - Phân tích thực trạng quản lý vốn ngân sách cho đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng GTNT trên địa bàn huyện Hưng Nguyên. ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Trương Tấn Quân SVTH: Lưu Thị Vân Anh x - Xác định các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng quản lý vốn NSNN. - Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng quản lý vốn NSNN.  Phương pháp nghiên cứu  Phương pháp thu thập số liệu. + Số liệu sơ cấp: Điều tra các đối tượng liên quan đến hoạt động đầu tư các công trình xây dựng CSHT nông thôn trong giai đoạn 2008 - 2012 có sử dụng vốn NSNN. - Phỏng vấn trực tiếp bằng phiếu điều tra nhằm thu thập ý kiến về chất lượng quản lý vốn ngân sách trên địa bàn huyện. - Phỏng vấn ngẫu nhiên 40 cán bộ trong UBND huyện Hưng Nguyên, 60 người dân trên địa bàn xã Hưng Tân, huyện Hưng Nguyên. Tổng số mẫu đều tra là 100 mẫu. Các đối tượng này được chọn ngẫu nhiên. + Số liệu thứ cấp: Nghiên cứu chất lượng quản lý vốn NSNN trong đầu tư xây dựng hạ tầng GTNT giai đoạn 2008 - 2012.  Phương pháp phân tích số lệu - Phương pháp thống kê toán học nhằm xác định những nhân tố ảnh hưởng đến việc nâng cao chất lượng quản lý vốn NSNN về đầu tư xây dựng hạ tầng GTNT. - Phương pháp phân tích, so sánh. - sử dụng công cụ phân tích thống kê SPSS 16.0 để tổng hợp ý kiến, kiểm định thang đo chất lượng công tác quản lý vốn đầu tư XDCB và rút ra kết luận.  Dữ liệu phục vụ cho nghiên cứu Các nguồn số liệu thu thập từ các giáo trình, sách báo, tạp chí có liên quan. Các báo cáo tổng kết từ UBND, phòng Tài chính - kế hoạch, phòng Công thương. Số liệu thu thập qua điều tra phỏng vấn các cán bộ trong UBND huyện Hưng Nguyên - những người có liên quan đến công tác xây dựng và quản lý vốn ngân sách trong đầu tư xây dựng hạ tầng GTNT và người dân sống trên địa bàn huyện để biết được thực trạng và những hạn chế trong công tác quản lý nguồn vốn ngân sách.  Kết quả đạt được Khóa luận đã trình bày được thực trạng cơ sở hạ tầng giao thông nông: Số km đường huyện, đường xã, trình trạng mặt đường... ĐA ̣I H ỌC KI H T Ế H UÊ ́ Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Trương Tấn Quân SVTH: Lưu Thị Vân Anh xi Điều tra công tác quản lý nguồn vốn ngân sách trên địa bàn huyện Hưng Nguyên: Công tác đấu thầu, công tác thẩm định, thanh tra, lập dự toán, thiết kế kỹ thuật, công tác thanh quyết toán, giải phóng mặt bằng... Những vấn đề còn tồn tại trong công tác quản lý nguồn vốn ngân sách trên địa bàn huyện Hưng Nguyên. Từ cơ sở lý luận và thực tiễn, khóa luận đã đề xuất những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng quản lý nguồn vốn ngân sách cho các cơ quan và nâng cao khả năng nhận thức của người dân trong việc đóng góp xây dựng hạ tầng GTNT trên địa bàn huyện Hưng Nguyên - Nghệ An ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Trương Tấn Quân SVTH: Lưu Thị Vân Anh 1 PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1.1. Tính cấp thiết của đề tài Trong quá trình phát triển kinh tế xã hội hiện nay, việc phát triển đồng bộ các lĩnh vực kinh tế đang là mối quan tâm hàng đầu của các nhà lãnh đạo, trong đó việc đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng là vấn đề then chốt. Để đạt được hiệu quả kinh tế cao, nhà nước ta, các tổ chức quốc tế cũng như nguồn vốn huy động từ nội bộ nền kinh tế tỉnh Nghệ An, công tác xây dựng cơ sở hạ tầng của huyện Hưng Nguyên đã có sự đổi mới, tạo tiền đề cho kinh tế xã hội không ngừng tăng trưởng. Tuy nhiên, bên cạnh những điểm mạnh đạt được từ việc sử dụng vốn NSNN thì còn có nhiều hạn chế dẫn đến nguồn NSNN thất thoát ít nhiều. Huyện Hưng Nguyên là huyện có nền kinh tế còn thấp, đầu tư còn dàn trải làm giảm hiệu quả của nguồn vốn đầu tư. Từ đó, đặt ra yêu cầu cần phải sử dụng nguồn vốn ngân sách một cách hiệu quả, đây là vấn đề khó khăn và phức tạp. Trong quá trình phát triển nền kinh tế xã hội, công việc đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng là một trong những vấn đề then chốt nhất. Thực hiện đường lối đổi mới của Đảng và nhà nước về phát triển đất nước, đặc biệt được sự hỗ trợ về nguồn vốn NSNN và nguồn huy động từ nội bộ nền kinh tế của huyện Hưng Nguyên, công tác đầu tư xây dựng hạ tầng GTNT thời gian qua đã có nhiều khởi sắc, góp phần làm cho diện mạo của huyện Hưng Nguyên ngày một đổi mới. Bên cạnh những kết quả đạt được của việc sử dụng vốn NSNN cho đầu tư xây dựng cơ bản, còn có những tồn đọng và hạn chế như: Đầu tư manh mún, dàn trải... Dẫn đến kém hiệu quả và làm thất thoát nguồn vốn ngân sách của nhà nước. Hiện nay, chất lượng quản lý nguồn vốn NSNN cho đầu tư xây dựng hạ tầng GTNT ngày càng được quan tâm, nhưng khối lượng vốn đầu tư được huy động còn rất hạn hẹp so với nhu cầu vốn đầu tư. Mặt khác, tình trạng thất thoát, lãng phí trong hoạt động đầu tư XDCB còn diễn ra khá phổ biến làm cho vốn đầu tư sử dụng đạt hiệu quả thấp. Đây là một vấn đề ngày càng trở nên bức xúc và là điều đáng lo ngại. Từ những cơ sở trên đặt ra yêu cầu cần phải nâng cao chất lượng quản lý vốn đầu tư XD hạ tầng GTNT từ NSNN, đây là vấn đề hết sức phức tạp và khó khăn không thể ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Trương Tấn Quân SVTH: Lưu Thị Vân Anh 2 giải quyết triệt để ngày một ngày hai. Vì vậy, để góp phần làm sáng tỏ hơn về cơ sở lý luận cũng như h