Khóa luận Nghiên cứu nhu cầu sử dụng giống lúa chất lượng của nông dân huyện Châu Thành tỉnh An Giang

ĐẠI HỌC AN GIANG KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH MAI HOÀNG TIẾN NGHIÊN CỨU NHU CẦU SỬ DỤNG GIỐNG LÚA CHẤT LƯỢNG CỦA NÔNG DÂN HUYỆN CHÂU THÀNH TỈNH AN GIANG Chuyên ngành: Quản Trị Kinh Doanh Nông Nghiệp KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Long Xuyên, tháng 5 năm 2009 ĐẠI HỌC AN GIANG KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC NGHIÊN CỨU NHU CẦU SỬ DỤNG GIỐNG LÚA CHẤT LƯỢNG CỦA NÔNG DÂN HUYỆN CHÂU THÀNH TỈNH AN GIANG Chuyên ngành: Quản Trị Kinh Doanh Nông Nghiệp Sinh viên thực hiện: MAI HOÀNG TIẾN Lớp: DH6KN Mã số Sv: DKN052161 Người hướng dẫn: ThS. TRẦN MINH HẢI Long Xuyên, tháng 5 năm 2009 L□i C□m T□! [ \ gian t□ 1/2/1009 – 30/5/2009, rung T□m Nghiên C□u Và S□n □ang chu□n b□ thu ho□ch cung c□p gi□ng cho v□ Hè Thu c□ng vi□c r□t b□n r□n nh□ng nh□n t□i vào th□c t□p. T□i ch□n thành □□n toàn th□ T□m Gi□ng Bình □□c và oanh là anh Bùi Quan S□n - h□□ng d□n t□i trong su□t và hoàn thành □□ tài in g□i l□i c□m □n □□n Giang – N□i □□ □ào t□o và nh□ng k□ n□ng, ki□n th□c b□ gian h□c □□i H□c. Riêng Quy□n Tr□□ng Khoa Kinh t□ H□□ng d□n T□i th□c hi□n Trong kho□ng th□i c□ng là th□i gian T Xu□t Gi□ng Bình □□c lúa □□ng Xu□n □□ n□m 2009. M□c dù Trung T□m v□n ti□p xin g□i l□i c□m □n nh□n viên c□a Trung Tr□□ng Phòng kinh d Ng□□i □□ tr□c ti□p quá trình th□c t□p nghiên c□u. Ti□p theo, t□i x Tr□□ng □□i H□c An rèn luyên cho t□i ích trong su□t th□i ThS. Tr□n Minh H□i – QTKD là ng□□i □□ □□ tài này. Cu□i ù t□i □ i □□□ □i l□i □ CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI KHOA KINH TẾ-QUẢN TRỊ KINH DOANH ĐẠI HỌC AN GIANG Người hướng dẫn (Họ tên, học hàm, học vị và chữ ký) Người chấm, nhận xét 1 (Họ tên, học hàm, học vị và chữ ký) Người chấm, nhận xét 2 (Họ tên, học hàm, học vị và chữ ký) Khoá luận được bảo vệ tại Hội đồng chấm bảo vệ luận văn Khoa Kinh tế-Quản trị kinh doanh ngày 15 tháng 6 năm 2009 Trang i MỤC LỤC Trang CHƯƠNG I : TỔNG QUAN...........................................................................1 1.1 Lý do chọn đề tài .........................................................................................................1 1.2 Mục tiêu nghiên cứu ....................................................................................................2 1.3 Phạm vi nghiên cứu .....................................................................................................2 1.3.1 Đối tượng nghiên cứu ...........................................................................................2 1.3.2 Không gian nghiên cứu.........................................................................................2 1.3.3 Thời gian nghiên cứu ............................................................................................2 1.4 Phương pháp nghiên cứu .............................................................................................2 1.4.1 Phương pháp thu thập dữ liệu ...............................................................................2 1.4.2 Phương pháp phân tích số liệu..............................................................................2 1.5 Ý nghĩa nghiên cứu......................................................................................................3 1.6 Kết cấu của báo cáo .....................................................................................................3 Tóm tắt chương 1...............................................................................................................4 CHƯƠNG II: CƠ SỞ LÝ LUẬN - MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ..................5 U Giới thiệu ...........................................................................................................................5 2.1 Các khái niệm .............................................................................................................5 2.2 Giới thiệu một số giống lúa đang được canh tác phổ biến ở An Giang.......................8 2.3 Mô hình nghiên cứu...................................................................................................11 2.4 Giải thích một số thuật ngữ........................................................................................13 Tóm tắt chương 2.............................................................................................................16 CHƯƠNG III: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ......................................17 U Giới thiệu .........................................................................................................................17 3.1 Thiết kế nghiên cứu ...................................................................................................17 Bước 1: Hình thành ý tưởng ........................................................................................17 Bước 2: Xây dựng đề cương (Nghiên cứu sơ bộ) ........................................................17 Bước 3: Nghiên cứu chính thức ...................................................................................18 3.2 Thang đo ....................................................................................................................21 3.2.1 Thang đo định danh (Nominal)...........................................................................21 3.2.2 Thang đo thứ bậc (Ordinal) ................................................................................21 3.2.3 Thang đo nhị phân (Dichotomous Scale) ...........................................................21 3.2.4 Câu hỏi nhiều lựa chọn (Multiple Response) .....................................................21 3.2.5 Thang đo định danh mức độ (Itemized Rating Scale) ........................................22 3.2.6 Câu hỏi mở..........................................................................................................22 3.3 Mẫu ............................................................................................................................23 3.3.1 Quy trình chọn mẫu ...........................................................................................23 3.3.2 Xác định không gian thu thập dữ liệu sơ cấp......................................................24 3.4 Tiến độ nghiên cứu ....................................................................................................26 Tóm tắt chương 3............................................................................................................27 CHƯƠNG IV: GIỚI THIỆU SƠ LƯỢC VỀ TÌNH HÌNH-KINH TẾ - XÃ HỘI HUYỆN CHÂU THÀNH ......................................................................28 Giới thiệu .........................................................................................................................28 4.1 Giới thiệu tổng quan về Huyện Châu Thành .............................................................28 4.2 Một vài chỉ tiêu chủ yếu của Huyện Châu Thành.....................................................28 Trang ii 4.3 Diện tích đất đai theo đơn vị hành chính ...................................................................30 4.4 Diện tích đất trồng cây hàng năm của huyện Châu Thành ........................................32 4.5 Sản lượng các loại cây hàng năm ..............................................................................33 4.6 Tổng kết tình hình hoạt động nông nghiệp Huyện Châu Thành năm 2008...............34 4.6.1. Các chỉ tiêu vĩ mô ..............................................................................................34 4.6.2 Trồng trọt: ..........................................................................................................34 4.6.3 Công tác phục vụ sản xuất ..................................................................................34 4.6.4 Tình hình dịch hại ...............................................................................................35 4.6.5 Các công tác chuyên ngành bảo vệ thực vật (BVTV) ........................................35 4.6.6 Công tác khuyến nông: .......................................................................................36 Tóm tắt chương 4.............................................................................................................37 CHƯƠNG V : KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU...................................................38 U Giới thiệu .........................................................................................................................38 5.1 Kết quả về mẫu điều tra ............................................................................................38 5.1.1 Phân bố mẫu theo xã...........................................................................................38 5.1.2 Phân bố mẫu theo độ tuổi ...................................................................................38 5.1.3 Phân bố mẫu theo giới tính .................................................................................39 5.1.4 Phân bố mẫu theo số năm kinh nghiệm canh tác lúa ..........................................39 5.1.5 Phân bố mẫu theo trình độ văn hóa.....................................................................39 5.1.6 Phân bố mẫu theo diện tích đất canh tác lúa.......................................................40 5.1.7 Phân bố mẫu theo tỷ lệ diện tích lúa thịt và lúa giống........................................40 5.2 Tình hình sử dụng giống chất lượng ở huyện Châu Thành vụ đông xuân 2009........41 5.2.1 Tên giống và cấp chất lượng giống.....................................................................41 5.2.2 Sự chuyển dịch cơ cấu cấp giống qua các năm ..................................................43 5.3 Phân tích nhu cầu sử dụng giống chất lượng.............................................................46 5.3.1 Nhu cầu hiện tại ..................................................................................................46 5.3.2 Dự báo nhu cầu giống chất lượng vụ Hè Thu 2009............................................49 5.4 Các yếu tố tác động đến nhu cầu sử dụng giống chất lượng của nông dân ..............53 5.4.1 Nhận thức của nông dân về tầm quan trọng của công tác chọn giống................53 5.4.2 Kỹ thuật canh tác ................................................................................................54 5.4.3 Trình độ và kinh nghiệm của nông dân ..............................................................55 5.4.4 Tác động của chính quyền địa phương và các phương tiện thông tin. ...............58 5.4.5 Giá giống và chất lượng giống............................................................................59 5.5 Một số giải pháp nân cao tỷ lệ nông dân sử dụng giống chất lượng Huyện Châu Thành – An Giang............................................................................................................60 5.5.1 Nâng cao vai trò của chính quyền địa phương đối với nông dân. ......................60 5.5.2 Tổ chức các buổi tập huấn kỹ thuật canh tác lúa. ...............................................60 5.5.3 Đẩy mạnh xã hội hóa công tác giống..................................................................61 Tóm tắt chương 5.........................................................................................................62 CHƯƠNG VI: KẾT LUẬN...........................................................................63 6.1 Kết luận......................................................................................................................63 6.2 Các đề nghị cho hướng nghiên cứu/giải quyết tiếp theo............................................63 Trang iii DANH MỤC HÌNH Trang Hình 1: Nguồn gốc nhu cầu ....................................................................................................6 Hình 2: Sơ đồ chuyển biến các cấp giống lúa.........................................................................8 Hình 3: Các yếu tố ảnh hưởng đến nhu cầu giống chất lượng của nông dân ......................11 Hình 4: Mô hình nghiên cứu.................................................................................................12 Hình 5: Lịch thời vụ canh tác ...............................................................................................15 Hình 6: Quy trình nghiên cứu ...............................................................................................20 Hình 7: Biểu đồ tỷ lệ diện tích đất canh tác lúa của huyện Châu Thành năm 2007 .............24 Hình 8: Biểu đồ dân số Huyện Châu Thành .........................................................................29 Hình 9: Biểu đồ Tốc độ tăng trưởng GDP theo giá cố định trên địa bàn Huyện Châu ........29 Hình 10: Biểu đồ diện tích đất đai huyện Châu Thành theo đơn vị hành chính năm 2007 ..30 Hình 11: Cơ cấu đất đai Huyện Châu Thành........................................................................31 Hình 12: Biểu đồ tỷ lệ đất nông nghiệp theo đơn vị xã ........................................................31 Hình 13: Cơ cấu đất gieo trồng cây hàng năm của huyện Châu Thành................................32 Hình 14: Biểu đồ tỷ lệ sản lượng cây trồng qua các năm .....................................................33 Hình 15: Biểu đồ phân bố mẫu theo xã ................................................................................38 Hình 16: Biểu đồ phân bố mẫu độ tuổi .................................................................................38 Hình 17: Biểu đồ phân bố mẫu theo giới tính.......................................................................39 Hình 18: Biểu đồ phân bố mẫu theo số năm kinh nghiệm canh tác lúa................................39 Hình 19: Biểu đồ phân bố mẫu theo trình độ văn hóa ..........................................................39 Hình 20: Biểu đồ phân bố mẫu theo diện tích đất canh tác lúa ............................................40 Hình 21: Biểu đồ phân bố mẫu theo tỷ lệ diện tích lúa thịt và lúa giống .............................40 Hình 22: Cấp giống đang sử dụng ........................................................................................41 Hình 23: Biểu đồ cơ cấu các cấp giống lúa vụ Đông Xuân năm 2009 Huyện Châu Thành.42 Hình 24: Thời gian sử dụng đối với 1 giống lúa...................................................................42 Hình 25: Lý do đổi giống mới ..............................................................................................43 Hình 26: Biểu đồ biểu diễn sự chuyển dịch của giống lúa thường qua các năm..................44 Hình 27: Biểu đồ biểu diễn sự chuyển dịch của giống lúa nguyên chủng qua các năm.......44 Hình 28: Biểu đồ biểu diễn sự chuyển dịch của giống lúa Xác nhận qua các năm ..............45 Hình 29: Thời gian bắt đầu sử dụng giống chất lượng .........................................................46 Hình 30: Xu hướng sử dụng lúa giống chất lượng ...............................................................46 Hình 31: Lý do không sử dụng .............................................................................................47 Hình 32: Lý do chọn giống chất lượng để canh tác? ............................................................47 Hình 33: Nếu chọn giống chất lượng để canh tác thì sẽ chọn cấp giống nào? .....................48 Trang iv Hình 34: Chọn cấp giống nào cho vụ Hè Thu 2009?............................................................49 Hình 35: Xu hướng chuyển đổi cơ cấu giống qua các vụ .....................................................49 Hình 36: sử dụng giống từ nguồn nào?.................................................................................50 Hình 37: Các yếu tố quan tâm khi chọn giống .....................................................................51 Hình 38: Các yêu cầu nhất thiết đối với 1 loại giống ...........................................................52 Hình 39: Đánh giá mức độ quan trọng của việc chọn giống trong canh tác lúa...................53 Hình 40: Kiến thức về thị trường lúa của nông dân..............................................................57 Trang v DANH MỤC BẢNG Trang Bảng 1: Bảng Giá Lúa Giống ...............................................................................................10 Bảng 2:Tiến độ các bước nghiên cứu ...................................................................................17 Bảng 3: các bước chọn mẫu nghiên cứu ...............................................................................23 Bảng 4: Diện tích đất canh tác lúa của huyện Châu Thành năm 2007 .................................24 Bảng 5: Tiến độ nghiên cứu..................................................................................................26 Bảng 6: Một vài chỉ tiêu chủ yếu của Huyện Châu Thành ...................................................28 Bảng 7: Diện tích đất đai huyện Châu Thành theo đơn vị hành chính năm 2007 ................30 Bảng 8: Diện tích đất gieo trồng cây hàng năm....................................................................32 Bảng 9: tỷ lệ sản lượng cây qua các năm..............................................................................33 Bảng 10: Cơ cấu các cấp giống lúa vụ Đông Xuân năm 2009 Huyện Châu Thành.............41 Bảng 11: Tổng hợp cơ cấu các cấp giống gieo sạ qua các năm............................................43 Bảng 12: Kiểm định sự khác biệt giữa nhận thức vai trò của giống và nhu cầu giống chất lượng .....................................................................................................................................53 Bảng 13: Bảng so sánh giữa nhận thức vai trò của giống và nhu cầu giống chất lượng ......54 Bảng 14: Kiểm định sự khác biệt giữa phương pháp gieo sạ và nhu cầu sử dụng giống chất lượng .....................................................................................................................................54 Bảng 15: Bảng so sánh giữa phương pháp gieo sạ và nhu cầu giống chất lượng.................55 Bảng 16: Kiểm định sự khác biệt giữa trình độ học vấn và nhu cầu sử dụng giống chất lượng .....................................................................................................................................55 Bảng 17: Bảng so sánh trình độ học vấn và nhu cầu giống chất lượng................................56 Bảng 18: Kiểm định sự khác biệt giữa số năm kinh nghiệm canh tác lúa và nhu cầu sử dụng giống chất lượng ..........................................................................................................56 Bảng 19: Kiểm định sự khác biệt giữa kiến thức về thị trường lúa và nhu cầu sử dụng giống chất lượng ...................................................................................................................57 Bảng 20: Phân tích Tác động của chính quyền địa phương và các phương tiện thông tin đến nhu cầu sử dụng giống chất lượng ........................................................................................58 Bảng 21: Kiểm định sự khác biệt giữa giá giống và chất lượng giống với nhu cầu sử dụng giống chất lượng ...................................................................................................................59 Bảng 22: Nông dân tham gia hội thảo, câu lạc bộ nông dân ................................................60 Nghiên Cứu Nhu Cầu Sử Dụng Giống Lúa Chất Lượng Của Nông Dân Huyện Châu Thành Tỉnh AG GVHD: ThS. Trần Minh Hải SVTH: Mai Hoàng Tiến Trang 1 CHƯƠNG I : TỔNG QUAN ÌÌÌÌÌ+ÌÌÌÌÌ 1.1 Lý do chọn đề tài Sản xuất lúa gạo đóng một vai trò đặc biệt quan trọng trong phát triển kinh tế nông nghiệp và nông thôn Việt Nam. Khoảng 80% trong tổng số 11 triệu hộ nông dân có tham gia sản xuất lúa gạo và chủ yếu dựa vào phương thức canh tác thủ công truyền thống. Trong gần ba thập kỷ qua nhờ có sự đổi mới cơ c