Ngày nay cùng với sự phát triển mạnh mẽ của KH-KT, của xu hướng
khu vực hóa, toàn cầu hóa, nhu cầu về vốn đầu tư trong xã hội ngày càng
tăng. Vốn trong nước, đặc biệt là các nước đang phát triển không đủ đáp ứng
trong khi đó nguồn vốn đầu tư nước ngoài có hạn. Các nhà đầu tư nước ngoài
luôn lựa chọn nơi đầu tư tốt nhất cho mình, đầu tư vào những nơi ít rủi ro,
đem lại lợi nhuận cao. Chính vì vậy trước khi đầu tư các nhà đầu tư luôn xem
xét đánh giá môi trường đầu tư ở nước mình định đầu tư để có thể đưa ra
quyết định đầu tư đúng đắn nhất. Nhận thức được điều đó, các địa bàn đầu tư
trong một quốc gia luôn tạo điều kiện cho hoạt động đầu tư nước ngoài, tạo
môi trường thuận lợi cho các nhà đầu tư nước ngoài. Việc đánh giá môi
trường đầu tư góp phần giúp các tỉnh điều chỉnh môi trường đầu tư của địa
bàn mình cho phù hợp, tạo thuận lợi hơn nữa cho nhà đầu tư nước ngoài.
Vĩnh Phúc và Bình Dương là hai tỉnh có nhiều tiềm năng và thế mạnh
phát triển kinh tế xã hội. Trong những năm gần đây, Vĩnh Phúc, Bình Dương
đã đạt được nhiều thành tựu kinh tế đáng kể. Hàng loạt các khu công nghiệp
với các nhà máy trong nhiều lĩnh vực mọc lên. Hai tỉnh có môi trường đầu tư
khá tốt, luôn đứng trong top 10 các tỉnh trong cả nước thu hút đầu tư trực tiếp
nước ngoài. Tuy nhiên mức hấp dẫn thu hút đầu tư nước ngoài của 2 tỉnh còn
nhiều hạn chế chưa tân dụng được hết thế mạnh, chưa đáp ứng nhu cầu vốn
cho phát triển kinh tế của tỉnh.
102 trang |
Chia sẻ: tuandn | Lượt xem: 1964 | Lượt tải: 5
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Khóa luận Phân tích mức độ hấp dẫn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào hai tỉnh Vĩnh Phúc và Bình Dương, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
KHOA KINH TẾ VÀ KINH DOANH QUỐC TẾ
CHUYÊN NGÀNH KINH TẾ ĐỐI NGOẠI
KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP
ĐỀ TÀI:
PHÂN TÍCH MỨC ĐỘ HẤP DẪN ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP
NƯỚC NGOÀI VÀO HAI TỈNH VĨNH PHÚC VÀ BÌNH DƯƠNG
Họ và tên sinh viên
Lớp
Khoá
Giáo viên hướng dẫn
: NguyÔn ThÞ Hång Ng©n
: Anh 4
: 44 A
: Phan ThÞ V©n
Hà Nội, tháng 5 năm 2009
1
LỜI MỞ ĐẦU
1.Tính cấp thiết của đề tài
Ngày nay cùng với sự phát triển mạnh mẽ của KH-KT, của xu hướng
khu vực hóa, toàn cầu hóa, nhu cầu về vốn đầu tư trong xã hội ngày càng
tăng. Vốn trong nước, đặc biệt là các nước đang phát triển không đủ đáp ứng
trong khi đó nguồn vốn đầu tư nước ngoài có hạn. Các nhà đầu tư nước ngoài
luôn lựa chọn nơi đầu tư tốt nhất cho mình, đầu tư vào những nơi ít rủi ro,
đem lại lợi nhuận cao. Chính vì vậy trước khi đầu tư các nhà đầu tư luôn xem
xét đánh giá môi trường đầu tư ở nước mình định đầu tư để có thể đưa ra
quyết định đầu tư đúng đắn nhất. Nhận thức được điều đó, các địa bàn đầu tư
trong một quốc gia luôn tạo điều kiện cho hoạt động đầu tư nước ngoài, tạo
môi trường thuận lợi cho các nhà đầu tư nước ngoài. Việc đánh giá môi
trường đầu tư góp phần giúp các tỉnh điều chỉnh môi trường đầu tư của địa
bàn mình cho phù hợp, tạo thuận lợi hơn nữa cho nhà đầu tư nước ngoài.
Vĩnh Phúc và Bình Dương là hai tỉnh có nhiều tiềm năng và thế mạnh
phát triển kinh tế xã hội. Trong những năm gần đây, Vĩnh Phúc, Bình Dương
đã đạt được nhiều thành tựu kinh tế đáng kể. Hàng loạt các khu công nghiệp
với các nhà máy trong nhiều lĩnh vực mọc lên. Hai tỉnh có môi trường đầu tư
khá tốt, luôn đứng trong top 10 các tỉnh trong cả nước thu hút đầu tư trực tiếp
nước ngoài. Tuy nhiên mức hấp dẫn thu hút đầu tư nước ngoài của 2 tỉnh còn
nhiều hạn chế chưa tân dụng được hết thế mạnh, chưa đáp ứng nhu cầu vốn
cho phát triển kinh tế của tỉnh.
Xuất phát từ thực tế đó, em đã chọn đề tài “Phân tích mức độ hấp dẫn
đầu tư trực tiếp nước ngoài vào hai tỉnh Vĩnh Phúc và Bình Dương” để làm
đề tài nghiên cứu cho khóa luận tốt nghiệp của mình. Mục đích của đề tài so
sánh mức độ hấp dẫn của hai môi trường đầu tư. Từ đó, khóa luận đưa ra một
số phương hướng và giải pháp thu hút đầu tư cho cả hai tỉnh đồng thời qua
đây các tỉnh trong cả nước cũng học hỏi thêm nhiều bài học kinh nghiệm.
2
2. Mục đích nghiên cứu
Hệ thống hóa một số vấn đề lý luận và thực tiễn về đầu tư trực tiếp
nước ngoài và môi trường đầu tư trực tiếp nước ngoài nói chung.
Đánh giá thực trạng môi trường đầu tư trực tiếp nước ngoài tại hai tỉnh
Vĩnh Phúc và Bình Dương.
Đề xuất một số giải pháp và phương hướng nhằm cải thiện môi trường
đầu tư trực tiếp nước ngoài tại hai tỉnh và đưa ra bài học kinh nghiệm cho các
tỉnh bạn.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: môi trường đầu tư trực tiếp nước ngoài tại hai
tỉnh Vĩnh Phúc và Bình Dương.
Phạm vi nghiên cứu: tỉnh Vĩnh Phúc và tỉnh Bình Dương.
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
Trong quá trình thực hiện khóa luận, tác giả đã sử dụng phương pháp
nghiên cứu tổng hợp, phân tích, đánh giá, so sánh….
5. Kết cấu của khóa luận
Khóa luận gồm 3 chương:
Chƣơng I: MỘT SỐ LÝ LUẬN CHUNG VỀ ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP
NƢỚC NGOÀI VÀ MÔI TRƢỜNG ĐẦU TƢ
Chƣơng II: SO SÁNH MỨC ĐỘ HẤP DẪN FDI TẠI HAI TỈNH VĨNH
PHÚC VÀ BÌNH DƢƠNG
Chƣơng III: MỘT SỐ ĐÁNH GIÁ VÀ KẾT LUẬN
Để hoàn thành khóa luận với kết quả tốt, em xin gửi lời cảm ơn chân
thành nhất đến cô giáo Phan Thị Vân, người đã nhiệt tình hướng dẫn và giúp
đỡ em. Em cũng xin cảm ơn các thầy cô giáo trong khoa Kinh Tế Ngoại
Thương và các thầy cô giáo khác trong trường Đại học Ngoại Thương Hà Nội
đã dạy dỗ em trong suốt 4 năm học qua. Em xin chân thành cảm ơn các cơ
3
quan đoàn thể đã giúp đỡ em có được tài liệu và những lời khuyên bổ ích.
Cuối cùng, em xin bày tỏ lòng biết ơn đến gia đình và bạn bè đã động viên em
hoàn thành khóa luận.
Do hoàn thành khóa luận trong thời gian ngắn và gặp một số khó khăn
về nguồn tài liệu cũng như nhận thức và kinh nghiệm thực tế còn hạn chế,
chắc chắn khóa luận không thể tránh khỏi sai sót. Em rất mong nhận được ý
kiến đóng góp, chỉ bảo của các thầy cô giáo, cũng như những lời nhận xét
đánh giá của gia đình bạn bè và những người quan tâm.
4
Chương I:
TỔNG QUAN VỀ MÔI TRƯỜNG ĐẦU TƯ VÀ
CÁC NHÂN TỐ QUYẾT ĐỊNH MỨC ĐỘ HẤP DẪN FDI
1. Các khái niệm
1.1. Khái niệm FDI
Trong xu thế toàn cầu hóa, hội nhập kinh tế quốc tế, đầu tư trực tiếp
nước ngoài (foreign direct investment - FDI) đang ngày càng đóng vai trò quan
trọng trong sự phát triển kinh tế của mỗi quốc gia. FDI có thể coi là một trong
những nguồn vốn chủ yếu để đầu tư sản xuất, kinh doanh… Các tổ chức quốc
tế, khu vực và các quốc gia đã đưa ra nhiều định nghĩa khác nhau về FDI.
Quỹ tiền tệ thế giới (IMF) đã định nghĩa về FDI như sau: “FDI là một
hoạt động đầu tư được thực hiện nhằm đạt được những lợi ích lâu dài trong
một doanh nghiệp hoạt động trên một lãnh thổ của nền kinh tế khác nền kinh
tế của nước chủ đầu tư, mục đích của chủ đầu tư là giành quyền quản lý thật
sự doanh nghiệp” (BPM5, fifth edition).
Như vậy theo IMF hoạt động FDI thật sự nổi bật với 2 đặc điểm là:
mang lại lợi ích lâu dài và giành quyền quản lý thực sự doanh nghiệp. Lợi ích
lâu dài (hay mối quan tâm lâu dài - lasting interest): khi tiến hành đầu tư trực
tiếp nước ngoài, các nhà đầu tư thường đặt những mục tiêu lợi ích dài hạn.
Mục tiêu lợi ích dài hạn đòi hỏi phải có mối quan hệ lâu dài giữa nhà đầu tư
trực tiếp và doanh nghiệp nhận đầu tư trực tiếp, đồng thời có một mức độ ảnh
hưởng đáng kể đối với việc quản lý doanh nghiệp này. Bên cạnh lợi ích lâu
dài, quyền quản lý thực sự doanh nghiệp (effective voice in management)
chính là: quyền kiểm soát doanh nghiệp (control). Đây chính là quyền tham
gia vào các quyết định quan trọng ảnh hưởng đến sự tồn tại và phát triển của
doanh nghiệp như thông qua chiến lược hoạt động của công ty, thông qua và
phê chuẩn kế hoạch hành động do người quản lý hàng ngày của doanh nghiệp
5
lập ra, quyết định việc phân chia lợi nhuận doanh nghiệp, quyết định phần
vốn góp giữa các bên tức là những quyền ảnh hưởng lớn đến sự sống còn của
doanh nghiệp.
Cũng tương tự như IMF, tổ chức OECD cũng đưa ra khái niệm tương
tự về FDI, cũng là thiết lập mối quan hệ lâu dài (theo đuổi lợi ích lâu dài) và
tạo ảnh hưởng đối với việc quản lý doanh nghiệp nhưng OECD đã cụ thể hơn
cách thức để nhà đầu tư tạo ảnh hưởng đối với hoạt động quản lý doanh
nghiệp. OECD đưa ra khái niệm như sau:”Đầu tư trực tiếp nước ngoài là
hoạt động đầu tư được thực hiện nhằm thiết lập các mối quan hệ kinh tế lâu
dài với một doanh nghiệp đặc biệt là những khoản đầu tư mang lại khả năng
tạo ảnh hưởng đối với việc quản lý doanh nghiệp nói trên bằng cách:
1. Thành lập hoặc mở rộng doanh nghiệp hoặc chi nhánh thuộc toàn
quyền quản lý của chủ đầu tư.
2. Mua lại toàn bộ doanh nghiệp đã có.
3. Tham gia vào một doanh nghiệp mới.
4. Cấp tín dụng dài hạn (nhiều hơn 5 năm).
5. Quyền kiểm soát nắm từ 10% cổ phiếu thường hoặc quyền biểu
quyết trở lên.
Theo khái niệm về FDI của Ủy ban thương mại và phát triển của liên
hợp quốc (UNCTAD) nhấn mạnh hơn đến khía cạnh kiểm soát lâu dài của
chủ đầu tư đối với hoạt động đầu tư của mình. Theo đó FDI: “Là đầu tư có
mối liên hệ, lợi ích, và sự kiểm soát lâu dài của một pháp nhân hoặc một thể
nhân (nhà đầu tư trực tiếp nước ngoài hoặc công ty mẹ) đối với một doanh
nghiệp ở một nền kinh tế khác (doanh nghiệp FDI hoặc chi nhánh nước ngoài
hoặc chi nhánh doanh nghiệp)”
Luật đầu tư năm 2005 mà quốc hội khóa XI Việt Nam đã thông qua các
khái niệm về FDI như sau: “Đây là hình thức đầu tư do nhà đầu tư nước ngoài
bỏ vốn đầu tư và tham gia quản lý hoạt động đầu tư ở Việt Nam hoặc nhà đầu
6
tư Việt Nam bỏ vốn đầu tư và tham gia quản lý hoạt động đầu tư ở nước ngoài
theo quy định của luật này và các quy định khác của pháp luật có liên quan.”
1.2. Đặc điểm của FDI
Mặc dù các tổ chức khác nhau đều đưa ra định nghĩa về FDI theo quan
điểm riêng của mình song tất cả đều có những nét tương đồng nhau chỉ ra đặc
điểm của FDI. Theo đó, FDI mang một số đặc điểm như sau:
- Hoạt động FDI tìm kiếm lợi nhuận: FDI chủ yếu là đầu tư tư nhân với
mục đích hàng đầu là tìm kiếm lợi nhuận: theo cách phân loại ĐTNN của
UNCTAD, IMF và OECD thì FDI là đầu tư tư nhân. Do chủ thể là tư nhân
nên FDI có mục đích ưu tiên hàng đầu là lợi nhuận. Các nước nhận đầu tư,
nhất là các nước đang phát triển luôn lưu ý vấn đề này khi tiến hành thu hút
FDI, phải xây dựng cho mình một hành lang pháp lý mạnh và các chính sách
thu hút FDI hợp lý để hướng FDI vào phục vụ cho các mục đích tìm kiếm lợi
nhuận của các chủ đầu tư.
- Các chủ đầu tư nước ngoài phải đóng góp một tỷ lệ vốn tối thiểu
trong vốn pháp định hoặc vốn điều lệ tùy theo quy định của luật pháp từng
bước để giành quyền kiểm soát hoặc tham gia kiểm soát doanh nghiệp nhận
đầu tư. Luật các nước thường quy định không giống nhau về vấn đề này. Luật
Mỹ quy định tỷ lệ này là 10%, Pháp và Anh là 20%, và theo điều 8 luật đầu tư
nước ngoài 1996, Việt Nam là 30%, tuy nhiên đến 29/11/2005 thì Việt Nam
không quy định vốn tối thiểu của chủ đầu tư nước ngoài nữa. Còn theo quy
định của OECD (1996) thì tỷ lệ này là 10% các cổ phiếu thường hoặc quyền
biểu quyết của doanh nghiệp – mức được công nhận cho phép nhà đầu tư
nước ngoài tham gia thực sự vào quản lý doanh nghiệp.
- Tỷ lệ đóng góp của các bên trong vốn điều lệ hoặc vốn pháp định sẽ
quy định quyền và nghĩa vụ của mỗi bên, đồng thời lợi nhuận và rủi ro cũng
được phân chia dựa vào tỷ lệ này. Theo luật đầu tư nước ngoài của Việt Nam,
7
trong doanh nghiệp liên doanh, các bên chỉ định người của mình tham gia vào
hội đồng quản trị theo tỷ lệ tương ứng với phần vốn góp vào vốn pháp định
của liên doanh.
- Thu nhập mà chủ đầu tư thu được phụ thuộc vào kết quả kinh doanh
của doanh nghiệp mà họ bỏ vốn đầu tư, nó mang tính chất thu nhập kinh
doanh chứ không phải lợi tức.
- Chủ đầu tư tự quyết định đầu tư, quyết định sản xuất kinh doanh và tự
chịu trách nhiệm về lỗ lãi. Nhà đầu tư nước ngoài tự lựa chọn lĩnh vực kinh
doanh đầu tư, hình thức đầu tư, thị trường đầu tư, quy mô đầu tư cũng như
công nghệ cho mình, do đó sẽ tự đưa ra những quyết định có lợi nhất cho họ.
Vì thế, hình thức này mang tính khả thi và hiệu quả kinh tế cao, không có
những ràng buộc về chính trị không để lại gánh nặng nợ nần cho nền kinh tế
nước nhận đầu tư.
- FDI thường kèm theo chuyển giao công nghệ cho các nước tiếp nhận
đầu tư. Thông qua hoạt động FDI, nước chủ nhà có thể tiếp nhận được công
nghệ, kĩ thuật tiên tiến, học hỏi kinh nghiệm quản lý. Ví dụ trong lĩnh vực bưu
chính viễn thông của Việt Nam, hầu hết công nghệ mới trong lĩnh vực này có
được nhờ chuyển giao công nghệ từ nước ngoài.
1.3. Các hình thức đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài
Theo hình thức thâm nhập (quốc tế): hai hình thức chủ yếu là đầu tư
mới (Greenfield investerment-GI) và mua lại và sát nhập qua biên giới
(Cross-bored merger and acquisition-M&A), ngoài ra còn có hình thức
Brownfield investment
1
.
* Đầu tư mới (Greenfield investerment-GI): đầu tư mới là hoạt động
đầu tư trực tiếp vào các cơ sở sản xuất kinh doanh hoàn toàn mới ở nước
ngoài, hoặc mở rộng một cơ sở sản xuất kinh doanh đã tồn tại.
1 Brownfield investment: mua lại một doanh nghiệp nhưng không sử dụng đến các tài sản của doanh nghiệp
đó. Bản chất chỉ là mua lại cái tên.
8
* Mua lại và sát nhập qua biên giới (Cross-bored merger and
acquisition-M&A): đây là một hình thức FDI liên quan đến việc mua lại hoặc
hợp nhất với một doanh nghiệp nước ngoài đang hoạt động.
Các hình thức của sát nhập bao gồm:
- Sáp nhập theo chiều ngang: là hình thức sáp nhập diễn ra giữa các
công ty trong cùng một ngành kinh doanh (hay có thể nói là giữa các đối thủ
cạnh tranh).
- Sáp nhập theo chiều dọc: là hình thức sáp nhập của các công ty khác
nhau trong cùng một dây chuyền sản xuất ra sản phẩm cuối cùng. Có hai dạng
sáp nhập theo chiều dọc là: Backward là liên kết giữa nhà cung cấp và công ty
sản xuất, forward là liên kết giữa công ty sản xuất và nhà phân phối.
- Sáp nhập hỗn hợp: là hình thức sáp nhập giữa các công ty kinh doanh
trong các lĩnh vực khác nhau. Mục tiêu của những vụ sáp nhập như vậy là đa
dạng hóa, và chúng thường thu hút sự chú ý của những công ty có lượng tiền
mặt lớn.
Theo quy định của pháp luật Việt Nam: Theo dự thảo Nghị định hướng
dẫn chi tiết thi hành luật đầu tư năm 2005 của Việt Nam, có các hình thức
FDI tại Việt Nam như sau:
- Doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài: đây là loại hình doanh nghiệp
do chủ đầu tư nước ngoài đầu tư 100% vốn tại nước sở tại, có quyền điều
hành toàn bộ doanh nghiệp theo quy định của pháp luật nước sở tại.
- Doanh nghiệp liên doanh: đây là loại hình doanh nghiệp được thành
lập do chủ đầu tư nước ngoài góp vốn chung với doanh nghiệp Việt Nam trên
cơ sở hợp đồng liên doanh. Các bên cũng tham gia điều hành doanh nghiệp
phân chia lợi nhuận và rủi ro theo tỷ lệ vốn góp trong vốn pháp định.
Điều 2 - Luật đầu tư 2005 Việt Nam quy định: Doanh nghiệp liên
doanh là doanh nghiệp do hai bên hoặc nhiều bên hợp tác thành lập tại Việt
9
Nam trên cơ sở hợp đồng liên doanh hoặc hợp đồng ký kết giữa chính phủ
nước CHXHCN Việt Nam và chính phủ nước ngoài hoặc là doanh nghiệp có
vốn đầu tư nước ngoài hợp tác với doanh nghiệp Việt Nam hoặc do doanh
nghiệp liên doanh hợp tác với nhà đầu tư nước ngoài trên cơ sở hợp đồng hợp
tác liên doanh.
- Hoạt động trên cơ sở hợp đồng hợp tác kinh doanh. Đây là hình thức
đầu tư được ký kết giữa hai hoặc nhiều bên để tiến hành hoạt động đầu tư mà
không thành lập pháp nhân mới. Đây là đặc trưng cơ bản để phân biệt hình
thức đầu tư này với hình thức đầu tư khác.
Ngoài ra theo luật đầu tư năm 2005 còn qui định các phương thức đầu
tư khác như: BOT, BTO, BT.
BOT (build-operation-transfer): Hợp đồng xây dựng - kinh doanh -
chuyển giao. Đây là văn bản ký kết giữa cơ quan nhà nước có thẩm quyền của
Việt Nam và nhà đầu tư nước ngoài để xây dựng kinh doanh công trình kết
cấu cơ sở hạ tầng trong một thời hạn nhất định. Hết thời hạn, nhà đầu tư nước
ngoài chuyển giao không bồi hoàn công trình đó cho nhà nước Việt Nam.
BTO (Build-transfer-operation): Hợp đồng xây dựng – chuyển giao và
kinh doanh. Đây là văn bản ký kết giữa nhà nước Việt Nam và nhà đầu tư
nước ngoài để xây dựng công trình kết cấu cơ sở hạ tầng. Sau khi xây dựng
xong, nhà đầu tư nước ngoài chuyên giao công nghệ đó cho nhà nước Việt
Nam, chính phủ Việt Nam tạo điều kiện cho nhà đầu tư nước ngoài thực hiện
dự án khác để thu hồi vốn và lợi nhuận hợp lý.
BT (build-transfer): Hợp đồng xây dựng chuyển giao. Đây là văn bản
ký kết giữa cơ quan nhà nước có thẩm quyền của Việt Nam và nhà đầu tư
nước ngoài để xây dựng công trình kết cấu hạ tầng trong thời hạn nhất định.
Hết thời hạn, nhà đầu tư chuyển giao không bồi hoàn công trình cho nhà nước
Việt Nam. Chính phủ Việt Nam tạo điều kiện cho nhà đầu tư nước ngoài thực
hiện dự án khác để thu hồi vốn đâu tư và lợi nhuận hợp lý.
10
- Bên cạnh đó còn các hình thức đầu tư khác như: đầu tư phát triển kinh
doanh, mua cổ phần hoặc góp vốn để tham gia quản lý hoạt động đầu tư, đâù
tư thực hiện việc sát nhập và mua lại doanh nghiệp, các hình thức đầu tư trực
tiếp khác.
1.4. Khái niệm môi trƣờng đầu tƣ
Môi trường đầu tư là một yếu tố quan trọng tác động đến quyết định
đầu tư của nhà đầu tư nước ngoài (trong ba nhân tố OLI của học thuyết chiết
trung-electric của học giả nổi tiếng về FDI trên thế giới-Dunning).
Theo cách hiểu chung nhất, môi trường đầu tư được định nghĩa như
sau: “Môi trường đầu tư là tổng hòa các yếu tố về pháp luật, kinh tế, chính trị,
văn hóa xã hội và các yếu tố cơ sở hạ tầng, năng lực thị trường. Lợi thế của
một quốc gia có liên quan, ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến hoạt động
đầu tư của nhà đầu tư trong và ngoài nước”.
Nếu như xét theo góc độ thu hút vốn đầu tư, môi trường đầu tư là
“Tổng thể các yếu tố vật chất, kinh tế, luật pháp, chính trị… giúp một quốc
gia trở thành điểm thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài và là địa điểm mà các
doanh nghiệp trong nước dù có quy mô khác nhau hoạt động ở các lĩnh vực
khác nhau đều mong muốn được đầu tư”.
Trong báo cáo “Môi trường đầu tư tốt với mọi người” của Ngân Hàng
Thế Giới 2005 (WBR): “Môi trường đầu tư bao gồm các nhân tố địa điểm
nhất định cấu thành tạo nên những cơ hội và động cơ để các doanh nghiệp có
thể đầu tư một cách có hiệu quả và mở rộng hoạt động của mình”.
2. Tác động của môi trƣờng đầu tƣ đối với FDI
Một môi trường đầu tư thuận lợi cho phép tìm kiếm lợi nhuận cao đáp
ứng được những yêu cầu của các nhà đầu tư nước ngoài. Nếu một quốc gia có
môi trường đầu tư như vậy sẽ thu hút được khối lượng FDI cao. Cụ thể tác
động của môi trường đầu tư được thể hiện ở những mặt sau:
11
2.1. Tác động đến cơ cấu đầu tƣ theo hình thức đầu tƣ
Ngoài việc tuân thủ theo luật đầu tư các nhà đầu tư nước ngoài luôn
nhìn vào môi trường đầu tư để xác định xem hình thức đầu tư nào phù hợp
nhất. Nếu như một môi trường đầu tư với những quy định ngoặt nghèo, hệ
thống luật rắc rối chưa phát triển, nền chính trị chưa ổn định, thường xuyên
xảy ra bạo động thì hình thức liên doanh đầu tư luôn được các nhà đầu tư lựa
chọn. Ngược lại nếu như một môi trường đầu tư thông thoáng với những
chính sách ưu đãi và thủ tục đơn giản thì các nhà đầu tư luôn luôn chọn hình
thức đầu tư 100% vốn nước ngoài. Tùy theo mỗi nền chính trị khác nhau của
nước sở tại mà nhà đầu tư nước ngoài sẽ quyết định xem nên sử dụng hình
thức nào là an toàn và hiệu quả nhất.
2.2. Tác động đến dung lƣợng thị trƣờng
Nếu một quốc gia có dung lượng thị trường tiêu thụ lớn, cơ sở hạ tầng
phát triển, nguồn lao động dồi dào, nguyên liệu đầu vào rẻ, kinh tế phát triển sẽ
thu hút được nhiều dự án đầu tư FDI với khối lượng và quy mô lớn. Ngược lại,
các nhà đầu tư sẽ e ngại bỏ vốn và như vậy đương nhiên khối lượng đầu tư sẽ
giảm. Một môi trường đầu tư thuận lợi tỷ lệ thuận với chất và lượng các dự án
có tính nước ngoài. Động cơ hàng đầu mà các nhà đầu tư đặt ra đó là lợi nhuận
và tất nhiên các nhà đầu tư luôn luôn chú ý đến cách thức chuyển lợi nhuận đó
về nước họ và cách thức sẽ sở hữu cũng như bảo đảm được sự an toàn của lợi
nhuận và tài sản đó ra sao. Đó chính là những yếu tố do môi trường đầu tư
quyết định. Vì vậy để khai thác hết những thuận lợi của nước tiếp nhận đầu tư,
đạt được hiệu ứng hiệu quả theo quy mô, các nhà đầu tư sẽ quyết định đầu tư
với dung lượng lớn và nếu thành công có thể họ sẽ mở rộng quy mô.
2.3. Tác động đến cơ cấu ngành nghề lĩnh vực đầu tƣ
Lĩnh vực đầu tư bị chi phối bởi môi trường đầu tư, thu hút FDI theo
nhiều khía cạnh khác nhau. Một trong những yếu tố của môi trường đầu tư là
12
hệ thống pháp luật của nước tiếp nhận đầu tư, ảnh hưởng lớn đến việc thu hút
đầu tư. Chính phủ của nước tiếp nhận đầu tư có thể có nhiều chính sách khác
nhau về FDI, chẳng hạn như họ sẽ cấm đầu tư vào lĩnh vực nào, cho phép đầu
tư hay khuyến khích đầu tư vào lĩnh vực nào tùy theo đặc điểm kinh tế của
nước mình, hay chính sách ưu tiên đầu tư cho nhà đầu tư nước ngoài, không
phân biết đối xử giữa nhà đầu tư trong nước và nhà đầu tư nước ngoài. Một
hành lang pháp pháp lý thuận lợi sẽ ảnh hưởng tích cực đến lựa chọn đầu tư
FDI về cả lĩnh vực đầu tư. Tùy theo mục đích của mỗi chính phủ mà sẽ tăng
hoặc giảm luồng vốn FDI, ảnh hưởng đến FDI theo ngành nghề lĩnh vực. Xét
theo góc độ từ nước tiếp nhận đầu tư, hành lang pháp lý phù hợp sẽ tận dụng
được thế mạnh quốc gia và lợi thế của chủ đầu tư.
2.4. Tác động đến địa bàn đầu tƣ
Địa bàn đầu tư là một trong những yếu tố của môi trường đầu tư góp
phần vào thu hút FDI bởi không chỉ những chính sách hấp dẫn đầu tư, hệ
thốn