Khóa luận Quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại cổ phần công thương Việt Nam chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế

i ĐẠI HỌC HUẾ TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ KHOA TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH NAM THỪA THIÊN HUẾ Sinh viên thực hiện: Lê Thị Nhƣ Ý GVHD: ThS. Phạm Anh Thi Lớp : K46A – Tài Chính Niên khóa: 2012 - 2016 Huế, tháng 5 năm 2016 Trường Đại học Kinh tế Đại học Huế i Lời Cảm Ơn Để có thể thực hiện và hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này, em đã nhận được rất nhiều sự quan tâm, khuyến khích động viên và giúp đỡ nhiệt tình từ gia đình, bạn bè, thầy cô giáo trong Khoa Tài chính, giáo viên hướng dẫn và đơn vị mà em thực tập. Em xin chân thành gửi lời cảm ơn tới các thầy cô giáo trong Khoa Tài chính, trường Đại học Kinh tế Huế đã trang bị kiến thức và tạo điều kiện, giúp đỡ em trong suốt thời gian học tập tại trường, đó chính là nền tảng và là hành trang quý báu cho em trong cuộc sống sau này. Đặc biệt, em xin gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất tới Cô giáo Phạm Anh Thi, người đã hướng dẫn tận tình và hỗ trợ, động viên em rất nhiều trong quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài khóa luận này. Bên cạnh đó, em cũng xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo Ngân hàng TMCP Công Thương chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế và các anh chị trong Phòng Giao dịch Lý Thường Kiệt đã hướng dẫn, giúp đỡ và tạo mọi điều kiện tốt nhất để em có thể học hỏi, hoàn thành tốt công việc trong thời gian thực tập cũng như hoàn thành khóa luận này. Với kiến thức và kinh nghiệm còn hạn chế, cũng như giới hạn về thời gian và số liệu nghiên cứu nên khóa luận sẽ không tránh khỏi thiếu sót. Vì vậy em hi vọng sẽ nhận được những lời góp ý chân thành của các thầy cô và bạn đọc để đề tài của em có thể được phát triển rộng hơn và hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn! Sinh viên Lê Thị Như Ý Trường Đại học Kinh tế Đại học Huế ii TÓM TẮT NGHIÊN CỨU Hoạt động tín dụng đóng một vai trò quan trọng đối với các ngân hàng ở Việt Nam, nó là nguồn thu nhập chính của các NHTM Việt Nam. Tuy nhiên hoạt động tín dụng là hoạt động chứa nhiều rủi ro nhất. Rủi ro tín dụng nếu xảy ra thì sẽ gây rất nhiều hậu quả nghiêm trọng đến hoạt động của các NHTM. Vì vậy, công tác quản trị rủi ro tín dụng là đặc biệt quan trọng trong hoạt động ngân hàng. Xuất phát từ thực trạng chung như thế và thực tế tại Ngân hàng TMCP Công Thương chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế nên em chọn đề tài "Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Công Thương chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế" làm đề tài cho khóa luận cuối khóa của mình. Mục tiêu của đề tài tìm hiểu và phân tích thực trạng hoạt động tín dụng và công tác quản trị RRTD tại Vietinbank chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế giai đoạn 2013- 2015, đề từ đó đề xuất các biện pháp phòng ngừa hạn chế rủi ro tín dụng. Đồng thời, sử dụng mô hình Value at Risk để tính toán dự báo nợ xấu lớn nhất mà Ngân hàng có thể gặp phải. Phần nội dung của đề tài bao gồm ba chương : Chương 1 là cơ sở lý luận về quản trị RRTD : tổng quan về tín dụng, RRTD, và công tác quản trị RRTD tại Ngân hàng TMCP. Trong chương 2, đề rài tập trung phân tích tình hình kinh doanh, thực trạng RRTD và công tác quản trị RRTD của ngân hàng và đánh giá những kết quả đạt được, hạn chế và giải thích các nguyên nhân dẫn đến rủi ro. Thêm vào đó, chương này sử dụng số liệu nợ xấu theo quý trong 8 năm từ 2008-2015 và ứng dụng mô hình Value at Risk với các phương pháp để dự báo mức nợ xấu lớn nhất có thể xảy ra trong thời gian tới. Kết quả tính từ các phương pháp có chênh lệch và cũng chưa dự báo chính xác, đó là do hạn chế trong số lượng mẫu và hạn chế trong nghiên cứu. Chương 3 đề câp định hướng trong tương lai của Ngân hàng và đề xuất các biện pháp nhằm tăng cường nâng cao công quản trị rủi ro tín dụng Ngân hàng. Với kiến thức còn hạn chế, chưa có nhiều kinh nghiệm, cũng như hạn chế số liệu và thời gian nghiên cứu nên khóa luận chắc chắn có nhiều sai sót. Hi vọng sẽ nhận được nhiều ý kiến đóng góp từ phía thầy cô, bạn đọc để bài nghiên cứu được hoàn thiên hơn. Trường Đại học Kinh tế Đại học Huế iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT NHTM: Ngân hàng thương mại TMCP: Thương mại cổ phần NHNN: Ngân hàng nhà nước TCTD: Tổ chức tín dụng PGD: Phòng giao dịch RRTD: Rủi ro tín dụng CBTD: Cán bộ tín dụng NQH: Nợ quá hạn CBCNV: Cán bộ công nhân viên TSĐB: Tài sản đảm bảo DPRR: Dự phòng rủi ro CIC: Trung tâm thông tin tín dụng VaR: Value at Risk Trường Đại học Kinh tế Đại học Huế iv MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN ................................................................................................................. i TÓM TẮT NGHIÊN CỨU .......................................................................................... ii MỤC LỤC .....................................................................................................................iv DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ ............................................................................... viii DANH MỤC CÁC BẢNG ............................................................................................ix PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................ 1 1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................................... 1 2. Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................................ 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: .......................................................................... 2 4. Phương pháp nghiên cứu ......................................................................................... 3 5. Nội dung nghiên cứu ................................................................................................ 3 PHẦN 2: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ......................................................................... 4 CHƢƠNG 1 - CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ................................................ 4 1.1. Tổng quan về Tín dụng Ngân hàng thương mại ................................................... 4 1.1.1. Khái niệm về Tín dụng Ngân hàng ................................................................ 4 1.1.2. Đặc điểm về Tín dụng Ngân hàng ................................................................. 4 1.1.3. Phân loại Tín dụng ngân hàng ........................................................................ 5 1.2.Rủi ro Tín dụng của Ngân hàng thương mại ......................................................... 7 1.2.1. Khái niệm Rủi ro tín dụng .............................................................................. 7 1.2.2. Phân loại Rủi ro tín dụng ............................................................................... 7 1.2.3. Nguyên nhân phát sinh RRTD ....................................................................... 8 1.2.4. Ảnh hưởng của rủi ro tín dụng ..................................................................... 11 Trường Đại học Kinh tế Đại học Huế v 1.2.5. Một số chỉ tiêu phản ánh rủi ro tín dụng ...................................................... 12 1.3. Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại ............................................ 14 1.3.1. Quan niệm về quản trị rủi ro tín dụng .......................................................... 14 1.3.2. Quy trình quản trị rủi ro tín dụng ................................................................ 15 1.3.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị rủi ro tín dụng của Ngân hàng thương mại ................................................................................................................................ 21 1.4. Mô hình Value at Risk trong dự báo rủi ro tín dụng .......................................... 22 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƢƠNG CHI NHÁNH NAM THỪA THIÊN HUẾ .................................................................................................... 27 2.1. Giới thiệu tổng quan về Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế ................................................................................................ 27 2.1.1. Lịch sử hình thành và quá trình phát triển của Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế ............................................. 27 2.1.2. Cơ cấu tổ chức và bộ máy quản lý của Ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế .................................................... 28 2.1.3. Khái quát tình hình hoạt động kinh doanh của Ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế giai đoạn 2013-2015 ......... 30 2.2. Thực trạng hoạt động tín dụng tại Ngân hàng TMCP Công Thương chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế ................................................................................................ 45 2.2.1. Tình hình cho vay tại Vietinbank chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế ............ 45 2.2.2. Phân tích rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Vietbank chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế ............................................................................................................... 53 2.3. Thực trạng công tác quản trị rủi ro tín dụng tại Vietinbank chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế................................................................................................................... 59 2.3.1. Công tác nhận diện rủi ro ............................................................................. 59 Trường Đại học Kinh tế Đại học Huế vi 2.3.2. Công tác đo lường rủi ro .............................................................................. 60 2.3.3. Công tác kiểm soát rủi ro ............................................................................. 62 2.3.4. Công tác tài trợ rủi ro ................................................................................... 63 2.4. Đánh giá chung về công tác quản trị rủi ro của Vietinbank chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế: ................................................................................................................. 65 2.4.1. Kết quả đạt được ......................................................................................... 65 2.4.2.Một số hạn chế còn tồn tại ............................................................................ 67 2.4.3. Nguyên nhân dẫn đến tồn tại trong công tác quản trị rủi ro tín dụng .......... 68 2.5. Ứng dụng mô hình Value at Risk và dự báo bằng Crystal Ball để phân tích dự báo nợ xấutrong thời gian tới của Chi nhánh Vietinbank Nam Thừa Thiên Huế ....................... 69 2.5.1. Phương pháp lịch sử ..................................................................................... 70 2.5.2. Phương pháp sử dụng số liệu quá khứ với giả định dãy số tuân theo phân phối chuẩn .............................................................................................................. 71 2.5.3. Phân tích và dự báo rủi ro bằng Crystall Ball .............................................. 71 CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN - NÂNG CAO CÔNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƢƠNG CHI NHÁNH NAM THỪA THIÊN HUẾ ................................ 77 3.1. Định hướng công tác quản trị rủi ro tín dụng Ngân hàng thương mại cổ phần chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế trong thời gian tới: ...................................................... 77 3.2. Một số giải pháp nhằm hoàn thiện và nâng cao công tác quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Công Thương chi nhánh Huế ............................................................. 78 3.2.1. Nhóm giải pháp trực tiếpgiúp ngăn ngừa rủi ro tín dụng ............................. 78 3.2.2. Nhóm giải pháp hạn chế thiệt hại RRTD xảy ra .......................................... 79 3.2.3. Nhóm giải pháp hỗ trợ nâng cao chất lượng quản trị rủi ro tín dụng .......... 80 Trường Đại học Kinh tế Đại học Huế vii PHẦN III: KẾT LUẬN ............................................................................................... 81 1.1. Đánh giá kết quả đạt được của đề tài: ............................................................. 81 1.2. Những hạn chế, thiếu sót của đề tài: ............................................................... 81 1.3. Hướng phát triển đề tài .................................................................................... 82 TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................................................84 Trường Đại học Kinh tế Đại học Huế viii DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1. Nợ xấu tại Vietinbank Nam Thừa Thiên Huế giai đoạn 2008-2015......... 70 Biểu đồ 2.2. Thứ tự sắp xếp nợ xấu tại Vietinbank Nam Thừa Thiên Huế giai đoạn 2008-2015 ...................................................................................................................... 71 Biểu đồ 2.3. Kết quả chạy mô phỏng dữ liệu 1000 lần theo phân phối chuẩn .............. 72 Biểu đồ 2.4. Giá trị VaR tại mức tin cậy 95% theo phân phối chuẩn ........................... 73 Biểu đồ 2.5. Giá trị VaR tại mức độ tin cậy 99% theo phân phối chuẩn ...................... 73 Biểu đồ 2.6. Giá trị VaR tại mức tin cậy 95% theo phân phối Beta ............................ 74 Biểu đồ 2.7. Giá trị VaR tại mức độ tin cậy 99% theo phân phối Beta ........................ 75 Sơ đồ 2.1. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của Vietinbank Nam Thừa Thiên Huế ...... 28 Trường Đại học Kinh tế Đại học Huế ix DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1. Mô hình xếp hạng theo Moody's và Standars & Poor's ................................ 19 Bảng 1.2. So sánh ưu, nhược điểm điểm của các phương pháp tính VaR .................... 25 Bảng 2.1. Tình hình lao động tại Vietinbank Nam Thừa Thiên Huế giai đoạn 2013- 2015 ............................................................................................................................... 30 Bảng 2.2. Tình hình Tài sản - Nguồn vốn tại Vietinbank Nam Thừa Thiên Huế giai đoạn 2013-2015 ............................................................................................................. 38 Bảng 2.3. Tình hình kết quả kinh doanh của Vietinbank Nam Thừa Thiên Huế giai đoạn 2013-2015 ............................................................................................................. 42 Bảng 2.4. Tình hình cho vay tại Vietinbank Nam Thừa Thiên Huế giai đoạn 2013- 2015 ............................................................................................................................... 46 Bảng 2.5. Tình hình thu nợ tại Vietinbank Nam Thừa Thiên Huế giai đoạn 2013-2015 ....................................................................................................................................... 49 Bảng 2.6. Tình hình thu nợ tại Vietinbank Nam Thừa Thiên Huế giai đoạn 2013-2015 ....................................................................................................................................... 51 Bảng 2.7. Tình hình Nợ quá hạn tại Vietinbank Nam Thừa Thiên Huế giai đoạn 2013- 2015 ............................................................................................................................... 53 Bảng 2.8. Tỷ lệ nợ quá hạn tại Vietinbank Nam Thừa Thiên Huế giai đoạn 2013-2015 ....................................................................................................................................... 55 Bảng 2.9. Tình hình Nợ xấu tại Vietinbank Nam Thừa Thiên Huế giai đoạn 2013- 2015 ............................................................................................................................... 56 Bảng 2.10. Hệ số thu nợ tại Vietinbank Nam Thừa Thiên Huế giai đoạn 2013-2015 .. 57 Bảng 2.11. Hệ số rủi ro tín dụng tại Vietinbank Nam Thừa Thiên Huế giai đoạn 2013- 2015 ............................................................................................................................... 58 Bảng 2.12. Cơ cấu dư nợ tại Vietinbank Nam Thừa Thiên Huế giai đoạn 2013-2015 . 61 Trường Đại học Kinh tế Đại học Huế x Bảng 2.13. Tỷ lệ trích lập dự phòng rủi ro tại chi nhánh Vietinbank Nam Thừa Thiên Huế giai đoạn 2013-2015 .............................................................................................. 64 Bảng 2.14. Kết quả phân phối phù hợp với dữ liệu theo thứ tự sắp xếp ...................... 72 Bảng2.15. Các giá trị thống kê của mô phỏng dữ liệu theo phân phối chuẩn ............... 74 Bảng 2.16. Kết quả của các phương pháp tính VaR .................................................... 75 Trường Đại học Kinh tế Đại học Huế 1 PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài Việt Nam từ khi bắt đầu hội nhập kinh tế quốc tế và chính thức trở thành thành viên của Tổ chức Thương mại Thế giới cho đến nay đã mở ra nhiều cơ hội mới cho các doanh nghiệp trên mọi lĩnh vực, trong đó ngân hàng cũng là doanh nghiệp đặc biệt hoạt động trong kinh doanh tiền tệ. Bên cạnh đó, Việt Nam đã và đang thực hiện các cam kết mở cửa hội nhập kinh tế quốc tế, đây là động lực mới ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nhưng đồng thời cũng kèm theo nhiều rủi ro tiềm ẩn, những rủi ro tác động đến nền kinh tế đều rất ảnh hưởng đến hoạt độn kinh doanh của ngân hàng thương mại nói chung và hoạt động tín dụng của ngân hàng nói riêng. Hoạt động tín dụng đóng một vai trò rất quan trọng đối với các ngân hàng ở Việt Nam, nó là nguồn thu nhập chính của các NHTM Việt Nam. Tuy nhiên hoạt động tín dụng là hoạt động chứa nhiều rủi ro nhất,. Rủi ro tín dụng nếu xảy ra thì sẽ gây rất nhiều hậu quả nghiêm trọng đến hoạt động của các NHTM nhất là trong bối cảnh nền kinh tế hiện nay. Hoạt động tín dụng luôn ẩn chứa nhiều rủi ro tiềm ẩn, không thể loại bỏ hoàn toàn, mà chỉ có thể áp dụng các biện pháp để phòng ngừa hạn chế những rủi ro. Chính vì vậy công tác quản trị rủi ro là đặc biệt quan trọng trong hoạt động của những ngân hàng hiện nay. Nhận thức được vai trò quan trọng của công tác quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động ngân hàng, cùng với sự kế thừa ưu điểm của những đề tài trước của các anh chị đi trước, đồng thời đề tài này cũng phù hợp với năng lực bản thân mình, nên em đã quyết định chọn đề tài cho luận văn tốt nghiệp của mình là: " Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân Hàng Thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam- chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế.". Để từ đó hoàn thiện kiến thức chuyên môn của bản thân, tiếp cận nghiên cứu thực trạng quản trị rủi ro tín dụng của ngân hàng Viettinbank và cũng mong muốn góp phần đề xuất một số giải pháp để hoàn thiện công tác quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng. Trường Đại học Kinh tế Đại học Huế 2 2. Mục tiêu nghiên cứu  Mục tiêu tổng quát: Phân tích thực trạng hoạt động tín dụng và công tác quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế. Từ đó, đề xuất các giải pháp nhằm hạn chế rủi ro tín dụng, hoàn thiện hơn nữa công tác quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng này.  Mục tiêu cụ thể: - Hệ thống hóa lại những lý luận về tín dụng, về rủi ro tín dụng, quản trị rủi ro tín dụng của ngân hàng thương mại. - Phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động tín dụng và công tác quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Nam Thừa Thiên Huế. Nêu ra những thành tựu đạt được, những hạn chế và những vấn đề còn phát sinh trong công tác quản trị rủi ro tín dụng tại Vietinbank chi nhánh Huế. - Thông qua phân tích số liệu thứ cấp bằng mô hình định lượng thích hợp đưa ra dự báo về mức rủi ro trong một khoảng thời gian tương lai cụ thể. - Từ đó, đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng hoàn thiện công tác quản trị rủi ro tín dụng tại Vie