Khóa luận Sử dụng các công cụ tài chính phái sinh trong quản lý rủi ro hối đoái của doanh nghiệp (lấy tập đoàn than Việt Nam làm điểm nghiên cứu)

VI ỉ i ọ c NGOẠI THƯƠNG ' seo Ai THƯƠNG HÁ NỘI - li TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG KHOA KINH TÊ NGOẠI THƯƠNG POREIGN TRA DE UNIVERSITY KHOA LUẬN TỐT NGHIỆP mlíàb sử DỤNG CÁC CÔNG cụ TÀI CHÍNH PHÁI SINH TRONG QUẢN LÝ RỦI RO HÔI ĐOÁI CỦA DOANH NGHIỆP (LẤY TẬP ĐOÀN THAN VIỆT NAM LÀM ĐIỂM NGHIÊN CỨU) Giáo viên hướng dẫn : PGS.TS Nguyễn Thị Quy Sinh viên thực hiện : Lê Lan Phương Lóp : A2-K40A-KTNT T H ư V! è '•• ì M W l .'nJŨN(?Ị HÀ NỘI - 2005 Si? dụng các công cụ TCPS trong quản lý rủi ro hối đoái của doanh nghiệp MỤC LỤC Trang LỜI NÓI ĐẨU Ì CHƯƠNG ì. LÝ LUẬN cơ BẢN VẾ CÔNG cụ TÀI CHÍNH PHÁI SINH VÀ QUẢN LÝ RỦI RO HỐI ĐOÁI TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA ĐOÀNG NGHIỆP 4 ì. Khái niệm chung về r ủ i ro và r ủ i ro hối đoái 4 1. Khái niệm về rủi ro 4 2. Rủi ro hối đoái 5 3. Phàn loại rủi ro hôi đoái 7 3.1. Rủi ro tỷ giá hối đoái ì 3.2. Rủi ro lãi suất 8 n. Quản lý r ủ i ro hối đoái 9 /. Khái niệm quản lý rủi ro hôi đoái '. 9 1.1. Quản lý rủi ro 9 1.2. Quản lý rủi ro hối đoái 10 2. Nội dung của quản lý rủi ro hối đoái l i in. Các công cụ tài chính phái sinh 12 1. Khái niệm vé các công cụ tài chính phái sinh 12 2. Các công cụ tài chính phái sinh chủ yếu 13 2.1. Giao dịch ngoại hối kỳ hạn 13 2.1.1. Khái niệm 13 2.1.2. Điều kiện thực hiện nghiệp vụ kỳ hạn 75 2.2. Giao dịch tương lai 17 2.2.1. Khái niệm 17 2.2.2. Đặc điểm của hợp đồng tương lai 19 2.3. Giao dịch hoán đổi 21 Lê Lan Phương - Anh 2 - K40A - KTNT Si? dụng các công cụ TCPS trong quản lý rủi ro hối đoái của doanh nghiệp 2.3.1. Khái niệm 21 2.3.2. Đặc điểm của giao dịch hoán đổi tiên tệ 22 2.4. Giao dịch quyền chọn 28 2.4.1. Khái niệm 28 2.4.2. Đặc điểm của hợp đồng quyến chọn 29 IV. Vai trò của các công cụ tài chính phái sinh trong quản lý rủi ro hôi đoái của doanh nghiệp 35 /. Vai trò quản lý rủi ro 36 ĩ. Vai trò xác định biến động cửa giá cả 37 3. Góp phần thúc đẩy thị trưỷng tài chính phát triển 38 CHƯƠNG n. THỰC TRẠNG sử DỤNG CÁC CÔNG cụ TÀI CHÍNH PHÁI SINH TRONG QUẢN LÝ RỦI RO HỐI ĐOÁI CỦA DOANH NGHIỆP ..39 ì. Thực trạng quản lý rủi ro hối đoái bằng các công cụ tài chính phái sinh của các doanh nghiệp Việt Nam 39 1. Tổng quan về thị trưỷng hối đoái và những rủi ro đối với doanh nghiệp do biến động của thị trưỷng 39 1.1. Tình hình thị trường hối đoái Việt Nam thời gian qua 39 1.2. Những rủi ro hối đoái đối với doanh nghiêp do biến động của thị trường 42 1.2.1. Rủi ro tỷ giá 42 1.2.2. Rủi ro lãi suất 45 2. Tinh hình sử dụng các công cụ phái sinh trong quản lý rủi ro của doanh nghiệp Việt Nam nói chung 46 2.1. Giao dịch ngoại hối kỳ hạn 47 2.2. Giao dịch hoán đổi 48 2.3. Giao dịch quyền chọn 50 n. Thực trạng sể dụng các công cụ tài chính phái sinh trong quản lý rủi ro hối đoái của Tập đoàn than Việt Nam 52 /. Tổng quan về Tập đoàn than Việt Nam 52 1.1. Hoàn cảnh ra đời và chiến lược phát triển 52 Lê Lan Phương - Anh 2 - K40A - KTNT Si? dụng các công cụ TCPS trong quản lý rủi ro hối đoái của doanh nghiệp 1.1.1. Hoàn cảnh ra đời 52 1.1.2. Chiến lược phát triển 52 Ì .2. Các mốc quan trọng ương 10 năm phát triển TVN 53 1.3. Đánh giá tổng quan lũ năm hoạt động TVN 54 Ì .4. Các ngành nghề kinh doanh chính 56 1.5. Đánh giá chung về tình hình sản xuất kinh doanh của TVN 58 2. Những rủi ro hối đoái điền hình và thực trạng sử dụng các công cụ phái sinh trong quản lý rủi ro hối đoái của TVN 58 2.1. Một số rủi ro hối đoái điển hình 58 2.2. Thực trạng sử dụng các công cụ phái sinh trong quản lý rủi ro hối đoái của TVN... 60 2.2.1. Giao dịch kỳ hạn 61 2.2.2. Giao dịch hoán dổi 62 En. Đánh giá chung về tình hình sử dụng các công cụ tài chính phái sinh trong quản lý rủi ro hối đoái của doanh nghiệp 65 1. Các kết quả đã đạt được 65 1.1. Đối với doanh nghiệp 65 1.2. Đối với thị trường ngoại hối Việt Nam 66 2. Một số t n tại 67 3. Nguyên nhân 70 3.1. Nguyên nhân chủ quan 70 3.1 .ỉ. Về phía doanh nghiệp 61 3.1.2. Về phía các ngân hàng 72 3.2. Nguyên nhân khách quan 73 3.2.1. Thị trường ngoại hối Việt Nam chưa phát triển 73 3.2.2. Môi trường pháp lý chưa phù hợp 74 CHƯƠNG in. MẰT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM TĂNG CƯỜNG VIỆC sử DỤNG CÁC CÔNG CỤ TÀI CHÍNH PHÁI SINH TRONG QUẢN LÝ RỦI RO CỦA DOANH NGHIỆP 76 Lê Lan Phương - Anh 2 - K40A - KTNT Si? dụng các công cụ TCPS trong quản lý rủi ro hối đoái của doanh nghiệp ì. Định hướng chung về việc tăng cường sử dụng các công cụ phái sinh trong quản lý r ủ i ro hối đoái 76 1. Sự cần thiết phải sử dụng các sản phẩm phái sinh trong quản lý rủi ro hối đoái 76 2. Định hướng tăng cưởng việc sử dụng các cóng cụ phái sinh trong quẩn lý rủi ro của doanh nghiệp 79 2.1. Định hướng từ phía Chính phủ 79 2.1.1. Từng bước nới lỏng kiểm soát thị trưởng ngoại hối 80 2.1.2. Hoàn thiện môi trưững pháp lý 81 2.2. Định hướng đối với các ngân hàng cung cấp sản phẩm 81 2.2.1. Nâng cao kiến thức về các sản phẩm phái sinh 81 2.2.2. Tăng cưững công tác quảng bá tiếp thị 81 2.2.3. Kết hợp giữa lợi ích của ngân hàng với doanh nghiệp....82 2.3. Định hướng đối với bản thân doanh nghiệp 82 2.3.1. Gắn liên công tác quản lý rủi ro với hoạt động sản xuất kinh doanh 83 2.3.2. Năng cao tính chủ động sáng tạo trong việc sử dụng các sản phẩm phái sinh 83 2.3.3. Tích cực tìm hiểu về các sản phẩm phái sinh 83 2.3.4. Coi việc sử dụng các sản phẩm phái sinh là vì lợi ích của doanh nghiệp 84 n. M ộ t số giải pháp nhằm tăng cường việc sử dụng các sản phẩm phái sinh trong quản lý r ủ i ro hối đoái của doanh nghiệp 84 /. Nhóm giải pháp vĩ mô đối với Ngân hàng Nhà nước 84 L I . Giải pháp về việc tạo khung khổ pháp lu t cho việc tăng cường sử dụng các sản phẩm phái sinh 84 1.1.1. Thay đổi các quy định về thủ tục giao dịch 84 1.1.2. Hoàn thiện cơ chế tỷ giá 85 1.2. Giải pháp về tạo điều kiện để phát triển nghiệp vụ 86 1.2.1. Đối với giao dịch kỳ hạn 86 Lê Lan Phương - Anh 2 - K40A - KTNT Si? dụng các công cụ TCPS trong quản lý rủi ro hối đoái của doanh nghiệp 1.2.2. Đối với giao dịch tương lai và quyển chọn 87 2. Nhóm giải pháp đối với ngân hàng cung cấp sản phàm 89 2.1. Tăng cường còng tác tiếp thị 89 2.2. Cung cấp dịch vụ tư vấn cho doanh nghiệp 89 2.3. Đưa ra sản phẩm phái sinh đáp ứng nhu cầu riêng của mỗi doanh nghiệp 90 2.4. Thực hiện chính sách khách hàng hợp lý 91 3. Nhóm giải pháp đối với doanh nghiệp 91 3.1. Nhóm giải pháp về xây dựng mô hình quản lý rủi ro 91 3.1.1. Xây dựng quản lý dữ liệu tập trung 91 3.1.2. Thiết lập bộ phận chuyên trách về quản lý rủi ro 92 3.2. Giải pháp về thông tin 92 3.3. Giải pháp về con người 93 IU. Kiến nghị đối với Tập đoàn than Việt Nam nh m tăng cường việc sử dụng các sản phẩm tài chính phái sinh trong quản lý rủi ro hôi đoái 94 KẾT LUẬN 98 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 100 Lê Lan Phương - Anh 2 - K40A - KTNT Si? dụng các công cụ TCPS trong quản lý rủi ro hối đoái của doanh nghiệp LỜI NÓI ĐẦU Trong những năm gần đây, xu hướng toàn cầu hoa nền kinh tế đang diễn ra mạnh mẽ và không thể đảo ngược được. Vì vậy, sự hội nhập quốc tế của nền kinh tế Việt nam vào nền kinh tế khu vực và thế giới cũng là một nhu cầu khách quan và có tính quv luật. Hội nhập kinh tế buộc các doanh nghiệp trong nước phải bắt tay quan hệ với thị trưấng quốc tế, các giao dịch liên quan đến ngoại hối vì thế ngày một gia tăng. Trong thực tế, hội nhập kinh tế đem lại những cơ hội to lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam song bên cạnh đó, do thiếu kinh nghiệm thực tiễn, thấi gian hội nhập chưa nhiều, trình độ nghiệp vụ chuyên môn chưa cao, kinh nghiệm quản lý yếu kém nên không ít doanh nahiệp Việt Nam đã gặp phải những r ủ i ro trong hoạt động kinh doanh quốc tế, gãy thiệt hại lớn cho đất nước. Những biến động trên thị trưấng ngoại hối cũng giống như con dao hai lưỡi: Nếu phản ứng tốt với những biến động đó, doanh nghiệp sẽ có cơ hội thu được lợi nhuận, thế nhưng cũng chỉ cần một chút thiếu cẩn trọng trong việc phòng ngừa các rủi ro cũng có thể gây ra những thiệt hại đấng kế cho doanh nhgiệp. Vì vậy, so với những loại rủi ro khác, rủ i ro hối đoái là một trong những loại rủi ro nguy hiểm, gây cản trở và trong nhiều trưấng hợp ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp. Do đó, quản lý rủi ro hối đoái là một vấn đề hết sức bức xúc, đòi hỏi sự nghiên cứu tìm ra những giải pháp góp phần giảm bớt nguy cơ, giảm nhẹ r ủ i ro và tổn thất, góp phần giảm chi phí cũng như nâng cao hiệu quả kinh doanh. Hiện nay ở Việt Nam, các công cụ tài chính phái sinh (TCPS) tuy đã được sử dụng nhưng còn rất ít và hiệu quả không cao. Phần lớn các doanh nghiệp Việt Nam vẫn còn e dè trong việc sử dụng các sản phẩm phái sinh để quản lý rủi ro do cả nguyên nhân chủ quan lẫn khách quan. Đ ạ i đa số các doanh nghiệp chỉ biết đến mua bán ngoại tệ bằng nghiệp vụ giao ngay m à chưa chú trọng đến việc Lê Lan Phương - Anh 2 - K40A - KTNT Ì Sử dụng các công cụ TCPS trong quẩn lý rủi ro hối đoái của doanh nghiệp phòng ngừa rủi ro thông qua các công cụ tài chính phái sinh như hợp đổng kì hạn, hợp đổng tương lai, hợp đồng hoán đổi hay hợp đổng quyền chọn. Chúng ta không thể phủ nhận rằng, trong điều kiện của Việt Nam hiện nay khi mà các hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu đang trên đà phát triển, các hoạt động đầu tư, tín dụng ngày một khải sắc thì việc sử dụng các công cụ phái sinh trong phòng naừa rủi ro, bảo đảm an toàn vốn là hết sức cần thiết. Tập đoàn than Việt Nam là một doanh nghiệp nhà nước, hoạt động chủ yếu trong các lĩnh vực như: xuất khẩu than, nhập khẩu máy móc thiết bị, phát triển các dự án xây dựng nhà máy nhiệt điện bằng nguồn vốn vay nước ngoài. Tất cả các hoạt động trên đều chịu ảnh hưảng của những biến động trên thị trường ngoại hối quốc tế. Những bất cập trong quản trị rủi ro hối đoái của Tập đoàn than Việt Nam cũng đang là vướng mắc chung của các doanh nghiệp Việt nam. Nhận thức được điều này và vói mong muốn tìm ra các giải pháp hữu ích nhằm góp phần giúp các doanh nghiệp Việt Nam quản lý rủi ro hối đoái hiệu quả hơn thông qua việc tăng cường sử dụng các sản phẩm tài chính phái sinh, em đã mạnh dạn chọn đề tài: "Sử dụng các công cụ tài chính phái sinh t r o n g quản lý r ủ i ro hối đoái của doanh nghiệp (lấy Tập đoàn than Việt Nam làm điểm nghiên cứu)" để nghiên cứu trong khoa luận tốt nghiệp của mình. Khoa luận gồm có 3 chương : Chương ì: Lý luận cơ bản về các công cụ tài chính phái sinh và quản lý r ủ i ro hối đoái trong hoạt động ki n h doanh của doanh nghiệp. Chươngll: Thực trạng sử dụng các công cụ tài chính phái sinh t r o n g quản lý r ủ i ro hối đoái của doanh nghiệp . Chương IU: M ộ t số giải pháp nhằm tăng cường việc sử dụng các công cụ tài chính phái sinh t r o n g quản lý r ủ i ro hối đoái của doanh nghiệp. Trong quá trình nghiên cứu, do những hạn chế về kiến thức, kinh nghiệm của bản thân, nên chắc chắn không tránh khỏi những thiếu sót. Em rất mong Lê Lan Phương - Anh 2 - K40A - KTNT 2 Sử dụng các công cụ TCPS trong quẩn lý rủi ro hối đoái của doanh nghiệp nhận được sự đóng góp ý kiến, phê bình của các thầy cô và các bạn để khoa luận được hoàn thiện hơn. Hà Nội, ngày Ì tháng 11 năm 2005 Sinh viên thực hiện Lê Lan Phương Lê Lan Phương - Anh 2 - K40A - KTNT 3 Si? dụng các công cụ TCPS trong quản lý rủi ro hối đoái của doanh nghiệp CHƯƠNG ì: LÝ LUẬN Cơ BẢN VỀ CÔNG cụ TÀI CHÍNH PHÁI SINH VÀ QUẢN LÝ RỦI RO Hối ĐOÁI TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP ì - KHÁI NIỆM CHUNG VỀ RỦI RO VÀ RỦI RO HỐI ĐOÁI Ì- Khái niệm về rủi ro: Trong cuộc sống hàng ngày, cũng như trong hoạt động kinh tế xã hội của một quốc gia thường có những tai nạn, sự cố bất ngờ, ngẫu nhiên xảy ra, gây thiệt hại về người và tài sản. Những tai họa, tai nạn, sự cố xảy ra một cách bất ngờ, ngẫu nhiên như vậy gọi là rủi ro. Như vậy, theo quan điểm này có thể nói rủi ro là những sự kiện bất l ợ i , bất ngờ xảy ra và gây tổn thất cho con người. Nói đến rủi ro là đề cập đến những sự kiện không may mỏn, bất ngờ đã xảy ra gây những thiệt hại về lợi ích của con người gồm: sức khỏe, tinh thần, tài sản, l ợ i bất hưởng. Như vậy, r ủ i ro là sự biến động tiềm ẩn ở những kết quả. Rủi ro hiện điện trong hầu hết hoạt động của con người. K h i có rủi ro người ta không thể dự đoán được chính xác kết quả. Sự hiện diện của rủi ro gây ra sự bất định. Như vậy, sự bất định là sự nghi ngờ về khả năng của chúng ta trong tiên đoán kết quả, nó xuất hiện khi một cá nhân nhận thức được nguy cơ về r ủ i ro. Nguy cơ rủi ro có thể phát sinh bất cứ khi nào và không thể dự đoán trước được. Và một khi xảy ra thì hậu quả thường thấy là mang lại nhiều tổn thất cho người gánh chịu rủi ro đó. Qua các lập luận trên, có thể thấy rủi ro có tính chất đó là: bất ngờ, gây ra tổn thất và xuất hiện ngoài mong đợi của con người. Một sự kiện xảy ra được xác định là r ủ i ro khi sự kiện đó có đủ cả hai yếu tố trên. *Bất ngờ: Rủi ro là những sự kiện bất ngó xảy ra m à người ta không thể dự Lê Lan Phương - Anh 2 - K40A - KTNT 4 Si? dụng các công cụ TCPS trong quản lý rủi ro hối đoái của doanh nghiệp đoán một cách chắc chấn. M ọ i rủi ro đểu bất ngờ nhưng mức độ bất ngờ của các rủi ro khác nhau là khác nhau. Nếu khoa học nhận dạng và dự báo chính xác được rủi ro xảy ra, tính chất bất nsờ của rủi ro không còn nữa thì rủi ro chỉ còn là những sự kiện bất lợi ngoài mong muẹn. * Gày ra tổn thất và xuất hiện ngoài mong đợi: Rủi ro là nguyên nhân gây ra tổn thất, mặc dù tổn thất gây ra có thể nghiêm trọng hoặc không nghiêm trọng. Mọi tổn thất do rủi ro gây ra có đặc tính chung là gãy thiệt hại, làm giảm sút lợi ích con người nên rủi ro là những sự kiện ngoài mong đợi của con người, thông thường con người chỉ mong muẹn những điều may mắn, tẹt đẹp, mang lại lợi ích cho mình. Như vậy, một sự kiện được coi là rủi ro khi nó thỏa mãn được đồng thời hai yếu tẹ trên. Nếu một sự kiện biết chắc được xảy ra hay không xảy ra, hoặc do ý muẹn của con người, hoặc không gây ra tổn thất gì thì không thể coi là rủ i ro. 2- Rủi ro hẹi đoái: Dưới giác độ hoạt động kinh doanh và đầu tư tài chính, rủi ro được định nghĩa một cách đơn giản và trực tiếp nhất là sự thay đổi không lường trước được về giá trị tài sản và các khoản nợ1 Theo quan điểm trên thì rủi ro hẹi đoái là " rủi ro dẫn đến các tổn thất do thị trường tài chính mang lại như rủi ro về tỷ giá, lãi suất, rủi ro về biến động giá cả của các loại chứng khoán, rủ i ro tín dụng, rủi ro thanh khoản...", ở đây r ủ i ro có nghĩa là "khả năng xảy ra tổn thất". Hiện nay chưa có một khái niệm chính thức nào về rủi ro hẹi đoái. Các nhà nghiên cứu vẫn chưa thẹng nhất được về việc coi r ủ i ro hẹi đoái là chỉ do biến động của tỷ giá hẹi đoái hay bao gồm cả các yếu tẹ khác như lãi suất hẹi đoái, khả năng thanh toán..., r ủ i ro hẹi đoái mang nghĩa tổn thất hay không mang 1 "Rủi ro tài chinh thực tiễn và phương pháp đánh giá"-Nguyẻn Vãn Nam và Hoàng Xuân Quyến 2002-[NXB Tài chính] Lê Lan Phương - Anh 2 - K40A - KTNT 5 Sử dụng các công cụ TCPS trong quản lý rủi ro hối đoái của doanh nghiệp nghĩa tổn thất. Theo quan điểm chung, rủi ro hối đoái không đồng nghĩa với tổn thất, nó chỉ là "sự thay đối dẫn đến tổn thất mà không lường trước được" mà thôi. Chỉ khi nào, có những biến động bất lợi về tỷ giá hối đoái hay lãi suất thì doanh nghiệp mới thực sự phải gánh chịu tổn thất. Tuy nhiên, những tổn thất này cũng mới chỉ là tổn thất trên số sách kế toán (tổn thất tính toán); những tổn thất thực sự, chỉ xuất hiện khi có những luồng tiền ra, vào liên quan đến một loầi ngoầi tệ nào đó. Theo quan điểm của cá nhân, cùng mục đích đưa ra khái niệm rủi ro hối đoái trong phạm vi nghiên cứu của khoa lu n này, thì rủi ro hối đoái được hiểu như sau: "Rủi ro hối đoái là rủi ro dẫn đến các tôn thất khi có sự biến động về tỉ giá hối đoái và lãi suất trên thị trường tiền tệ". Như vậy, đối với các doanh nghiệp, rủi ro hối đoái là rủi ro phát sinh đối với các dòng ngoầi tệ của doanh nghiệp thông qua hoầt động xuất nhập khẩu, đầu tư và tín dụng quốc tế của các doanh nghiệp đó khi có biến động của tỉ giá và lãi suất. Các đối tượng chịu rủi ro hối đoái bao gồm: o Nhà nhập khẩu o Nhà xuất khẩu o Người đi vay ngoầi tệ o Nhà đầu tư bằng ngoầi tệ Các hoầt động kinh doanh quốc tế của doanh nghiệp hình thành nên các tài sản và nguồn vốn bằng ngoầi tệ và sự biến động của tỷ giá hối đoái cũng như lãi suất sẽ làm biến động giá trị của các khoản mục này. Do sự biến dộng của tỷ giá hối đoái và lãi suất là không lường trước được cho nên sự thay đổi giá trị của các khoản mục này cũng là không lường trước được. Lê Lan Phương - Anh 2 - K40A - KTNT 6 Sử dụng các công cụ TCPS trong quẩn lý rủi ro hối đoái của doanh nghiệp Đế loại trừ và giảm bớt rủi ro hối đoái trong kinh doanh quốc tế, các doanh nghiệp phải thực hiện các biện pháp quản lý rủi ro, đánh giá đúng mức độ của từng rủi ro và đưa ra các biện pháp quản lý rủi ro thích hợp. 3- Phân loại rủi ro hối đoái: 3.1- Rủi ro tì giá hối đoái Rủi ro tỉ giá là loại rủi ro gây nên bởi sự biến động mạnh của ti giá dẫn đến thua lỗ trong giao dịch. Nói một cách khác, rủi ro tỷ giá là rủi ro thua l ỗ từ trạng thái không cân bằng, không bảo hiểm (trạng thái mở) do sự biến động tỷ giá xác đữnh. Sau khi chế độ Bretton Woods sụp đổ năm 1971, quan hệ tiền tệ giữa các nước được thả nổi, trong đó điển hình nhất là cơ chế "Tỷ giá thả n ổ i " của các quốc gia tư bản chủ nghĩa. Với cơ chế này tỷ giá hối đoái của các nước biến động hàng ngày, hàng giờ trên thữ trường do chữu ảnh hưởng của, nhiều nhân tố như tình hình cung cầu ngoại hối trên thữ trường, tình hình cán cân thanh toán quốc tế, lạm phát... Cung cầu ngoại hối trên thữ trường là nhân tố ảnh hưởng trực tiếp và nhạy bén đến sự biến động của tỷ giá hối đoái. Quan hệ cung cầu về ngoại hối bữ ảnh hưởng bởi các nhân tố sau: - Tinh hình dư thừa hay thiếu hụt của cán cân thanh toán quốc tế. Nếu cán cân thanh toán dư thừa thì có thể dẫn đến khả năng cung ngoại hối lớn hơn cầu ngoại hối và ngược lại. - Thu nhập thực tế tức mức độ GNP thực tế tăng lên sẽ làm tăng nhu cầu về hàng hoa và dữch vụ nhập khẩu, do đó làm cho nhu cầu ngoại hối để thanh toán hàng nhập khẩu tăng lên. - Những nhu cẩu ngoại hối bất thường tăng lên do thiên tai, bão lụt, hạn hán, mất mùa, chiến tranh...cũng như do buôn lậu hàng nhập khẩu gây ra. Lê Lan Phương - Anh 2 - K40A - KTNT 7 Si? dụng các công cụ TCPS trong quản lý rủi ro hối đoái của doanh nghiệp Bên cạnh quan hệ cung cầu ngoại hối làm cho tỷ giá hối đoái biến động còn có các nhân tố khác như mức chênh lệch lạm phát giữa hai nước và mức chênh lệch lãi suất giữa các nước có đồng tiền liên quan. Nước nào có lãi suất ngắn hạn cao hơn các nước khác hoặc cao hơn L I B I D thì vốn ngắn hạn sẽ chảy vào nhằm thu phần chênh lệch do tiền lãi tạo ra, do đó sẽ làm cung ngoại tệ tăng lên, cẩu ngoại tệ giảm xuống, tỷ giá hối đoái cũng giảm. Tỷ giá hối đoái phự thuộc vào nhiều nhân tố khác nhau mà các nhân tố này thường xuyên thay đổi kéo theo sự biến động không ngừng của tỷ giá hối đoái. Và như vậy rủi ro tỉ giá hối đoái cũng luôn thường trực từng ngày, từng giờ. Vấn đề này đặt ra với những công ty là những người thường xuyên có thu chi ngoại tệ thòng qua hoạt động kinh doanh quốc tế. Chỉ một biến động nhỏ trong tỷ giá hối đoái của các ngoại tệ sẽ gây ra một ảnh hưởng rất lớn đối với kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. Xét ở góc độ doanh nghiệp, có 2 nguyên nhân chính dẫn đến rủi ro tỉ giá hối đoái, đó là: - Khi doanh nghiệp xuất khẩu hay nhập khẩu thì họ đã thu về hay mất di một lượng ngoại tệ nhất định và chúng đã tạo ra các tài sản, nguồn vốn bằng ngoại tệ. Lượng ngoại tệ này và các khoản mực tài sản hay nguồn vốn lại có giá trị qui đổi ra nội tệ phự thuộc vào tỷ giá hối đoái. Và như vậy khả năng r ủ i r