Khóa luận Tác động của việc trung quốc gia nhập WTO đối với xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƢƠNG KHOA KINH TẾ NGOẠI THƢƠNG ---------***--------- KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI TÁC ĐỘNG CỦA VIỆC TRUNG QUỐC GIA NHẬP WTO ĐỐI VỚI XUẤT KHẨU HÀNG HOÁ CỦA VIỆT NAM Giáo viên hướng dẫn : PGS. TS. Nguyễn Hữu Khải Sinh viên thực hiện : Nguyễn Thị Lan Phƣơng Lớp : Anh 1 - K41A - KTNT HÀ NỘI - 10/2006 DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT VIẾT TẮT TIẾNG ANH TIẾNG VIỆT AFTA ASEAN Free Trade Area Khu vực mậu dịch tự do ASEAN ASEAN Association of Southeast Asean Nation Hiệp hội các quốc gia Động Nam á ATC Agreement of Textile & Clothing Hiệp định hàng dệt may BTA Bilateral Trade Agreement Hiệp định thương mại song phương CEPT Common Effective Preferential Tariff Thuế quan ưu đãi có hiệu lực chung DSM Dispute settlement mechandise Cơ chế giải quyết tranh chấp thương mại của WTO EHP Early Harvest Program Chương trình thu hoạch sớm EU European Union Liên minh châu Âu FAO Food and Agriculture Orgnization Tổ chức nông lương liên hợp quốc FDI Foreign Direct Investment Đầu tư trực tiếp nước ngoài GATT General Agreement on Trade in Services Hiệp định chung về thương mại và dịch vụ GDP Gross Domestic Product Tổng sản phẩm quốc nội GSP Generalized System of Preferences Hệ thống ưu đãi thuế quan phổ cập HACCP Hazard Analysis and Critical Control Point (FDA Program) Điểm kiếm soát tới hạn mối nguy hại đối với hàng thực phẩm HS Harmonized Tariff Schedule Hệ thống phân loại hàng hoá IMF International Monetary Fund Quĩ tiền tệ quốc tế ITA Information Technology Agreement Hiệp định về Công nghệ thông tin JICA Japan International Cooperation Agency Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản MFN Most – Favored – Nations Quy chế tối huệ quốc NAFTA North American Free Trade Agreement Hiệp định thương mại tự do Bắc Mỹ NT Nation Treatment Đãi ngộ quốc gia ODA Official Development Assistant Viện trợ phát triển chính thức S&D Special & differential Treatment Đối xử đặc biệt và khác biệt TBT Technical Barriers to Trade Hàng rào kỹ thuật thương mại TNC Công ty xuyên quốc gia TRIMs Agreement on Trade-Related Hiệp định về các biện pháp đầu tư Investment Measures liên quan đến thương mại TRQ Tariff Rate Quotas Hạn ngạch thuế quan UNCTAD UN Conference on Trade and Development Hội nghị của Tổ chức thương mại và phát triển của Liên hợp quốc VCCI Vietnam Chamber of Commerce and Industry Phòng thương mại và công nghiệp Việt Nam WB World Bank Ngân hàng thế giới WEF World Economic Forum Diễn đàn kinh tế thế giới WP Working Party Ban công tác WTO World Trade Organization Tổ chức thương mại thế giới VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT CCTM Cán cân thương mại DN Doanh nghiệp DNNN Doanh nghiệp nhà nước ĐT Đầu tư ĐTNN Đầu tư nước ngoài NDT Nhân dân tệ KN Kim ngạch KNXNK Kim ngạch xuất nhập khẩu NK Nhập khẩu NLCT Năng lực cạnh tranh TNTN Tài nguyên thiên nhiên TPHCM Thành phố Hồ Chí Minh TQ Trung Quốc VN Việt Nam XK Xuất khẩu XTTM Xúc tiến thương mại TM Thương mại TMQT Thương mại quốc tế Tác động của việc Trung Quốc gia nhập WTO đối với xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam Nguyễn Thị Lan Phƣơng – Anh 1- K41Khoa: Kinh tế ngoại thƣơng - 1 - LỜI MỞ ĐẦU Những năm qua, Trung Quốc luôn là tâm điểm thu hút sự chú ý của thế giới về tốc độ phát triển và sức hút đầu tƣ nƣớc ngoài. Sau 25 năm tiến hành cải cách - mở cửa, bắt đầu từ Hội nghị lần thứ 3 (khóa XI) của Đảng Cộng sản Trung Quốc tháng 12/1978 – “Hội nghị là bước ngoặt vĩ đại có ý nghĩa sâu xa trong trong lịch sử đất nước. Con đường mới xây dựng chủ nghĩa xã hội mang đặc sắc Trung Quốc được mở ra tại hội nghị này.”1 – cho đến nay Trung Quốc đã có những bƣớc chuyển vƣợt bậc, gồng mình trở thành một con rồng của Châu Á. Chính sự tăng trƣởng nhanh của nền kinh tế Trung Quốc đã đem lại cơ hội làm sống dậy nền kinh tế toàn cầu. Theo ƣớc tính của WTO, tỷ lệ đóng góp về tốc độ tăng trƣởng của Trung Quốc đối với nền kinh tế toàn cầu đạt trên 17%, đứng thứ 2 thế giới sau Hoa Kỳ. Nhiều ngƣời tự hỏi “Điều gì sẽ xảy ra nếu Trung Quốc trở thành nhà sản xuất mọi mặt hàng với chi phí rẻ nhất thế giới?”. Một khi Trung Quốc thắng trong cuộc chiến giành dầu tƣ nƣớc ngoài và hàng xuất khẩu thì phần lớn sự tăng trƣởng của Trung Quốc sẽ phải đánh đổi bằng chính sự thịnh vƣợng của các nƣớc láng giềng. Thậm chí, ngƣời Châu Âu cũng có lời “tự bạch” rằng: Quả thực, trƣớc đây họ coi thƣờng Trung Quốc, nhìn nhận quốc gia này nhƣ một nhà sản xuất luôn phải thấm đẫm mồ hôi vì công nghệ lạc hậu, với những hàng hoá chất lƣợng kém, giá rẻ...và rằng cả 25 nƣớc EU trƣớc đây đều đạt thặng dƣ thƣơng mại với Trung Quốc. Còn giờ đây, ngƣời Châu Âu đã có lý do để lo ngại khi mà những số liệu thống kê ngày càng chứng tỏ Trung Quốc đang trở thành mối đe doạ lớn từ Phương Đông. Bà Claude Smadja, cố vấn WEF khẳng định: “Trung Quốc sẽ là động cơ tăng trưởng và là một đối thủ cạnh tranh lớn, ăn hết cả phần người khác”. Không thể phủ nhận rằng việc Trung Quốc gia nhập WTO đã và đang làm tăng thêm áp lực cạnh tranh với nhiều nƣớc trên thế giới đặc biệt là các nƣớc trong khu vực. Chỉ sau một thời gian ngắn gia nhập WTO, Trung Quốc đã trở thành một trong những nƣớc đứng đầu thế giới về sản xuất và xuất khẩu các mặt hàng chế tạo và gây nên áp lực giảm giá các mặt hàng này trên thị trƣờng toàn cầu do tận dụng lợi thế kinh tế nhờ quy mô, chi phí lao động thấp và vốn đầu tƣ lớn, đặc biệt là khả năng thu hút vốn đầu tƣ nƣớc ngoài. Việc Trung Quốc gia nhập WTO đƣợc coi là một sự kiện quốc tế quan trọng, ảnh hƣởng đến nhiều nƣớc, 1 Giang Trạch Dân, bài nói kỉ niệm 20 năm ngày họp Hội nghị Trung ƣơng 3 khóa XI (1998) Tác động của việc Trung Quốc gia nhập WTO đối với xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam Nguyễn Thị Lan Phƣơng – Anh 1- K41Khoa: Kinh tế ngoại thƣơng - 2 - đến cả các cƣờng quốc thƣơng mại nhƣ Mỹ, EU, Nhật, Canada, cũng nhƣ các nƣớc đang lên nhƣ Mehico, Ấn Độ, Hàn Quốc... Trong cuộc đua tranh với các nƣớc đang phát triển khác ở châu á nhằm thu hút đầu tƣ nƣớc ngoài và tăng cƣờng xuất khẩu sang các trung tâm thƣơng mại lớn nhƣ: EU, Nhật Bản, Hoa Kỳ...Trung Quốc đặc biệt có lợi thế hơn do đƣợc hƣởng các ƣu đãi thuế quan và phi thuế quan và ƣu thế về thị trƣờng nên thƣờng đƣợc coi trọng hơn trong đàm phán thƣơng mại. Đối với Việt Nam, việc Trung Quốc gia nhập WTO có ý nghĩa trực tiếp hơn vì Việt Nam là nƣớc láng giềng gần gũi. Trung Quốc trở thành thành viên của WTO là một thách thức lớn đối với xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam. Bên cạnh những lợi thế về mặt hàng xuất khẩu, các ƣu đãi của WTO sẽ là “đòn bẩy” và giúp Trung Quốc trở thành một mối đe dọa với Việt Nam về xuất khẩu các sản phẩm cùng loại với Trung Quốc trên thị trƣờng thứ ba. Đồng thời, gia nhập WTO, Trung Quốc sẽ trở thành một “điểm nóng”, một “cục nam châm” thu hút đầu tƣ nƣớc ngoài của thế giới, tạo nên sức ép cạnh tranh với các nƣớc Đông Nam Á khác, trong đó có Việt Nam, trong việc thu hút đầu tƣ nƣớc ngoài. Tuy nhiên, bên cạnh các tác động bất lợi, việc Trung Quốc gia nhập WTO cũng giúp các nƣớc đang phát triển ở châu Á có điều kiện thuận lợi hơn để thâm nhập vào thị trƣờng Trung Quốc vốn đƣợc coi là thị trƣờng tiềm năng nhất thế giới với 1,3 tỷ dân có mức sống và nhu cầu ngày càng tăng lên. Đối với Việt Nam cũng vậy, việc Trung Quốc gia nhập WTO cũng mở ra cho chúng ta nhiều cơ hội: nền kinh tế phát triển, thị trƣờng đƣợc mở rộng, chế độ thƣơng mại “mở” hơn là cơ hội đối với xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam, đặc biệt là các mặt hàng tiêu dùng, hàng nông, lâm, thủy, sản, nguyên liệu sản xuất.... Việc Trung Quốc gia nhập WTO là tiếng chuông mới nhất và vang xa nhất báo hiệu sự xuất hiện của Trung Quốc. Các nƣớc láng giếng phản ứng nhƣ thế nào đối với lời cảnh báo này sẽ quyết định xem liệu họ có thành công trong một trật tự mới hay không, một trật tự mà cả Châu á sẽ ngày càng tập trung quanh Trung Quốc. Do đó, việc lựa chọn đề tài “Tác động của việc Trung Quốc gia nhập WTO đối với xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam” làm khóa luận tốt nghiệp là có ý nghĩa cả về lý luận lẫn thực tiễn để có một cái nhìn rõ hơn về vị thế của Trung Quốc trong thƣơng mại toàn cầu sau khi là thành viên của WTO và chỉ ra những tác động Tác động của việc Trung Quốc gia nhập WTO đối với xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam Nguyễn Thị Lan Phƣơng – Anh 1- K41Khoa: Kinh tế ngoại thƣơng - 3 - tích cực, tiêu cực của sự kiện này với nền kinh tế Việt Nam nhằm tìm ra những đối sách thích hợp để phát triển xuất khẩu Việt Nam trong tình hình mới, đặc biệt khi mà Việt Nam cũng sắp trở thành thành viên của Tổ chức thƣơng mại thế giới. Mục tiêu nghiên cứu: - Vị thế của Trung Quốc trong thƣơng mại toàn cầu sau khi trở thành thành viên của WTO. - Đánh giá tác động tích cực và tiêu cực của việc Trung Quốc gia nhập WTO đối với xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam. - Tìm ra những vƣớng mắc và đề xuất một số giải pháp phát huy các tác động tích cực, hạn chế các tác động tiêu cực trong cạnh tranh xuất khẩu hàng hóa giữa Việt Nam và Trung Quốc. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu: - Đối tượng nghiên cứu của đề tài: Tác động của việc Trung Quốc gia nhập WTO tới thị trƣờng xuất khẩu và mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam. - Phạm vi nghiên cứu của đề tài: Nghiên cứu xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam, tập trung vào các mặt hàng nông sản, dệt may, da giày...sang các trung tâm kinh tế : EU, Nhật Bản, Hoa Kỳ, ASEAN và thị trƣờng Trung Quốc giai đoạn 2001-2010. Phƣơng pháp nghiên cứu: - Phƣơng pháp tổng hợp, phân tích, so sánh. - Thu thập số liệu theo các mốc thời gian trƣớc và sau khi Trung Quốc gia nhập WTO về xuất khẩu, nhập khẩu của Việt Nam với Trung Quốc và Trung Quốc và Việt Nam với các đối tác thƣơng mại khác. Nội dung nghiên cứu: Khóa luận gồm 3 chƣơng (ngoài phần mở đầu, kết luận), nội dung nghiên cứu cụ thể của từng chƣơng nhƣ sau: Chương I: Tổng quan về việc Trung Quốc gia nhập WTO. Chương II: Tác động của việc Trung Quốc gia nhập WTO đối với xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam. Chương III: Định hướng và giải pháp phát triển xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam trong bối cảnh Trung Quốc là thành viên WTO. Với thời gian và kinh nghiệm nghiên cứu thực hiện khóa luận và trình độ hạn chế, bản khóa luận này chắc chắn không tránh khỏi nhiều thiếu sót. Em rất mong nhận đƣợc ý kiến góp ý, chỉ bảo của các thầy cô giáo. Em xin trân trọng cảm ơn Tác động của việc Trung Quốc gia nhập WTO đối với xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam Nguyễn Thị Lan Phƣơng – Anh 1- K41Khoa: Kinh tế ngoại thƣơng - 4 - thầy giáo – PGS. TS Nguyễn Hữu Khải đã dành thời gian quý báu của mình để giúp đỡ em chọn đề tài, hƣớng dẫn, nhận xét và góp những ý kiến giá trị để em có thể hoàn thành tốt đẹp bài khoá luận tốt nghiệp này. Tác động của việc Trung Quốc gia nhập WTO đối với xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam Nguyễn Thị Lan Phƣơng – Anh 1- K41Khoa: Kinh tế ngoại thƣơng - 5 - CHƢƠNG I TỔNG QUAN VỀ VIỆC TRUNG QUỐC GIA NHẬP WTO I. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ TÌNH HÌNH KINH TẾ THƢƠNG MẠI TRUNG QUỐC: 1. Tình hình kinh tế Trung Quốc: Qua hơn 20 năm cải cách mở cửa và xây dựng hiện đại hóa, Trung Quốc đã cơ bản hoàn tất việc chuyển đổi nền kinh té kế hoạch sang nền kinh tế thị trƣờng định hƣớng xã hội chủ nghĩa, thể chế kinh tế thị trƣờng xác hội chủ nghĩa đƣợc thiết lập và từng bƣớc hoàn thiện. Hơn nữa, pháp luật TQ cũng không ngừng đƣợc kiện toàn, môi trƣờng đầu tƣ không ngừng đƣợc cải thiện, cải cách thể chế tiền tệ phát triển vững chắc, những điều này là cơ sở đảm bảo cho nền kinh tế TQ tiếp tục phát triển. 1.1. Trung Quốc có mức tăng trưởng kinh tế đứng đầu thế giới Từ khi tiến hành cải cách (1978) đến nay, tốc độ tăng trƣởng GDP bình quân hàng năm của Trung Quốc đạt 9,4%, đƣa GDP của Trung Quốc tăng từ 147,3 tỷ USD lên 2.279 tỷ USD năm 2005, đứng thứ năm thế giới. Trong năm 2005, GDP của TQ đạt 2.279 tỷ USD, tăng 9,95% so với năm 2004, và dự báo sẽ đạt 9,2% trong năm 2006. Tính chung cho cả giai đoạn 1978-2005, tốc độ tăng trƣởng kinh tế của Trung Quốc cao gấp 3 lần tốc độ trung bình của thế giới, cao hơn cả của các nƣớc đang phát triển lớn khác nhƣ ấn Độ, Inđônêxia ... Tờ “Diễn đàn” của Pháp số ra ngày 22-11-2005 dẫn đánh giá của ngân hàng Hoa Kỳ Goldman Sachs, cho rằng trong gần 2 thập kỷ tới, TQ có thể vƣợt qua các nƣớc thành viên hiện thời của G7, trở thành nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới và chinh phục vị trí số 1 thế giới trƣớc năm 2050. Biểu đồ 1: GDP Trung Quốc từ năm 1995-2006 (tỷ NDT) Nguồn: 1.2. Trung Quốc có sản lượng nhiều sản phẩm đứng đầu thế giới Từ một nƣớc nghèo, hàng hóa khan hiếm, thƣờng xuyên phải nhập một lƣơng lớn lƣơng thực. Những năm gần đây, Trung Quốc đã vƣơn lên đứng đầu thế giới về sản lƣợng nhiều loại sản phẩm nhƣ: bông (6,32 triệu tấn/2004), hạt có dầu (30,57 triệu tấn/2004), thịt (41,2 triệu tấn), thép (273 triệu tấn/2004),... Đồng thời, Trung Quốc cũng đứng thứ hai thế giới về sản lƣợng điện, phân hóa học và số thuê bao Tác động của việc Trung Quốc gia nhập WTO đối với xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam Nguyễn Thị Lan Phƣơng – Anh 1- K41Khoa: Kinh tế ngoại thƣơng - 6 - Internet; đứng thứ ba thế giới về sản xuất ô tô với 5,2 triệu chiếc vào năm 2004. Hiện nƣớc này cũng đứng thứ tƣ thế giới sau Hoa Kỳ, Nhật, Đức về sản xuất hàng công nghiệp hiện đại, đặc biệt đứng đầu thê giới về 35 loại sản phẩm công nghiệp nhƣ: tivi, máy giặt, điều hòa nhiệt độ,...Các loại hàng hóa này đều chiếm ƣu thế trên thế giới về số lƣợng tuyệt đối hay về giá cả. 1.3. Khối lượng thu hút ĐTNN liên tục đứng đầu trong số các nước đang phát triển. Thời gian qua, Trung Quốc đã khiến cả thế giới phải ngạc nhiên chứng kiến một sự mở rộng không ngừng về quy mô cũng nhƣ mức độ sử dụng FDI hàng năm của trung Quốc đạt khoảng 55 tỷ USD. Nhờ những chính sách đầu tƣ thông thoáng cởi mở, và nhờ quy mô thị trƣờng lớn, nhân công dồi dào và giá rẻ... trong hơn 20 năm qua, nguồn vốn FDI vào Trung Quốc đã tăng trƣởng với tốc độ kỷ lục, từ 4,4 tỷ USD vào năm 1991 lên lên 60,6 tỷ USD vào năm 2003 và 60,33 tỷ USD vào năm 2005, đƣa Trung Quốc vƣợt qua Hoa Kỳ để giành vị trí dẫn đầu thế giới về tiếp nhận FDI. Theo tính toán của IMF, các doanh nghiệp có vốn đầu tƣ nƣớc ngoài hiện đang chiếm 20% giá trị sản xuất công nghiệp và 54% ngoại thƣơng Trung Quốc. Biểu đồ 2: Tổng vốn FDI thực hiện từ 1995-2006 (tỷ USD) Nguồn: 1.4. Dự trữ ngoại tệ đứng thứ hai thế giới, sau Nhật Bản Do luồng vốn đầu tƣ nƣớc ngoài đổ vào Trung Quốc lớn, hơn nữa Trung Quốc liên tục xuất siêu nên dự trữ ngoại tệ của Trung Quốc tăng lên rất nhanh. Tính đến cuối năm 2004, con số này lên tới 609,9 tỷ USD so với mức 145 tỷ USD vào năm 1998. Với mức dự trữ này, Trung Quốc có nhiều thuận lợi trong thanh toán quốc tế và thực hiện giữ giá đồng NDT và ổn định nền kinh tế vĩ mô. Tác động của việc Trung Quốc gia nhập WTO đối với xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam Nguyễn Thị Lan Phƣơng – Anh 1- K41Khoa: Kinh tế ngoại thƣơng - 7 - Biểu đồ 3: Dự trữ ngoại tệ của Trung Quốc (tỷ USD) Nguồn: Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế (OECD) dự báoTrung Quốc sẽ trở thành nền kinh tế lớn thứ tƣ thế giới trong vòng 5 năm tới và là nƣớc XK lớn nhất thế giới vào đầu thập kỷ tới. Tuy nhiên, giới phân tích cũng cảnh báo rằng, đà tăng trƣởng hiện nay của Trung Quốc cũng kéo theo nhiều vấn đề bất cập nhƣ nƣớc này sẽ phải phụ thuộc nhìều vào thƣơng mại thế giới, (mức độ lệ thuộc vào thị trƣờng tăng từ 25% lên 80%), tỷ lệ ngƣời già tăng, một bộ phân ngƣời dân nông thôn sẽ không có đất nông nghiệp để canh tác... Mức cầu thấp hiện nay của Trung Quốc gây lo ngại cho nhiều chuyên gia kinh tế. Chuyên gia kinh tế Jim Walker của ngân hàng Crédit Lyonais dự báo tốc độ tăng trƣởng của Trung Quốc năm 2007 sẽ giảm 3-5% so với mức 9,5% trong 20 năm qua. Do đó, tăng trƣởng nhanh, ổn định và mạnh mẽ; Các doanh nghiệp trong nƣớc có tính cạnh tranh cao; Phát triển mạnh nông thôn nhằm cải thiện đời sống nông dân...chính là mục tiêu phát triển kinh tế cơ bản trong năm 2006 đƣợc đƣa ra tại hội nghị thƣờng niên diễn ra trong 3 ngày do Ủy ban Trung ƣơng Đảng Cộng sản Trung Quốc và Quốc hội tổ chức. Tại hội nghị này các đại biểu đã chỉ ra rằng, chìa khóa để đạt đƣợc mục tiêu chính là tăng cƣờng nhu cầu trong nƣớc, kiểm soát các chính sách tiền tệ một cách cẩn trọng và cải thiện các quy định vĩ mô. 2. Tình hình XNK hàng hóa của Trung Quốc Với những điều kiện thuận lợi về vị trí địa lý, TNTN,...Trung Quốc là nƣớc có tiềm năng lớn trong việc mở rộng quan hệ ngoại thƣơng với các nƣớc khác trên thế giới. Thực tế cho thấy, sau hơn 20 năm cải cách mở cửa, ngoại thƣơng Trung Quốc không ngừng vƣơn lên những vị trí cao trên thƣơng trƣờng quốc tế, trở thành một lĩnh vực kinh tế mũi nhọn, đóng góp vào sự tăng trƣởng cao của kinh tế đất nƣớc. Ngƣời Trung Quốc vẫn thƣờng nói: Nếu không hội nhập đâu có ngày nay. Bài học của Trung Quốc là tranh thủ hội nhập, coi hội nhập là vấn đề chiến lƣợc bậc nhất. Hội nghị lần thứ 12 ĐCS Trung Quốc cũng đã khẳng định:“chính sách mở cửa là chiến lược không thay đổi, là một điểu kiện cơ bản để hiện đại hoá”. Theo lời Thứ trƣởng Bộ Thƣơng mại Trung Quốc, Gao Hucherg, năm 2008, Trung Quốc sẽ vƣợt Đức trở thành nƣớc buôn bán lớn thứ 2 thế giới nếu duy trì đƣợc nhịp độ tăng trƣởng ngoại thƣơng 15%/năm nhƣ hiện nay; và Trung Quốc cũng sẽ vƣợt Hoa Kỳ trở thành nƣớc buôn bán lớn nhất thế giới trong giai đoạn 2015-2020. 2.1. Kim ngạch XNK Một trong những động lực chính thúc đẩy kinh tế Trung Quốc phát triển là thƣơng mại. Vị trí của Trung Quốc trong thƣơng mại quốc tế ngày càng đƣợc khẳng Tác động của việc Trung Quốc gia nhập WTO đối với xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam Nguyễn Thị Lan Phƣơng – Anh 1- K41Khoa: Kinh tế ngoại thƣơng - 8 - định. Trung Quốc đã bỏ qua Nhật Bản trở thành nƣớc đứng thứ ba thế giới về ngoại thƣơng, chỉ sau Hoa Kỳ và Đức. Năm 1978, tổng KNXNK của Trung Quốc chỉ đạt 20,6 tỷ USD, đứng thứ 32 thế giới. Đến cuối năm 2005, KNXNK đạt 1.422 tỷ USD, tăng 23,2 % so với năm 2004, trong đó XK dạt 762 tỷ USD, NK 660 tỷ USD. Chỉ sau gần 20 năm, Trung Quốc đã đƣa thứ hạng của mình về kim ngạch thƣơng mại từ vị trí thứ 32 lên vị trí thứ 3 thế giới. Đầu năm 2006, Trung Quốc tuyên bố sẽ trở thành cƣờng quốc thƣơng mại hàng đầu thế giới trong giai đoạn 2015-2020. Bảng 1: Kim ngạch XNK của Trung Quốc từ 1991 đến 2005 Đơn vị: 100 triệu USD Năm Tổng giá trị XNK Xuất khẩu Nhập khẩu CCTM 1995 2808.6 1487.8 1320.8 167.0 1996 2898.8 1510.5 1388.3 122.2 1997 3251.6 1827.9 1423.7 404.2 1998 3240.5 1838.1 1402.4 435.7 1999 3606.3 1949.3 1657.0 292.3 2000 4742.9 2492.0 2250.9 241.1 2001 5097.6 2661.5 2436.1 225.4 2002 6207.7 3256.0 2951.7 304.3 2003 8509.9 4382.3 4127.6 254.7 2004 11547.9 5933.7 5614.2 319.5 2005 14223.0 7621.4 6601.6 1019,8 Nguồn: (1991-2004), Bộ Thương mại (2005). 2.2. Cơ cấu hàng XNK Bảng 2: Cơ cấu hàng xuất NK Trung Quốc trƣớc và sau cải cách Xuất khẩu Nhập khẩu Trƣớc cải cách - Các loại nguyên liệu thô và các thành phẩm sơ chế, hoặc thực phẩm sử dụng nhiều lao động. - Tỷ trọng hàng CN trong KNXK chiếm lƣợng nhỏ. - Thiết bị máy móc loại nặng và lƣơng thực. Sau cải cách - Coi trọng và bắt đầu tăng nhanh XK các hàng thành phẩm có hàm lƣợng kỹ thuật cao hơn. - Đứng thứ tƣ thế giới sau Hoa Kỳ, Nhật Bản, Đức về sản xuất hàng công nghiệp hiện đại. - Hƣớng theo chiến lƣợc điều chỉnh nền kinh tế. Chỉ NK có chọn lọc các thiết bị toàn bộ cho những công trình lớn, phục vụ cho các ngành công nghiệp, năng lƣợng, viễn thông, một số nguyên liệu thô quan trọng cho sản xuất công nghiệp và năng lƣợng. - Dần mở cửa cho hàng hoá tiêu dùng nƣớc ngoài. Tác động của việc Trung Quốc gia nhập WTO đối với xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam Nguyễn Thị Lan Phƣơng – Anh 1- K41Khoa: Kinh tế ngoại thƣơng - 9 - Nguồn: Tổng hợp 2.3. Cơ cấu thị trường: Từ khi tiến hành cải cách đến nay,