Khóa luận Thu hút du khách quốc tế đến tỉnh Thừa Thiên Huế thông qua loại hình du lịch văn hóa

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG CƠ SỞ II TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ---------***-------- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Chuyên ngành: Kinh tế đối ngoại THU HÚT DU KHÁCH QUỐC TẾ ĐẾN TỈNH THỪA THIÊN HUẾ THÔNG QUA LOẠI HÌNH DU LỊCH VĂN HÓA Họ và tên sinh viên: Hoàng Thanh Uyên Nhã Mã sinh viên: 0951015831 Lớp: K48E-A15 Khóa: 48 Người hướng dẫn khoa học: ThS. Trần Thị Phương Thủy Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 11 năm 2012 TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG CƠ SỞ II TẠI TP. HCM Ý KIẾN CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẤN  ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... ......................................................................................................... TP. Hồ Chí Minh, ngày ...... tháng ....... năm 2012 MỤC LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG, HÌNH LỜI MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1 Chương 1: TỔNG QUAN VỀ DU LỊCH VĂN HÓA VÀ SỰ CẦN THIẾT PHẢI THU HÚT DU KHÁCH QUỐC TẾ ĐẾN TỈNH THỪA THIÊN HUẾ THÔNG QUA LOẠI HÌNH DU LỊCH VĂN HÓA ............................................. 4 1.1. Tổng quan về du lịch văn hóa .......................................................................... 4 1.1.1. Du lịch .......................................................................................................... 4 1.1.2. Văn hóa ........................................................................................................ 5 1.1.3. Du lịch văn hóa ............................................................................................. 7 1.1.4. Du khách quốc tế .......................................................................................... 7 1.2. Điều kiện để thu hút du khách quốc tế đến một địa phương thông qua loại hình du lịch văn hóa ................................................................................................................ 8 1.2.1. Điều kiện khách quan ................................................................................... 8 1.2.2. Điều kiện chủ quan ....................................................................................... 9 1.3. Tiềm năng và lợi thế của Thừa Thiên Huế trong việc thu hút du khách quốc tế thông qua loại hình du lịch văn hóa ............................................................................. 10 1.3.1. Vị trí địa lý thuận lợi ................................................................................... 10 1.3.2. Tài nguyên tự nhiên phong phú ................................................................... 11 1.3.3. Tài nguyên văn hóa đa dạng, lâu đời ........................................................... 12 1.3.4. Nét đẹp con người Huế ............................................................................... 13 1.3.5. Sự quan tâm của các cấp chính quyền ......................................................... 14 1.4. Sự cần thiết tăng cường thu hút du khách quốc tế đến tỉnh Thừa Thiên Huế thông qua loại hình du lịch văn hóa ............................................................................. 15 1.4.1. Vai trò, vị trí chiến lược của Thừa Thiên Huế trong tổ chức du lịch quốc tế ở Việt Nam ............................................................................................................... 15 1.4.2. Vai trò của du lịch văn hóa đối với du lịch ở Thừa Thiên Huế .................... 16 1.4.3. Phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh ............................................................... 17 1.5. Kinh nghiệm trong và ngoài nước về việc thu hút du khách quốc tế thông qua loại hình du lịch văn hóa và bài học đối với Thừa Thiên Huế ................................... 18 1.5.1. Kinh nghiệm của thành phố Hội An ............................................................ 18 1.5.2. Kinh nghiệm của Siem Reap (Campuchia) .................................................. 19 1.5.3. Kinh nghiệm của Bangkok (Thái Lan) ........................................................ 21 1.5.4. Bài học đối với Thừa Thiên Huế ................................................................. 22 Chương 2: THỰC TRẠNG VÀ CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN VIỆC THU HÚT DU KHÁCH QUỐC TẾ ĐẾN TỈNH THỪA THIÊN HUẾ CỦA LOẠI HÌNH DU LỊCH VĂN HÓA GIAI ĐOẠN 2004-2012 ............................ 25 2.1. Tổng quan tình hình thu hút du khách quốc tế đến Thừa Thiên Huế thông qua du lịch văn hóa .............................................................................................................. 25 2.1.1. Số lượt khách du lịch quốc tế ...................................................................... 25 2.1.2. Cơ cấu khách quốc tế .................................................................................. 28 2.1.3. Thời gian lưu trú bình quân của du khách quốc tế ....................................... 29 2.1.4. Doanh thu ................................................................................................... 30 2.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến việc thu hút du khách quốc tế đến Thừa Thiên Huế thông qua loại hình du lịch văn hóa ............................................................................. 32 2.2.1. Sản phẩm du lịch văn hóa ở Huế ................................................................. 32 2.2.2. Du lịch văn hóa Huế gắn với chương trình “Con đường di sản miền Trung” ... ................................................................................................................... 37 2.2.3. Cơ sở hạ tầng phục vụ khách du lịch ........................................................... 39 2.2.4. Quy hoạch đầu tư các địa điểm tham quan, bảo tồn các di sản văn hóa ....... 40 2.2.5. Tình hình đào tạo, phát triển nguồn nhân lực cho ngành du lịch .................. 42 2.2.6. Nhận thức và đóng góp của cộng đồng về phát triển du lịch văn hóa .......... 42 2.2.7. Công tác tuyên truyền, quảng bá du lịch văn hóa đến du khách quốc tế ...... 43 2.2.8. Các chính sách phát triển du lịch văn hóa của Chính phủ và chính quyền địa phương .................................................................................................................. 44 2.3. Nhận xét chung về thực trạng thu hút du khách quốc tế đến Thừa Thiên Huế thông qua loại hình du lịch văn hóa giai đoạn 2004-2012 ......................................... 45 2.3.1. Những kết quả đạt được và nguyên nhân .................................................... 45 2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân .................................................................. 47 Chương 3: MỘT SỐ ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG THU HÚT DU KHÁCH QUỐC TẾ ĐẾN THỪA THIÊN HUẾ THÔNG QUA LOẠI HÌNH DU LỊCH VĂN HÓA GIAI ĐOẠN 2013-2020 ....................................... 55 3.1. Triển vọng thu hút du khách quốc tế đến Thừa Thiên Huế thông qua loại hình du lịch văn hóa giai đoạn 2013-2020 ........................................................................... 55 3.1.1. Cơ hội ......................................................................................................... 55 3.1.2. Thách thức .................................................................................................. 56 3.2. Mục tiêu và định hướng của tỉnh Thừa Thiên Huế trong tăng cường thu hút du khách quốc tế thông qua loại hình du lịch văn hóa ..................................................... 58 3.2.1. Mục tiêu ..................................................................................................... 58 3.2.2. Định hướng ................................................................................................. 59 3.3. Một số giải pháp nhằm tăng cường thu hút du khách quốc tế đến Thừa Thiên Huế thông qua loại hình du lịch văn hóa giai đoạn 2013-2020 ................................. 61 3.3.1. Đa dạng hóa sản phẩm du lịch văn hóa, chú trọng xây dựng sản phẩm đặc thù và nâng cao chất lượng sản phẩm .......................................................................... 61 3.3.2. Đầu tư, phát triển và nâng cao chất lượng cơ sở vật chất, hạ tầng................ 68 3.3.3. Phát triển nguồn nhân lực ........................................................................... 70 3.3.4. Giải pháp về bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa .................................. 74 3.3.5. Đẩy mạnh xúc tiến, quảng bá du lịch .......................................................... 76 3.4. Một số kiến nghị đối với Chính phủ và các bên hữu quan ................................ 80 3.4.1. Đối với Chính phủ ...................................................................................... 80 3.4.2. Đối với UBND Thừa Thiên Huế, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thừa Thiên Huế và các sở ban ngành liên quan .............................................................. 82 3.4.3. Đối với các doanh nghiệp kinh doanh du lịch trên địa bàn Thừa Thiên Huế 83 KẾT LUẬN .......................................................................................................... 85 DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Nghĩa tiếng Anh Nghĩa tiếng Việt GDP Gross Domestic Product Tổng sản phẩm quốc nội ODA Official Development Assistance Hỗ trợ phát triển chính thức TTH Thừa Thiên Huế TTBTDTCĐ Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô UBND Ủy ban Nhân dân UNESCO The United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hiệp quốc USD United States dollar Đô-la Mỹ VHTT&DL Văn hóa, Thể thao và Du lịch DANH MỤC BẢNG, HÌNH DANH MỤC BẢNG Trang Bảng 1.1: Lượng khách quốc tế đến Việt Nam và đến TTH giai đoạn 2004 – 9 tháng đầu năm 2012................................................................................................ Bảng 2.1: Số lượng du khách quốc tế đến Thừa Thiên Huế giai đoạn 2004-9 tháng đầu năm 2012................................................................................................ Bảng 2.2: Số lượt khách quốc tế đến Thừa Thiên Huế trong các kỳ Festival Huế giai đoạn 2004-2012.................................................................................................. Bảng 2.3: Lượng vé tham quan quần thể di tích Cố đô Huế đã bán cho du khách quốc tế giai đoạn 2004-9 tháng đầu năm 2012........................................................ Bảng 2.4: Cơ cấu khách quốc tế đến Thừa Thiên Huế giai đoạn 2004-9 tháng đầu năm 2012............................................................................................................ Bảng 2.5: Doanh thu từ hoạt động du lịch và doanh thu xã hội từ hoạt động du lịch ở Thừa Thiên Huế giai đoạn 2004-9 tháng đầu năm 2012.............................. Bảng 2.6: Tổng cơ sở lưu trú, số phòng, số giường ở Thừa Thiên Huế giai đoạn 2004-9 tháng đầu năm 2012..................................................................................... DANH MỤC HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ 14 24 26 27 28 30 38 Biểu đồ 2.1: Tốc độ tăng trưởng số lượng du khách quốc tế đến Thừa Thiên Huế giai đoạn 2004-9 tháng đầu năm 2012.......................................................... Biểu đồ 2.2: Thời gian lưu trú bình quân của du khách quốc tế đến Thừa Thiên Huế giai đoạn 2004- 9 tháng đầu năm 2012.............................................. 25 29 1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong xã hội hiện nay, du lịch trở thành một nhu cầu không thể thiếu trong đời sống văn hóa - xã hội. Bên cạnh đó, du lịch được xem là một trong những ngành kinh tế quan trọng hàng đầu vì những lợi ích to lớn về kinh tế - xã hội mà nó đem lại. Nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam, đã xem du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, đẩy mạnh tăng trưởng và phát triển xã hội. Sở hữu nguồn tài nguyên thiên nhiên và nhân văn đa dạng, TTH thật sự là vùng đất của du lịch. Là một ngành kinh tế quan trọng ở TTH, du lịch đã có các bước phát triển mạnh mẽ và đạt nhiều thành tựu to lớn trên nhiều mặt kinh tế - xã hội, góp phần cải thiện đời sống người dân, đồng thời giới thiệu và quảng bá hình ảnh Huế, con người Huế đến với bạn bè trong và ngoài nước. Du lịch văn hóa gần đây được xem là loại sản phẩm đặc thù của các nước đang phát triển, thu hút nhiều du khách quốc tế. Tại Hội nghị Bộ trưởng Du lịch Đông Á - Thái Bình Dương năm 2004, với chủ đề “Du lịch văn hóa và giảm đói nghèo”, nhiều nước đã chia sẻ kinh nghiệm, thông tin về phát triển du lịch văn hóa và những lợi ích của hoạt động này đối với cộng đồng xã hội cũng như dân cư. Du lịch văn hóa là xu hướng của nhiều nước và loại hình này rất phù hợp với bối cảnh của Việt Nam, rất tốt cho hoạt động xóa đói giảm nghèo của quốc gia, vì vậy phải được xem là hướng phát triển của ngành du lịch Việt Nam. Tỉnh TTH từ lâu đã được xác định là một trong những trung tâm du lịch văn hóa quan trọng của nước ta. Tài nguyên du lịch của TTH tương đối đa dạng, phong phú, nổi bật và có giá trị hơn cả là các tài nguyên văn hóa đặc sắc, độc đáo; trong đó, có không ít những di sản văn hóa vật thể tầm cỡ quốc gia và quốc tế có sức thu hút rất lớn đối với khách du lịch. Với nguồn tài nguyên du lịch vô giá như vậy, du lịch văn hóa đã trở thành thế mạnh không chỉ của Huế mà còn có ý nghĩa quan trọng cho sự phát triển du lịch Việt Nam. Tuy nhiên, việc phát triển du lịch văn hóa trong thời gian vừa qua dường như vẫn chưa khai thác hết tiềm năng du lịch của tỉnh. Vấn đề đặt ra đó chính là sự thiếu sự đồng bộ trong việc phát triển một sản phẩm văn hóa thành một sản phẩm phục vụ 2 cho du lịch hoàn chỉnh; thiếu sự quảng bá, tuyên truyền đến du khách, đặc biệt là du khách quốc tế. Khách quốc tế đã chiếm một phần quan trọng trong tổng lượng khách đến TTH. Theo thống kê, tỷ lệ khách quốc tế và khách nội địa đến Huế là tương đương nhau. Thu hút khách quốc tế đến TTH thông qua loại hình du lịch văn hóa không chỉ giúp phát triển nền kinh tế tỉnh nhà, mà còn góp phần vào công cuộc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa Huế. Vì những lý do trên, tác giả đã chọn đề tài “Thu hút du khách quốc tế đến tỉnh Thừa Thiên Huế thông qua loại hình du lịch văn hóa” làm đề tài khóa luận tốt nghiệp của mình, với hi vọng phân tích được tiềm năng phát triển và cải thiện hơn nữa tình hình hoạt động du lịch văn hóa tại Thừa Thiên Huế đối với thị trường khách quốc tế. 2. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu một số lý luận cơ bản về du lịch văn hóa và sự cần thiết thu hút du khách quốc tế đến TTH thông qua du lịch văn hóa. Bên cạnh đó là nghiên cứu thực trạng thu hút du khách quốc tế đến TTH thông qua du lịch văn hóa giai đoạn 2004 – 9 tháng đầu năm 2012, từ đó tìm ra nguyên nhân cho những thành tựu và hạn chế mà du lịch văn hóa ở TTH đang mắc phải. Trên cơ sở đó, đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường thu hút du khách quốc tế đến TTH thông qua loại hình du lịch văn hóa giai đoạn 2013-2020. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: việc thu hút du khách quốc tế đến Thừa Thiên Huế thông qua du lịch văn hóa. Phạm vi nghiên cứu: - Về không gian: nghiên cứu thực trạng thu hút khách du lịch quốc tế tại tỉnh TTH thông qua du lịch văn hóa - Về thời gian: nghiên cứu thực trạng thu hút khách du lịch quốc tế đến tỉnh TTH thông qua loại hình du lịch văn hóa giai đoạn 2004 – 9 tháng đầu năm 2012 và những giải pháp đề xuất áp dụng cho giai đoạn 2013-2020. 4. Phương pháp nghiên cứu 3 Tác giả vận dụng những phương pháp nghiên cứu như phân tích, thống kê, so sánh, tổng hợp từ các nguồn thông tin thứ cấp thu thập được từ các sở, ban, ngành của tỉnh TTH, từ sách báo, tạp chí, Internet… Bên cạnh đó, tác giả còn thu thập thông tin sơ cấp bằng phương pháp chuyên gia. Tác giả trực tiếp phỏng vấn 4 lãnh đạo ngành du lịch Thừa Thiên Huế: TS. Phan Tiến Dũng – Giám đốc Sở VHTT&DL Thừa Thiên Huế, TS. Phan Thanh Hải – Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế, ông Huỳnh Tiến Đạt – Phó Giám đốc Trung tâm Festival Huế và ông Lê Văn Thuyên – Trưởng phòng Văn hóa Thông tin Thành phố Huế, Tổng biên tập tạp chí Huế xưa và nay; về các vấn đề liên quan đến việc thu hút khách quốc tế đến Thừa Thiên Huế thông qua du lịch văn hóa. 5. Kết cấu của đề tài Bên cạnh lời mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung của khóa luận được thể hiện trong 3 chương: Chương 1: Tổng quan về du lịch văn hóa và sự cần thiết phải thu hút du khách quốc tế đến tỉnh Thừa Thiên Huế thông qua loại hình du lịch văn hóa Chương 2: Thực trạng và các nhân tố ảnh hưởng đến việc thu hút du khách quốc tế đến tỉnh Thừa Thiên Huế của loại hình du lịch văn hóa giai đoạn 2004-2012 Chương 3: Một số định hướng và giải pháp tăng cường thu hút du khách quốc tế đến Thừa Thiên Huế thông qua loại hình du lịch văn hóa giai đoạn 2013- 2020 Qua đây, xin được gửi lời cảm ơn chân thành đến quý thầy cô trường Đại học Ngoại thương cơ sở II tại TP.HCM đã tạo điều kiện thuận lợi để tác giả thực hiện khóa luận tốt nghiệp này, và đặc biệt gửi lời cảm ơn đến ThS. Trần Thị Phương Thủy đã tận tâm trực tiếp hướng dẫn tác giả thực hiện đề tài này. Do hạn chế về thời gian chuẩn bị, kinh phí thực hiện, tài liệu tham khảo nên bài viết không tránh khỏi một số thiếu sót. Kính mong nhận được góp ý của thầy cô và người đọc để bài viết được hoàn thiện hơn. Tác giả Hoàng Thanh Uyên Nhã 4 Chương 1: TỔNG QUAN VỀ DU LỊCH VĂN HÓA VÀ SỰ CẦN THIẾT PHẢI THU HÚT DU KHÁCH QUỐC TẾ ĐẾN TỈNH THỪA THIÊN HUẾ THÔNG QUA LOẠI HÌNH DU LỊCH VĂN HÓA 1.1. Tổng quan về du lịch văn hóa 1.1.1. Du lịch Nhìn từ góc độ thay đổi không gian của du khách, du lịch là một trong những hình thức di chuyển tạm thời từ một vùng này sang một vùng khác, từ một nước này sang một nước khác mà không thay đổi nơi cư trú hay nơi làm việc. Nhìn từ góc độ kinh tế, du lịch là một ngành dịch vụ có nhiệm vụ phục vụ cho nhu cầu tham quan giải trí nghỉ ngơi, có hoặc không kết hợp với các hoạt động chữa bệnh, thể thao, nghiên cứu khoa học và các nhu cầu khác (Trần Đức Thanh, 2008, tr