ViệtNamđangtrong tiến trìnhhộinhậpkinh tếsâurộng,đặcbiệtlàtừ 
khigianhậpTổchứcThươngmại thếgiớiWTO,mởcửathịtrườnglàvấnđề
tất yếu, trongđócómởcửathịtrườngtàichính.Mởcửathịtrườngtàichính 
cũngđồng nghĩavớiviệcthịtrườngtàichínhViệtNamcósựthamgiacắa 
các yếutốvàcácđốitácnướcngoai,ViệtNamphảichấpnhậnluậtchơitrên 
thịtrườngquốc tế vàđốimặtvớicạnhtranhtừcáctổchứckinh tế trên thế
giới.Thịtrườngtàichínhmởcửachắcchắn sẽtạoranhữngcơhội tiếpcận 
các tiếnbộkỹthuật,cácsảnphẩmtàichínhtiên tiến cũngnhưnhữngkinh 
nghiệmpháttriểnquýbáutừnướcngoai. 
Tuynhiên,việcmởcửathịtrườngtàichính cũngdẫnđếnnhữngmặt 
tráicó thếgâytáchạinghiêmtrọng.Khidòngvốnđượctựdoluânchuyểnra 
vào nền kinh tế,lưulượngvốnluânchuyểnravào nền kinh tế sẽlớnhơn.Khi 
đó,bấtkỳsựchảyvàohayrútrađộtngộtcắadòngvốnnàyđềugâyranhững 
rắirokhônlườngchothịtrườngtàichínhnóiriêngvà nền kinh tế nói chung,
màrõnhấtlàthiệthạitrênthịtrườngngoạihốivàthịtrườngchứngkhoan. 
Dođó,vấnđềđặtralàcầncónhữngcôngcụtàichínhhữuhiệuđểhạn chế
đếnmứcthấpnhấtrắirocóthểxảyracho nền kinh tế vàthịtrườngtàichính 
thúcđẩysựpháttriểnmạnhmêvà bềnvữngcắathịtrườngtàichínhViệt 
Nam.
                
              
                                            
                                
            
 
            
                 99 trang
99 trang | 
Chia sẻ: tuandn | Lượt xem: 3117 | Lượt tải: 1 
              
            Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Khóa luận Thực trạng hoạt động phái sinh ngoại tệ tại Việt Nam và phương hướng phát triển, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG 
KHOA TAI CHÍNH NGÂN HÀNG 
CHUYÊN NGÀNH TÀI CHÍNH QUỐC TÉ 
íoCQca 
KHÓA LUẬN TÓT NGHIỆP 
Đề tài: 
THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG PHÁI SINH NGOẠI TỆ TẠI 
VIỆT NAM VÀ PHƯƠNG HƯỚNG PHÁT TRIỂN 
Ị-MÙ VIỄN 
Sinh viên thực hiện 
Lớp 
Khóa 
Giáo viên hướng dẫn 
leo ị 
Trần Thị Thu Phương 
Anh 6 
45B 
ThS. Phan Trần Trung Dũng 
Hà Nội - 05/2010 
MỤC LỤC 
DANH MỤC BẢNG BIỂU 
LỜI M Ở Đ À U Ì 
C H Ư Ơ N G 1. C ơ SỎ L Ý LUẬN V È C Ô N G cụ PHÁI SINH NGOẠI T Ệ ..3 
1.1. Lịch sử hình thành và phát triển thị trường tài chính phái sinh 3 
1.2. Nghiệp vụ phái sinh ngoại hỘi 8 
1.2.1. Khái niệm về công cụ phái sinh ngoại hối.e 8 
1.2.2. Giới thiệu sơ lược các công cụ phái sinh ngoại hối 8 
1.2.3. Cách thức thực hiện các nghiệp vụ phái sinh ngoại hối 21 
1.3. Vai trò của các công cụ phái sinh tiền tệ 32 
1.3.1. Đối với doanh nghiệp 32 
1.3.2. Đ ố i với các tổ chức tài chính 33 
1.3.3. Đ ố i với nền kinh tế 33 
C H Ư Ơ N G 2: THỰC TRẠNG HOẠT Đ Ộ N G PHÁI SINH NGOẠI T Ệ 
T R Ê N THỊ T R Ư Ờ N G VIỆT NAM 34 
2.1. Quá trình phát triển của hoạt động phái sinh ngoại hỘi ở Việt Nam 
34 
2.1.1. Quá trình phát triển giao dịch ngoại tệ kỳ hạn và hoán đổi ngoại tệ. 
35 
2.1.2. Quá trình phát triển giao dịch ngoại tệ quyền chọn 41 
2.2. Thực trạng hoạt động phái sinh trên thị trường ngoại hỘi Việt Nam 
44 
2.2.1. Hệ thống pháp luật điều chỉnh hoạt động phái sinh ngoại hối c
a 
Việt Nam 44 
2.2.2. Hoạt động phái sinh ngoại hối tại các ngân hàng 49 
2.2.3. Hoạt động phái sinh ngoại hối tại các doanh nghiệp 57 
2.3. Đánh giá thực trạng hoạt động phái sinh trên thị trường ngoại hối 
Việt Nam 6 2 
2.3.1. Thành tựu đã đạt được trong hoạt động ngoại hối phái sinh tại Việt 
Nam 6 2 
2.3.2. Những hạn chế của hoạt động ngoại hối phái sinh tại Việt Nam...64 
C H Ư Ơ N G 3: P H Ư Ơ N G H Ư Ớ N G P H Á T TRIỂN HOẠT Đ Ộ N G PHÁI 
SINH NGOẠI TỆ TẠI VIỆT NAM 70 
3.1. Triển vọng phát triển hoạt động phái sinh trên thị trường ngoại hối 
Việt Nam 70 
3.1.1. Thuận lợi 70 
3.1.2. Khó khăn 74 
3.2. Giải pháp phát triển hoạt động phái sinh trên thị trường ngoại hối 
Việt Nam 77 
3.2.1. Giải pháp ở tẩm quản lý vĩ mô 77 
3.2.2. Giải pháp ờ tầm vi mô 81 
KẾT LUẬN 91 
DANH MỤC BẢNG BIỂU 
Bảng 2.1: Tình hình cung cấp các công cụ quản lý rủi ro tỷ giá cho khách 
hàng 50 
Bảng 2.2: Tình hình cung cấp các công cụ quản lý rủi ro tỷ giá của các 
NHTM 51 
Bảng 2.3: Tỷ trọng của giao dịch kỳ hạn 52 
Bảng 2.4: Doanh số thực hiện quyền chọn tiền tệ trong 2 năm 2006 và 2007 
tại Eximbank 56 
Bảng 2.5: Mức độ nhận thức về rủi ro tỷ giá của các doanh nghiệp 57 
Bảng 2.6: Tỷ lệ doanh nghiệp có sử dụng ngoại tệ thưổng xuyên 58 
Bảng 2.7: Doanh số các hoạt động sử dụng ngoại tệ quy ra USD 59 
Bảng 2.8: Nhận thức và thực hành sử dụng hợp đồng kỳ hạn 60 
Bảng 2.9: Nhận thức và thực hành sử dụng hợp đồng hoán đổi 61 
Bảng 2.10: Nhận thức và thực hành sử dụng hợp đồng tương lai 61 
Bảng 2.11: Nhận thức và sử dụng hợp đồng quyền chọn 62 
LỜI MỞ ĐẦU 
Việt Nam đang trong tiến trình hội nhập kinh tế sâu rộng, đặc biệt là từ 
khi gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới WTO, mở cửa thị trường là vấn đề 
tất yếu, trong đó có mở cửa thị trường tài chính. Mở cửa thị trường tài chính 
cũng đồng nghĩa với việc thị trường tài chính Việt Nam có sự tham gia cắa 
các yếu tố và các đối tác nước ngoai, Việt Nam phải chấp nhận luật chơi trên 
thị trường quốc tế và đối mặt với cạnh tranh từ các tổ chức kinh tế trên thế 
giới. Thị trường tài chính mở cửa chắc chắn sẽ tạo ra những cơ hội tiếp cận 
các tiến bộ kỹ thuật, các sản phẩm tài chính tiên tiến cũng như những kinh 
nghiệm phát triển quý báu từ nước ngoai. 
Tuy nhiên, việc mở cửa thị trường tài chính cũng dẫn đến những mặt 
trái có thế gây tác hại nghiêm trọng. Khi dòng vốn được tự do luân chuyển ra 
vào nền kinh tế, lưu lượng vốn luân chuyển ra vào nền kinh tế sẽ lớn hơn. Khi 
đó, bất kỳ sự chảy vào hay rút ra đột ngột cắa dòng vốn này đều gây ra những 
rắi ro khôn lường cho thị trường tài chính nói riêng và nền kinh tế nói chung, 
mà rõ nhất là thiệt hại trên thị trường ngoại hối và thị trường chứng khoan. 
Do đó, vấn đề đặt ra là cần có những công cụ tài chính hữu hiệu để hạn chế 
đến mức thấp nhất rắi ro có thể xảy ra cho nền kinh tế và thị trường tài chính 
thúc đẩy sự phát triển mạnh mê và bền vững cắa thị trường tài chính Việt 
Nam. 
Một trong những công cụ hữu hiệu nhất đang được thế giới ưa chuộng 
và sử dụng hiệu quà để phòng ngừa rắi ro và kinh doanh tìm kiểm lợi nhuận 
là các công cụ phái sinh ngoại tệ. Tuy các công cụ phái sinh ngoại tệ đã bát 
đầu phát triển ở Việt Nam từ đầu năm 2000, nhưng số lượng công cụ phái 
sinh ngoại tệ được các NHTM đưa vào cung cấp dịch vụ cho khách hang còn 
hạn chế, cơ chế hoạt động sơ khai, doanh số từ hoạt động này chiếm tỷ lệ 
khiêm tốn so với các hoạt động kinh doanh truyền thống. Thị trường công cụ 
Ì 
phái sinh ngoại tệ ờ Việt Nam còn ít được biết đến và ít được sử dụng. Do đó, 
vấn đề phát triển hoạt động phái sinh ngoại tệ tại Việt Nam là một nhu cầu 
bức thiết và cần được triển khai nhanh chóng, hiệu quả từ cấp quản lý vĩ m ô 
đèn cấp vi mô đế thúc đấy sự phát triến của thị trường tài chính Việt Nam và 
đáp ứng nhu cầu của nền kinh tế. 
Chính vì vỊy, em đã đi đến quyết định tìm hiểu và nghiên cứu sâu hơn 
hoạt động này trên thị trường Việt Nam, và lựa chọn đề tài cho bài khóa luỊn 
là: "Thực trạng hoạt động phái sinh ngoại tệ trên thị trường Việt Nam và 
phương hướng phái triển". 
Với đề tài này, em chia bài nghiên cứu ra 3 phần như sau: 
Chương Ị: Cơ sở lý luỊn về công cụ phái sinh ngoại tệ. 
Chương 2: Thực trạng hoạt động phái sinh ngoại tệ trên thị trường Việt Nam. 
Chương 3: Phương hướng phát triển hoạt động phái sinh ngoại tệ trên thị 
trường Việt Nam. 
Em xin chân thành cảm ơn thầy giáo - ThS. Phan Trần Trung Dũng đã 
nhiệt tình giúp đỡ em hoàn thành bài khóa luỊn tốt nghiệp này. Những nhỊn 
xét và đóng góp của thầy đã giúp cho bài khóa luỊn của em chặt chẽ và chính 
xác hơn nhiều. Tuy nhiên, do những hạn chế của bản thân em và thiếu thốn tài 
liệu, bài khóa luỊn chắc chắn còn chứa đựng nhiều sai sót. Em hi vọng sẽ 
nhỊn được những ý kiến đóng góp của thầy cô. Em xin sẵn sàng lắng nghe và 
sửa chữa bổ sung để bài khóa luỊn hoàn thiện hơn. 
Em xin chân thành cảm ơn! 
2 
C H Ư Ơ N G 1. C ơ SỞ L Ý L U Ậ N V È 
C Ô N G C Ụ PHÁI SINH NGOẠI T Ệ 
1.1. Lịch sử hình thành và phát triển thị trường tài chính phái sinh 
Sở giao dịch công cụ phái sinh ra đời đầu tiên trên thế giới là Sở giao 
dịch Hoàng gia (The Royal Exchange) ờ Luân Đôn, cho phép giao dịch họp 
đồng kỳ hạn vào đầu thế kỷ 17. Các họp đồng tương lai đầu tiên được tạo ra 
trên cơ sờ thị trường gạo Yodoya ở Osaka, Nhật Bản vào khoảng năm 1650. 
Những hợp đồng này khi đó được chuẩn hóa khá rõ ràng, gần giộng với họp 
đồng tương lai ngày nay, nhưng chưa được bù trù hàng ngày (marked to 
market daily) và không có bên uy tín bảo lãnh. 
Sự thành lập ủ y ban thương mại Chicago vào năm 1848 là một dấu 
mộc quan trọng. Vào thời điểm đó, với vị trí địa lý thuận lợi nằm trên hồ 
Michigan, Chicago trở thành trung tâm kho chứa, buôn bán và phân phội ngũ 
cộc khu vực. Vì ngũ cộc có tính mùa vụ nên Chicago không đủ kho chứa vào 
mùa thu hoạch nhưng lại thừa kho vào mùa xuân nên giá giao ngay của ngũ 
cộc thay đổi mạnh. Một nhóm các thương nhân ngũ cộc đã tạo ra một loại họp 
đồng có tên "to-arrive contract" cho phép người nông dân ấn định giá hợp 
đồng trước rồi giao ngũ cộc sau. Loại hợp đồng này đã chứng tỏ nó là công cụ 
hữu ích đế phòng ngừa rủi ro và đầu cơ dựa trên chênh lệch giá. Cả người 
nông dân và thương nhân đã sớm nhận ra rằng việc bán và phân phội ngũ cộc 
còn không quan trọng bằng việc di chuyển rủi ro về giá ngũ cộc. Ngũ cộc có 
thể được bán và phân phội đi bất cứ đâu vào bất cứ thời điểm nào. Những hợp 
đồng này cuội cùng đã được chuẩn hóa vào khoảng năm 1865 và đến năm 
1925 thì trung tâm thanh toán bù trừ cho hợp đồng tương lai đầu tiên được 
thành lập. Từ đó trở đi hình thái hợp đồng tương lai hoàn thiện gần như hợp 
đồng tương lai ngày nay. 
3 
Vào khoảng giữa thế kỷ 19, nhà tài phiệt Hussell Sage ờ New York, đã 
tạo ra một khoản nợ tổng hợp sử dụng nguyên lý ngang giá quyền chọn - "put 
- call parity". Ông Sage mua cổ phiếu và một quyền bán (put) từ khách hàng 
của mình và bán cho khách hàng một quyền mua (call). Bằng cách xác định 
trưấc các quyền bán, quyền mua và mức giá thực hiện, ông Sage đã tạo ra 
một khoản cho vay vấi mức lãi suất cao hơn nhiều so vấi quy định luật pháp 
bấy giờ. Hợp đồng tương lai/hợp đồng quyền chọn/giao dịch phái sinh đã 
nhiều lần bị cấm tại Châu Âu, Nhật Bản, thậm chí bị cấm cả ờ bang Illinois 
của Mỹ vào năm 1867 nhưng sấm bị bãi bỏ sau đó. Năm 1874, Chicago thành 
lập thêm Sở giao dịch hàng hóa Chicago (The Chicago Produce Exchange), 
sau đó các sở giao dịch khác được thành lập trên khắp nưấc Mỹ. 
Đầu thế kỷ 20 là giai đoạn đen tối của hoạt động phái sinh do các công 
ty ma - "bucket shops" mọc lên như nấm. "Bucket shops" là các tố chức nhỏ 
hoạt động về họp đồng quyền chọn và chứng khoán tìm cách thu hút nhiều 
khách hàng tham gia giao dịch, rồi sau đó bỏ trốn vấi số tiền thu được. 
Năm 1922, lần đầu tiên chính quyền liên bang quyết tâm tham gia điều 
tiết thị trường hợp đồng tương lai bằng bản Đạo luật hợp đồng tương lai ngũ 
cắc (The Grains Futures Act). Năm 1936, hợp đồng quyền chọn về hợp đồng 
tương lai (options ôn íutures) bị cấm ở Mỹ. Suốt thời gian đó, họp đồng 
quyền chọn, hợp đồng tương lai và các loại họp đồng phái sinh khác thỉnh 
thoảng lại bị cấm ở các nưấc khác nhau. 
Thập niên 50 của thế kỷ 20 đánh dấu 2 sự kiện quan trọng trên thị 
trường tương lai. Năm 1955, Tòa Án Tối Cao công nhận trường hợp phần lợi 
nhuận của công ty Com Products Refining Company kiếm được từ việc 
phòng ngừa rủi ro là thu nhập thông thường. Tiền lệ này tồn tại cho tấi khi 
xảy ra trường hợp The Arkansas Best vào năm 1988, không cho phép trích 
khoản lỗ vốn khỏi thu nhập thông thường, do đó khiến việc phòng ngừa rủi ro 
4 
chịu một khoản thiệt về thuế. Tuy nhiên, quy định này đã bị bãi bỏ vào năm 
1993. 
Sự kiện còn lại là việc cấm các hợp đồng tương lai vê củ hành. Thực 
chất việc cấm hợp đồng tương lai về sản phẩm hành không quan trọng. M à 
vấn đề là nhóm nông dân trồng hành Michigan đã hỗ trợ để nghị sĩ trẻ của họ, 
ông Gerald Ford, thành công trong việc cấm một loại hàng hóa đẫc biệt khỏi 
giao dịch tương lai. Cho đến nay, luật hiện hành tại Mỹ vẫn có quy định: có 
thể tạo ra họp đồng tương lai trên bất kỳ sản phẩm gì trừ hành. Hợp đồng 
tương lai tiền tệ được tạo ra đầu tiên tại Sờ giao dịch Chicago (The Chicago 
Mercantile Exchange - CME) vào năm 1972. Các hợp đồng này được tạo ra 
dưới sự hướng dẫn và quản lý của ngài Leo Melamed, Chủ tịch của Sở giao 
dịch Chicago lúc bấy giờ. Đây là hợp đồng tương lai đầu tiên mà tài sản cơ sở 
không phải là hàng hóa vật chất. Loại hợp đồng này ngày càng thể hiện ưu thế 
sau sự sụp đổ của hệ thống tiền tệ Bretton Woods vào năm 1973. Hiệp định 
neo tỷ giá hối đoái thế giới theo vàng sụp đổ, dẫn đến tỷ giá các đồng tiền trên 
thê giới được thả nổi và dao động mạnh, đã khiến cho việc kinh doanh trở nên 
hết sức rủi ro. Các nhà kinh doanh tiền tệ, xuất nhập khẩu và đầu tư quốc tế 
phải tìm kiếm các biện pháp phòng chống rủi ro thông qua thị trường ngoại 
hôi. Chính vì thế, việc Sờ giao dịch Chicago tạo ra một thị trường tương lai 
khác, thị trường tương lai tiền tệ, đã mở rộng khả năng quản trị rủi ro vốn 
trước đó chỉ dừng lại ở hợp đồng tương lai hàng hóa. Khái niệm "họp đồng 
tương lai tiền tệ" trên Sở Giao dịch Chicago mang tính cách mạng và được 
khẳng định uy tín bởi Giải Nobel kinh tế mà nhà kinh tế học Milton Friedman 
giành được. Ngày nay, Sở Giao dịch Chicago cung cấp 41 loại hợp đồng 
tương lai ngoại hối và 31 loại hợp đồng quyền chọn dựa trên 19 đồng tiền 
khác nhau. Tất cả đều được giao dịch bằng điện tử trên sàn giao dịch toàn cầu 
5 
CME Globex. Đây là thị trường giao dịch ngoại hối có quản lý lớn nhất thế 
giới. 
Năm 1975, ủ y ban Thương mại Chicago (The Chicago Board of Trade 
- CBOT) đã tạo ra hợp đồng tương lai lãi suất dựa trên các khoản thế chấp 
Ginnie Mae (GNMA). Mặc dù hợp đồng tương lai lãi suất này đã có được 
thành công ban đầu nhưng cuối cùng lại thất bại. ủ y ban Thương mại 
Chicago đã nhiều lần phục hồi loại hợp đồng này, thay đổi cấu trúc hợp đồng 
nhưng vẫn không thành công. Năm 1975, Sộ giao dịch Chicago bát đâu cho 
thực hiện hợp đồng tương lai về Tín phiếu kho bạc. Hợp đồng này là họp 
đồng tương lai lãi suất thuần túy đầu tiên thành công. Nó là một minh chứng 
cho tính đòn bẩy của hợp đồng tương lai. Chỉ với 1.000 USD, bây giờ thậm 
chí còn ít hơn, bạn có thể nắm giữ lượng Tín phiếu kho bạc trị giá 1.000.000 
USD. Vào năm 1977, ủ y ban Thương mại Chicago cho phép hoạt động hợp 
đồng tương lai về trái phiếu kho bạc (T-bond íuture contract), loại hợp đồng 
đã phát triển thành hợp đồng có giá trị giao dịch lớn nhất. 
Năm 1977, Sộ giao dịch Chicago đã đưa vào hoạt đồng hợp đồng tương 
lai về Eurodollars, loại hợp đồng sau này đã vượt qua cả họp đồng tương lai 
trái phiếu kho bạc để trộ thành loại họp đồng tương lai có giao dịch mạnh 
nhất trên thị trường. 
Năm 1982, ủ y ban Thương mại thành phố Kansas đã đưa ra hợp đồng 
tương lai về chỉ số chứng khoán đầu tiên (the stock index íìiture), the Value 
Line Index Futures. Tiếp bước thành công này, Sộ giao dịch Chicago đã đưa 
ra sản phẩm hợp đồng tương lai về chỉ số s&p 500. 
Năm 1973 đánh dấu sự ra đời của Sộ giao dịch quyền chọn Chicago 
(The Chicago Board Options Exchange) và ấn phẩm công thức nổi tiếng nhất 
trong lĩnh vực tài chính - M ô hình định giá quyền chọn của Fischer Black và 
Myron Scholes. Những sự kiện này thực sự đã tạo ra những thay đổi cách 
6 
mạng trong thế giới đầu tư. Từ khi được biết đến tới nay, m ô hình định giá 
quyền chọn Black - Scholes đã thiết lập nên một khung toán học làm cơ sở 
cho sự bùng nổ giao dịch các công cụ phái sinh. Năm 1983, Sở giao dịch 
quyền chọn Chicago đã quyết định đưa vào hoạt động hợp đồng quyền chọn 
về một loại chỉ số chững khoán. Mới đầu chỉ số này có tên The CBOE 100 
Index, rồi sau đó là Standard and Poor's và sau này là chỉ số s&p 100 nối 
tiếng. Hợp đồng quyền chọn chỉ số chững khoán này vẫn là loại hợp đồng 
quyền chọn niêm yết được giao dịch nhiều nhất thế giới. 
Những năm 80 của thế kỷ 20 đánh dấu kỷ nguyên của hợp đồng hoán 
đổi (swap) và các công cụ phái sinh phi tập trung khác (the over-the-counter 
derivatives). Mặc dù họp đồng quyền chọn và kỳ hạn phi tập trung đã có từ 
trước đó nhưng thế hệ các giám đốc tài chính tại các doanh nghiệp là những 
người đầu tiên tốt nghiệp các trường kinh doanh được tiếp cận công cụ phái 
sinh. Vì thế các doanh nghiệp đều sử dụng công cụ phái sinh để phòng ngừa 
rủi ro, trong một số trường hợp là để đầu cơ dựa trên thay đổi lãi suất, tỷ giá 
và rủi ro hàng hóa. Các sản phàm mới liên tục được tạo ra để phòng ngừa số 
lượng rủi ro đa dạng mà người ta có thể nhận thữc được. Vì hoạt động tài 
chính phái sinh ngày càng phữc tạp nên Phố Wall đã trọng dụng các nhân tài 
toán học và vật lý học. Các loại công cụ trở nên phữc hợp, được biết tới là 
"exotic" (công cụ quyền chọn đặc biệt). 
Vào năm 1994, hoạt động phái sinh bị gặp khó khăn bởi những khoản 
lỗ lớn từ giao dịch phái sinh của các tập đoàn noi tiếng và giàu kinh nghiệm 
như Procter and Gamble và Metallgesellschaữ. Một trong những nơi giàu có 
nhất nước Mỹ, quận Cam ở bang Caliíbrnia tuyên bố phá sản, nguyên nhân 
được cho là do hoạt động phái sinh, nhưng chính xác hơn là do việc sử dụng 
đòn bẩy tài chính trong danh mục đầu tư chững khoán kho bạc ngắn hạn. 
Ngân hàng Barings của Anh cũng tuyên bố phá sản do đầu tư vào hợp đồng 
7 
tương lai bởi một nhân viên kế toán 28 tuổi tại chi nhánh ngân hàng ở 
Singapore. Những thiệt hại lớn này đã dẫn tới một cuộc tẩy chay rộng rãi các 
công cụ phái sinh cũng như các công ty bán ra chúng. Người ta chỉ tiến hành 
một vài thay đối nhỏ trong cách bán ra công cụ phái sinh nhưng phần lớn 
công ty cũng chỉ kiểm soát chảt chẽ và tiếp tục sử dụng công cụ phái sinh. Và 
hoạt động giao dịch phái sinh cho đến giờ đang ngày càng phát triển mạnh mẽ 
và đa dạng cả về số và lượng để đáp ứng nhu cầu thị trường thế giới. 
1.2. Nghiệp vụ phái sinh ngoại hối 
1.2.1. Khái niệm về công cụ phái sinh ngoại hổi. 
Công cụ phái sinh nói là các công cụ tài chính được phát hành dựa trên 
tài sản cơ sở (underlying assets) đã có từ trước. 
Tài sản cơ sở này ngày càng phong phú và đa dạng. Trong giai đoạn 
phát triến ban đầu thì tài sản cơ sở này là các hàng hóa vật chất, cao hơn là 
các công cụ tài chính. Người ta có thể tạo ra hợp đồng công cụ phái sinh về 
hầu hết các loại sản phẩm. Trong bài nghiên cứu này chỉ đề cập đến các công 
cụ phái sinh ngoại hối. Công cụ phái sinh ngoại hốilà các công cụ phái sinh có 
tài sản cơ sở là tiền tệ, được sử dụng để quản trị rủi ro hoảc kiếm lời từ những 
biến động tỷ giá hối đoái. 
1.2.2. Giới thiệu sơ lược các công cụ phái sinh ngoại hối 
Các công cụ phái sinh ngoại hối bao gồm hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng 
tiên tệ tương lai, hợp đồng hoán đổi tiền tệ và hợp đồng quyền chọn tiền tệ. 
a. Hợp đồng kỳ hạn (íorvvard) 
Giao dịch ngoại tệ kỳ hạn được thực hiện trên thị trường hối đoái kỳ 
hạn (forward market). Hợp đồng mua bán ngoại tệ kỳ hạn là một công cụ tài 
chính để mua hoảc bán một số lượng tiền nhất định, tại một tỷ giá nhất định 
vào một thời điểm xác định trong tương lai. 
8 
Tỷ giá áp dụng trong mua bán kỳ hạn gọi là tỷ giá kỳ hạn (forward rate). 
Tỷ giá kỳ hạn là tỷ giá được thỏa thuận hôm nay làm cơ sở cho việc trao đôi 
tiền tệ tại một ngày xác định xa hơn ngày giá trị giao ngay. Vì tỷ giá biên 
động liên tục cho nên giữa tỷ giá giao ngay và tỷ giá kỳ hạn thường có một độ 
lệch nhất định. Độ lệch giữa tỷ giá kỳ hạn và tỷ giá giao ngay gọi là điếm kỳ 
hạn (forwardpoints). 
P = F-S 
F = s + P 
trong đó: 
P: điểm kỳ hạn 
S: tỷ giá giao ngay 
F: tỷ giá kỳ hạn 
Các giao dịch kỳ hạn không diớn ra trên sở giao dịch, mà giống như 
giao dịch giao ngay, đây là thị trường phi tập trung của ngân hàng và các nhà 
môi giới được liên kết với nhau bang điện thoại, telex, vi tính và hệ thống 
SWIFT. Bộ phận liên ngân hàng của thị trường hối đoái kỳ hạn hoạt động liên 
tục thông qua việc đấu giá mở hai chiều giữa các thành viên tham gia 
(continuous open - bid double auction), nghĩa là mỗi ngân hàng yết tỷ giá kỳ 
hạn mua vào (bid rate), bán ra (ask rate) liên tục cho các ngân hàng khác và 
ngược lại. 
Trên thị trường hối đoái nói chung có hai loại họp đồng hối đoái kỳ hạn: 
hợp đồng outright và hợp đồng swap. Hợp đồng outright là sự thỏa thuận giữa 
một ngân hàng và một khách hàng không phải là ngân hàng (non-bank 
customers) nhằm phòng ngừa rủi ro hối đoái cho khách hàng. về bản chất 
họp đồng này, trước họp đồng thực hiện thì không có bất cứ sự chuyển giao 
tiền tệ nào giữa các bên tham gia. Tuy nhiên ngân hàng có thể yêu cầu khách 
9 
hàng ký quỹ với một mức tối thiếu nào đó hoặc thế chấp tài sản đê đảm bảo 
việc thực hiện hợp đồng. Tiền ký quỹ trong phạm v i tối thiểu không được 
hưởng lãi, nhưng có thể được hưởng lợi tức phát sinh từ tài sản thế chấp (nêu 
tài sản thế chấp là tài sản tài chính). Hợp đồng swap là hỏp đồng có kỳ hạn 
giữa hai ngân hàng, theo đó hai bên thỏa thuận hoán đổi một số lượng ngoại 
tệ nhất định vào một ngày xác định và sau đó hoán đổi ngược lại ở một ngày 
trong tương lai với tỷ giá khác tỷ giá hoán đổi ban đầu. 
Tỷ giá trên thị trường hối đoái có kỳ hạn thường được niêm yết theo 
bội số của 30 ngày và năm tài chính thường được xác định là 360 ngày. Vì thê, 
để thuận tiện cho việc sử dụng thời hạn của hỏp đồng kỳ hạn thường là Ì 
tháng, 2 tháng... Tuy nhiên trên thị trường liên ngân hàng có thể có những 
hợp đồng có kỳ hạn dưới Ì tháng. Ngoài ra, mộ