Khóa luận Thực trạng và giải pháp phát triển kinh tế trang trại ở thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế

ÂAÛI HOÜC HUÃÚ TRÆÅÌNG ÂAÛI HOÜC KINH TÃÚ KHOA KINH TÃÚ PHAÏT TRIÃØN .....  ..... KHOÏA LUÁÛN TÄÚT NGHIÃÛP ÂAÛI HOÜC THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂNKINH TẾ TRANG TRẠI Ở THỊ XÃ HƯƠNG TRÀ,TỈNH THỪA THIÊN HUẾ Sinh viên: Nguyễn Thị Mai Sương Giáo viên hướng dẫn: Lớp: K45-KTNN ThS. Võ Việt Hùng Niên khóa: 2011 - 2015 Huế, tháng 05 năm 2015 Đại học Kin h tế Hu ế Lời CảmƠnĐể hoàn thành đề tài này, trước hết em xin bày tỏ lòng biết ơnsâu sắc đến thầy giáo Thạc sĩ Võ Việt Hùng, người đã hướng dẫntận tình và giúp đỡ em trong suốt quá trình nghiên cứu.Xin được tri ân đến quý thầy, cô giáo trong khoa Kinh tế pháttriển, quý thầy cô giảng dạy em trong suốt khóa học, gia đình, bạnbè đã ủng hộ, động viên và tạo mọi điều kiện cho em hoàn thànhtốt khóa luận này.Đồng thời em cũng xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới toàn thể cánbộ phòng Kinh tế Thị xã Hương Trà đã giúp đỡ, tạo điều kiện vàhướng dẫn nhiệt tình cho em trong suốt thời gian thực tập.Do vốn kiến thức cũng như thời gian có hạn nên khóa luậnkhông tránh khỏi những thiếu sót. Em kính mong nhận được sựchia sẻ, giúp đỡ, đóng góp ý kiến của quý thầy, cô giáo cũng nhưcác bạn để khóa luận của em được hoàn thiện hơn.Em xin chân thành cảm ơn. Huế, tháng 5 năm 2015 Sinh viên Nguyễn Thị Mai Sương Đại học Kin h tế Hu ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Võ Việt Hùng SVTH: Nguyễn Thị Mai Sương i MỤC LỤC Trang Phần I. ĐẶT VẤN ĐỀ ...................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài .................................................................................. 1 2. Mục đích và câu hỏi nghiên cứu ...................................................................... 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.................................................................... 2 4. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 2 5. Kết cấu đề tài. ................................................................................................. 3 Phần II. NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ...............................................4 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ KINH TẾ TRANG TRẠI. .....4 1. Khái niệm trang trại ........................................................................................ 4 1.1. Khái niệm kinh tế trang trại ......................................................................................4 1.2. Đặc điểm của trang trại.............................................................................................4 2. Tiêu chí để xác định trang trại. ........................................................................ 5 3. Phân loại trang trại. ......................................................................................... 5 3.1.Các trang trại được xác định theo lĩnh vực sản xuất như sau:...................................5 3.2. Trang trại chuyên ngành. ..........................................................................................6 4. Vai trò của kinh tế trang trại............................................................................ 6 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI Ở THỊ XÃ HƯƠNG TRÀ..........................................................................................................7 2.1. Đánh giá điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội ở Thị xã Hương Trà ................... 7 2.1.1. Đánh giá về điều kiện tự nhiên..............................................................................7 2.1.2. Đánh giá về đặc điểm kinh tế - xã hội ...................................................................8 2.1.2.1. Tình hình sử dụng đất. ........................................................................................8 2.1.2.2. Tình hình tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế ........................................9 2.2. Thực trạng phát triển kinh tế trang trại ở thị xã Hương Trà ......................... 15 2.2.1 Tiềm năng phát triển kinh tế trang trại ở thị xã Hương Trà .................................15 2.2.1.1. Về điều kiện tự nhiên .......................................................................................15 2.2.1.2. Về điều kiện kinh tế xã hội...............................................................................15 Đại học Kin h tế Hu ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Võ Việt Hùng SVTH: Nguyễn Thị Mai Sương ii 2.2.2. Về số lượng trang trại ở Thị xã Hương Trà.........................................................15 2.2.2.1. Về quy mô trang trại .........................................................................................16 2.2.2.2. Về loại hình trang trại .......................................................................................17 2.2.3. Tình hình các chủ trang trại ở Thị xã Hương Trà ...............................................17 2.2.3.1. Trang trại chăn nuôi..........................................................................................17 2.2.3.2. Trang trại lâm nghiệp .......................................................................................18 2.2.3.3. Trang trại nuôi trồng thủy sản ..........................................................................18 2.2.4. Áp dụng khoa học công nghệ và nguồn vốn của các trang trại ...........................19 2.2.4.1. Áp dụng khoa học công nghệ ..........................................................................19 2.2.4.2. Nguồn vốn của các trang trại ............................................................................20 2.2.5. Tình hình sản phẩm và tiêu thụ của các trang trại ...............................................20 2.2.5.1. Sản phẩm ..........................................................................................................20 2.2.5.2. Tiêu thụ các sản phẩm ......................................................................................21 2.2.6. Hiệu quả sản xuất kinh doanh của trang trại .......................................................22 2.3. Đánh giá thực trạng phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn Thị xã Hương Trà........ 23 2.3.1. Thành tựu.............................................................................................................23 2.3.1.1. Về xã hội...........................................................................................................23 2.3.1.2. Về kinh tế..........................................................................................................24 2.3.1.3. Về môi trường...................................................................................................24 2.3.2. Tồn tại hạn chế ....................................................................................................25 2.3.3. Nguyên nhân tồn tại hạn chế trong phát triển kinh tế trang trại ở Thị xã Hương Trà..................................................................................................................................25 2.3.3.1. Về đất đai và giấy chứng nhận đất ...................................................................25 2.3.3.2. Về nguồn vốn ...................................................................................................26 2.3.3.3. Về khoa học công nghệ và nguồn lao động......................................................26 CHƯƠNG III. PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI Ở THỊ XÃ HƯƠNG TRÀ.................................................................28 3.1. Quan điểm, mục tiêu, phương hướng phát triển kinh tế trang trại của Thị xã Hương Trà ........................................................................................................ 28 3.1.1. Quan điểm phát triển kinh tế trang trại................................................................28 Đại học Kin h tế Hu ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Võ Việt Hùng SVTH: Nguyễn Thị Mai Sương iii 3.1.2. Mục tiêu phát triển kinh tế xã hội........................................................................29 3.1.2.1. Mục tiêu phát triển kinh tế xã hội năm 2015 của Thị xã Hương Trà ...............29 3.1.2.2. Nhiệm vụ phát triển kinh tế năm 2015 của Thị xã Hương Trà .......................29 3.1.3. Phương hướng phát triển kinh tế- xã hội của Thị xã Hương Trà ........................30 3.1.3.1. Phương hướng phát triển chung của Thị xã Hương Trà...................................30 3.1.3.2. Phương hướng phát triển kinh tế trang trại ở Thị xã Hương Trà .....................30 3.2. Các giải pháp để phát triển kinh tế trang trại trong giai đoạn tới ................. 31 3.2.1. Giải pháp về đất. ..................................................................................................31 3.2.2. Giải pháp về nguồn vốn.......................................................................................32 3.2.3. Về nguồn lao động...............................................................................................33 3.2.4. Về khoa học-công nghệ .......................................................................................34 3.2.5. Về thị trường tiêu thụ ..........................................................................................34 3.2.6. Về đầu tư xây dựng cơ sở vật chất ......................................................................35 3.2.7. Nâng cao trình độ chuyên môn của các chủ hộ ...................................................36 3.2.8. Tăng cường công tác quản lý của Nhà nước đối với kinh tế trang trại ...............36 Phần III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ....................................................................37 1. Kết luận ........................................................................................................ 37 2. Kiến nghị ...................................................................................................... 38 2.1. Đối với nhà nước ....................................................................................................38 2.2. Đối với địa phương................................................................................................38 2.3. Đối với chủ trang trại..............................................................................................39 TÀI LIỆU THAM KHẢO..........................................................................................40 PHỤ LỤC .....................................................................................................................41Đại học Kin h tế Hu ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Võ Việt Hùng SVTH: Nguyễn Thị Mai Sương iv DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CN : Công nghiệp GTSX : Giá trị sản xuất KT-XH : Kinh tế xã hội TTCN : Tiểu thủ công nghiệp UBND : Uỷ ban nhân dân XD : Xây dựng Đại học Kin h tế Hu ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Võ Việt Hùng SVTH: Nguyễn Thị Mai Sương v DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ ĐỒ THỊ Trang Biểu đồ 2.1: Biểu đồ cơ cấu giá trị sản xuất nông – lâm – thủy sản ............................11 Biểu đồ 2.2. Biểu đồ cơ cấu giá trị sản xuất các ngành nông nghiệp............................12 Biểu đồ 2.3. Biểu đồ cơ cấu giá trị sản xuất ngành công nghiệp, xây dựng .................13 Biểu đồ 2.4. Biểu đồ cơ cấu giá trị sản xuất ngành thương mại dịch vụ.......................14 Biểu đồ 2.5. Biểu đồ Số lượng trang trại ở Thị xã Hương Trà giai đoạn 2010-2014 ...16 Sơ đồ: Sơ đồ kênh phân phối các sản phẩm từ trang trại trên địa bàn ..........................21 Thị xã Hương Trà ..........................................................................................................21 Biểu đồ 2.6. Biểu đồ chi phí, lợi nhuận bình quân........................................................22 Đại học Kin h tế Hu ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Võ Việt Hùng SVTH: Nguyễn Thị Mai Sương vi DANH MỤC BẢNG BIỂU Trang Bảng 2.1: Hiện trạng sử dụng đất thị xã Hương Trà giai đoạn 2011- 2013....................8 Bảng 2.2: Tổng giá trị sản xuất các ngành kinh tế thị xã Hương Trà giai đoạn 2011 – 2013 ...............................................................................................................................10 (Theo giá cố định năm 2010).........................................................................................10 Bảng 2.3: Số lượng trang trại ở Thị xã Hương Trà giai đoạn 2010-2014.....................15 Bảng 2.4: Quy mô trang trại Thị xã Hương Trà năm 2014 ...........................................16 Bảng 2.5: Tổng vốn sản xuất và giá trị sản lượng hàng hóa của các trang trại ở Thị xã Hương Trà năm 2014.....................................................................................................17 Bảng 2.6 : Tỷ suất lợi nhuận/chi phí và tỷ suất lợi nhuận/vốn qua 3 năm ....................22 Đại học Kin h tế Hu ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Võ Việt Hùng SVTH: Nguyễn Thị Mai Sương vii TÓM TẮT NGHIÊN CỨU Luận văn nghiên cứu đề tài “Thực trạng và giải pháp phát triển kinh tế trang trại ở Thị xã Hương Trà”. Mục tiêu nghiên cứu: Từ thực tiễn phát triển kinh tế trang trại ở thị xã Hương Trà, đề tài muốn đưa ra những đề xuất về phương hướng và giải pháp nhằm phát triển kinh tế trang trại ở thị xã Hương Trà. Phương pháp được sử dụng trong nghiên cứu này bao gồm: - Thu thập dữ liệu thứ cấp: Thu thập tài liệu từ các cán bộ phòng thống kê Thị xã Hương Trà, báo cáo kinh tế xã hội của Thị xã, niên giám thống kê của Thị xã. - Thu thập dữ liệu sơ cấp: điều tra phỏng vấn ngẫu nhiên 20 trang trại. - Phương pháp thống kê mô tả: thống kê dữ liệu bằng cách lập bảng, vẽ đồ thị Kết quả đạt được: Đề tài đánh giá được tình hình phát triển kinh tế trang trại của Thị xã. Đã khẳng định được chủ trương của phát triển kinh tế trang trại của Thị xã là hướng đi đúng đắn phù hợp và cũng rất cần thiết cho phép khai thác và phát huy tốt tiềm năng của Thị xã, đồng thời tạo ra sản phẩm hàng hóa, nâng cao thu nhập cho người dân và góp phần xóa đói giảm nghèo. Bên cạnh những thành tựu đáng kể thì việc phát triển kinh tế trang trại còn tồn tại những hạn chế: - Trang trại của Thị xã phát triển chậm chưa tương xứng với tiềm năng có sẵn của Thị xã. Các trang trại chưa tận dụng được những điều kiện vốn có như: về nguồn đất với diện tích đất rộng tuy nhiên việc sử dụng đất vẫn chưa đạt kết quả tốt. - Chất lượng hiệu quả của các trang trại còn nhiều hạn chế. - Nguồn vốn của các trang trại còn nhiều khó khăn, một số trang trại phải tự xoay vốn. - Nhìn chung nguồn vốn đều từ các hộ trang trại là chủ yếu. Các trang trại còn nhỏ lẻ, chưa tập trung, còn mang tính tự phát. Đại học Kin h tế Hu ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Võ Việt Hùng SVTH: Nguyễn Thị Mai Sương 1 Phần I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Tính cấp thiết của đề tài Phát triển kinh tế trang trại là xu thế tất yếu, phù hợp với quy luật khách quan khi nền kinh tế nông nghiệp thế giới chuyển từ sản xuất nhỏ lên sản xuất lớn, từ nền sản xuất tự cung tự cấp sang nền nông nghiệp hàng hóa có tính chất chuyên môn. Chính vì vậy kinh tế trang trại ra đời, phát triển rộng rãi khắp thế giới, ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong cơ chế thị trường. Đến thế kỷ XX, kinh tế trang trại hộ gia đình đã trở thành mô hình sản xuất nông nghiệp phổ biến nhất thế giới. Ở Việt Nam, công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đang diễn ra và tác động toàn diện đến mọi lĩnh vực trong đời sống kinh tế. Đặc biệt chúng ta đang chứng kiến sự thay đổi lớn trong nông nghiệp, nền nông nghiệp đang diễn ra theo hướng công nghiệp hóa. Trong đó, trang trại là một biểu hiện rõ rệt nhất của sự thay đổi theo hướng tích cực, với sự áp dụng của công nghệ sinh học và kỹ thuật hiện đại dẫn đến năng suất lao động và hiệu quả sản xuất cao hơn. Đồng thời thực hiện đường lối mới của Đảng và Nhà nước, kinh tế hộ nông dân đã phát huy được tác dụng to lớn tạo nên sức mạnh trong công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông thôn. Kinh tế trang trại ở nước ta tăng nhanh về số lượng với nhiều thành phần kinh tế tham gia. Tuy nhiên, chủ yếu vẫn là trang trại hộ gia đình nông dân và một tỷ lệ đáng kể của gia đình cán bộ, công chức, bộ đội đã nghỉ hưu. Và hầu hết các trang trại có quy mô đất đai dưới mức hạn hẹp, nguồn gốc đa dạng, sử dụng lao động của gia đình là chủ yếu. Mặt khác, đầu tư trong kinh tế trang trại là vốn tự có và vay vốn cộng đồng, vay vốn của tổ chức tín dụng. Sự phát triển của kinh tế trang trại đã góp phần khai thác nguồn vốn trong dân, mở mang diện tích đất trồng trọt đồi núi trọc, đất hoang hóa, nhất là các vùng trung du, miền núi, ven biển. Hương trà là địa bàn có nhiều tiềm năng phát triển kinh tế trang trại. Xét thấy tiềm năng và những lợi thế trong quá trình đổi mới. Chủ trương của Thị xã là tạo cơ chế thông thoáng nhằm động viên, khuyến khích các hộ dân mạnh dạn phát triển kinh tế trang trại. Kinh tế trang trại phát triển đã góp phần thúc đẩy Hương Trà khai thác thêm Đại học Kin h tế Hu ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Võ Việt Hùng SVTH: Nguyễn Thị Mai Sương 2 nguồn vốn trong nhân dân, xóa đói giảm nghèo, tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân. Tuy nhiên, thực tế phát triển kinh tế trang trại ở thị xã Hương Trà đang đặt ra những vấn đề cần giải quyết: quy hoạch, quản lý ruộng đất, nhận thức về phát triển kinh tế trang trại chưa tốt, thị trường tiêu thụ cách thức tổ chức sản xuất. Với những lý do trên, em chọn đề tài: “Thực trạng và giải pháp phát triển kinh tế trang trại ở Thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế” làm khóa luận tốt nghiệp cuối khóa của mình. 2. Mục đích và câu hỏi nghiên cứu 2.1. Mục đích nghiên cứu. Từ thực tiễn phát triển kinh tế trang trại ở thị xã Hương Trà, đề tài muốn đưa ra những đề xuất về phương hướng và giải pháp nhằm phát triển kinh tế trang trại ở thị xã Hương Trà. 2.2. Câu hỏi nghiên cứu Câu hỏi 1: Trong những năm gần đây, thực trạng phát triển kinh tế trang trại ở Thị xã Hương Trà như thế nào? Câu hỏi 2: Cần có những giải pháp nào để đạt được hiệu quả tốt hơn? 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đề tài nghiên cứu về tình hình phát triển kinh tế trang trại ở thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: khóa luận tập trung nghiên cứu kinh tế trang trại ở thị xã Hương Trà. - Về thời gian: Sự phát triển kinh tế trang trại ở thị xã Hương Trà giai đoạn 2012-2014. 4. Phương pháp nghiên cứu Đề tài sử dụng phương pháp: - Thu thập dữ liệu thứ cấp: Thu thập tài liệu từ các cán bộ phòng thống kê Thị xã Hương Trà, báo cáo kinh tế xã hội của Thị xã, niên giám thống kê của Thị xã. Đại học Kin h tế H ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Võ Việt Hùng SVTH: Nguyễn Thị Mai Sương 3 - Thu thập dữ liệu sơ cấp: điều tra phỏng vấn ngẫu nhiên 20 trang trại. - Phương pháp thống kê mô tả: thống kê dữ liệu bằng cách lập bảng, vẽ đồ thị 5. Kết cấu đề tài. Ngoài phần đặt vấn đề, kết bài, phụ lục và tài liệu tham khảo khóa luận gồm ba chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển kinh tế trang trại Chương 2: Thực trạng phát triển kinh tế trang trại ở thị xã Hương Trà Chương 3: Phương hướng và giải pháp phát triển kinh tế trang trại ở thị xã Hương Trà. Đại học Kin h tế Hu ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Võ Việt Hùng SVTH: Nguyễn Thị Mai Sương 4 Phần II. NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ KINH TẾ TRANG TRẠI. 1. Khái niệm trang trại 1.1. Khái niệm kinh tế trang trại Trong lịch sử phát triển nền nông nghiệp thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng kinh tế trang trại đã ra đời và trải qua nhiều bước thăng trầm. Đồng thời kinh tế trang trại đã góp một phần quan trọng thúc đẩy nông nghiệp phát triển và làm thay đổi diện mạo kinh tế nông thôn nước ta. Trên thế giới, cũng như ở nước ta hiện nay cũng chú trọng về các vấn đề liên quan đến kinh tế trang trại. Vậy kinh tế trang trại được hiểu như thế nào? Nghị quyết 03 ngày 02/02/2000 của chính phủ về kinh tế trang trại đã nêu rõ: “Kinh tế trang trại là hình thức tổ chức sản