Khóa luận Thực trạng và giải pháp thúc đẩy đầu tư phát triển hạ tầng kinh tế - Xã hội nông thôn trong tiến trình thực hiện mô hình "nông thôn mới" trên địa bàn xã Lộc trì, huyện Phú lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế

ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ KHOA KINH TẾ VÀ PHÁT TRIỂN  KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN HẠ TẦNG KINH TẾ - XÃ HỘI NÔNG THÔN TRONG TIẾN TRÌNH THỰC HIỆN MÔ HÌNH "NÔNG THÔN MỚI" TRÊN ĐỊA BÀN XÃ LỘC TRÌ, HUYỆN PHÚ LỘC, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ. LÊ PHÚ BỈNH Khóa học: 2009 - 2013 ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ KHOA KINH TẾ VÀ PHÁT TRIỂN  KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN HẠ TẦNG KINH TẾ - XÃ HỘI NÔNG THÔN TRONG TIẾN TRÌNH THỰC HIỆN MÔ HÌNH "NÔNG THÔN MỚI" TRÊN ĐỊA BÀN XÃ LỘC TRÌ, HUYỆN PHÚ LỘC, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ. Sinh viên thực hiện: Giáo viên hướng dẫn: LÊ PHÚ BỈNH Th.S. NGUYỄN THỊ THANH BÌNH Lớp: K43B Kế hoạch - Đầu tư Niên khóa: 2009 - 2013 Huế, tháng 05 năm 2013 ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế Để hoàn thành bài khóa luận này, ngoài sự cố gắng và nổ lực của bản thân, tôi còn nhận được sự quan tâm giúp đỡ của quý thầy cô trong trường, trong khoa. Được sự đón nhận nồng nhiệt của cán bộ Phòng nông nghiệp và phát triển nông thôn huyện Phú Lộc, Uỷ ban Nhân dân xã Lộc Trì, huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế và người dân trên địa bàn. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến tất cả mọi người, đặc biệt là Cô giáo –Th.S Nguyễn Thị Thanh Bình đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ tôi hoàn thành bài khóa luận này. Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong quá trình thực tập và viết bài, nhưng với kinh nghiệm còn hạn chế và thời gian không cho phép nên chắc chắn không thể tránh khỏi những sai sót. Vậy, rất mong sự thông cảm, quan tâm và đóng góp ý kiến của các quý thầy cô! Xin trân trọng cảm ơn! Huế, ngày 10 tháng 05 năm 2013 ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế Sinh viên Lê Phú Bỉnh ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP NIÊN KHÓA 2009 - 2013 SVTH: LÊ PHÚ BỈNH i MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN MỤC LỤC ....................................................................................................................................i DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU......................................................................... iv DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ, BẢN ĐỒ ..................................................................... v DANH MỤC BẢNG BIỂU.......................................................................................................vi BẢN TÓM TẮT NGHIÊN CỨU ............................................................................................viii PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ..............................................................................................................1 PHẦN II. NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU..............................................................5 CHƯƠNG I. TỔNG QUAN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ....................................................5 1.1. Cơ sở khoa học của vấn đề nghiên cứu ................................................................................5 1.1.1. Cơ sở lý luận của vấn đề nghiên cứu.................................................................................5 1.1.1.1. Một số vấn đề cơ bản về đầu tư và đầu tư phát triển......................................................5 1.1.1.2. Mô hình "nông thôn mới" - xu thế phát triển tất yếu nhằm đẩy mạnh CNH - HĐH nông nghiệp nông thôn. .............................................................................................................11 1.1.1.3. Khái niệm cơ sở hạ tầng, cơ sở hạ tầng nông thôn. ......................................................15 1.1.1.4. Phân loại cơ sở hạ tầng nông thôn...............................................................................16 1.1.1.5. Vai trò của cơ sở hạ tầng nông thôn đối với sự phát triển kinh tế - xã hội. .......................16 1.1.1.6. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển hạ tầng KT - XH nông thôn.............................17 1.1.2. Cơ sở thực tiễn về đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng của một số nước trên thế giới và ở Việt Nam............................................................................................................................................17 1.1.2.1. Kinh nghiệm PT cơ sở hạ tầng của một số nước. ............................................................17 1.1.2.2. Tình hình đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng ở Việt Nam và ở tỉnh TT Huế..........................17 1.2. Tình hình cơ bản của địa bàn nghiên cứu...........................................................................21 1.2.1. Vị trí địa lý.......................................................................................................................21 1.2.2. Điều kiện tự nhiên ...........................................................................................................22 1.2.2.1. Địa hình, đất đai của xã ................................................................................................22 1.2.2.2. Khí hậu, thủy văn. ........................................................................................................22 1.2.3. Điều kiện kinh tế - xã hội của xã.....................................................................................23 1.2.3.1. Tình hình nhân khẩu và lao động của xã giai đoạn (2010 - 2012) ...............................23 1.2.3.2. Tình hình sử dụng đất đai của xã..................................................................................26 1.2.3.3. Cơ sở hạ tầng và CSVC kỹ thuật phục vụ đời sống và sản xuất của xã. ...........................28 1.2.3.4. Tình hình phát triển kinh tế của xã (2010 - 2012) ........................................................30 1.2.4. Đánh giá chung tình hình cơ bản của xã Lộc Trì. ...........................................................32 ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP NIÊN KHÓA 2009 - 2013 SVTH: LÊ PHÚ BỈNH ii 1.2.4.1. Thuận lợi.......................................................................................................................32 1.2.4.2. Khó khăn ......................................................................................................................33 CHƯƠNG II. TÌNH HÌNH ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN CƠ SỞ HẠ TẦNG TRÊN ĐỊA BÀN XÃ LỘC TRÌ, HUYỆN PHÚ LỘC, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ.............................................34 2.1. Thực trạng hạ tầng kinh tế - xã hội của xã Lộc Trì ............................................................34 2.1.1. Hệ thống giao thông vận tải.............................................................................................34 2.1.2. Hệ thống thủy lợi .............................................................................................................38 2.1.3. Hệ thống điện nông thôn .................................................................................................40 2.1.4. Trường học ......................................................................................................................40 2.1.5. Cơ sở vật chất văn hoá.....................................................................................................43 2.1.6. Chợ nông thôn .................................................................................................................43 2.1.7. Hệ thống bưu chính - viễn thông .....................................................................................43 2.1.8. Nhà ở dân cư....................................................................................................................44 2.2. Sự cần thiết đẩy mạnh đầu tư hạ tầng kinh tế - xã hội ở xã Lộc Trì thông qua điều tra hộ.46 2.2.1. Thông tin về hộ điều tra...................................................................................................46 2.2.2. Đánh giá của người dân về hiện trạng cơ sở hạ tầng ở địa phương. ...............................50 2.2.3. Sự tham gia của người dân nhằm đẩy mạnh đầu tư phát triển hạ tầng ở xã Lộc Trì, huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế. ......................................................................................55 2.3. Thực trạng vốn đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng trước và sau phê duyệt đề án nông thôn mới trên địa bàn xã Lộc Trì .......................................................................................................62 2.3.1. Tình hình thực hiện huy động vốn và sử dụng vốn cho đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng xã giai đoạn 2009 - 2011. ..........................................................................................................62 2.3.1.1. Tình hình tiết kiệm và đầu tư........................................................................................62 2.3.1.2. Tình hình đầu tư hạ tầng kinh tế - xã hội xã Lộc Trì giai đoạn (2009 – 2011)..................63 2.3.2. Tiến trình đầu tư xây dựng hạ tầng kinh tế - xã hội cho phát triển nông thôn mới trên địa bàn xã giai đoạn (2012 - 2015). ...........................................................................................67 2.3.2.1. Giao thông........................................................................................................... 67 2.3.2.2. Thủy lợi. .......................................................................................................................68 2.3.2.3. Điện nông thôn .............................................................................................................69 2.3.2.4. Trường học ...................................................................................................................69 2.3.2.5. Cơ sở vật chất văn hóa..................................................................................................71 2.3.2.6. Chợ nông thôn ..............................................................................................................71 2.3.2.7. Bưu điện .......................................................................................................................71 2.3.2.8. Nhà ở dân cư.................................................................................................................72 ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP NIÊN KHÓA 2009 - 2013 SVTH: LÊ PHÚ BỈNH iii 2.4. Những thuận lợi và khó khăn trong việc đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng trong tiến trình xây dựng NTM ở xã Lộc Trì. ...................................................................................................72 2.4.1. Thuận lợi..........................................................................................................................72 2.4.1.1. Được Đảng và Nhà nước cấp trên quan tâm chỉ đạo và có nhiều cơ chế chính sách mới ra đời đã và đang phát huy tác dụng tốt ............................................................................72 2.4.1.2. Nhờ có thành tựu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước trong thời gian vừa qua...............................................................................................................................72 2.4.1.3. Là địa phương có truyền thống cách mạng .................................................................73 2.4.1.4. Học tập được kinh nghiệm của nhiều nơi, cả trong nước và nước ngoài .....................73 2.4.1.5. Trình độ dân trí khá đồng đều .....................................................................................73 2.4.2. Những khó khăn trong việc đầu tư xây dựng hạ tầng KT - XH ở địa phương...............73 2.4.2.1. Địa bàn có địa hình khá phức tạp, các khu dân cư còn lộn xộn ..................................73 2.4.2.2. Nguồn lực của địa phương có hạn ...............................................................................74 2.4.2.3. Năng lực của đội ngũ cán bộ còn hạn chế ...................................................................74 2.4.2.4. Ruộng đất manh mún, khó khăn cho việc phát triển nông nghiệp hàng hóa ....................75 2.4.2.5. Các doanh nghiệp ở địa phương nhỏ và ít ...................................................................76 2.4.2.6. Một số hạn chế khác từ người dân và các tổ chức xã hội.........................................76 2.4.3. Tổng hợp trong phân tích ma trận SWOT.......................................................................76 CHƯƠNG 3. ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP........................................................................79 3.1. Định hướng chung về phát triển KT - XH và mạng lưới cơ sở hạ tầng trong tiến trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn xã Lộc Trì.............................................................................79 3.1.1. Quan điểm và mục tiêu phát triển....................................................................................79 3.1.2. Định hướng phát triển hạ tầng KT - XH của xã Lộc Trì giai đoạn (2013-2020). ...........80 3.2. Giải pháp cần thực hiện nhằm phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng nông thôn xã Lộc Trì trong thời gian tới. .....................................................................................................................82 3.2.1. Giải pháp về quy hoạch, thực hiện quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội. ..............................82 3.2.2. Giải pháp tăng cường công tác tuyên truyền, đẩy mạnh sự tham gia của các tổ chức chính trị, xã hội và các đoàn thể trong xây dựng cơ sở hạ tầng. ...............................................83 3.2.3. Giải pháp huy động nguồn lực từ nhân dân.....................................................................84 3.2.4. Khai thác có hiệu quả nguồn lực, nâng cao chất lượng và hiệu quả sử dụng vốn đầu tư84 3.2.5. Một số giải pháp khác......................................................................................................85 PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................................87 TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................................................................................90 ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP NIÊN KHÓA 2009 - 2013 SVTH: LÊ PHÚ BỈNH iv DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU 1. KT - XH: Kinh tế - xã hội 2. KCHTKT: Kết cấu hạ tầng kỹ thuật 3. CSHT: Cơ sở hạ tầng 4. UBNN: Ủy Ban Nhân dân 5. NN&PTNT: Nông nghiệp và Phát triển nông thôn 6. CNH - HĐH: Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa 7. TNTN: Tài nguyên thiên nhiên 8. GDP: (Gross Domestic Product) Tổng sản phẩm quốc nội 9. XDXB: Xây dựng cơ bản 10. ODA:(Official Development Assistance)Nguồn vốn hỗ trợ chính thức 11. TNHH: Trách nhiệm hữu hạn 12. CN – XD: Công nghiệp – Xây dựng 13. TTCN: Tiểu thủ công nghiệp 14. BQ: Bình quân 15. LĐNN: Lao động nông nghiệp 16. NN: Nông nghiệp 17. NTM: Nông thôn mới 18. TM - DV: Thương mại - Dịch vụ 19. DT: Diện tích 20. NT: Nông thôn 21. CSVCVH: Cơ sở vật chất văn hóa 22. HTX: Hợp tác xã 23. TTLL&BCVT: Thông tin liên lạc và Bưu chính viễn thông 24. THCS: Trung học cơ sở 25. N - L - N: Nông - Lâm - Ngư 26. GTSX: Giá trị sản xuất 27. GTVT: Giao thông vận tải 28. QGBM: Quốc gia Bạch Mã 29. TCKT: Tiêu chuẩn kỹ thuật 30. ĐVT: Đơn vị tính 31. STT: Số thứ tự 32. TNBQ: Thu nhập bình quân 33. GTTB : Giá trị trung bình 34. GTKĐ: Giá trị kiểm định 35. CQĐP: Chính quyền địa phương 36. BOT: (Builing-Operation-Transfer) Xây dựng - Vận hành - Chuyển giao 37. GTNT: Giao thông nông thôn 38. BCHTW: Ban chấp hành Trung ương 39. MRMB : Mở rộng mặt bằng 40. NCMB: Nâng cấp mặt bằng ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP NIÊN KHÓA 2009 - 2013 SVTH: LÊ PHÚ BỈNH v DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ, BẢN ĐỒ Trang Sơ đồ 1. Khái niệm hoạt động đầu tư .........................................................................5 Biểu đồ 1: Đầu tư cơ sở hạ tầng ở Việt Nam giai đoạn (2005 - 2011) ........................18 Bản đồ 1: Bản đồ HC của xã Lộc Trì, huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế. ............21 Biểu đồ 2 : Mẫu phân theo giới tính (nguồn số liệu điều tra hộ năm 2013) ................46 Biểu đồ 3 : Mẫu phân theo học vấn (nguồn số liệu điều tra hộ năm 2013) .................47 Biểu đồ 4 : Đặc điểm kinh tế của hộ (nguồn số liệu điều tra hộ năm 2013) ................47 Biểu đồ 5 : Hoạt động kinh tế chính của hộ (nguồn số liệu điều tra hộ năm 2013)......48 Biểu đồ 6 : Chất lượng trung bình đường giao thông ở các khu vực. .........................54 ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP NIÊN KHÓA 2009 - 2013 SVTH: LÊ PHÚ BỈNH vi DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Trang Bảng 1: GDP của Việt Nam phân theo khu vực kinh tế ..............................................8 Bảng 2: Việt Nam - xếp hạng quốc tế về cơ sở hạ tầng .............................................19 Bảng 3: Tình hình nhân khẩu và lao động của xã Lộc Trì qua 3 năm (2010 - 2012) ...25 Bảng 4: Biến động đất đai xã Lộc Trì qua 3 năm (2010 - 2012) ................................27 Bảng 5 : Tình hình cơ sở hạ tầng và vật chất kỹ thuật của xã Lộc Trì năm 2012 ........29 Bảng 6: Kết quả sản xuất kinh doanh của xã Lộc Trì qua 3 năm (2010 - 2012) ..........31 Bảng 7 : Hiện trạng đường giao thông xã Lộc Trì năm 2012 ......................................35 Bảng 8 : Hiện trạng hệ thống thủy lợi xã Lộc Trì năm 2012......................................39 Bảng 9 : Hiện trạng trường mầm non Sao Mai xã Lộc Trì năm 2012.........................41 Bảng 10: Hiện trạng trường tiểu học xã Lộc Trì năm 2012 .......................................42 Bảng 11 : Hiện trạng trường Trung học cơ sở Lộc Trì năm 2012.................................42 Bảng 12 : Đánh giá hiện trạng cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội theo Bộ tiêu chí NTM ...45 Bảng 13 : Tổng hợp thông tin về hộ điều tra năm 2013 ...........................................49 Bảng 14 : Khả năng đáp ứng nhu cầu của các loại cơ sở hạ tầng. ..............................50 Bảng 15: Chất lượng hệ thống hạ tầng KT - XH ở xã Lộc Trì. ..................................50 Bảng 16 : Xếp hạng chất lượng cơ sở hạ tầng qua điều tra hộ năm 2013....................51 Bảng 17 : Kết quả kiểm định One Sample T-Test về yếu tố chất lượng cơ sở hạ tầng52 Bảng 18 : Kiểm định sự bằng nhau của phương sai về chất lượng cơ sở hạ tầng ........53 Bảng 19 : Kết quả kiểm định ANOVA về chất lượng cơ sở hạ tầng ở xã Lộc Trì.......53 Bảng 20 : Hiểu biết của người dân địa phương về nông thôn mới..............................55 Bảng 21: Ý kiến của người dân về hình thức đầu tư hạ tầng kinh tế - xã hội ở xã Lộc Trì, huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế. ...............................................................56 Bảng 22: Người dân hiến đất xây dựng hạ tầng kinh tế - xã hội ở xã Lộc Trì .............57 Bảng 23 : Nguồn lực xây dựng hạ tầng kinh tế - xã hội qua đóng góp của người dân .58 Bảng 24: Kiểm định sự bằng nhau của phương sai về đóng góp của người dân..........60 Bảng 25 : Kết quả kiểm định ANOVA về đóng góp nguồn lực của người dân ...........61 Bảng 26 : Cơ cấu vốn đầu tư xây dựng cơ bản trên địa bàn xã Lộc Trì qua 3 năm......62 (2009 - 2011)..........................................................................................................62 Bảng 27 : Tình hình thu - chi ngân sách của xã Lộc Trì qua 4 năm (2009 - 2012) ......63 ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP NIÊN KHÓA 2009 - 2013 SVTH: LÊ PHÚ BỈNH vii Bảng 28 : Danh mục đầu tư hạ tầng giao thông nông thôn của xã Lộc Trì giai đoạn (2009 - 2011)..........................................................................................................64 Bảng 29 : Danh mục đầu tư mới, nâng cấp hệ thống trường học giai đoạn 2009 - 201165 Bảng 30 : Danh mục đầu tư mới và nâng cấp hệ thống thủy lợi ở xã Lộc Trì giai đoạn (2009 - 2011)..........................................................................................................66 Bảng 31 : Cải tạo nâng cấp và xây dựng mới hệ thống giao thông xã Lộc Trì giai đoạn (2012 - 2015)..........................................................................................................67 Bảng 32 : Cải tạo, nâng cấ