Khóa luận Thực trạng xuất khẩu lao động của Việt Nam sang các nước đông và đông nam á cùng một số kiến nghị

CHƯƠNG I KHÁI QUÁT VỀ XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG VÀ TÌNH HÌNH XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG TẠI VIỆT NAM I – Khái quát về xuất khẩu lao động Để thuận tiện cho quá trình nghiên cứu, trước hết em xin được đề cập các khái niệm liên quan đến hoạt động xuất khẩu lao động. 1, Khái niệm : 1.1 Lao động : Là hoạt động có mục đích, có ý thức của con người nhằm thay đổi những vật thể tự nhiên, để phù hợp với lợi ích của mình. Lao động là sự vận động của sức lao động, là quá trình kết hợp giữa sức lao động và tư liệu sản xuất tạo ra của cải vật chất cho xã hội. Thành quả do con người tạo ra trong quá trình lao động để nuôi sống bản thân họ, gia đình họ và đảm bảo sự tồn tại của xã hội. Lao động có năng suất, chất lượng đem lại hiệu quả cao là nhân tố quyết định sự phát triển của đất nước. Vì vậy lao động có một vị trí vô cùng quan trọng và không thể thiếu được trong bất kỳ một chế độ xã hội nào, một quốc gia nào. Mỗi con người đến độ tuổi lao động, có khả năng lao động đều mong muốn và có quyền được lao động để nuôi sống bản thân, giúp đỡ gia đình và làm giàu cho xã hội. 1.2 Sức lao động : Là tổng hợp thể lực và trí lực của con người trong quá trình tạo ra của cải xã hội, phản ánh khả năng lao động của con người, là điều kiện đầu tiên cần thiết trong quá trình lao động xã hội. 1.3 Nguồn lao động : Là một bộ phận của dân cư bao gồm những người trong độ tuổi lao động, không kể số người mất khả năng lao động và những người ngoài độ tuổi lao động (trên hoặc dưới tuổi lao động) nhưng thực tế có tham gia lao động. (Nước ta độ tuổi lao động quy định từ 15-55 đối với nữ và 15-60 đối với nam). 1.4 Thị trường lao động : Thị trường là một phạm trù riêng của kinh tế hàng hoá. Thị trường là nơi diễn ra trao đổi hàng hoá dịch vụ. Nội dung của thị trường được biểu hiện qua hai nhân tố có quan hệ mật thiết với nhau : cung và cầu hàng hoá. Thị trường lao động là một lĩnh vực của nền kinh tế mà ở đó diễn ra quá trình mua bán, trao đổi, thuê mướn sức lao động. Ở nơi nào có nhu cầu sử dụng lao động và có nguồn cung cấp lao động thì ở đó sẽ hình thành nên thị trường lao động. Đối tượng tham gia thị trường lao động gồm những người lao động và người sử dụng lao động. Giá cả sức lao động chinh là tiền công mà người sử dụng lao động trả cho người lao động. Khi cung và cầu lao động gặp nhau và hoạt động mua bán, trao đổi hay thuê mướn sức lao động diễn ra trong phạm vi biên giới một quốc gia thì ta có thị trường lao động nội địa, khi diễn ra ngoài biên giới quốc gia một nước thì ta có thị trường lao động quốc tế. 1.5 Xuất khẩu sức lao động : Là hoạt động trao đổi, mua bán hay thuê mướn hàng hoá sức lao động giữa chính phủ một quốc gia hay tổ chức, cá nhân cung ứng sức lao động của nước đó với chính phủ, tổ chức, cá nhân sử dung sức lao động nước ngoài trên cơ sở hiệp định hay hợp đồng cung ứng lao động. Như vậy. khi hoạt động xuất khẩu lao động được thực hiện sẽ có sự di chuyển lao động có thời hạn và có kế hoạch từ một nước sang một nước khác. Trong hành vi trao đổi này, nước đưa lao động đi được coi là nước xuất khẩu lao động, nước tiếp nhận sức lao động được coi là nước nhập khẩu lao động. Trên thực tế có trường hợp xuất hiện vai trò của nước thứ ba làm nhiệm vụ trung gian, môi giới hoặc kinh doanh. Đặc trưng cơ bản của hoạt động xuất khẩu lao động, khác so với các loại hàng hoá khác xuất phát từ tính đặc thù của loại hàng hoá này. Sức lao động là một loại hàng hoá đặc biệt vì con người là chủ thể lao động, có tư duy và khả năng làm chủ bản thân. Cho nên trong hiệp đinh hay hợp đồng cung ứng lao động, ngoài những điều khoản quy định như đối với các loại hàng hoá bình thường còn phải có những điều khoản đề cập đến đời sống chính trị, văn hoá, tinh thần, sinh hoạt của người lao động. Những điều này bị chi phối phong tục, tập quán, tôn giáo, văn hoá của các quốc gia tham gia vào lĩnh vực này. Có hai hình thức xuất khẩu lao động là : - Đưa lao động đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài (LHQ dùng khái niệm di dân quốc tế) : là hình thức đầu tư lao động sống ra nước ngoài nhằm thu hút thu nhập quốc dân từ nước ngoài về cho đất nước. - Xuất khẩu lao động tại chỗ: Theo luật Đầu tư nước ngoài của nước ta, là hình thức đầu tư lao động sống ở trong nước để thực hiện giá trị sức lao động cho mình đối với nước ngoài. Trong nội dung khoá luận này, em chỉ xin đề cập đến hình thức xuất khẩu lao động đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài. 2, Nguyên nhân hình thành và phát triển xuất khẩu lao động Trong tác phẩm "Phép biện chứng tự nhiên", F. Ăng - ghen viết : "Con người sống lan rộng ra tất cả những nơi nào có thể được và người là loại động vật duy nhất làm được điều đó một cách độc lập, tự chủ". Ngay từ buổi bình minh của loài người đã xuất hiện sự di chuyển của nguồn lao động đến những miền đất tốt đẹp hơn. Như vậy, sự di cư lao động quốc tế thể hiện tính tất yếu và tác dụng tiến bộ của lịch sử. Chính sự phân bố không đồng đều về dân cư, về điều kiện tự nhiên (tài nguyên, khí hậu) và sự bùng nổ dân số trên thế giới đã hình thành luồng di cư lao động ở những nước kinh tế chậm phát triển di cư đến những nước có đời sống kinh tế khá hơn, lao động ở nước nghèo tài nguyên di chuyển đến những nước có điều kiện thiên nhiên thuận lợi, dân cư ở nước có mật độ cao di chuyển đến những nước có mật độ dan cư thấp. Như vậy việc di chuyển lao động trước hết là một hiện tương khách quan trong quá trình làm việc của bản thân người lao động. Ngoài ra, xuất khẩu lao động còn bị chi phối bởi các yếu tố chủ quan khác như : chính sách của quốc gia, ý chí của nhà nước, của các tổ chức cung ứng và tiếp nhận lao động... Phân tích cụ thể, ta thấy có những nguyên nhân sau đây : Thứ nhất, do có sự mất cân đối vê số lượng lao động, khi nguồn lao động một nước không đáp ứng đủ hoặc vượt quá nhu cầu sử dụng trong nước. Sự dư thừa lao động, vượt quá nhu cầu sử dụng trong nước của một nước có thể là do nước dó có tỷ lệ phát triển dân số cao nền sản xuất trong nước lạc hậu, kém phát triển nên nhu cầu sử dụng thấp hoặc do nước đó có sự chuyển đổi cơ chế kinh tế mà trong giai đọan chuyển tiếp nền kinh tế chưa thể phù hợp ngay với cơ chế mới nên đã giảm sút nghiêm trọng, sản xuất bấp bênh, số lao động dôi thừa tăng nhanh. Trong khi đó, nhiều nước có nền kinh tế phát triển nhanh, nhu cầu sử dụng lao động lớn trong khi tốc độ tăng dân số lại quá thấp nên đã xảy ra hiện tượng thiếu lao động. Thứ hai, do có sự mất cân đối về cơ cấu ngành nghề nhất định mà trong nước không có hoặc không đủ. Ví dụ : ở một số nước phát triển rất thiếu lao động trong các ngành nặng nhọc, độc hại còn ở nước nghèo lại thiếu các chuyên gia, cán bộ kỹ thuật có trình độ cao. Trình độ phát triển kinh tế và tiến bộ khoa học kỹ thuật của mỗi quốc gia không thể giải quyết hết sự mất cân bằng này, đòi hỏi phải có sự trao đổi lao động với các quốc gia khác. Hành vi trao đổi này dẫn đến sự ra đời và phát triển của xuất khẩu lao động. Thứ ba, do có sự chênh lệch giá cả sức lao động trong nước và sức lao động nước ngoài. Nhiều nước mặc dù không dư thừa lao động cũng tiến hành xuất khẩu lao động vì có lợi cho cán cân thanh toán do họ có được những hợp đồng xuất khẩu lao động có giá cao và bù lại họ nhập khẩu lao động tự những nước có giá cả thấp hơn. Điều này lý giải vì sao có những nước vừa nhập khẩu lại vừa xuất khẩu lao động như : Cuba, Malaysia, Bungari... Thứ tư, do có sự chênh lệch về mức thu nhập và mức sống giữa người lao động trong nước và người lao động đi làm việc ở nước ngoài. Vì lý do này mà nhiều người dù không thuộc đội quân thất nghiệp nhưng vẫn muốn đi xuất khẩu lao động để tăng thêm thu nhập, cải thiện đời sống bản thân và gia đình. Thứ năm, do xu hướng quốc tế hoá đời sống kinh tế, lực lượng sản xuất phát triển, nền sản xuất lớn không thể bó hẹp trong phạm vi biên giới quốc gia mà mở rộng ra nhiều nước, việc sử dụng lao động mang tính quốc tế. Hơn nữa, việc tăng cường xuất khẩu công nghệ, bao thầu công trình quốc tế sẽ tất yếu kèm theo việc phát triển xuất khẩu lao động II – Tình hình xuất khẩu lao động tại Việt Nam 1, Sự cần thiết của hoạt động xuất khẩu lao động tại Việt Nam Cùng với việc giải quyết việc làm trong nước, hoạt động xuất khẩu lao động có vị trí quan trọng. Nó là hoạt động đặc thù nhằm đạt kết quả tổng hợp về kinh tế xã hội. Nhà nước ta đã xác định : "Đưa lao động đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài là một hướng giải quyết việc làm, tạo thu nhập cho người lao động, tăng nguồn thu ngoại tệ cho ngân sách và góp phần tăng cường quan hệ hợp tác kinh tế - văn hoá, khoa học kỹ thuật giữa Việt Nam với các nước sử dụng lao động Việt Nam. a, Xuất phát từ vấn đề kinh tế. Các nhà khoa học Việt Nam nghiên cứu thị trường lao động khu vực và quốc tế đều nhận thấy một điều nổi bật, rõ ràng là: Một số nước công nghiệp phát triển cao như Nhật Bản, Hàn Quốc, Italia... lẫn một số nước mới phát triển như Thailand, Malaisia, Philipine... ngay từ đầu, khi nền kinh tế còn chưa phát triển đều biết sử dụng một phương tiện đầy hiệu quả, đó là xuất khẩu lao động. Theo thống kê của Tổ chức lao động quốc tế (ILO), khoản thu nhập của người lao đông của nước ngoài mỗi năm đạt tới 65,5 USD, trong khi đó hàng năm tổng các khoản viện trợ chính thức (ODA) chỉ đạt mức 51 tỷ USD. Người đi làm việc ở nước ngoài thường có mức thu nhập bình quân cao hơn trong nước từ 6 đến 10 lần. Chênh lệch về thu nhập là nguyên nhân khiến nhiều nước tận dụng mọi thời cơ đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài. Tại Việt Nam cùng với việc chuyển sang nền kinh tế thị trường, trong hơn 10 năm (1991 - hết tháng 6/2003) theo cơ chế mới đã đưa được gần 250.000 lao động đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài, đem lại thu nhập hàng năm 1 -1,5 tỷ USD. Tuy còn khiêm tốn trên thị trường lao động thế giới nhưng về mặt kinh tế đã góp phần đáng kể làm tăng trưởng ngân sách quốc gia, tăng thu nhập cho người lao động và góp phần giải quyết việc làm trong nước giữa hoàn cảnh nước ta còn đang chắt chiu từng đồng ngoại tệ mạnh. Có thể sử dụng một so sánh : Để có được 800 triệu USD do xuất khẩu hàng dệt may chúng ta phải đầu tư rất nhiều cơ sở vật chất, xây dựng nhà máy, trang bị máy móc thiết bị, đảm bảo cơ sở hạ tầng... Nhưng với gần 20.000 lao động xuất khẩu hàng năm, chúng ta thu được lượng ngoại tệ gần gấp đôi mà số vốn đầu tư lại ít hơn nhiều lần. Về lâu dài xuất khẩu lao động nước ta có khả năng đóng góp cao cho thu nhập quốc dân khi phạm vi xuất khẩu lao động được mở rộng, số lượng người đưa đi lớn, ngành nghề hình thức đa dạng, chính sách và thủ tục đưa lao động đi thông thoáng. b, Xuất phát từ vấn đề dân số và giải quyết việc làm Sự gia tăng dân số, lao động ở Việt Nam là yêu cầu bức xúc phải phát triển xuất khẩu lao động. Sự phát triển dân số, lao động đối với Việt Nam hiện nay là một trong những vấn đề kinh tế, xã hội phức tạp và gay gắt chẳng những trong giai đoạn hiện nay mà còn trong những năm tới. Trong dân số có lực lượng lao động - yếu tố quyết định của sản xuất, đồng thời dân số lại là lực lượng tiêu dùng của cải vật chất và tinh thần của xã hội. Mối quan hệ này được cụ thể hoá thành quan hệ giữa dân số và phát triển là nội dung quan trọng của chiến lược kinh tế xã hội. Với tốc độ tăng dân số ở mức trên dưới 2% như hiện nay tạo nên áp lực đối với đời sống và việc làm. Hàng năm, Việt Nam phải tạo ra hơn 1 triệu việc làm mới, khoảng gần 8 triệu lao động thiếu việc làm, hàng chục vạn bộ đội phục viên, lao động dôi dư ở khu vực Nhà nước... Trong những năm qua, nhờ chính sách đổi mới của Đảng và Nhà nước, nền kinh tế nước ta đã đạt được những thành tựu đáng kể, trong đó có việc giải quyết việc làm trong nước; tuy nhiên so với số lượng lao động cần giải quyết việc làm hàng năm cũng chỉ đạt 35% nhu cầu. Chính vì vậy, đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu lao động là một trong những giải pháp vô cùng quan trọng, không chỉ trước mắt mà còn có ý nghĩa chiến lược lâu dài. Nhu cầu việc làm càng ngày càng lớn mà khả năng giải quyết còn rất hạn chế trong khi tiềm năng phát triển kinh tế, tạo việc làm lớn song lại chưa được khai thác và phát huy, chưa gắn được lao động với tiềm năng đất đai và tài nguyên. Mâu thuẫn giữa lao động và việc làm càng gay gắt khi đổi mới cơ cấu kinh tế, tổ chức lại lao động cho phù hợp với cơ cấu mới của nền kinh tế tất yếu dẫn đến việc đẩy lao động tách khỏi việc làm cho một bộ phận lớn lao động trở nên dư thừa, trước hết ở khu vực Nhà nước, các hợp tác xã tiểu thủ công nghiệp... Trong các năm qua, lao động khu vực Nhà nước dư thừa khoảng 30%-50%, tương đương 1 triệu người. Mâu thuẫn trong bản thân vấn đề việc làm vừa là vấn đề kinh tế xã hội cơ bản lâu dài có tính chiến lược, lại vừa là vấn đề cấp bách trước mắt như đối tượng thanh niên mới lớn, lao động thôi việc từ khu vực Nhà nước, bộ đội xuất ngũ, gia đình chính sách xã hội... Không giải quyết được vấn đề việc làm thì sẽ nảy sinh các vấn đề xã hội trầm trọng dẫn đến mất an toàn xã hội, thậm chí mất ổn định chính trị. Chính từ những mâu thuẫn trên chúng ta thấy việc phát triển xuất khẩu lao động như là một trong các hướng giải quyết việc làm, có tầm quan trọng to lớn và cần thiết đối với đất nước ta hiện nay. c, Xuất phát từ vấn đề công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Xuất khẩu lao động mang lại một nguồn ngoại tệ mạnh cho đất nước góp phần tăng nguồn vốn đầu tư cho sự nghiệp công nghiệp hoá - hiện đại hoá. Người lao động Việt Nam ra nước ngoài làm việc sẽ học tập được tác phong làm việc công nghiệp sản xuất lớn, thái độ đúng đắn trong công việc... cùng với một tay nghề vững chắc khi về nước họ sẽ là nguồn nhân lực đáng quý tham gia vào công cuộc công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước. Người Việt Nam ra nước ngoài lao động tốt sẽ góp phần tăng thêm uy tín, vị thế của nước ta trên trường quốc tế, tăng cường sự hiểu biết và góp phần thúc đẩy quan hệ hơp tác giữa Việt Nam và các nước trên thế giới. Đó là điều quan trọng không thể thiếu được nếu muốn tiến hành thành công sự nghiệp công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước. d, Lợi thế của lao động xuất khẩu Việt Nam. Thứ nhất, xuất khẩu lao động đã trở thành chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước. Đại hội VIII của Đảng cộng sản Việt Nam đã khẳng định : "Phải đẩy mạnh xuất khẩu lao động", hoạt động xuất khẩu lao động trong những năm gần đây đã được sự quan tâm chú ý của các ngành, các cấp và các tầng lớp dân cư trong xã hội. Thứ hai, nguồn lao động nước ta dồi dào, theo thống kê số lượng người trong độ tuổi lao động tính đến tháng 7/2002 là 40.694.360 người, mỗi năm bình quân có thêm hơn 1 triệu người bổ sung vào lực lượng lao động đó. Thứ ba, cơ cấu dân số nước ta thuộc loại trẻ, đại bộ phận (53%) ở độ tuổi dưới 30, dưới 40 là 78%, chỉ có 22% dân số ở độ tuổi trên 40. Thứ tư, giá nhân công Việt Nam rẻ hơn nhiều so với nhiều nước trong khu vực và trên thế giới, có sức cạnh tranh trên thị trường lao động quốc tế. Thứ năm, Việt Nam đang không ngừng tiến xa hơn trên con đường hội nhập với thế giới, trong khi thị trường lao động quốc tế cũng không ngừng tăng trưởng và đa dạng. Đây là cơ hội quan trọng để Việt Nam tham gia và phát huy lợi thế của mình trong lĩnh vực xuất khẩu lao động. 2. Tình hình xuất khẩu lao động ở Việt Nam Việt Nam bắt đầu đưa chuyên gia và lao động đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài từ năm 1980. Từ đó đến nay, cùng với sự đổi mới về cơ chế quản lý kinh tế chung của đất nước, cơ chế xuất khẩu lao động của ta cũng đã qua nhiều lần thay đổi, phù hợp với tình hình phát triển của đất nước và quan hệ quốc tế của ta trong từng thời kỳ. Đánh giá chung, có thể nói công tác xuất khẩu lao động của ta đã đạt được những yêu cầu cơ bản trong mục tiêu đặt ra và góp phần tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Hoạt động xuất khẩu lao động của Việt Nam có thể chia thành hai thời kỳ. a, Thời kỳ hợp tác lao động quốc tế theo cơ chế bao cấp (1980-1990). Thời kỳ này, lao động Việt Nam chủ yếu được đưa sang các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu, gồm : Liên Xô (cũ), Cộng hoà dân chủ Đức (cũ), Tiệp Khắc (cũ) và Bungari. Một bộ phận công nhân xây dựng với số lượng đáng kể được đưa đi làm việc ở Irăc, Liby, Angiêri cùng với một số chuyên gia trong các lĩnh vực y tế, giáo dục và nông nghiệp sang làm việc tại nhưng nước Châu Phi khác (Ăng - gô - la, Mô - zăm – bich, Công – gô, Y- ê –men, Madagasca...). Đối với các nước xã hội chủ nghĩa, khi đó nước ta là thành viên của Hội đồng tương trợ kinh tế (SEV) nên hoạt động xuất khẩu lao động mang tính chất hợp tác lao động, giúp đỡ lẫn nhau : bạn cần lao động để bù đắp sự thiếu hụt lao động trong phát triển kinh tế đất nước; ta cần bạn giúp đào tạo và nâng cao tay nghề cho người lao động và giải quyết việc làm cho bộ phận lao động này. Nền kinh tế nước ta, đặc biệt là kinh tế đối ngoại, liên kết chặt chẽ với các nước thành viên khác của SEV, cơ chế quản lý kinh tế của ta cũng tương tự như cơ chế quản lý của các nước đó mang tính quản lý tập trung, bao cấp. Các nước như Irăc, Liby và các nước Châu Phi đón nhận lao động và chuyên gia của Việt Nam cũng đều có cơ chế quản lý tương tự. Vì vậy, cũng như các quan hệ kinh tế khác, quan hệ hợp tác sử dụng lao động giữa ta và các nước nay đều thông qua các Hiệp định chính phủ, thpả thuận giữa ngành với ngành. Trong bối cảnh đó, cơ chế hợp tác sử dụng lao động và chuyên gia theo mô hình nhà nước trực tiếp ký kết và tổ chức thực hiện đưa người lao động và chuyên gia đi làm việc ở nước ngoài. Số lượng lao động và chuyên gia Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài trong thời kỳ này là gần 300.000 người, trong đó đi lao động ở 4 nước xã hội chủ nghĩa (Liên Xô cũ, Cộng hoà dân chủ Đức cũ, Tiệp Khắc cũ và Bungari) là 261.605 người; đi làm chuyên gia ở các nước Châu Phi là 7.200 người, đi làm công nhân xây dựng ở Trung Đông khoảng 18.000 người, ngoài ra còn có 23.713 thực tập sinh và học sinh học nghề tại các nước Đông Âu đã chuyển sang lao động trong những năm 80. Bảng 1. Số lao động và chuyên gia Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài (1980-1990) LAO ĐỘNG PHÂN CHIA THEO KHU VỰC VÀ NGÀNH NGHỀ SỐ LƯỢNG (người) Tổng số 288.106 Bao gồm : * Chuyên gia * Lao động Chia theo khu vực : * Đi các nước XHCN * Đi các nước ngoài XHCN Chia theo ngành nghề : * Cơ khí * Công nghiệp nhẹ * Hoá chất * Công nghiệp thực phẩm * Xây dựng và sản xuất vật liệu XD * Nông, lâm nghiệp * Các ngành khác 7.200 280.906 261.605 19.301 71.077 117.432 8.329 3.542 64.247 6.160 10.119 ( Nguồn : Bản tin Việc làm ngoài nước - Số 6/1999) Như vậy, hơn 10 năm hợp tác lao động với nước ngoài (1980 -1990) ta đã thu được những kết quả đáng kể, song cũng còn một số tồn tại do hoàn cảnh lịch sử lúc bấy giờ, do sự thiếu kinh nghiệm cũng như chưa có nghiệp vụ chuyên môn và đầy đủ cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động này. Nhưng chính từ đây chúng ta đã rút ra được những bài học kinh nghiệm vô cùng quý báu để phát triển hoạt động xuất khẩu lao động cho giai đoạn sau. b, Thời kỳ xuất khẩu lao động theo cơ chế thị trường (1991 – 6/2003) Cuối những năm 1980 và đầu những năm 1990, các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu tiếp nhận lao động của ta đều xảy ra những biến động chính trị lớn, dẫn đến sự thay đổi về thể chế chính trị và cơ chế kinh tế; ở nhiều nước Châu Phi có chuyên gia ta làm việc cũng có khủng hoảng kinh tế, chính trị; ở Irăc xảy ra chiến tranh. Vì vậy, phần lớn các nước này không còn nhu cầu nhận tiếp lao động và chuyên gia Việt Nam, hoặc nếu có nhu cầu thì cũng không nhận lao động và chuyên gia theo cơ chế như trước đây nữa. Đồng thời, cơ chế quản lý kinh tế cua nước ta thời kỳ này đang từng bước đổi mới chuyển dần sang nền kinh tế thị trường có sự điều tiết của Nhà nước. Trước tình hình đó, nếu chúng ta không đổi mới cơ chế xuất khẩu thì sẽ không đưa được lao động sang làm việc tại các khu vực mới, trong lúc ở khu vực truyền thống ta có nguy cơ phải đưa về nước hàng loạt lao động và chuyên gia khi vẫn chưa chuẩn bị được các điều kiện tiếp nhận và bố trí việc làm, gây khó khăn và mất ổn định cho tình hình trong nước. Thực tiến khách quan và chủ quan đặt ra yêu cầu bức bách là phải đổi mới cơ chế xuất khẩu lao động và chuyên gia cho phù hợp với bối cảnh trong nước và quốc tế. Một cơ chế mới