Khóa luận Ứng dụng mô hình phân tích swot dể hoạch định chiến lược phát triển trong lĩnh vực internet tại tổng công ty viễn thông quân đội - Viettel

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH CHUYÊN NGÀNH KINH DOANH QUỐC TẾ ------------------------------- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Đề tài: ỨNG DỤNG MÔ HÌNH PHÂN TÍCH SWOT DỂ HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN TRONG LĨNH VỰC INTERNET TẠI TỔNG CÔNG TY VIỄN THÔNG QUÂN ĐỘI - VIETTEL Sinh viên thực hiện : Đào Thị Thanh Nhàn Lớp : Anh 5 Khóa : 45B Giáo viên hướng dẫn : TSKH. Nguyễn Văn Minh Hà Nội, tháng 5 năm 2010 MỤC LỤC DANH MỤC BẢNG BIỂU VÀ HÌNH VẼ DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................... 1 CHƢƠNG I. NHỮNG LÝ LUẬN CHUNG VỀ MÔ HÌNH SWOT .............. 4 I. KHÁI NIỆM VỀ MÔ HÌNH SWOT VÀ PHÂN TÍCH SWOT .......... 4 1. Khái niệm về mô hình SWOT .......................................................... 4 1.2. Phân tích SWOT ............................................................................ 7 1.2.1. Môi trường bên ngoài ............................................................... 7 1.2.2. Môi trường toàn cầu ............................................................... 10 1.2.3. Môi trường vi mô .................................................................... 10 1.3. Môi trƣờng bên trong ................................................................... 12 1.4. Tổng hợp kết quả phân tích môi trƣờng DN .............................. 14 II. VAI TRÒ VÀ Ý NGHĨA CỦA SWOT TRONG LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH........................................................................................ 16 1. Vị trí của mô hình SWOT trong chu trình lập kế hoạch chiến lƣợc. .............................................................................................................. 16 1.1. Vai trò của phân tích SWOT. .................................................... 16 1.2. Ý nghĩa của phân tích SWOT trong việc hình thành chiến lược của DN .............................................................................................. 17 III. VÀI NÉT VỀ THỊ THƢỜNG INTERNET VIỆT NAM ................ 18 1. Thị trƣờng Internet Việt Nam ........................................................ 18 2. Những xu hƣớng Viễn thông và Internet trong năm 2010. ........... 19 IV. THIỆU PHƢƠNG PHÁP PHÂN TÍCH SWOT ............................ 20 1. Quy trình nghiên cứu ...................................................................... 20 2. Các công cụ hỗ trợ quá trình phân tích SWOT lĩnh vực Internet tại DN Viettel ....................................................................................... 21 2.1. Phương pháp thu thập và xử lý thông tin.................................. 21 2.2. Phương pháp bảng câu hỏi điều tra (Questionnaire) ............... 23 2.3. Phương pháp phỏng vấn trực tiếp chuyên gia .......................... 23 CHƢƠNG II: PHÂN TÍCH SWOT LĨNH VỰC INTERNET TẠI DOANH NGHIỆP VIETTEL .................................................................... 24 I. PHÂN TÍCH VÀ XỬ LÝ THÔNG TIN THỨ CẤP .......................... 24 1. Tìm hiểu lĩnh vực Internet và Tổng Cty Viễn thông Quân đội Viettel ................................................................................................... 24 1.1. Chức năng, nhiệm vụ chính của Tập đoàn Viễn thông Viettel đối với dịch vụ Internet .......................................................................... 24 1.2. Sản phẩm, thị trường Internet của Tổng Cty Viễn thông Viettel .......................................................................................................... 25 2. Phân tích môi trƣờng bên ngoài của lĩnh vực Internet tại Tổng Cty Viễn thông Viettel ............................................................................... 26 2.1. Môi trường quốc tế ảnh hưởng đến lĩnh vực Viễn thông và Internet ............................................................................................. 26 2.2. Môi trường kinh doanh bên ngoài ............................................ 29 2.2.1. Phân tích môi trường vĩ mô .................................................. 29 2.2.2. Môi trường cạnh tranh ngành .............................................. 33 2.2.3. Đánh giá cơ hội và thách thức từ môi trường bên ngoài ...... 43 3. Phân tích môi trƣờng bên trong của lĩnh vực Internet tại Tổng Cty Viễn thông Viettel ............................................................................... 43 3.1. Tình hình kinh doanh Internet của Viettel trong thời gian qua 44 3.2. Phân tích nguồn lực, năng lực và năng lực riêng biệt của Viettel .......................................................................................................... 45 3.3. Phân tích chuối giá trị của M. Porter ........................................ 50 3.3.1. Sản phẩm ............................................................................. 51 3.3.2. Phân tích marketing ............................................................. 51 3.3.3. Phân tích dịch vụ ................................................................. 53 3.4. Đánh giá điểm mạnh, điểm yếu lĩnh vực Internet của Viettel ... 54 II. PHÂN TÍCH VÀ XỬ LÝ THÔNG TIN SƠ CẤP ............................ 55 1. Phân tích bảng câu hỏi đối với khách hàng ................................... 55 2. Phân tích bảng khảo sát DN Viettel về lĩnh vực Internet .............. 59 3. Phân tích kết quả phỏng vấn chuyên gia ....................................... 62 3.1. Cơ hội ........................................................................................ 62 3.2. Thách thức ................................................................................. 64 3.3. Điểm mạnh ................................................................................ 66 3.4. Điểm yếu .................................................................................... 68 III. TỔNG HỢP MÔ HÌNH SWOT VÀ NHẬN XÉT .......................... 70 1. Mô hình SWOT tổng hợp ............................................................... 70 2. Nhận xét và đánh giá ....................................................................... 70 CHƢƠNG III. ĐỄ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƢỢC PHÁT TRIỂN TRONG LĨNH VỰC INTERNET CỦA VIETTEL .................................................................................................... 72 I. MỘT SỐ GIẢI PHÁP SỬ DỤNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH SWOT 72 1. Giải pháp nhằm sử dụng điểm mạnh nhằm tận dụng cơ hội ........ 74 2. Giải pháp khắc phục điểm yếu để có thể tận dụng tốt nhất cơ hội .............................................................................................................. 75 3. Giải pháp sử dụng điểm mạnh để khắc phục nguy cơ .................. 76 4. Giải pháp khắc phục điểm yếu để giảm thiểu nguy cơ từ môi trƣờng .................................................................................................. 78 II. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ VỀ VIỆC KINH DOANH DỊCH VỤ INTERNET CỦA VIETTEL ................................................................. 79 1. Cần xây dựng chiến lƣợc sản phẩm đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của khách hàng trong thời gian tới. ........................................... 79 2. Cần có chiến lƣợc quảng cáo truyền thông .................................... 81 3. Xây dựng chiến lƣợc nguồn nhân lực ............................................. 82 4. Một số kiến nghị khác ..................................................................... 83 KẾT LUẬN ................................................................................................. 85 DANH SÁCH TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................. 87 DANH MỤC BẢNG BIỂU VÀ HÌNH VẼ Hình 1: Môi trƣờng bên ngoài .............................................................................. 7 Hình 2: Mô hình 5 áp lực cạnh tranh của M.Porter .......................................... 10 Hình 3: Chuỗi giá trị của M. Porter ................................................................... 13 Hình 4: Mô hình quản trị chiến lƣợc toàn diện .................................................. 16 Hình 5: Quy trình tổng quát phân tích SWOT để hoạch định chiến lƣợc tại Cty Internet Viettel..................................................................................................... 22 Hình 6: Biểu đồ tăng trƣởng thuê bao Internet ................................................. 34 Bảng 1: Mô hình SWOT........................................................................................ 4 Bảng 2: Tổng hợp phân tích SWOT ................................................................... 14 Bảng 3: Các điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức .................................. 15 Bảng 4: Các giải pháp từ việc kết hợp điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức .............................................................................................................................. 15 Bảng 5: Các bƣớc phân tích tổng quát ............................................................... 21 Bảng 6: Biến động kinh tế Việt Nam từ năm 2006 đến 2009 ............................. 29 Bảng 7: Thị phần của các ISP ............................................................................. 33 Bảng 8: Tổng hợp cơ hội và thách thức từ môi trƣờng bên ngoài .................... 43 Bảng 9: Nguồn vốn và cơ cấu nguồn vốn............................................................ 48 Bảng 10: Thống kê số lƣợng lao động theo cơ cấu ............................................. 49 Bảng 11: Tổng hợp điểm mạnh, điểm yếu trong lĩnh vực Internet của Viettel 54 Bảng 12: Kết quả khảo sát khách hàng .............................................................. 55 Bảng 13: Mô hình tổng hợp SWOT .................................................................... 70 Bảng 14 : Giải pháp và chiến lƣợc từ kết quả phân tích SWOT ....................... 73 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT 1. ADSL: Asymmetric Digital Subscriber Line 2. ASEAN: Association of Southeast Asia Nations – Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á 3. BTS: Base transceiver station: trạm thu phát sóng 4. CNTT: Công nghệ thông tin 5. Cty: Công ty 6. DN: Doanh nghiệp 7. DSL: Digital Subscriber Line 8. ĐTDĐ: Điện thoại di động 9. EVNTelecom: Cty Viễn thông Điện lực 10. FPT Telecom: Cty Cổ Phần Viễn thông FPT 11. FTTH: Fiber to the Home 12. G7: Group of Seven industrialized Nations 13. GDP: Gross Domestic Product –Tổng sản phẩm quốc nội 14. GIS: Georaphic Information System – Hệ thống thông tin địa lý 15. GTGT: Giá trị gia tăng 16. HDSL : High bit – rate Digital Subscriber Line 17. IP: Internet Protocol – Giao thức liên mạng 18. ISP: Internet Service Provider – Nhà cung cấp dịch vụ Internet 19. IXP: Internet Exchange Point – Internet trao đổi điểm 20. MPLS: Mutiprotocol Label Swiching – Công nghệ chuyển mạch nhãn 21. NGN: Next Generation Network 22. PC to Phone: Personal computer to phone 23. POP: Post office Protocol 24. PSTN: Public Switched Telephone Network 25. SPT: Cty Cổ phần Dịch vụ Bưu chính Viễn thông Sài Sòn 26. TCN 68 – 227: 2008: Tiêu chuẩn chất lượng đo lường của Bộ BC - VT 27. TP. HCM: Thành phố Hồ Chí Minh 28. TP: Thành phố 29. USD: đô la Mỹ 30. VND: Việt Nam Đồng 31. VNNIC: Trung tâm Internet Việt Nam 32. VNPT: Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam 33. VPN: Virtual Private Network – Mạng riêng ảo 34. VSAT: Very Small Aperture Terminal – Trạm thông tin mặt đất cỡ nhỏ 35. Wimax: Worldwide Interoperability for Microwave Access 36. WTO: World Trade Organization (Tổ chức Thương mại Thế giới) PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Cạnh tranh là một xu thế tất yếu trong nền kinh tế, đặc biệt trong nền kinh tế hội nhập thì sự bảo hộ dần bị thay thế bởi sự cạnh tranh công bằng giữa các DN không chỉ trong và ngoài nước. Các DN tồn tại trong môi trường kinh doanh hội nhập thì tất yếu bị chi phối bởi quy luật cạnh tranh của nền kinh tế. Trong bối cảnh toàn cầu hoá hiện nay, việc mở cửa, giao lưu kinh tế - văn hoá là điều không thể tránh khỏi và việc chúng ta gia nhập WTO đã tạo ra một môi trường kinh doanh mang tính toàn cầu đầy cạnh tranh. Từ đó sẽ có nhiều cơ hội hơn nhưng cũng không kém phần rủi ro cho các DN trong nước. Trước tình hình đó DN cần nắm vững được cơ hội và thách thức của môi trường kinh doanh trước khi đề ra chiến lược thâm nhập và phát triển thị trường của DN. “Phân tích SWOT sẽ giúp các DN “cân - đo - đong - đếm” một cách chính xác trước khi quyết định một chiến lược kinh doanh có lợi cho DN hay quyết đinh thâm nhập thị trường quốc tế. Phân tích SWOT là một trong 5 bước hình thành chiến lược kinh doanh của một DN bao gồm: xác lập tôn chỉ của DN, phân tích SWOT, xác định mục tiêu chiến lược, hình thành các mục tiêu và kế hoạch chiến lược, xác định cơ chế kiểm soát chiến lược. Nó không chỉ có ý nghĩa đối với DN trong việc hình thành chiến lược kinh doanh nội địa mà còn có ý nghĩa rất lớn trong việc hình thành chiến lược kinh doanh quốc tế nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển của DN. Một khi DN muốn phát triển, từng bước tạo lập uy tín, thương hiệu cho mình một cách chắc chắn và bền vững thì phân tích SWOT là một khâu không thể thiếu trong quá trình hoạch định chiến lược kinh doanh của DN.”1 Chính vì tầm quan trọng của việc phân tích mô hình SWOT, cùng với sự thu hút của mô hình này và sự hiểu biết về lĩnh vực Internet của Tổng Cty Viễn thông Quân đội – Viettel mà tác giả đã lựa chọn đề tài: “ Ứng dụng mô hình phân tích SWOT để hoạch đinh chiến lược phát triển trong lĩnh vực Internet tại Tổng Cty 1 Mai Thùy Trang – Nhà quản lý. 1 Viễn thông Quân đội – Viettel.” 2. Đối tƣợng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của khóa luận này là áp dụng mô hình phân tích SWOT vào lĩnh vực Internet của Tổng Cty Viễn thông Quân đội – Viettel. 3. Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu của khóa luận này là áp dụng mô hình phân tích SWOT vào phân tích SWOT lĩnh vực Internet tại Tổng Cty Viễn thông Quân đội – Viettel. Qua đó đề xuất một số giải pháp góp phần hoàn thiện chiến lược phát triển của Tổng Cty Viễn thông Quân đội – Viettel. Do những hạn chế về mặt chủ quan và khách quan nên khóa luận này chỉ hướng vào phân tích những yếu tố cơ bản nhất để tìm ra được điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức. Tác giả hy vọng những tìm hiểu này sẽ giúp ích cho những nghiên cứu sâu hơn về vấn đề này trong thời gian tới. 4. Nhiệm vụ nghiên cứu Để hoàn thành được khóa luận này là phân tích SWOT lĩnh vực Internet của Tổng Cty Viễn thông Quân đội – Viettel để hoạch định chiến lược phát triển cho DN Viettel thì tác giả đã đưa ra nhiệm vụ nghiên cứu để đạt được mục tiêu như sau: tìm hiểu về lý thuyết mô hình SWOT, tìm hiểu về lĩnh vực Internet của Viettel, phân tích SWOT trong lĩnh vực Internet của Viettel và cuối cùng là đề xuất một số ý kiến hoạch định chiến lược phát triển dịch vụ Internet của Viettel. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu Để có thể phân tích SWOT được lĩnh vực Internet của Tổng Cty Viễn thông Quân đội – Viettel và đề xuất ý kiến của mình thì tác giả sử dụng phương pháp nghiên cứu lý thuyết (thông qua việc tổng hợp và phân tích các nguồn tài liệu); phương pháp quy nạp và diễn dịch; đồng thời sử dụng phương pháp phỏng vấn trực tiếp chuyên gia và sử dụng các bảng câu hỏi khảo sát để tìm ra được điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của lĩnh vực Internet trong DN Viettel. Từ đó, tác giả có những đề xuất nhắm giúp Viettel đưa ra những chiến lược kinh doanh dịch vụ Internet hiệu quả hơn. 2 6. Bố cục của đề tài Về mặt bố cục, ngoài lời mở đầu, danh mục bảng biểu và hình vẽ, danh mục các tử viết tắt, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, khóa luận này gồm có 3 chương như sau: Chương I: Những lý luận chung về mô hình SWOT Chương II: Phân tích SWOT về lĩnh vực Internet tại Tổng Cty Viễn thông Quân đội – Viettel Chương III: Đề xuất một số giải pháp nhằm hoạch định chiến lược phát triển dịch vụ Internet của Viettel Nhậ n đượ c sự hướ ng dẫ n và giú p đỡ nhiệ t tì nh từ Tiế n sĩ Khoa học Nguyễn Văn Minh cù ng vớ i nhiề u cố gắ ng trong quá trì nh nghiên cứ u , tôi đã hoà n thà nh khóa luận này . Tuy nhiên do hạ n chế về năng lự c , thờ i gian và nguồ n tà i liệ u nên thiế u só t và nhầ m lẫ n là không thể trá nh khỏ i . Tôi rất cảm ơn và mong nhận được sự phê bình, góp ý và phát triển thêm từ các Thầy Cô giáo nhằm hoàn thiện vấn đề nghiên cứu. 3 CHƢƠNG I. NHỮNG LÝ LUẬN CHUNG VỀ MÔ HÌNH SWOT I. KHÁI NIỆM VỀ MÔ HÌNH SWOT VÀ PHÂN TÍCH SWOT 1. Khái niệm về mô hình SWOT SWOT là tập hợp viết tắt những chữ cái đầu tiên của các từ tiếng Anh: Strengths (Điểm mạnh), Weaknesses (Điểm yếu), Opportunities (Cơ hội) và Threats (Nguy cơ). Đây là công cụ cực kỳ hữu ích giúp chúng ta tìm hiểu vấn đề hoặc ra quyết định trong việc tổ chức, quản lý cũng như trong kinh doanh. “Nói một cách hình ảnh, SWOT là khung lý thuyết mà dựa vào đó, chúng ta có thể xét duyệt lại các chiến lược, xác định vị thế cũng như hướng đi của một tổ chức, một Cty, phân tích các đề xuất kinh doanh hay bất cứ ý tưởng nào liên quan đến quyền lợi của DN. Và trên thực tế, việc vận dụng SWOT trong xây dựng kế hoạch kinh doanh, hoạch định chiến lược, đánh giá đối thủ cạnh tranh, khảo sát thị trường, phát triển sản phẩm và cả trong các báo cáo nghiên cứu … đang ngày càng được nhiều DN lựa chọn.”2 Bảng 1: Mô hình SWOT Strenghts Weaknesses INTERNAL (Những điểm mạnh của DN) (Những điểm yếu của DN) Opportunities Threats EXTERNAL (Những cơ hội từ môi trường) (Những thách thức từ môi trường) Strengths: là thế mạnh của DN, là tổng hợp tất cả các thuộc tính, các yếu tố bên trong làm tăng khả năng cạnh tranh của DN so với các đối thủ cạnh tranh. Hay nói cách khác đó là tất cả các nguồn lực mà DN có thể huy động, sử dụng để thực hiện các hoạt động kinh doanh có hiệu quả hơn so với đối thủ cạnh tranh. Thế mạnh của DN thường thể hiện ở lợi thế của DN trong hoạt động kinh doanh trên thị 2 Luoc/Mo_hinh_phan_tich_SWOT/ 4 trường. Như lợi thế về quy cách, mẫu mã, chí phí, thương hiệu, tính chất quản lý, phẩm chất kinh doanh, uy tín DN trên thị trường. Strengths: thường trả lời cho câu hỏi: Lợi thế của mình là gì? Công việc nào mình làm tốt nhất? Nguồn lực nào mình cần, có thể sử dụng? Ưu thế mà người khác thấy được ở mình là gì? Phải xem xét vấn đề từ trên phương diện bản thân và của người khác. Cần thực tế chứ không khiêm tốn. Các ưu thế thường được hình thành khi so sánh với đối thủ cạnh tranh. Chẳng hạn, nếu tất cả các đối thủ cạnh tranh đều cung cấp các sản phẩm chất lượng cao thì một quy trình sản xuất với chất lượng như vậy không phải là ưu thế mà là điều cần thiết phải có để tồn tại trên thị trường. Weaknesses: là những điểm yếu của DN, là tất cả những thuộc tính làm suy giảm tiềm lực của DN so với đối thủ cạnh tranh. Khả năng cạnh tranh của một DN là khả năng mà DN có thể duy trì vị trí của mình một cách lâu dài và giành được thế mạnh, sự thắng lợi trên thị trường cạnh tranh, đạt được các mục tiêu chiến lược đề ra. Weaknesses thường trả lời cho các câu hỏi: Có thể cải thiện điều gì? Công việc nào mình làm tồi nhất? Cần tránh làm gì? Phải xem xét vấn đề trên cơ sở bên trong và cả bên ngoài. Người khác có thể nhìn thấy yếu điểm mà bản thân mình không thấy. Vì sao đối thủ cạnh tranh có thể làm tốt hơn mình? Lúc này phải nhận định một cách thực tế và đối mặt với sự thật. Strengths và Weaknesses của một DN được coi là yếu tố bên trong DN. Mỗi yếu tố bên trong của DN vừa là điểm yếu vừa là điểm mạnh trong quá trình kinh doanh trên thị trường. Vấn đề là DN đó phải cố gắng phát huy, phát hiện, khai thác, phân tích cặn kẽ các yếu tố nội bộ để tìm ra những