Khóa luận Xây dựng hệ thống kế toán tại cơ sở Hưng Quang

ĐẠI HỌC AN GIANG KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH NGUYỄN NGỌC THÚY SƠN XÂY DỰNG HỆ THỐNG KẾ TOÁN TẠI CƠ SỞ HƯNG QUANG Chuyên ngành: Kế toán doanh nghiệp KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Long Xuyên, tháng 06 năm 2009 ĐẠI HỌC AN GIANG KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC XÂY DỰNG HỆ THỐNG KẾ TOÁN TẠI CƠ SỞ HƯNG QUANG Chuyên ngành: Kế toán doanh nghiệp Sinh viên thực hiện: NGUYỄN NGỌC THÚY SƠN Lớp: DH6KT2 Mã số sinh viên: DKT052219 Người hướng dẫn: ThS. VÕ NGUYÊN PHƯƠNG Long Xuyên, tháng 06 năm 2009 CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI KHOA KINH TẾ-QUẢN TRỊ KINH DOANH ĐẠI HỌC AN GIANG Người hướng dẫn : ………….. (Họ tên, học hàm, học vị và chữ ký) Người chấm, nhận xét 1: ………….. (Họ tên, học hàm, học vị và chữ ký) Người chấm, nhận xét 2: ………….. (Họ tên, học hàm, học vị và chữ ký) Khóa luận được bảo vệ tại Hội đồng chấm bảo vệ luận văn Khoa Kinh tế-Quản trị kinh doanh ngày ….. tháng ….. năm ….. LỜI CẢM ƠN Kính thưa quý Thầy Cô trường Đại học An Giang và Cơ sở Hưng Quang. Qua thời gian học tập tại Trường và thời gian thực tập tại Cơ sở, tôi đã hoàn thành chương trình học và hoàn thành khóa luận này. Tôi xin chân thành cảm ơn quý Thầy Cô trường Đại học An Giang, quý Thầy Cô khoa Kinh tế - Quản trị kinh doanh đã tận tình truyền đạt cho tôi những kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm thực tế. Tôi xin chân thành cảm ơn cô Võ Nguyên Phương đã hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện khóa luận này. Tôi cũng xin thành thật biết ơn các Cô Chú trong Cơ sở Hưng Quang đã nhiệt tình giúp đỡ, giải thích và cung cấp tài liệu để tôi hoàn thành khóa luận này. Kính chúc quý Thầy Cô, các Cô Chú dồi dào sức khỏe và công tác tốt. Kính chúc Cơ sở Hưng Quang ngày càng phát triển và có một hệ thống kế toán hoạt động hiệu quả. Sinh viên thực hiện Nguyễn Ngọc Thúy Sơn Xây dựng Hệ thống kế toán tại Cơ sở Hưng Quang TÓM TẮT Cơ sở Hưng Quang nằm trên quốc lộ 91 thuộc thành phố Long Xuyên, tỉnh An Giang, chuyên sản xuất kinh doanh các loại máy bơm phục vụ cho ngành nông nghiệp. Sản phẩm của Cơ sở ngày càng đa dạng và chất lượng đã thực sự tạo được uy tín đối với khách hàng. Tuy nhiên, công tác kế toán tại Cơ sở Hưng Quang vẫn chưa được chú trọng, Cơ sở chưa xây dựng một hệ thống kế toán nên có những hạn chế phát sinh ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất kinh doanh. Do vậy, những giải pháp để hoàn thiện công tác kế toán là rất cần thiết đối với Cơ sở. Đề tài xây dựng hệ thống kế toán tại Cơ sở Hưng Quang nhằm đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả công tác kế toán của Cơ sở. Đề tài nghiên cứu chủ yếu trong nội bộ Cơ sở, tập trung vào việc phân tích điểm mạnh, điểm yếu của công tác kế toán, từ đó thiết lập một hệ thống kế toán phù hợp với Cơ sở. Hệ thống kế toán được xây dựng bao gồm 5 thành phần chính: hệ thống báo cáo kế toán, các danh mục đối tượng kế toán, hệ thống tài khoản kế toán, hệ thống chứng từ kế toán và hệ thống sổ kế toán. Mô hình nghiên cứu của đề tài được xây dựng dựa trên những lý thuyết về kế toán và hệ thống kế toán của Việt Nam. Nghiên cứu được tiến hành qua 2 bước: nghiên cứu sơ bộ và nghiên cứu chính thức. Nghiên cứu sơ bộ gồm quan sát thực tế tại Cơ sở và thảo luận tay đôi để khai thác các vấn đề xung quanh đề tài dựa trên những nền tảng của cơ sở lý thuyết. Nghiên cứu chính thức là thu thập dữ liệu và sau đó phân tích bằng các phương pháp phân tích, so sánh, tổng hợp, thống kê mô tả để đánh giá, xây dựng và dự báo. SVTH: Nguyễn Ngọc Thúy Sơn Trang i Xây dựng Hệ thống kế toán tại Cơ sở Hưng Quang MỤC LỤC [ \ Trang TÓM TẮT....................................................................................................................... i DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT.............................................................................. v DANH MỤC CÁC BIỂU, BẢNG ................................................................................ v DANH MỤC CÁC HÌNH............................................................................................. v Chương 1 GIỚI THIỆU ........................................................................................... 1 1.1. Cơ sở hình thành đề tài ...................................................................................... 1 1.2. Mục tiêu nghiên cứu .......................................................................................... 1 1.3. Nội dung nghiên cứu.......................................................................................... 2 1.4. Phạm vi nghiên cứu............................................................................................ 2 1.5. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................... 2 1.6. Ý nghĩa nghiên cứu............................................................................................ 3 Chương 2 CƠ SỞ LÝ LUẬN ................................................................................... 4 2.1. Hệ thống kế toán ................................................................................................ 4 2.1.1. Khái niệm.................................................................................................. 4 2.1.2. Chức năng của hệ thống kế toán ............................................................... 4 2.2. Cơ sở pháp lý ..................................................................................................... 4 2.2.1. Luật kế toán............................................................................................... 5 2.2.2. Chế độ kế toán doanh nghiệp nhỏ và vừa ................................................. 5 2.3. Các thành phần cơ bản của hệ thống kế toán..................................................... 5 2.3.1. Hệ thống báo cáo tài chính........................................................................ 5 2.3.1.1. Báo cáo tài chính.............................................................................. 5 2.3.1.2. Các loại báo cáo tài chính ................................................................ 6 2.3.2. Hệ thống tài khoản kế toán ....................................................................... 6 2.3.2.1. Khái niệm......................................................................................... 6 2.3.2.2. Nội dung chủ yếu của hệ thống tài khoản........................................ 6 2.3.2.3. Nội dung hoạch toán tổng quát của các loại tài khoản .................... 7 SVTH: Nguyễn Ngọc Thúy Sơn Trang ii Xây dựng Hệ thống kế toán tại Cơ sở Hưng Quang 2.3.3. Hệ thống chứng từ kế toán........................................................................ 7 2.3.3.1. Khái niệm và sự cần thiết của chứng từ kế toán .............................. 7 2.3.3.2. Nội dung quy định trong chứng từ kế toán ...................................... 8 2.3.3.3. Trình tự luân chuyển chứng từ kế toán ............................................ 8 2.3.4. Hệ thống sổ kế toán................................................................................... 8 2.3.4.1. Khái niệm ........................................................................................ 8 2.3.4.2. Các loại sổ kế toán ........................................................................... 8 2.3.4.3. Những quy định về hệ thống sổ kế toán .......................................... 9 2.3.4.4. Hình thức kế toán............................................................................. 9 2.4. Mô hình nghiên cứu ......................................................................................... 11 Chương 3 CƠ SỞ HƯNG QUANG VÀ THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN .................................... 13 3.1. Giới thiệu sơ lược Cơ sở Hưng Quang ............................................................ 13 3.2. Tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh........................................................ 14 3.2.1. Các hoạt động cung ứng đầu vào ............................................................ 14 3.2.2. Vận hành ................................................................................................. 15 3.2.3. Các hoạt động đầu ra............................................................................... 15 3.2.4. Kết quả hoạt động kinh doanh ................................................................ 15 3.3. Thực trạng công tác kế toán tại Cơ sở Hưng Quang........................................ 16 3.3.1. Kế toán hàng tồn kho và tài sản cố định ................................................. 16 3.3.1.1. Kế toán hàng tồn kho ..................................................................... 16 3.3.1.2. Kế toán tài sản cố định................................................................... 17 3.3.2. Kế toán công nợ ...................................................................................... 17 3.3.3. Kế toán tiền lương................................................................................... 17 3.3.4. Kế toán các chi phí quản lý khác ............................................................ 18 3.4. Đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp......................................................... 18 3.4.1. Điểm mạnh.............................................................................................. 18 3.4.2. Điểm yếu................................................................................................. 18 3.4.3. Giải pháp................................................................................................. 18 SVTH: Nguyễn Ngọc Thúy Sơn Trang iii Xây dựng Hệ thống kế toán tại Cơ sở Hưng Quang Chương 4 XÂY DỰNG HỆ THỐNG KẾ TOÁN TẠI CƠ SỞ HƯNG QUANG............................................................... 20 4.1. Xây dựng các mục tiêu..................................................................................... 20 4.1.1. Mục tiêu tổng quát .................................................................................. 20 4.1.2. Mục tiêu cụ thể........................................................................................ 20 4.2. Xây dựng hệ thống kế toán .............................................................................. 20 4.2.1. Hệ thống báo cáo kế toán ....................................................................... 21 4.2.1.1. Bảng cân đối kế toán...................................................................... 21 4.2.1.2. Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh .......................................... 24 4.2.1.3. Bản thuyết minh báo cáo tài chính................................................. 26 4.2.1.4. Báo cáo kế toán quản trị................................................................. 30 4.2.2. Các danh mục đối tượng kế toán ............................................................ 33 4.2.2.1. Danh mục khách hàng.................................................................... 33 4.2.2.2. Danh mục hàng tồn kho ................................................................. 34 4.2.2.3. Danh mục nhà cung cấp................................................................. 36 4.2.2.4. Danh mục công nhân viên.............................................................. 36 4.2.3. Hệ thống tài khoản kế toán ..................................................................... 37 4.2.4. Hệ thống chứng từ kế toán...................................................................... 41 4.2.4.1. Chỉ tiêu lao động tiền lương .......................................................... 41 4.2.4.2. Chỉ tiêu hàng tồn kho..................................................................... 44 4.2.4.3. Chỉ tiêu tiền tệ ................................................................................ 46 4.2.4.4. Chỉ tiêu tài sản cố định................................................................... 50 4.2.5. Hệ thống sổ kế toán................................................................................. 51 4.2.5.1. Sổ nhật ký ...................................................................................... 52 4.2.5.2. Sổ cái.............................................................................................. 57 4.2.5.3. Sổ kế toán chi tiết........................................................................... 58 4.3. Giải pháp vận hành hệ thống kế toán..................................................................... 61 Chương 5 KẾT LUẬN............................................................................................ 62 TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................................... 63 PHỤ LỤC..................................................................................................................... 64 SVTH: Nguyễn Ngọc Thúy Sơn Trang iv Xây dựng Hệ thống kế toán tại Cơ sở Hưng Quang SVTH: Nguyễn Ngọc Thúy Sơn Trang v DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT [ \ BHXH Bảo hiểm xã hội BHYT Bảo hiểm y tế CTCP Công ty cổ phần CTY TNHH Công ty trách nhiệm hữu hạn DNTN Doanh nghiệp tư nhân HTX Hợp tác xã MSCNV Mã số công nhân viên MSHTK Mã số hàng tồn kho MSKH Mã số khách hàng MSNCC Mã số nhà cung cấp SXKD Sản xuất kinh doanh STT Số thứ tự TNDN Thu nhập doanh nghiệp TSCĐ Tài sản cố định DANH MỤC CÁC BẢNG [ \ Bảng 1.1. Tiến độ các bước nghiên cứu.......................................................................... 2 Bảng 4.1. Danh mục khách hàng của Cơ sở Hưng Quang ........................................... 33 Bảng 4.2. Danh mục hàng tồn kho của Cơ sở Hưng Quang......................................... 35 Bảng 4.3. Danh mục nhà cung cấp của Cơ sở Hưng Quang......................................... 36 Bảng 4.4. Danh mục công nhân viên của Cơ sở Hưng Quang ..................................... 36 Bảng 4.5. Bảng hệ thống tài khoản kế toán tại Cơ sở Hưng Quang ............................. 37 DANH MỤC CÁC HÌNH [ \ Hình 2.1. Sơ đồ hoạch toán kế toán tổng quát ................................................................ 7 Hình 2.2. Sổ kế toán được phân loại theo nội dung ghi chép ......................................... 9 Hình 2.3. Sơ đồ trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán Nhật ký chung............ 10 Hình 2.4. Mô hình nghiên cứu ...................................................................................... 11 Hình 3.1. Cơ sở Hưng Quang ....................................................................................... 14 Hình 3.2. Kết quả hoạt động kinh doanh giai đoạn 2005 – 2008 ................................ 16 Xây dựng Hệ thống kế toán tại Cơ sở Hưng Quang Chương 1 GIỚI THIỆU 1.1 Cơ sở hình thành đề tài Hiện nay, trong xu thế hội nhập, các doanh nghiệp Việt Nam phải đối mặt với nhiều cơ hội và thách thức. Để doanh nghiệp có thể tồn tại và phát triển trong môi trường cạnh tranh, mỗi doanh nghiệp phải nhận thức được vai trò quan trọng của kế toán trong hoạt động của doanh nghiệp. Việc thiết lập một hệ thống kế toán đúng đắn phù hợp với tình hình hiện tại cũng như xu hướng phát triển trong tương lai của doanh nghiệp là rất cần thiết, đóng góp vào sự thành công của doanh nghiệp. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng cần xây dựng hệ thống kế toán. Đồng thời, hệ thống kế toán cần phải được ngày càng hoàn thiện để hỗ trợ cho sự phát triển của doanh nghiệp. Cơ sở Hưng Quang là một doanh nghiệp nhỏ của tỉnh An Giang, chuyên sản xuất các loại bơm nước, bơm xáng thổi. Máy bơm là công cụ rất cần thiết cho ngành nông nghiệp nên nó được sử dụng nhiều ở các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long. Tuy quy mô sản xuất nhỏ nhưng những sản phẩm của Hưng Quang đã thực sự tạo được niềm tin đối với người sử dụng, nhờ vào chất lượng và uy tín. Tuy vậy, hiện nay công tác kế toán tại Cơ sở chưa được chú trọng, chưa xây dựng hệ thống báo cáo tài chính, hệ thống tài khoản và sổ sách kế toán... nên có những hạn chế phát sinh ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất kinh doanh. Chẳng hạn như, Hưng Quang chưa kiểm soát được chi phí sản xuất; Cơ sở cũng chưa có chứng từ và sổ kế toán ghi chép việc nhập-xuất nguyên vật liệu dẫn đến thất thoát, lãng phí; việc quản lý công nợ chưa hiệu quả, nhiều khách hàng không có khả năng trả nợ; kế toán chưa cung cấp các thông tin đa dạng, kịp thời và chính xác... Mặt khác, chủ cơ sở Hưng Quang đang lập kế hoạch mở rộng quy mô và phát triển Cơ sở lên thành doanh nghiệp tư nhân trong thời gian sắp tới nên Cơ sở sẽ phải xây dựng một hệ thống kế toán dựa theo chế độ kế toán doanh nghiệp nhỏ và vừa. Thực tế cho thấy, việc “Xây dựng Hệ thống kế toán tại Cơ sở Hưng Quang” là rất cần thiết để phát huy những mặt mạnh, khắc phục những mặt hạn chế, đáp ứng nhu cầu quản lý và phát triển doanh nghiệp của Cơ sở. 1.2 Mục tiêu nghiên cứu − Đánh giá tình hình sản xuất kinh doanh và thực trạng công tác kế toán của Cơ sở Hưng Quang. − Xây dựng hệ thống kế toán phù hợp với Cơ sở, bao gồm: hệ thống tài khoản, chứng từ kế toán, sổ kế toán, báo cáo kế toán… 1.3 Nội dung nghiên cứu Để đạt được mục tiêu đã nêu trên, đề tài cần nghiên cứu những nội dung sau: − Mô tả tình hình sản xuất kinh doanh và thực trạng công tác kế toán tại Cơ sở Hưng Quang, gồm có: + Kế toán hàng tồn kho và tài sản cố định + Kế toán công nợ + Kế toán tiền lương + Kế toán các chi phí quản lý khác… SVTH: Nguyễn Ngọc Thúy Sơn Trang 1 Xây dựng Hệ thống kế toán tại Cơ sở Hưng Quang − Nhận xét, đánh giá những điểm mạnh và điểm yếu của công tác kế toán và đề xuất một số giải pháp khắc phục điểm yếu. − Định hướng xây dựng hệ thống kế toán phù hợp với Cơ sở Hưng Quang dựa trên Chế độ kế toán doanh nghiệp nhỏ và vừa (ban hành theo Quyết định số 48/2006/QĐ-BTC). 1.4 Phạm vi nghiên cứu Đề tài chỉ nghiên cứu trong nội bộ Cơ sở Hưng Quang, chủ yếu là đánh giá thực trạng công tác kế toán, từ đó thiết lập hệ thống kế toán phù hợp với Cơ sở dựa trên chế độ kế toán doanh nghiệp nhỏ và vừa. Hệ thống kế toán cần xây dựng bao gồm: − Hệ thống báo cáo kế toán. − Hệ thống tài khoản kế toán. − Hệ thống chứng từ kế toán. − Hệ thống sổ kế toán. − Các danh mục đối tượng kế toán. 1.5 Phương pháp nghiên cứu Nghiên cứu được thực hiện bao gồm hai bước chính: Bảng 1.1. Tiến độ các bước nghiên cứu Bước Dạng Phương pháp Kỹ thuật Thời gian 1 Sơ bộ Định tính Quan sát thực tế Thảo luận tay đôi 3 tuần 2 Chính thức Định tính Phân tích, so sánh, tổng hợp, thống kê mô tả 14 tuần Bước 1: Nghiên cứu sơ bộ Nghiên cứu này được thực hiện thông qua việc quan sát thực tế tại Cơ sở Hưng Quang, đồng thời kết hợp thảo luận tay đôi với chủ Cơ sở, để tìm ra các biến quan trọng dựa trên những nền tảng của cơ sở lý thuyết. Kết quả của quá trình nghiên cứu này là những thông tin tổng quát về Cơ sở Hưng Quang và tổ chức công tác kế toán của Cơ sở. Bước 2: Nghiên cứu chính thức Nghiên cứu này bao gồm việc thu thập các dữ liệu sơ cấp và thứ cấp, sau đó tiến hành phân tích và xử lý dữ liệu. − Phương pháp thu thập dữ liệu: + Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp: o Thu thập và xem xét tài liệu sổ sách của Cơ sở Hưng Quang. o Tham khảo các tài liệu liên quan đến đề tài này từ sách, báo, Internet (xem mục tài liệu tham khảo). SVTH: Nguyễn Ngọc Thúy Sơn Trang 2 Xây dựng Hệ thống kế toán tại Cơ sở Hưng Quang + Phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp: o Quan sát tình hình thực tế tại Cơ sở Hưng Quang bằng phương pháp quan sát không tham gia - cấu trúc. o Phỏng vấn trực tiếp chủ cơ sở Hưng Quang và kế toán bằng phương pháp Phỏng vấn sâu. − Phương pháp phân tích và xử lý dữ liệu: phương pháp phân tích, so sánh, tổng hợp, thống kê mô tả, đánh giá, xây dựng và dự báo. 1.6 Ý nghĩa nghiên cứu Kết quả nghiên cứu sẽ là nguồn thông tin hữu ích cho Cơ sở Hưng Quang trong việc nâng cao công tác kế toán. Với những đánh giá,