Lợi nhuận và phân phối lợi nhuận của công ty cổ phần thiết bị khoa học và công nghệ Việt Nam

Tóm lược Trong nền kinh tế thị trường hiện nay, lợi nhuận có tính chất quyết định tới sự sống còn và phát triển của doanh nghiệp, các doanh nghiệp luôn muốn phấn đấu để có lợi nhuận và tối đa hóa lợi nhuận, và đó là mối quan tâm hàng đầu của tất cả các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh. Và quan trọng hơn là khi có lợi nhuận, việc sử dụng phân phối lợi nhuận như thế nào, đối với doanh nghiệp và từng thành viên trong doanh nghiệp là hết sức quan trọng, ảnh hưởng tới con đường phát triển và trước mắt là tới chính lợi nhuận của doanh nghiệp đó trong thời gian sau đó. Vì vậy việc nghiên cứu tìm hiểu tình hình, các nhân tố ảnh hưởng và các giải pháp nhằm làm tăng lợi nhuận, nâng cao hiệu quả phân phối lợi nhuận đối với doanh nghiệp là hết sức cần thiết. Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề lợi nhuận và phân phối lợi nhuận với sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp, trong quá trình thực tập tại Công ty CP Thiết bị KH&CN Việt Nam, được sự hướng dẫn và giúp đỡ của Th.S Nguyễn Thanh Huyền, em đã hoàn thành luận văn tốt nghiệp với đề tài: “Lợi nhuận và phân phối lợi nhuận của Công ty CP Thiết bị KH&CN Việt Nam” Qua việc nghiên cứu để đánh giá được thực trạng và các nhân tố ảnh hưởng tới chỉ tiêu lợi nhuận trong Công ty CP Thiết bị KH&CN Việt Nam, bao gồm các nhân tố thuộc môi trường bên ngoài và các nhân tố thuộc môi trường bên trong của doanh nghiệp. Sau khi đánh giá thực trạng và các nhân tố ảnh hưởng tới chỉ tiêu lợi nhuận trong Công ty CP Thiết bị KH&CN Việt Nam, thấy được những thành công và hạn chế còn tồn tại, xác định nguyên nhân gây ra những tồn tại để từ đó có những đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao lợi nhuận cho Công ty. Do những hạn chế nhất định về thời gian nghiên cứu và sự hiểu biết của em, nên luận văn khó tránh khỏi những sai sót. Em mong sẽ nhận được những ý kiến đóng góp từ các thầy cô và các bạn để bài luận văn này có thể hoàn thiện hơn. Sinh viên thực hiện Lời cảm ơn Trong quá trình học tập tại trường Đại học Thương Mại, em đã nhận được sự quan tâm giúp đỡ và giảng dạy nhiệt tình của toàn thể thầy cô giáo trong trường nói chung và các thầy cô giáo trong khoa Tài chính - Ngân hàng nói riêng. Nhân dịp thực hiện bài luận văn tốt nghiệp này, cho phép em xin được gửi lời cảm ơn chân thành tới Ban Giám hiệu nhà trường, khoa Tài chính - Ngân hàng cùng các thầy cô giáo đã tạo điều kiện giúp đỡ em trong suốt thời gian học tập và thực hiện đề tài. Đặc biệt, em xin được gửi lời cảm ơn sâu sắc tới cô giáo, Th.S Nguyễn Thanh Huyền – người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ em hoàn thành bài luận văn này. Ngoài ra, em xin cảm ơn Ban giám đốc và toàn thể nhân viên của Công ty CP Thiết bị KH&CN Việt Nam đã tạo điều kiện cho em được thực tập, học hỏi kinh nghiệm và được thu thập những dữ liệu đóng góp cho việc nghiên cứu luận văn. Sinh viên Mục lục DANH MỤC PHẦN PHỤ LỤC Phiếu điều tra phỏng vấn Bảng 3.1 Tổng hợp điều tra khảo sát các nhân tố tác động tới lợi nhuận công ty. Bảng 3.2 Tổng kết tình hình hoạt động kinh doanh của công ty trong 3 năm 2008, 2009, 2010. - Bảng 3.3 Tổng kết chi phí kinh doanh và lợi nhuận của công ty trong 3 năm 2008, 2009, 2010. Bảng 3.4 Các chỉ tiêu lợi nhuận của công ty trong 3 năm 2008, 2009, 2010. Bảng 3.5 Bảng tổng kết phân phối lợi nhuận của công ty trong 3 năm 2008, 2009, 2010. - Danh mục một số sản phẩm thiết bị vật tư và nhà cung cấp. DANH MỤC SƠ ĐỒ Nội dung Trang Sơ đồ 2.1 Sơ đồ phân phối lợi nhuận doanh nghiệp 16 Sơ đồ 3.1 Cơ cấu bộ máy tổ chức 27 Sơ đồ 3.2 Trình tự phân phối lợi nhuận 39 Sơ đồ 4.2 Phương thức Chuyển tiền T/T 59 Sơ đồ 4.3 Cách thức chuyển tiền bằng L/C 60 DANH MỤC BIỂU ĐỒ Nội dung Trang Biểu đồ 4.1 Biểu đồ tổng hợp chí phí của công ty trong 3 năm gần đây 54 DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT CP Cổ phần KH&CN Khoa học và Công nghệ KD Kinh doanh LN Lợi nhuận LNST Lợi nhuận sau thuế LNTT Lợi nhuận trước thuế BHXH Bảo hiểm xã hội BHYT Bảo hiểm y tế CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI Tính cấp thiết nghiên cứu đề tài Nền kinh tế Việt Nam hiện nay đang trên đà phát triển theo nền kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế. Các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác nhau luôn có sự cạnh tranh gay gắt để có thể tồn tại và phát triển. Nhưng để có được lợi nhuận và lợi nhuận ngày càng tăng trong khi các doanh nghiệp đang đứng trước cuộc khủng hoảng kinh tế với nhiều khó khăn, thách thức như hiện nay thì bắt buộc các doanh nghiệp phải biết phát huy thế mạnh của riêng mình, tận dụng được những khả năng tiềm lực, các cơ hội, cũng như khắc phục được những hạn chế của doanh nghiệp mình và quan trọng nhất là biết sử dụng, phân phối lợi nhuận có được như thế nào cho hợp lý. Có như vậy lợi nhuận của doanh nghiệp mới có thể tăng lên, mới có thể mở rộng được quy mô sản xuất kinh doanh, mở rộng và chiếm lĩnh thị trường, nâng cao uy tín của mình trên thương trường. Dưới góc độ lý thuyết Đề tồn tại và phát triển nhất thiết doanh nghiệp phải làm ăn có hiệu quả, và thước đo cho sự hiệu quả đó chính là lợi nhuận mà doanh nghiệp đạt được trong các kỳ hoạt động kinh doanh. Chỉ khi có lợi nhuận thì doanh nghiệp mới có điều kiện mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh, đời sống cán bộ công nhân viên được cải thiện và nâng cao, uy tín của doanh nghiệp ngày càng được khẳng định và thị phần ngày càng tăng lên. Đồng thời khi doanh nghiệp có lợi nhuận thì ngân sách nhà nước mới đảm bảo được nguồn thu để xây dựng cơ sở hạ tầng có chất lượng tốt hơn tạo điều kiện thúc đẩy doanh nghiệp và đất nước ngày càng phát triển. Doanh nghiệp phát triển sẽ tạo đà cho nền kinh tế phát triển và khi đó xã hội sẽ ngày một giàu đẹp văn minh hơn. Lợi nhuận là vấn đề quan tâm hàng đầu của các doanh nghiệp, của các nhà đầu tư, nó là mục tiêu, là động lực đồng thời còn là chỗ dựa vững chắc cho sự tồn tài và phát triển của chính bản thân doanh nghiệp. Nó là chỉ tiêu tài chính tổng hợp, phản ánh đầy đủ cả về lượng và chất, thể hiện tính hiệu quả của quá trình sản xuất kinh doanh thông qua sản phẩm hàng hóa dịch vụ tiêu thụ được. Phân phối lợi nhuận là quá trình có được sau khi doanh nghiệp đã tìm kiếm được lợi nhuận trong kinh doanh, nhưng quá trình phân phối bao gồm việc sử dụng lợi nhuận để chia sẻ cho các thành viên đóng góp, cho việc tiếp tục giữ lại để tiếp tục kinh doanh cho kỳ sau, cho việc tạo lập các quỹ hỗ trợ cho doanh nghiệp thì chính quá trình phân phối cũng tác động ngược trở lại vào quá trình và kết quả kinh doanh kỳ tiếp theo của doanh nghiệp. Do đó nhắc tới việc tìm kiếm và nâng cao lợi nhuận không thể tách rời việc sử dụng và phân phối lợi nhuận như thế nào cho hợp lý và hiệu quả. Như vậy lợi nhuận là cái đích cuối cùng mà mỗi doanh nghiệp đều muốn vươn tới và việc phân phối lợi nhuận sẽ giúp cho mục đích đó trở nên thiết thực và dễ tiếp cận hơn. Bởi lẽ đó mà các doanh nghiệp đã tốn rất nhiều công sức nghiên cứu chỉ tiêu lợi nhuận, cách thức phân phối lợi nhuận hợp lý với mong muốn tìm ra biện pháp hữu hiệu nhất có thể đạt được lợi nhuận tối đa. Do đó việc tìm hiểu và đi sâu nghiên cứu về vấn đề lợi nhuận và các giải pháp phân phối lợi nhuận cho doanh nghiệp là thực sự cần thiết. Dưới góc độ thực tiễn Qua thời gian nghiên cứu tìm hiểu thực tế tại Công ty CP Thiết bị KH & CN Việt Nam, qua kết quả báo cáo thực tế em đã nộp cho thấy vấn đề được quan tâm nhất hiện nay của giám đốc cũng như các phòng ban và cán bộ công nhân viên là việc làm thế nào để phát triển Công ty, nâng cao doanh thu và tăng cường lợi nhuận, tiếp theo đó là vấn đề phân phối lợi nhuận thu được như thế nào cho hợp lý và hiệu quả. Trên thực tế Công ty đã tiến hành nhiều biện pháp để nâng cao khả năng kinh doanh của mình, ngoài những thành công mà Công ty đã đạt được thì trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh vẫn còn có những tồn tại làm ảnh hưởng không nhỏ tới lợi nhuận và mục tiêu nâng cao lợi nhuận của Công ty. Em nhận thấy đó là một vấn đề cấp bách và những tồn tại đó cần phải đi sâu tìm hiểu nguyên nhân cụ thể để có thể đưa ra được những giải pháp thiết thực hữu ích nhằm khắc phục giúp đưa lợi nhuận của Công ty tăng lên. Xuất phát từ thực tế đó nên em đã chọn đề tài “Lợi nhuận và phân phối lợi nhuận của Công ty CP Thiết bị KH&CN Việt Nam” với hi vọng những giải pháp em đưa ra có thể phần nào giải quyết được những tồn tại của Công ty, góp phần nâng cao lợi nhuận hơn nữa cho Công ty. Xác lập và tuyên bố vấn đề trong đề tài Đề tài nghiên cứu lợi nhuận và phân phối lợi nhuận với mong muốn đưa ra giải pháp nhằm nâng cao lợi nhuận và hoàn thiện quá trình phân phối lợi nhuận tại Công ty CP Thiết bị KH&CN Việt Nam, qua đó giúp phân phối hợp lý lợi nhuận thu được, gia tăng giá trị tối đa cho công ty đồng thời thu về lợi nhuận cao hơn trong tương lai. Luận văn xác định đối tượng nghiên cứu của đề tài là nghiên cứu về tình hình lợi nhuận và phân phối lợi nhuận, từ đó tìm ra các giải pháp nâng cao lợi nhuận của Công ty CP Thiết bị KH&CN Việt Nam. Mục tiêu nghiên cứu Bằng phương pháp điều tra khảo sát về lợi nhuận và phân phối lợi nhuận, kết hợp với một số phương pháp khác như phân tích, so sánh tổng hợp số liệu, diễn giải quy nạp … đề tài cần đạt được một số nội dung như sau: Hệ thống hóa các vấn đề lý luận liên quan đến lợi nhuận và phân phối lợi nhuận. Đánh giá thực trạng về lợi nhuận và phân phối lợi nhuận tại Công ty CP Thiết bị KH&CN Việt Nam; từ đó rút ra các ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của nó thông qua phương pháp khảo sát điều tra. Đề xuất một số giải pháp và kiến nghị mang tính thực tiễn nhằm góp phần nâng cao lợi nhuận của Công ty trong thời gian tới. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu của đề tài này bao gồm : Về không gian: Việc khảo sát thực tế được tiến hành tại Công ty CP Thiết bị KH&CN Việt Nam, địa chỉ của doanh nghiệp tại: Số 44 Ngõ 55 Nguyễn Ngọc Nại, Phường Khương Mai, Quận Thanh Xuân, Hà Nội. Về thời gian : Luận văn có sử dụng số liệu trong khoảng thời gian 3 năm gần nhất 2008, 2009, 2010 cuả Công ty CP Thiết bị KH & CN Việt Nam cho đề tài này. 1.5 Kết cấu luận văn: Với mục đích nghiên cứu như trên, ngoài phần tóm lược, mục lục, các danh mục bảng biểu, sơ đồ, hình vẽ, từ viết tắt, kết luận, các tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn bao gồm 4 chương như sau: Chương 1: Tổng quan nghiên cứu đề tài Chương 2: Lý luận chung về lợi nhuận và phân phối lợi nhuận trong doanh nghiệp Chương 3: Phương pháp nghiên cứu và các kết quả phân tích thực trạng lợi nhuận, phân phối lợi nhuận tại Công ty CP Thiết bị KH&CN Việt Nam. Chương 4: Một số giải pháp nâng cao lợi nhuận và phân phối lợi nhuận tại Công ty CP Thiết bị KH&CN Việt Nam. CHƯƠNG 2: LÝ LUẬN CHUNG VỀ LỢI NHUẬN VÀ PHÂN PHỐI LỢI NHUẬN TRONG DOANH NGHIỆP 2.1 Một số định nghĩa, khái niệm cơ bản 2.1.1 Lợi nhuận Trong nền kinh tế, mỗi doanh nghiệp là người sản xuất kinh doanh hàng hóa dịch vụ, để đứng vững trên thị trường, họ không thể không tính đến hiệu quả sản xuất kinh doanh hay chính là sản xuất kinh doanh có lợi nhuận. “Lợi nhuận là chỉ tiêu tổng hợp đánh giá hiệu quả kinh tế của các hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, nó là khoản chênh lệch giữa các khoản thu nhập thu được và các khoản chi phí đã bỏ ra để đạt được thu nhập đó trong một thời kỳ nhất định.” Để xác định lợi nhuận thu được trong một thời kỳ nhất định, người ta căn cứ vào hai yếu tố: Thu nhập phát sinh trong một thời kỳ nhất định Chi phí phát sinh nhằm đem lại thu nhập trong thời kỳ đó, hay nói cách khác chỉ những chi phí phân bổ cho các hoạt động sản xuất kinh doanh đã thực hiện trong kỳ. Công thức chung xác định lợi nhuận: Tổng lợi nhuận = Lợi nhuận từ hoạt động KD + Lợi nhuận từ hoạt động khác Lợi nhuận từ hoạt động sản xuất kinh doanh là lợi nhuận do tiêu thụ sản phẩm, dịch vụ của hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và doanh thu tài chính. Lợi nhuận từ hoạt động khác là những khoản lợi nhuận mà doanh nghiệp không dự tính trước hay có dự tính đến nhưng ít có khả năng xảy ra như: tài sản dôi thừa tự nhiên, nợ khó đòi đã xử lý nay đòi được, nợ vắng chủ hoặc không tìm ra chủ được cơ quan có thẩm quyền cho ghi vào lãi, thanh lý nhượng bán tài sản cố định, phải thu khó đòi, dự phòng giảm giá hàng tồn kho… Những khoản lợi nhuận bất thường có thể do chủ quan hay do khách quan đưa tới. 2.1.2 Phân phối lợi nhuận Phân phối lợi nhuận trong doanh nghiệp thương mại là quá trình phân chia và sử dụng các khoản lợi nhuận thu được sau một thời kỳ hoạt động sản xuất kinh doanh để thỏa mãn lợi ích của các bên có quyền lợi liên quan. Ý nghĩa của phân phối lợi nhuận: Phân phối lợi nhuận không chỉ là việc phân chia số tiền lãi một cách đơn thuần mà là việc giải quyết tổng hợp các mối quan hệ kinh tế. Việc phân phối lợi nhuận đúng đắn và hợp lý sẽ trở thành động lực thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển và ngược lại. 2.1.3 Các khái niệm khác có liên quan 2.1.3.1 Thu nhập Là tiền mà một cá nhân hay tổ chức nhận được cho sự nỗ lực lao động hoặc thu về từ đầu tư. Nói một cách tổng quát, đây là tất cả tiền còn lại trong tay bạn. Trong kế toán ta xác định thu nhập là: Số tiền thu về trong một kỳ kế toán, làm cho tổng số tài sản tăng. Các khoản như tiền cho thuê, lãi suất, quà cáp và tiền hoa hồng. Doanh thu từ việc bán hàng và cung cấp dịch vụ. Số dư sau khi lấy doanh thu trừ đi các khoản chi phí và thua lỗ trong suốt kì kế toán (thu nhập ròng). Bằng sản xuất và kinh doanh, các doanh nghiệp có thu nhập và công việc kinh doanh mang lại lợi nhuận. Tổng số tiền thu về trước khi trừ thuế và các khoản phí tổn được gọi là thu nhập gộp. Khoản tiền còn lại sau đó được gọi là thu nhập khả dụng. 2.1.3.2 Chi phí Là các hao phí về nguồn lực để doanh nghiệp đạt được một hoặc những mục tiêu cụ thể. Nói một cách khác, hay theo phân loại của kế toán tài chính thì đó là số tiền phải trả để thực hiện các hoạt động kinh tế như sản xuất, giao dịch… nhằm mua được các loại hàng hóa, dịch vụ cần thiết cho quá trình sản xuất kinh doanh. Có nhiều loại chi phí: Chi phí nguyên, nhiên, vật liệu trực tiếp Chi phí nhân công trực tiếp Khấu hao tài sản cố định Các khoản trích nộp theo quy định: BHXH, BHYT, … Chi phí dịch vụ mua ngoài Các chi phí bằng tiền khác Chi phí tài chính 2.2 Một số lý thuyết về lợi nhuận và phân phối lợi nhuận 2.2.1 Kết cấu lợi nhuận Trong nền kinh tế thị trường, muốn tối đa hóa lợi nhuận thì hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp phải rất phong phú và đa dạng. Các doanh nghiệp không chỉ tiến hành kinh doanh các loại hàng hóa theo đúng ngành nghề đã đăng ký kinh doanh, mà còn có thể tiến hành các hoạt động khác. Khi đó, lợi nhuận của doanh nghiệp thường được tổng hợp từ các nguồn lợi nhuận khác nhau: LN DN = LNHĐKD + LNKhác Trong đó: LN DN: lợi nhuận của doanh nghiệp LN HĐKD: lợi nhuận từ hoạt động sản xuất kinh doanh Lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh là bộ phận lợi nhuận chiếm tỷ trọng lớn trong toàn bộ lợi nhuận, được xác định bằng công thức sau: Lợi nhuận từ hoạt động KD == Doanh thu từ hoạt động KD - Chi phí KD Trong đó: Doanh thu hoạt động KD += DT thuần bán hàng trong kỳ ++ Doanh thu tài chính Chi phí Kinh doanh = Giá vốn hàng bán + Chi phí bán hàng + Chi phí Quản lý + Chi phí tài chính LNKhác: lợi nhuận từ hoạt động khác Công thức lợi nhuận khác: Lợi nhuận khác = Thu nhập khác - Chi phí khác 2.2.2 Vai trò của lợi nhuận a, Đối với doanh nghiệp Thứ nhất: Lợi nhuận là chỉ tiêu tổng quát phản ánh kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Dựa vào đó doanh nghiệp có thể biết được hoạt động kinh doanh của mình có hiệu quả hay không. Thứ hai: Lợi nhuận là mục tiêu, là động lực thúc đẩy các doanh nghiệp nâng cao năng suất, là một trong những đòn bẩy kinh tế quan trọng tác động đến việc hoàn thiện các mặt hoạt động của doanh nghiệp. Lợi nhuận còn là nguồn để doanh nghiệp thực hiện nghĩa vụ của mình đối với Nhà nước, thông qua đó góp phần vào sự phát triển kinh tế quốc dân. Thứ ba: Lợi nhuận là nguồn tài chính quan trọng để doanh nghiệp mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh, đổi mới máy móc thiết bị, công nghệ sản xuất nhằm tiết kiệm chi phí nguyên nhiên vật liệu, tạo ra những sản phẩm chất lượng cao, giá thành hạ. Thư tư: Lợi nhuận cao cho thấy triển vọng phát triển của doanh nghiệp đó trong tương lai, doanh nghiệp sẽ rất thuận lợi trong các mối quan hệ kinh tế như có thể huy động thêm vốn dễ dàng, mua chịu hàng hoá với khối lượng lớn... Thứ năm: Lợi nhuận còn là thước đo trình độ tổ chức quản lý kinh doanh của doanh nghiệp. b, Đối với xã hội Lợi nhuận là nguồn thu quan trọng của ngân sách Nhà nước, vì một phần lợi nhuận đó sẽ được chuyển vào ngân sách Nhà nước thông qua các sắc thuế và nghĩa vụ đóng góp của mỗi doanh nghiệp với Nhà nước. Nếu doanh nghiệp kinh doanh có hiệu quả, lợi nhuận cao thì ngân sách nhà nước sẽ có khoản thu lớn từ thuế thu nhập doanh nghiệp. Nền kinh tế phát triển sẽ tạo điều kiện thuận lợi về môi trường kinh doanh, tài chính, đầu tư…cho doanh nghiệp. c, Đối với người lao động Nếu doanh nghiệp sản xuất kinh doanh có hiệu quả, lợi nhuận cao thì sẽ có điều kiện trích lập các quỹ như quỹ khen thưởng, quỹ phúc lợi, quỹ dự phòng trợ cấp mất việc làm... là cơ sở để từng bước nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho cán bộ công nhân viên trong doanh nghiệp. Lợi nhuận còn là đòn bẩy kích thích người lao động đẩy mạnh sản xuất, nâng cao năng suất lao động và hăng say sáng tạo trong công việc. Từ đó góp phần nâng cao thu nhập cho người lao động trong doanh nghiệp, tăng tích luỹ để mở rộng sản xuất kinh doanh. d, Đối với bên thứ ba Bên thứ ba là những người có quan hệ với doanh nghiệp như các nhà cung cấp, ngân hàng, các nhà đầu tư…. Nếu doanh nghiệp sản xuất kinh doanh có hiệu quả, có lợi nhuận và tăng được lợi nhuận thì doanh nghiệp dễ dàng vay thêm vốn từ các ngân hàng, thu hút vốn của các nhà đầu tư, tạo lập tín dụng thương mại với các nhà cung cấp. 2.2.3 Các chỉ tiêu đánh giá tình hình lợi nh