Luận án Cơ chế pháp lý kiểm soát quyền lập quy của chính phủ Việt Nam

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH TRỊNH XUÂN THẮNG CƠ CHẾ PHÁP LÝ KIỂM SOÁT QUYỀN LẬP QUY CỦA CHÍNH PHỦ VIỆT NAM LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ LỊCH SỬ NHÀ NƢỚC VÀ PHÁP LUẬT Mã số: 9 38 01 06 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: 1. PGS, TS Trịnh Đức Thảo 2. TS Lê Đinh Mùi Hà Nội - 2023 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và được trích dẫn đầy đủ theo quy định. Tác giả Trịnh Xuân Thắng MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU 1 Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA CẦN TIẾP TỤC NGHIÊN CỨU 7 1.1. Tổng quan những công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài 7 1.1.1. Những công trình nghiên cứu trong nước 7 1.1.2. Những công trình nghiên cứu ở nước ngoài 17 1.2. Đánh giá chung và những vấn đề đặt ra cần tiếp tục nghiên cứu 24 1.2.1. Đánh giá chung những kết quả nghiên cứu được luận án kế thừa, tiếp tục phát triển 24 1.2.2. Những vấn đề đặt ra cần tiếp tục nghiên cứu 25 1.2.3. Giả thuyết khoa học và câu hỏi nghiên cứu 26 Chƣơng 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CƠ CHẾ PHÁP LÝ KIỂM SOÁT QUYỀN LẬP QUY CỦA CHÍNH PHỦ 29 2.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của cơ chế pháp lý kiểm soát quyền lập quy của Chính phủ 29 2.1.1. Khái niệm quyền lập quy, quyền lập quy của Chính phủ 29 2.1.2. Khái niệm cơ chế pháp lý kiểm soát quyền lập quy của Chính phủ 38 2.1.3. Đặc điểm, vai trò của cơ chế pháp lý kiểm soát quyền lập quy của CP 42 2.2. Các yếu tố cấu thành của cơ chế pháp lý kiểm soát quyền lập quy của Chính phủ 48 2.2.1. Thể chế pháp lý kiểm soát quyền lập quy của Chính phủ 49 2.2.2. Thiết chế pháp lý kiểm soát quyền lập quy của Chính phủ 53 2.2.3. Phương thức vận hành của cơ chế pháp lý kiểm soát quyền lập quy của CP 56 2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến cơ chế pháp lý kiểm soát quyền lập quy của Chính phủ 57 2.4. Cơ chế pháp lý kiểm soát quyền lập quy của Chính phủ ở một số quốc gia và giá trị tham khảo cho Việt Nam 59 2.4.1. Cơ chế pháp lý kiểm soát quyền lập quy của CP ở một số quốc gia 59 2.4.2. Một số giá trị tham khảo cho Việt Nam 72 Chƣơng 3: THÀNH TỰU VÀ HẠN CHẾ CỦA CƠ CHẾ PHÁP LÝ KIỂM SOÁT QUYỀN LẬP QUY CỦA CHÍNH PHỦ VIỆT NAM VÀ NGUYÊN NHÂN 76 3.1. Thành tựu của cơ chế pháp lý kiểm soát quyền lập quy của Chính phủ 76 Việt Nam và nguyên nhân của thành tựu 3.1.1. Thành tựu của cơ chế pháp lý kiểm soát quyền lập quy của CP Việt Nam 76 3.1.2. Nguyên nhân của thành tựu 108 3.2. Hạn chế của cơ chế pháp lý kiểm soát quyền lập quy của Chính phủ Việt Nam và nguyên nhân của hạn chế 112 3.2.1. Hạn chế của cơ chế pháp lý kiểm soát quyền lập quy của CP Việt Nam 112 3.2.2. Nguyên nhân của hạn chế 138 Chƣơng 4: QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP TIẾP TỤC XÂY DỰNG VÀ HOÀN THIỆN CƠ CHẾ PHÁP LÝ KIỂM SOÁT QUYỀN LẬP QUY CỦA CHÍNH PHỦ VIỆT NAM HIỆN NAY 144 4.1. Quan điểm tiếp tục xây dựng và hoàn thiện cơ chế pháp lý kiểm soát quyền lập quy của Chính phủ Việt Nam hiện nay 144 4.2. Giải pháp tiếp tục xây dựng và hoàn thiện cơ chế pháp lý kiểm soát quyền lập quy của Chính phủ Việt Nam 146 4.2.1. Giải pháp tiếp tục xây dựng và hoàn thiện kiểm soát của QH đối với quyền lập quy của CP Việt Nam 146 4.2.2. Giải pháp tiếp tục xây dựng và hoàn thiện kiểm soát của Chủ tịch nước đối với quyền lập quy của CP Việt Nam 160 4.2.3. Giải pháp tiếp tục xây dựng và hoàn thiện cơ chế tự kiểm soát đối với quyền lập quy của CP Việt Nam 166 4.2.4. Giải pháp tiếp tục xây dựng và hoàn thiện kiểm soát của Toà án Nhân dân đối với quyền lập quy của CP Việt Nam 174 4.2.5. Giải pháp tiếp tục xây dựng và hoàn thiện kiểm soát của MTTQVN và các tổ chức thành viên của Mặt trận đối với quyền lập quy của CP Việt Nam 181 KẾT LUẬN 190 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ ĐƢỢC CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN 192 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 193 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Nghĩa đầy đủ BCHTW Ban Chấp hành Trung ương CBCC Cán bộ, công chức CCPL Cơ chế pháp lý CP Chính phủ CQNN Cơ quan nhà nước CQHCNN Cơ quan hành chính nhà nước CTN Chủ tịch nước CTQG Chính trị quốc gia GS, TS Giáo sư, Tiến sĩ HCNN Hành chính nhà nước HĐDT Hội đồng dân tộc HĐND Hội đồng Nhân dân HN Hà Nội HTCT Hệ thống chính trị HTPL Hệ thống pháp luật KSQL Kiểm soát quyền lực KSQLNN Kiểm soát quyền lực nhà nước LATS Luận án Tiến sĩ MTTQVN Mặt trận Tổ quốc Việt Nam NĐ Nghị định NNPQ Nhà nước pháp quyền NQ Nghị quyết NXB Nhà xuất bản PBXH Phản biện xã hội QĐHC Quyết định hành chính QH Quốc hội QLNN Quyền lực nhà nước QPPL Quy phạm pháp luật TAND Toà án Nhân dân TANDTC Toà án Nhân dân tối cao TCCT-XH Tổ chức chính trị - xã hội VBPQ Văn bản pháp quy VBQPPL Văn bản quy phạm pháp luật VKSND Viện Kiểm sát Nhân dân VKSNDTC Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao UB Ủy ban UBTV Ủy ban Thường vụ UBTVQH Ủy ban Thường vụ Quốc hội XHCN Xã hội chủ nghĩa 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Kiểm soát quyền lực nhà nước là tất yếu khách quan nhằm đảm bảo quyền lực thực sự thuộc về Nhân dân, đảm bảo mọi quyết sách và hành vi của bộ máy nhà nước phục vụ lợi ích đông đảo của Nhân dân. Để đảm bảo hiệu lực, hiệu quả thực thi QLNN, tất cả QLNN đều phải có cơ chế phân công, phối hợp và kiểm soát một cách phù hợp. Trong đó KSQL giữa các nhánh quyền lực chính là một nguyên tắc hoạt động của NNPQ. Nguyên tắc này đã được quy định tại khoản 3, Điều 2 của Hiến pháp nước Cộng hoà XHCN Việt Nam năm 2013 “Quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các CQNN trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp” [138]. Quyền lập quy là một trong những quyền lực quan trọng thuộc quyền hành pháp được thực hiện bởi CP, để ban hành VBQPPL dưới luật, là một trong những bộ phận quan trọng của HTPL. Đồng thời, quyền lập quy của Chính phủ vừa mang tính uỷ quyền lập pháp, vừa có tính tuỳ nghi, có thể phát huy được tính chủ động, linh hoạt, sáng tạo, nhưng cũng chứa nhiều rủi ro, nguy cơ lạm quyền cao trong thực hiện quyền lập quy của CP. Vì vậy, cần phải có cơ chế kiểm soát quyền lập quy của CP để đảm bảo cho quyền lực này được thực hiệu đúng, đầy đủ, kịp thời, nhằm tạo ra HTPL có chất lượng, phục vụ kịp thời, có hiệu quả cho hoạt động quản lý nhà nước. Từ thực tiễn tổ chức QLNN ở nước ta thời gian qua cho thấy, có nhiều cơ chế để kiểm soát quyền lập quy của CP, trong đó có CCPL kiểm soát quyền lập quy của CP. Các yếu tố của CCPL kiểm soát quyền lập quy của CP, bao gồm hệ thống thể chế pháp lý, thiết chế pháp lý và sự vận hành của cơ chế này từng bước được xây dựng hoàn thiện. Hệ thống thể chế pháp lý kiểm soát quyền lập quy của CP được quy định trong nhiều văn bản luật, trong đó xác định rõ địa vị pháp lý, thẩm quyền, trách nhiệm, nội dung, trình tự, thủ tục..., tạo cơ sở pháp lý để các thiết chế pháp lý vận hành. Các thiết chế pháp lý kiểm soát quyền lập quy của CP (bao gồm cả hệ thống thiết chế bên trong và bên ngoài bộ máy của CP), mối liên 2 hệ giữa thể chế pháp lý và thiết chế pháp lý, cũng như sự vận hành của cơ chế này từng bước được hoàn thiện. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, CCPL về kiểm soát hoạt động lập quy của CP ở nước ta hiện nay vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập (cả về thể chế pháp lý, thiết chế pháp lý và sự vận hành của cơ chế này). Một số văn bản quy định về thẩm quyền và trách nhiệm thực hiện kiểm soát hoạt động lập quy của CP còn chưa hợp lý; thiếu các chế tài thực hiện thẩm quyền và trách nhiệm của các chủ thể kiểm soát; một số quy định còn thiếu đồng bộ, có sự mâu thuẫn giữa một số văn bản luật Đồng thời, một số thiết chế pháp lý kiểm soát quyền lập quy của CP có cơ cấu chưa hợp lý, năng lực kiểm soát còn nhiều bất cập; mối quan hệ giữa thể chế pháp lý, thiết chế pháp lý còn nhiều hạn chế, chưa phát phát huy được tính chủ động, tích cực của các thiết chế pháp lý trong thực hiện pháp luật liên quan đến kiểm soát quyền lập quy của CP. Các điều kiện đảm bảo cho sự vận hành của CCPL kiểm soát quyền lập quy của Chính phủ chưa đáp ứng được yêu cầu, chưa đảm bảo hiệu quả vận hành của cơ chế kiểm soát này. Như Nghị quyết Hội nghị BCHTW lần thứ 6, khóa XIII của Đảng ban hành Nghị quyết về "Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện NNPQ XHCN Việt Nam trong giai đoạn mới" đã chỉ ra “QLNN chưa được kiểm soát hiệu quả, cơ chế KSQL chưa hoàn thiện, vai trò giám sát của Nhân dân chưa được phát huy mạnh mẽ”. Sự kém hiệu quả trong vận hành của cơ chế pháp lý kiểm soát quyền lập quy của CP là một phần nguyên nhân chủ yếu dẫn đến những hạn chế, bất cập trong thực hiện quyền lập quy của CP. Có một số VBQPPL của CP mới được ban hành đã phải sửa đổi, thậm chí có những văn bản được ban hành có dấu hiệu trái thẩm quyền, có nội dung sai nghiêm trọng, xa rời thực tiễn nên không đi vào cuộc sống. Đặc biệt, tình trạng ban hành VBQPPL để hướng dẫn, quy định chi tiết luật còn chậm, mâu thuẫn, trái với quy định của Hiến pháp và các văn bản luật chậm được khắc phục, dẫn đến không đảm bảo pháp chế trong hoạt động xây dựng và tổ chức thực hiện VBQPPL của các cơ quan trong bộ máy nhà nước. Xuất phát từ những bất cập trên, việc nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn và đề xuất luận giải quan điểm, giải pháp phù hợp để hoàn thiện cơ chế 3 pháp lý về kiểm soát hoạt động lập quy của CP là một nhiệm vụ quan trọng, có ý nghĩa cấp thiết cả trên phương diện lý luận và thực tiễn trong quá trình xây dựng và hoàn thiện NNPQ XHCN ở Việt Nam hiện nay. Với ý nghĩa đó tác giả chọn vấn đề “Cơ chế pháp lý kiểm soát quyền lập quy của Chính phủ Việt Nam” làm đề tài luận án tiến sĩ luật học, chuyên ngành Lý luận và Lịch sử Nhà nước và Pháp luật. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án 2.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận, thực tiễn về CCPL kiểm soát quyền lập quy của Chính phủ, luận án đề xuất quan điểm và các giải pháp xây dựng và hoàn thiện cơ chế pháp lý kiểm soát quyền lập quy của Chính phủ Việt Nam hiện nay. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để thực hiện được mục đích nghiên cứu trên, luận án có các nhiệm vụ như sau: Một là, nghiên cứu xây dựng cơ sở lý luận về CCPL kiểm soát quyền lập quy của CP trên các phương diện: làm rõ các khái niệm, đặc điểm, các yếu tố của CCPL kiểm soát quyền lập quy của Chính phủ; sự cần thiết phải kiểm soát quyền lập quy của CP; các điều kiện bảo đảm CCPL kiểm soát quyền lập quy của CP; nghiên cứu CCPL kiểm soát quyền lập quy của CP ở một số nước trên thế giới và những giá trị tham khảo cho Việt Nam. Hai là, nghiên cứu làm rõ thực trạng CCPL kiểm soát quyền lập quy của CP Việt Nam trên các phương diện: phân tích, đánh giá thực trạng những kết quả đạt được và những hạn chế, bất cập của cơ chế pháp lý kiểm soát quyền lập quy của CP và chỉ ra nguyên nhân của thực trạng này. Ba là, nghiên cứu, luận giải các quan điểm và đề xuất các giải pháp xây dựng và hoàn thiện CCPL về kiểm soát quyền lập quy của CP Việt Nam hiện nay. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận án 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đề tài nghiên cứu về lý luận và thực tiễn CCPL kiểm soát quyền lập quy của CP Việt Nam dưới góc độ lý luận, lịch sử Nhà nước và pháp luật, bao gồm các quan điểm khoa học, các quy định của pháp luật về CCPL kiểm soát quyền lập 4 quy của CP Việt Nam; Thực tiễn và giải pháp xây dựng và hoàn thiện CCPL kiểm soát quyền lập quy của CP Việt Nam. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Có nhiều quan điểm khác nhau về các yếu tố cấu thành của CCPL, trong Luận án này tập trung nghiên cứu về thể chế pháp lý, thiết chế pháp lý, và phương thức vận hành của cơ chế kiểm soát quyền lập quy của CP. - Về không gian: Luận án nghiên cứu các nội dung các yếu tố cấu thành của CCPL kiểm soát quyền lập quy của CP chủ yếu ở trong nước, trong đó có tham chiếu kinh nghiệm ở nước ngoài. - Về thời gian: Luận án nghiên cứu các nội dung các yếu tố cấu thành của CCPL kiểm soát quyền lập quy của CP chủ yếu từ khi ban hành Hiến pháp nước Cộng hoà XHCN Việt Nam năm 2013 và các VBQPPL hiện đang còn hiệu lực, trong đó có mở rộng so sánh quy định trong một số bản Hiến pháp và một số VBQPPL trước đây của Việt Nam. 4. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu 4.1. Phương pháp luận nghiên cứu của luận án Luận án nghiên cứu trên cơ sở phương pháp luận là chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử. Cụ thể, luận án được tiếp cận nghiên cứu trên cơ sở lý luận sau: - Cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước và pháp luật; các quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về xây dựng, hoàn thiện NNPQ XHCN Việt Nam, đặc biệt là về hoàn thiện cơ chế KSQLNN, trong đó bao gồm CCPL về kiểm soát quyền lập quy của CP. - Những kết quả nghiên cứu của các công trình khoa học trong và ngoài nước về lý luận và thực tiễn của CCPL kiểm soát QLNN nói chung, cơ chế kiểm soát quyền lập quy của CP. 4.2. Phương pháp nghiên cứu của luận án Ngoài việc sử dụng các phương pháp luận nghiên cứu chung như đã chỉ ra, luận án sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể như: phương pháp thống kê; 5 phương pháp luật học so sánh; phương pháp phân tích, tổng hợp; phương pháp lịch sử - logic; khái quát hoá, hệ thống hoá, Các phương pháp nói trên được sử dụng để nghiên cứu các nội dung cụ thể trong từng chương của luận án như sau: - Trong chương tổng quan về tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài, luận án sử dụng các phương pháp thống kê, khái quát hoá, phân tích, tổng hợp, lịch sử và logic nhằm hệ thống, đánh giá khái quát và chỉ ra các công trình khoa học được nghiên cứu ở trong nước và nước ngoài có liên quan đến đề tài nghiên cứu; đồng thời, làm rõ những vấn đề đặt ra của đề tài mà luận án cần phải tiếp tục nghiên cứu. - Trong Chương 2 của luận án chủ yếu sử dụng phương pháp hệ thống hoá; phương pháp lịch sử và logic để tập hợp các văn bản, tài liệu, công trình khoa học theo trật tự thời gian và logic về nội dung; trên cơ sở đó, luận án sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp để xây dựng cơ sở lý luận theo các nội dung của đề cương nghiên cứu. Đồng thời, luận án sử dụng phương pháp luật học so sánh để nghiên cứu kinh nghiệm về CCPL kiểm soát hoạt động lập quy của CP của một số quốc gia trên thế giới và một số giá trị có thể tham khảo cho Việt Nam. - Trong Chương 3 của luận án chủ yếu sử dụng kết hợp các phương pháp hệ thống hoá; phương pháp lịch sử - logic; phân tích, tổng hợp để làm rõ thực trạng về CCPL kiểm soát quyền lập quy của CP Việt Nam, làm rõ nguyên nhân của thực trạng và những vấn đề đặt ra. - Trong Chương 4 của luận án tiếp tục sử dụng kết hợp các phương pháp hệ thống hoá; phương pháp lịch sử, logic; phương pháp luật học so sánh và luận chứng các quan điểm và giải pháp tiếp tục xây dựng và hoàn thiện CCPL kiểm soát quyền lập quy của CP Việt Nam hiện nay. 5. Đóng góp mới của luận án Luận án là công trình nghiên cứu về CCPL kiểm soát quyền lập quy của CP Việt Nam nên có những đóng góp mới về khoa học như sau: - Luận án đã tổng quan được các công trình nghiên cứu ở nước ngoài và trong nước đã được công bố liên quan đến đề tài Luận án, từ đó chỉ ra được 6 những vấn đề những vấn đề đã được nghiên cứu và xác định được những vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu của Luận án. - Luận án đã xác lập được khái niệm, chỉ ra được các đặc điểm, các yếu tố cấu thành của CCPL kiểm soát quyền lập quy của CP. - Trên cơ sở nghiên cứu cơ chế kiểm soát quyền lập quy của CP ở một số quốc gia trên thế giới, Luận án cũng xác định được những giá trị tham khảo cho việc hoàn thiện CCPL kiểm soát quyền lập quy của CP Việt Nam hiện nay. - Từ phân tích thực trạng của CCPL kiểm soát quyền lập quy của CP Việt Nam, Luận án chỉ ra được những kết, hạn chế và nguyên nhân của của những thành tựu và hạn chế này. - Luận án xác định được các quan điểm và đề xuất được ba nhóm giải pháp nhằm tiếp tục xây dựng và hoàn thiện CCPL kiểm soát quyền lập quy của CP Việt Nam hiện nay. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án 6.1. Ý nghĩa về lý luận Kết quả nghiên cứu của luận án góp phần bổ sung và làm phong phú hơn những vấn đề lý luận về cơ chế KSQLNN nói chung, đồng thời góp phần phân tích tương đối đầy đủ, hệ thống những vấn đề lý luận của CCPL kiểm soát quyền lập quy của CP. 6.2. Ý nghĩa về thực tiễn Với những kết quả nghiên cứu đạt được, luận án có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo hữu ích cho các CQNN có thẩm quyền trong việc hoạch định chính sách, pháp luật và tổ chức thực hiện kiểm soát quyền lập quy của CP; góp phần xây dựng và hoàn thiện NNPQ XHCN Việt Nam. Đồng thời, kết quả nghiên cứu của luận án cũng có thể làm tài liệu phục vụ việc học tập, nghiên cứu của sinh viên, học viên cao học, nghiên cứu sinh chuyên ngành Lý luận chung và Lịch sử Nhà nước và Pháp luật trong các cơ sở đào tạo. 7. Kết cấu của Luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, và danh mục các công trình của tác giả đã công bố liên quan đến đề tài luận án, nội dung luận án được kết cấu gồm 4 chương, 10 tiết. 7 Chƣơng 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA CẦN TIẾP TỤC NGHIÊN CỨU 1.1. TỔNG QUAN NHỮNG CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI 1.1.1. Những công trình nghiên cứu ở trong nƣớc 1.1.1.1. Những công trình nghiên cứu liên quan đến quyền lập quy và kiểm soát quyền lập quy của Chính phủ * Những công trình nghiên cứu liên quan đến quyền lập quy của Chính phủ Chính phủ được quy định trong Hiến pháp năm 2013 là cơ quan thực hiện quyền hành pháp - một trong ba nhánh quyền lực, do đó, đây là đối tượng nghiên cứu của nhiều công trình luật học. Quyền lập quy của Chính phủ là một trong những phương thức cơ bản và quan trọng để thực thi quyền hành pháp, vì vậy, cũng có khá nhiều công trình nghiên cứu về quyền lập quy của Chính phủ. Cụ thể như sau: TS. Đỗ Ngọc Hải (2004), Tăng cường pháp chế XHCN trong hoạt động lập pháp, lập quy ở Việt Nam hiện nay, NXB CTQG-Sự thật, HN. Nghiên cứu đã nêu một số quan niệm về quyền lập pháp, lập quy, đồng thởi chỉ rõ tăng cường pháp chế XHCN trong hoạt động lập pháp, lập quy chính là đảm bảo tính tối cao của Hiến pháp, pháp luật, tính thống nhất của HTPL. Như vậy, những nội dung này cũng liên quan đến vấn đề kiểm soát quyền lập quy từ phía Quốc hội và vấn đề tự kiểm tra trong hoạt động thực thi quyền lập quy. Tuy nhiên, do công trình đã xuất bản lâu nên số liệu không còn cập nhật và phạm vi nghiên cứu cũng khá rộng đối với nhiều chủ thể ban hành quyền lập quy, trong khi đó CP chỉ là một chủ thể trong số đó. PGS, TS Tô Văn Hòa, TS Nguyễn Hải Ninh (2017), Ủy quyền lập pháp - những vấn đề lý luận và thực tiễn, NXB CTQG-Sự thật, HN. Nghiên cứu đã đưa ra khái niệm về ủy quyền lập pháp và hoạt động lập pháp uỷ quyền. Với quan niệm Lập pháp ủy quyền là hoạt động ban hành pháp luật được thực hiện bởi các cơ quan không phải là cơ quan lập pháp quốc gia [78, tr.31], thì rõ ràng hoạt động 8 này có sự gần gũi với quyền lập quy. Mặc dù chưa thật sự đầy đủ nhưng nghiên cứu đã bước đầu làm rõ về sự cần thiết phải kiểm soát lập pháp ủy quyền, yêu cầu phải kiểm soát ủy quyền lập pháp (lập quy). Tác giả cũng đã phân tích kinh nghiệm của một số nước trong việc thực hiện kiểm soát ủy quyền lập pháp. TS. Cao Vũ Minh (2017), Quyết định quản lý nhà nước của CP - lý luận và thực tiễn, NXB CTQG Sự thật, HN. Cuốn sách nghiên cứu về các quyết định quản lý nhà nước của CP bao gồm ba loại: quyết định cá biệt, quyết định chủ đạo và quyết định quy phạm. Tác giả luận án có thể tham khảo được các thông tin về phát huy dân chủ trong quá trình ra quyết định cũng như quá trình tự kiểm tra việc ban hành quyết định quản lý nhà nước, trong đó có quyết định quy phạm của CP. Bên