1. Tính cấp thiết của đề tài
Phương thức lãnh đạo (PTLĐ) của Đảng có vai trò đặc biệt quan trọng đối
với chất lượng, hiệu quả lãnh đạo thực hiện đường lối, chủ trương, nghị quyết của
Đảng và thắng lợi của cách mạng. Thực tiễn cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo
của Đảng gần 90 năm qua đã chứng minh rằng, khi đã có đường lối, chủ trương,
chính sách đúng đắn, có tổ chức, bộ máy, cán bộ có chất lượng, nhưng không tạo
lập được PTLĐ phù hợp thì chất lượng, hiệu quả lãnh đạo sẽ thấp, thậm chí không
có hiệu quả. Tính đúng đắn, sự phù hợp của PTLĐ của Đảng phụ thuộc vào nhiều
yếu tố, trong đó có khả năng nhận thức và sự vận dụng đúng đắn, sáng tạo những
phương pháp, cách thức lãnh đạo của Đảng đối với mỗi nhiệm vụ và ở từng thời kỳ.
Bởi vậy, trong quá trình lãnh đạo cách mạng, nhất là ở những thời điểm có tính
bước ngoặt, khi chuyển giao giai đoạn cách mạng, hoặc khi lãnh đạo thực hiện
những nhiệm vụ mới, trong những điều kiện và hoàn cảnh mới, Đảng không thể
sử dụng rập khuôn, máy móc PTLĐ của “ngày hôm qua”, mà phải đổi mới, cải
tiến, hoàn thiện các phương pháp, cách thức lãnh đạo của mình. Do đó, đổi mới
PTLĐ của Đảng là một tất yếu khách quan đối với mỗi nhiệm vụ, mỗi đối tượng
lãnh đạo trong mỗi thời kỳ, mỗi giai đoạn cách mạng khác nhau. Văn kiện Đại
hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng nhấn mạnh: “Nâng cao hiệu quả và
tiếp tục thực hiện đổi mới mạnh mẽ phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hệ
thống chính trị” [35, tr. 214]
205 trang |
Chia sẻ: tranhieu.10 | Lượt xem: 961 | Lượt tải: 5
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận án Đổi mới phương thức lãnh đạo của các tỉnh ủy vùng bắc trung bộ đối với công tác thanh niên giai đoạn hiện nay, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH
LÊ THỊ HÀ
§æi míi ph-¬ng thøc l·nh ®¹o
cña c¸c tØnh ñy vïng B¾c Trung Bé
®èi víi c«ng t¸c thanh niªn giai ®o¹n hiÖn nay
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC CHÍNH TRỊ
CHUYÊN NGÀNH: XÂY DỰNG ĐẢNG VÀ CHÍNH QUYỀN NHÀ NƯỚC
HÀ NỘI - 2017
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH
LÊ THỊ HÀ
§æi míi ph-¬ng thøc l·nh ®¹o
cña c¸c tØnh ñy vïng B¾c Trung Bé
®èi víi c«ng t¸c thanh niªn giai ®o¹n hiÖn nay
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC CHÍNH TRỊ
CHUYÊN NGÀNH: XÂY DỰNG ĐẢNG VÀ CHÍNH QUYỀN NHÀ NƯỚC
Mã số: 62 31 02 03
Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS, TS Dương Trung Ý
2. PGS, TS Trương Thị Thông
HÀ NỘI - 2017
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các
tư liệu, số liệu, được sử dụng trong luận án có nguồn gốc rõ ràng, kết
quả nghiên cứu nêu trong Luận án là trung thực.
Hà Nội, ngày 20 tháng 3 năm 2017
TÁC GIẢ LUẬN ÁN
Lê Thị Hà
MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU 1
Chương 1:
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN
ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
7
1.1. Những công trình nghiên cứu trong nước 7
1.2. những công trình nghiên cứu ở nước ngoài 21
1.3. Khái quát kết quả nghiên cứu của các công trình khoa học có liên
quan và những vấn đề luận án sẽ tiếp tục nghiên cứu
27
Chương 2 :
ĐỔI MỚI PHƯƠNG THỨC LÃNH ĐẠO CỦA CÁC
TỈNH ỦY VÙNG BẮC TRUNG BỘ ĐỐI VỚI CÔNG
TÁC THANH NIÊN - NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ
THỰC TIỄN
31
2.1. Các tỉnh và tỉnh ủy vùng bắc trung bộ hiện nay 31
2.2. Công tác thanh niên, phương thức lãnh đạo và đổi mới
phương thức lãnh đạo của các tỉnh ủy vùng bắc trung bộ đối
với công tác thanh niên
42
2.3. Đổi mới phương thức lãnh đạo của các tỉnh ủy vùng Bắc
Trung Bộ đối với công tác thanh niên - khái niệm, nội dung
và những vấn đề có tính nguyên tắc
56
Chương 3
ĐỔI MỚI PHƯƠNG THỨC LÃNH ĐẠO CỦA CÁC
TỈNH ỦY VÙNG BẮC TRUNG BỘ ĐỐI VỚI CÔNG
TÁC THANH NIÊN - THỰC TRẠNG, NGUYÊN NHÂN
VÀ NHỮNG KINH NGHIỆM
67
3.1. Thực trạng thanh niên và công tác thanh niên ở các tỉnh vùng
Bắc Trung Bộ
67
3.2. Thực trạng đổi mới phương thức lãnh đạo của các tỉnh ủy
vùng bắc trung bộ đối với công tác thanh niên
79
3.3. Nguyên nhân và những kinh nghiệm đổi mới phương thức
lãnh đạo của các tỉnh ủy vùng bắc trung bộ đối với công tác
thanh niên
104
Chương 4
PHƯƠNG HƯỚNG VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP CHỦ
YẾUTIẾP TỤC ĐỔI MỚI PHƯƠNG THỨC LÃNH ĐẠO
CỦA CÁC TỈNH ỦY VÙNG BẮC TRUNG BỘ ĐỐI VỚI
CÔNG TÁC THANH NIÊN ĐẾN NĂM 2025
115
4.1. Dự báo những yếu tố tác động và phương hướng tiếp tục đổi
mới phương thức lãnh đạo của các tỉnh ủy vùng bắc trung bộ
đối với công tác thanh niên giai đoạn hiện nay
115
4.2. Những giải pháp chủ yếu tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo
của các tỉnh ủy vùng bắc trung bộ đối với công tác thanh niên
giai đoạn hiện nay
123
KẾT LUẬN 154
CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ
ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
156
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 158
PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN
BCH
BTV
BTB
CNH, HĐH
: Ban Chấp hành
: Ban Thường vụ
: Bắc Trung Bộ
: Công nghiệp hóa, hiện đại hóa
CNXH
CTTN
CT- XH
: Chủ nghĩa xã hội
: Công tác thanh niên
: Chính trị - xã hội
HĐND : Hội đồng nhân dân
HTCT
KT- XH
LHTN
: Hệ thống chính trị
: Kinh tế - xã hội
: Liên hiệp thanh niên
MTTQ
NXB
: Mặt trận Tổ quốc
: Nhà xuất bản
PTLĐ
TNCS
: Phương thức lãnh đạo
: Thanh niên cộng sản
UBND : Ủy ban nhân dân
XHCN : Xã hội chủ nghĩa
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Phương thức lãnh đạo (PTLĐ) của Đảng có vai trò đặc biệt quan trọng đối
với chất lượng, hiệu quả lãnh đạo thực hiện đường lối, chủ trương, nghị quyết của
Đảng và thắng lợi của cách mạng. Thực tiễn cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo
của Đảng gần 90 năm qua đã chứng minh rằng, khi đã có đường lối, chủ trương,
chính sách đúng đắn, có tổ chức, bộ máy, cán bộ có chất lượng, nhưng không tạo
lập được PTLĐ phù hợp thì chất lượng, hiệu quả lãnh đạo sẽ thấp, thậm chí không
có hiệu quả. Tính đúng đắn, sự phù hợp của PTLĐ của Đảng phụ thuộc vào nhiều
yếu tố, trong đó có khả năng nhận thức và sự vận dụng đúng đắn, sáng tạo những
phương pháp, cách thức lãnh đạo của Đảng đối với mỗi nhiệm vụ và ở từng thời kỳ.
Bởi vậy, trong quá trình lãnh đạo cách mạng, nhất là ở những thời điểm có tính
bước ngoặt, khi chuyển giao giai đoạn cách mạng, hoặc khi lãnh đạo thực hiện
những nhiệm vụ mới, trong những điều kiện và hoàn cảnh mới, Đảng không thể
sử dụng rập khuôn, máy móc PTLĐ của “ngày hôm qua”, mà phải đổi mới, cải
tiến, hoàn thiện các phương pháp, cách thức lãnh đạo của mình. Do đó, đổi mới
PTLĐ của Đảng là một tất yếu khách quan đối với mỗi nhiệm vụ, mỗi đối tượng
lãnh đạo trong mỗi thời kỳ, mỗi giai đoạn cách mạng khác nhau. Văn kiện Đại
hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng nhấn mạnh: “Nâng cao hiệu quả và
tiếp tục thực hiện đổi mới mạnh mẽ phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hệ
thống chính trị” [35, tr. 214].
Hiện nay, Việt Nam đang trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH với mục tiêu
phát triển kinh tế nhanh, bền vững, tiếp tục xây dựng nền tảng để sớm đưa đất nước
cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại. Để thực hiện được mục
tiêu đó, thì việc xây dựng và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao là vô cùng
cần thiết. Trong công cuộc đổi mới đất nước, thanh niên chính là nguồn nhân lực dồi
dào, có mặt ở khắp các địa phương, các ngành, nghề trong cả nước. Thanh niên có
2
vai trò vô cùng to lớn đối với thắng lợi công cuộc đổi mới, song họ cũng chịu tác
động nhiều chiều từ những biến đổi của tình hình trong nước và thế giới. Thực tế
đó đặt công tác thanh niên (CTTN) của Đảng trước yêu cầu, nhiệm vụ và những
thách thức mới. Để thanh niên tiếp tục xứng đáng với sự tin cậy của Đảng và
nhân dân, phát huy vai trò xung kích của thanh niên, xây dựng thanh niên thành
nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hội đòi hỏi
Đảng phải đổi mới mạnh mẽ sự lãnh đạo đối với thanh niên và CTTN mà nhất
đổi mới PTLĐ của Đảng đối với CTTN ở những vùng đất có nhiều tiềm năng,
thế mạnh và thanh niên chiếm phần đông dân số và lực lượng lao động như ở các
tỉnh vùng Bắc Trung Bộ (BTB).
BTB gồm 6 tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị,
Thừa Thiên - Huế. Đây là "vùng đất thép" của Tổ quốc, là địa bàn có tầm quan
trọng đặc biệt đối với sự ổn định và phát triển của cả nước. Để khai thác và phát
huy tốt tiềm năng, thế mạnh của vùng, thực hiện thắng lợi sự nghiệp CNH, HĐH
phải phát huy mạnh mẽ nguồn nhân lực, nhất là thanh niên - lực lượng chiếm hơn
30% dân số và 55% lực lượng lao động, các tỉnh ủy vùng BTB đã coi trọng đổi mới
sự lãnh đạo nhất là đổi mới PTLĐ đối với CTTN. Do đó, tình hình thanh niên đã có
những chuyển biến mạnh mẽ, tích cực, CTTN đã góp phần xây dựng được thế hệ
thanh niên thời kỳ mới có đạo đức, nhân cách, tri thức, sức khỏe, tư duy năng động
và hành động sáng tạo; mong muốn được tin tưởng, được cống hiến cho đất nước.
Các tỉnh uỷ đã lãnh đạo HTCT và toàn xã hội thực hiện tốt hơn CTTN. Ủy ban
nhân dân (UBND) tỉnh đã xây dựng và ban hành Chiến lược phát triển thanh niên
và nhiều chính sách về CTTN, tạo điều kiện, cơ hội cho thanh niên rèn luyện, cống
hiến, trưởng thành. Công tác đoàn và phong trào thanh niên từng bước phát triển,
mặt trận đoàn kết, tập hợp thanh niên được mở rộng; số thanh niên trở thành đoàn
viên, đảng viên ngày càng tăng. Vai trò của MTTQ, các đoàn thể, gia đình, nhà
trường và xã hội đối với thanh niên, CTTN đã có chuyển biến tích cực.
Tuy nhiên, tình hình thanh niên cũng đang diễn biến hết sức phức tạp, một
bộ phận thanh niên sống thiếu lý tưởng, giảm sút niềm tin, ít quan tâm đến tình
3
hình đất nước. Học vấn của một bộ phận thanh niên, nhất là thanh niên nông
thôn, dân tộc thiểu số còn thấp; nhiều thanh niên thiếu kiến thức và kỹ năng
trong hội nhập quốc tế. Tính độc lập, chủ động, sáng tạo, năng lực thực hành sau
đào tạo của thanh niên còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu CNH, HĐH.
Tình trạng tội phạm và tệ nạn xã hội trong thanh niên đang gia tăng và diễn biến
ngày càng phức tạp.
Một số cấp ủy đảng chưa quan tâm đúng mức lãnh đạo CTTN; việc đôn đốc,
kiểm tra, đánh giá, rút kinh nghiệm thực hiện các chủ trương, nghị quyết của Đảng
về CTTN không thường xuyên, kịp thời; công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng và
sử dụng cán bộ trẻ chưa thực sự được coi trọng; chưa làm tốt công tác phát triển
đảng trong thanh niên. Chính quyền chậm thể chế hoá và triển khai thực hiện các
chủ trương, nghị quyết của Đảng về CTTN; thiếu những chính sách nhất quán, đồng
bộ, lâu dài đối với thanh niên; chưa có chính sách cụ thể để bồi dưỡng, đào tạo, sử
dụng tài năng trẻ; việc thực hiện Chiến lược phát triển thanh niên còn hạn chế. Việc
đổi mới nội dung và phương thức hoạt động của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh và Hội
LHTN chưa theo kịp sự phát triển của tình hình thanh niên; khả năng chi phối và
ảnh hưởng của Đoàn, Hội trong thanh niên chưa sâu rộng, tỉ lệ tập hợp thanh niên
chưa cao; tính tiền phong, gương mẫu của cán bộ đoàn, hội và đoàn viên, hội viên
chưa cao. MTTQ và các đoàn thể nhiều nơi chưa phối hợp chặt chẽ, chưa tạo được
sức mạnh tổng hợp trong CTTN.
Như vậy, những thành tựu to lớn đã đạt được trong thực hiện đường lối đổi
mới của Đảng đang tạo ra môi trường mới để thanh niên phát triển tài năng, cống
hiến cho xã hội, từng bước cải thiện đời sống. Bối cảnh trong nước và quốc tế
cùng với những chuyển động không ngừng của tình hình thanh niên và CTTN
của các tỉnh BTB tất yếu đòi hỏi sự đổi mới không ngừng cả về lý luận cũng như
phương pháp tiếp cận thực tiễn; đổi mới mạnh mẽ PTLĐ của các tỉnh ủy đối với
CTTN trong tình hình mới, góp phần quan trọng trong công tác vận động, tập
hợp và đoàn kết thanh niên thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ do Đảng, Nhà nước
và nhân dân giao phó.
4
Xuất phát từ thực tiễn nêu trên, việc lựa chọn và thực hiện đề tài “Đổi mới
phương thức lãnh đạo của các tỉnh ủy vùng Bắc Trung Bộ đối với công tác thanh
niên giai đoạn hiện nay” có tính cấp thiết cả về lý luận và thực tiễn.
2. Mục đích, nhiệm vụ của luận án
2.1. Mục đích
Trên cơ sở làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến đề tài;
đánh giá đúng thực trạng, luận án đề xuất phương hướng và các giải pháp chủ yếu
tiếp tục đổi mới PTLĐ của các tỉnh ủy vùng BTB đối với CTTN.
2.2. Nhiệm vụ
- Tổng quan các công trình khoa học tiêu biểu trong nước và nước ngoài liên
quan trực tiếp đến đề tài luận án; chỉ ra những kết quả, xác định những vấn đề luận
án kế thừa và tiếp tục nghiên cứu, làm rõ.
- Làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn về đổi mới PTLĐ của các tỉnh ủy
vùng BTB đối với CTTN trong giai đoạn hiện nay, gồm: đặc điểm địa lý tự nhiên,
kinh tế, văn hóa, xã hội ở các tỉnh BTB; khái niệm thanh niên, CTTN; khái niệm PTLĐ
và đổi mới PTLĐ của các tỉnh ủy vùng BTB đối với CTTN; nêu rõ những vấn đề có
tính nguyên tắc trong đổi mới PTLĐ của các tỉnh ủy vùng BTB đối với CTTN.
- Khảo sát, đánh giá đúng thực trạng đổi mới PTLĐ của các tỉnh ủy vùng
BTB đối với CTTN từ năm 2008 (từ khi có Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 25-7-
2008 về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy
mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hóa”) đến năm 2015; chỉ ra ưu, khuyết điểm, kết
quả, nguyên nhân của thực trạng và rút ra một số kinh nghiệm từ thực tiễn; đồng
thời, xác định những vấn đề có tính nguyên tắc trong đổi mới PTLĐ của các tỉnh ủy
vùng BTB đối với CTTN.
- Đề xuất phương hướng và những giải pháp chủ yếu, khả thi nhằm tiếp tục
đổi mới PTLĐ của các tỉnh ủy vùng BTB đối với CTTN đến năm 2025.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận án là đổi mới PTLĐ của các tỉnh ủy vùng BTB
đối với CTTN trong giai đoạn hiện nay.
5
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Nội dung: Đổi mới PTLĐ của các tỉnh ủy vùng BTB đối với CTTN.
- Thời gian khảo sát: Luận án tập trung nghiên cứu thực trạng PTLĐ và quá
trình đổi mới PTLĐ của các tỉnh ủy vùng BTB đối với CTTN trong từ năm 2008
đến năm 2015, phương hướng, giải pháp đề xuất có giá trị đến năm 2025.
- Không gian: Vùng BTB (gồm 6 tỉnh: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh,
Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên - Huế).
4. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu
4.1. Cơ sở lý luận và thực tiễn
- Luận án được thực hiện trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm, đường lối của Đảng về thanh niên, CTTN và
PTLĐ của Đảng đối với các tổ chức CT- XH; chính sách của Nhà nước về thanh niên
và CTTN;
- Cơ sở thực tiễn của luận án là tình hình thanh niên và CTTN, thực trạng đổi
mới PTLĐ của các tỉnh ủy các tỉnh BTB đối với CTTN giai đoạn hiện nay.
4.2. Phương pháp nghiên cứu
Luận án được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa Mác-Lê nin,
đồng thời sử dụng các phương pháp chuyên ngành: lịch sử - lôgic, phân tích - tổng hợp,
điều tra xã hội học, phỏng vấn sâu, thống kê, so sánh, phương pháp chuyên gia...
5. Đóng góp mới về khoa học của luận án
- Khái niệm đổi mới PTLĐ của tỉnh ủy vùng BTB đối với CTTN và những
yêu cầu đổi mới PTLĐ của tỉnh ủy vùng BTB đối với CTTN.
- Một số kinh nghiệm về đổi mới PTLĐ của các tỉnh ủy vùng BTB đối với
CTTN từ năm 2008 đến nay.
- Hai nhóm giải pháp tiếp tục đổi mới PTLĐ của các tỉnh ủy vùng BTB
đối với CTTN đến năm 2025:
Một là, xây dựng đội ngũ cán bộ đoàn thực sự là “thủ lĩnh” của thanh niên
Hai là, khắc phục tình trạng “hành chính hóa” trong tổ chức và hoạt động
của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh.
6
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án
6.1. Ý nghĩa lý luận
- Kết quả nghiên cứu của luận án bổ sung và làm sáng rõ thêm những vấn đề
lý luận về PTLĐ và đổi mới PTLĐ của Đảng đối với các lĩnh vực đời sống xã hội.
- Luận án cung cấp thêm những luận cứ khoa học cho các tỉnh ủy nghiên
cứu, tham khảo phục vụ cho hoạt động lãnh đạo của các tỉnh ủy nói chung và quá
trình đổi mới PTLĐ của tỉnh ủy đối với CTTN nói riêng.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn của luận án
Luận án có thể dùng làm tài liệu tham khảo phục vụ công tác nghiên cứu
khoa học, giảng dạy và học tập ở các trường chính trị tỉnh, thành phố và ở Học viện
Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh.
7. Kết cấu của luận án
Luận án gồm phần mở đầu, 4 chương, 11 tiết, kết luận, danh mục công trình
khoa học của tác giả đã công bố liên quan đến đề tài luận án, danh mục tài liệu tham
khảo và phụ lục.
7
Chương 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN
ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
Trong thời gian gần đây, vấn đề đảng cầm quyền, vai trò của lãnh đạo của
Đảng, đổi mới, chỉnh đốn Đảng mà đặc biệt là đổi mới PTLĐ của Đảng, tăng cường
sự lãnh đạo của đảng đối với thanh niên và CTTN giành được sự quan tâm của giới
nghiên cứu khoa học trong và ngoài nước với những phương diện, mức độ và mục
tiêu khác nhau. Trên cơ sở tham khảo cách tiếp cận, phương pháp nghiên cứu và kết
quả của các công trình khoa học có liên quan đến vấn đề đổi mới PTLĐ của các tỉnh
ủy vùng BTB đối với CTTN giai đoạn hiện nay, tác giả xác định nội dung mà luận
án cần tập trung nghiên cứu.
1.1. CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU TRONG NƯỚC
1.1.1. Các công trình nghiên cứu về phương thức lãnh đạo và đổi mới
phương thức lãnh đạo của Đảng
1.1.1.1. Đề tài khoa học
- Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với các cơ quan báo chí ở
nước ta hiện nay, do Ngô Mạnh Hà làm chủ nhiệm [44]. Từ việc đánh giá thực
trạng báo chí và PTLĐ của Đảng đối với các cơ quan báo chí nước ta trong thời
gian qua, các tác giả đề xuất phương hướng, giải pháp chủ yếu đổi mới PTLĐ
của Đảng đối với các cơ quan báo chí. Những giải pháp đổi mới PTLĐ của Đảng
đối với báo chí được đề cập sâu cần được tập trung thực hiện có hiệu quả là tiếp
tục đổi mới việc ra nghị quyết lãnh đạo của Đảng về hoạt động của các cơ quan
báo chí; tăng cường, nâng cao chất lượng, hiệu quả đội ngũ cán bộ làm công tác
báo chí; nâng cao chất lượng công tác kiểm tra, giám sát của Đảng đối với hoạt
động của các cơ quan báo chí.
- Phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước trong điều kiện xây dựng
Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân do Phạm Ngọc
Quang làm chủ nhiệm [84]. Các nhà khoa học đã luận chứng rõ hơn các vấn đề lý
8
luận về Đảng Cộng sản cầm quyền; PTLĐ của Đảng và các yếu tố liên quan. Nhóm
tác giả đã nêu lên mối quan hệ của nội dung lãnh đạo và PTLĐ. Để thực hiện đúng
và có hiệu quả nội dung lãnh đạo của Đảng, đòi hỏi phải có PTLĐ phù hợp để tác
động đến đối tượng. Khi nội dung lãnh đạo thay đổi, PTLĐ cũng thay đổi theo.
Theo các tác giả, PTLĐ cũng bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố chủ quan và khách
quan như: tổ chức bộ máy của Đảng và cơ chế vận hành, mối quan hệ, tác động qua
lại giữa các bộ phận trong tổ chức bộ máy của Đảng; tổ chức bộ máy của Nhà nước,
nguyên tắc phân công và phối hợp giữa các cơ quan quyền lực nhà nước; cơ chế tổ
chức bộ máy và mối quan hệ của các tổ chức đó, bộ máy của Đảng với các tổ chức
CT - XH, trình độ đội ngũ cán bộ của Đảng, đạo đức và phong cách của những
người lãnh đạo chủ chốt của Đảng; bối cảnh KT - XH trong nước và thế giới; nhận
thức chính trị của quần chúng; trình độ phát triển của khoa học, công nghệ và khả
năng sử dụng chúng để khoa học hóa, hiện đại hóa PTLĐ. Đây chính là những nội
dung có giá trị tham khảo tốt khi nghiên cứu sinh luận giải những yếu tố tác động
tới đổi mới PTLĐ của các tỉnh ủy BTB đối với CTTN.
- Đảng Cộng sản cầm quyền - nội dung và phương thức cầm quyền của
Đảng, do Nguyễn Văn Huyên làm chủ nhiệm [54].
Từ việc phân tích những nội dung và phương thức cầm quyền của Đảng,
nhóm tác giả đã chỉ rõ: Vấn đề mang tính nguyên tắc là đổi mới phương thức
cầm quyền của Đảng để trong điều kiện một đảng duy nhất cầm quyền mà
không trở thành chuyên quyền, độc đoán. Điều này đòi hỏi phương thức cầm
quyền phải được đổi mới để đáp ứng tính đặc thù của điều kiện một đảng duy
nhất cầm quyền.
Trong nghiên cứu đổi mới PTLĐ của các tỉnh ủy vùng BTB đối với CTTN
có thể tham khảo những kết quả nghiên cứu của đề tài đó là trên một số khía cạnh:
Một là, quan điểm của Hồ Chí Minh về PTLĐ của Đảng và xây dựng một
đảng cầm quyền trong sạch, vững mạnh.
Hai là, tính tất yếu của việc đổi mới phương thức cầm quyền để đáp ứng tính
đặc thù của điều kiện một đảng duy nhất cầm quyền.
9
Ba là, để có thể tiếp tục giữ vững vai trò lãnh đạo trong điều kiện mới, đòi
hỏi Đảng ta phải đáp ứng những yêu cầu mới: Tiếp tục nâng cao tính chính đáng
của việc cầm quyền; đẩy mạnh thực hành dân chủ một cách rộng rãi; đảng lãnh đạo
trên cơ sở “thượng tôn pháp luật”.
- Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước, Mặt trận Tổ
quốc và các tổ chức chính trị - xã hội trong điều kiện mới do Trần Khắc Việt làm
chủ nhiệm [130]. Đề tài khoa học cấp Nhà nước thuộc Chương trình Khoa học xã hội
và công nghệ trọng điểm cấp Nhà nước “Nghiên cứu khoa học lý luận chính trị giai
đoạn 2011-2015”, Học viện Xây dựng Đảng (nay là Viện Xây dựng Đảng) thuộc Học
viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh (nay là Học viện Chính trị quốc
gia Hồ Chí Minh) tổ chức chủ trì. Sau khi đề tài được nghiệm thu nhóm tác giả đã
xuất bản thành sách do PGS, TS Trần Khắc Việt, PGS, TS Nguyễn Văn Giang, TS
Phạm Tất Thắng đồng chủ biên. Đây là tài liệu tham khảo có ý nghĩa quan trọng cho
nghiên cứu sinh và là những gợi mở quan trọng, có tính định hướng. Trong nghiên
cứu đổi mới PTLĐ của các tỉnh ủy vùng BTB đối với CTTN có thể tham khảo những
kết quả nghiên cứu của đề tài ở một số nội dung sau:
Thứ nhất, các quan niệm, khái niệm, nội dung, yêu cầu, nguyên tắc và những
nhân tố quy định, chi phối việc đổi mới PTLĐ của Đảng đối với Nhà nước, MTTQ
và các tổ chức CT - XH.
Thứ hai, quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh,
quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về PTLĐ của Đảng Cộng sản