Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một trong những chính sách an sinh xã hội
cơ bản trong hệ thống chính sách xã hội của mỗi quốc gia, nhằm góp phần
ñảm bảo ñời sống cho người lao ñộng và gia ñình họ trong các trường hợp ốm
ñau, thai sản, tai nạn lao ñộng, bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp, tuổi già, chết.
Có thể nói BHXH là bộ phận cấu thành quan trọng nhất của hệ thống an sinh
xã hội, có vai trò quan trọng trong việc làm cho xãhội công bằng, ổn ñịnh và
phát triển bền vững. Mặt khác, chính sách BHXH là chính sách hướng vào
phát triển con người, ñáp ứng mục tiêu phát triển con người trong thời kỳ ñẩy
mạnh công nghiệp hoá, hiện ñại hoá và hội nhập quốctế ở nước ta.
Chế ñộ tai nạn lao ñộng (TNLð), bệnh nghề nghiệp (BNN) là một trong
những chế ñộ BHXH ra ñời sớm nhất trong lịch sử phát triển của BHXH, có
vai trò quan trọng trong việc ñảm bảo ñời sống cho người lao ñộng sau khi bị
rủi ro do nghề nghiệp.
Trong bối cảnh nền kinh tế nước ta ñang ñẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu
kinh tế từ nông nghiệp sang công nghiệp và dịch vụ,cùng với sự phát triển
của ngành công nghiệp thì số vụ tai nạn lao ñộng (TNLð), bệnh nghề nghiệp
(BNN) cũng tăng nhanh qua các năm. TNLð, BNN gây ranhững tổn thất lớn
lao về người và của cho các cá nhân, gia ñình và toàn xã hội. ðối với người
lao ñộng và thân nhân của họ là những mất mát về sức khoẻ, giảm sút thu
nhập và nỗi ñau về tinh thần. ðối với người sử dụnglao ñộng là các thiệt hại
về tài sản, ñình trệ sản xuất, chi phí bồi thường cho người lao ñộng, uy tín.
Do ñó, việc thực hiện chế ñộ TNLð, BNN ñóng vai tròquan trọng trong việc
giúp người lao ñộng và người sử dụng lao ñộng ngăn ngừa rủi ro và khắc
phục khó khăn khi xảy ra TNLð, BNN.
166 trang |
Chia sẻ: oanh_nt | Lượt xem: 1925 | Lượt tải: 4
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận án Hoàn thiện chế độ bảo hiểm xã hội tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp ở Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
BéBé gi¸ogi¸o dôcdôc vµvµ ®µo®µo t¹ot¹o
Tr−êng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©nTr−êng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n Tr−êng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n
hoµnghoµng bÝchbÝch hånghång
hoµn thiÖn chÕ ®é b¶o hiÓm x· héi
tai n¹n lao ®éng vµ bÖnh nghÒ nghiÖp
ë viÖt nam
Chuyªn ng nh:Chuyªn ng nh: kINHkINH TÕTÕ hächäc (b¶o(b¶o hiÓm)hiÓm)
M sè: M sè: 62.31.03.0162.31.03.01
LUËNLUËN ¸N¸N TIÕNTIÕN SüSü KINHKINH TÕTÕ
Ng−êi h−íng dÉn khoa häc:
1.1. PGS.TSPGS.TS m¹cm¹c v¨nv¨n tiÕntiÕn
2.2. ts.ts. ph¹mph¹m thÞthÞ ®Þnh®Þnh
HµHµ NéiNéi ---- 20112011
i
L I CAM ðOAN
Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên c u c a riêng tôi.
Các s li u s d ng trong lu n án là trung th c, có ngu n g c rõ
ràng. Các k t qu nghiên c u chưa ñư c ai công b trong các
công trình khoa h c.
Ký tên
Hoàng Bích H ng
ii
L I C M ƠN
Sau m t th i gian h c t p và nghiên c u t i Trư ng ð i h c Kinh t
qu c dân, ñ n nay tôi ñã hoàn thành b n lu n án t t nghi p. ð có ñư c k t
qu ñó, trư c h t tôi vô cùng cám ơn PGS.TS M c Văn Ti n và TS Nguy n
Th ð nh, hai th y cô ñã giúp ñ tôi r t nhi u trong quá trình l a ch n ñ tài,
xác ñ nh hư ng nghiên c u, hoàn thi n lu n án.
Tôi xin chân thành cám ơn các thày cô giáo c a Vi n ñào t o Sau ñ i
h c, Khoa B o hi m – Trư ng ð i h c Kinh t qu c dân, các quý cơ quan:
B o hi m xã h i Vi t Nam, V B o hi m xã h i, C c An toàn lao ñ ng – B
Lð, TB&XH, C c Y t d phòng và Môi trư ng B Y t …, các ñ ng
nghi p, b n bè, gia ñình ñã giúp ñ tôi trong quá trình hoàn thành lu n án.
Lu n án là công trình nghiên c u công phu, nghiêm túc, khoa h c c a
b n thân, nhưng do kh năng có h n nên khó tránh kh i nh ng khi m khuy t
nh t ñ nh. Tôi r t mong s ñóng góp nhi t tình c a các th y cô, ñ c gi quan
tâm ñ n v n ñ này ñ lu n án c a tôi hoàn thi n hơn n a.
Tôi xin chân thành c m ơn!
iii
M C L C
L I CAM ðOAN ..............................................................................................i
L I C M ƠN ...................................................................................................ii
M C L C ....................................................................................................... iii
DANH M C CÁC CH VI T T T ..............................................................v
DANH M C CÁC B NG S LI U .............................................................vi
PH N M ð U ...............................................................................................1
CHƯƠNG 1: M T S V N ð CHUNG V B O HI M XÃ H I
VÀ CH ð B O HI M XÃ H I TAI N N LAO
ð NG VÀ B NH NGH NGHI P .....................................9
1.1. KHÁI QUÁT CHUNG V B O HI M XÃ H I .........................................9
1.1.1. Khái ni m và vai trò c a b o hi m xã h i ..............................................9
1.1.2. N i dung cơ b n c a b o hi m xã h i...................................................16
1.2. CH ð B O HI M XÃ H I TAI N N LAO ð NG, B NH NGH NGHI P .. 22
1.2.1. Khái ni m tai n n lao ñ ng, b nh ngh nghi p.....................................22
1.2.2. Khái ni m và vai trò c a ch ñ b o hi m xã h i tai n n lao ñ ng,
b nh ngh nghi p ..................................................................................27
1.2.3. ð c ñi m c a ch ñ tai n n lao ñ ng, b nh ngh nghi p....................31
1.2.4. N i dung c a ch ñ tai n n lao ñ ng, b nh ngh nghi p ....................34
1.2.5. Ch tiêu th ng kê cơ b n v ch ñ tai n n lao ñ ng, b nh ngh nghi p ... 40
1.3. CƠ S HOÀN THI N CH ð B O HI M XÃ H I TAI N N LAO
ð NG, B NH NGH NGHI P ...............................................................43
1.3.1. Quy lu t th ng kê s l n .......................................................................43
1.3.2. Nhu c u c a ngư i lao ñ ng .................................................................44
1.3.3. Kh năng ñóng góp c a các bên tham gia ............................................44
1.3.4. ði u ki n kinh t xã h i.......................................................................46
1.3.5. N i dung ch ñ và t ch c th c hi n ch ñ TNLð, BNN hi n hành ..... 47
1.4. CH ð TAI N N LAO ð NG, B NH NGH NGHI P M T S
NƯ C TRÊN THÉ GI I VÀ KINH NGHI M CHO VI T NAM ..............48
1.4.1. Ch ñ tai n n lao ñ ng, b nh ngh nghi p m t s nư c trên th gi i ... 48
1.4.2. Bài h c kinh nghi m cho Vi t Nam......................................................58
K T LU N CHƯƠNG 1 ...............................................................................60
CHƯƠNG 2: TH C TR NG V CH ð B O HI M XÃ H I TAI
N N LAO ð NG, B NH NGH NGHI P VI T NAM ..61
iv
2.1. SƠ LƯ C QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRI N C A CH
ð B O HI M XÃ H I TAI N N LAO ð NG, B NH NGH NGHI P
VI T NAM ..........................................................................................61
2.2. TÌNH HÌNH TAI N N LAO ð NG, B NH NGH NGHI P VÀ CH
ð ð I V I NGƯ I B TAI N N LAO ð NG, B NH NGH NGHI P ..64
2.2.1. Tình hình tai n n lao ñ ng, b nh ngh nghi p......................................64
2.2.2. Ch ñ ñ i v i ngư i b tai n n lao ñ ng, b nh ngh nghi p...............67
2.3. TÌNH HÌNH T CH C TH C HI N CH ð TAI N N LAO ð NG,
B NH NGH NGHI P ............................................................................75
2.3.1. Các quy ñ nh v t ch c th c hi n........................................................75
2.3.2. Tình hình tham gia ch ñ tai n n lao ñ ng, b nh ngh nghi p ...........77
2.3.3. Tình hình thu qu tai n n lao ñ ng, b nh ngh nghi p ........................85
2.3.4. Tình hình s d ng qu tai n n lao ñ ng, b nh ngh nghi p.................88
2.4. ðÁNH GIÁ CHUNG V CH ð B O HI M Xà H I TAI N N LAO
ðÔNG, B NH NGH NGHI P .............................................................100
2.4.1. K t qu ñ t ñư c .................................................................................100
2.4.2. H n ch và nguyên nhân .....................................................................102
K T LU N CHƯƠNG 2 .............................................................................111
CHƯƠNG 3: GI I PHÁP HOÀN THI N CH ð TAI N N LAO
ð NG, B NH NGH NGHI P VI T NAM ............................112
3.1. CHI N LƯ C PHÁT TRI N B O HI M XÃ H I VÀ CH ð TAI
N N LAO ð NG, B NH NGH NGHI P VI T NAM .......................112
3.1.1. Quan ñi m xây d ng chi n lư c phát tri n.........................................112
3.1.2. M c tiêu chi n lư c phát tri n b o hi m xã h i và ch ñ tai n n lao
ñ ng, b nh ngh nghi p ñ n năm 2020 ..............................................113
3.2. QUAN ðI M HOÀN THI N CH ð B O HI M XÃ H I TAI N N
LAO ð NG, B NH NGH NGHI P .....................................................117
3.3. GI I PHÁP HOÀN THI N CH ð B O HI M XÃ H I TAI N N
LAO ð NG, B NH NGH NGHI P VI T NAM ...............................120
3.3.1. Hoàn thi n n i dung ch ñ ñ i v i ngư i b tai n n lao ñ ng, b nh
ngh nghi p.........................................................................................120
3.3.2. Hoàn thi n công tác t ch c th c hi n ch ñ b o hi m xã h i tai
n n lao ñ ng, b nh ngh nghi p .........................................................128
K T LU N CHƯƠNG 3 .............................................................................149
K T LU N ...................................................................................................150
DANH M C CÔNG TRÌNH KHOA H C ...............................................153
TÀI LI U THAM KH O ...........................................................................154
PH L C ......................................................................................................159
v
DANH M C CÁC CH VI T T T
BHXH B o hi m xã h i
BHXHVN B o hi m xã h i Vi t Nam
BHYT B o hi m y t
BNN B nh ngh nghi p
DNNN Doanh nghi p nhà nư c
GDP T ng s n ph m qu c n i
HCSN Hành chính s nghi p
ILO T ch c Lao ñ ng qu c t
Lð, TB&XH