Luận án Hoàn thiện quản lý điểm du lịch tại Thủ đô Viêng Chăn, nước cộng hòa dân chủ nhân dân Lào

ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ Manivanh LOBRIAYAO HOÀN THIỆN QUẢN LÝ ĐIỂM DU LỊCH TẠI THỦ ĐÔ VIÊNG CHĂN, NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO Ngành : Quản trị kinh doanh Mã số : 9340101 LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. BÙI DŨNG THỂ HUẾ, 2022 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập của tôi. Các số liệu, kết quả nghiên cứu, điều tra nêu trong luận án là trung thực. Kết luận khoa học của luận án chưa từng được ai công bố trong các công trình khác. Tác giả luận án Manivanh LOBRIAYAO ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận án này, tôi đã nhận được sự giúp đỡ quý báu của các cơ quan, các cấp lãnh đạo và các cá nhân. Tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn tới tất cả các tập thể và cá nhân liên quan đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận án. Trước hết, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến Ban Giám đốc Đại học Huế, Ban Đào tạo công tác sinh viên - Đại học Huế, lãnh đạo Trường Đại học Kinh tế - Đại học Huế đã hỗ trợ, tạo điều kiện tốt nhất cho tôi trong quá trình thực hiện luận án. Tôi xin chân thành cảm ơn đến Phòng Đào tạo, Khoa Quản trị kinh doanh, các phòng ban chức năng và tập thể các nhà khoa học của Trường Đại học Kinh tế đã giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS.Bùi Dũng Thể, đã tận tình giúp đỡ và hướng dẫn tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và thực hiện luận án. Tôi xin chân thành cảm ơn đến lãnh đạo UBND Thủ đô Viêng Chăn, CHDCND Lào, các Sở ban ngành trực thuộc, Ban quản lý các điểm du lịch, các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân đã nhiệt tình đóng góp ý kiến, cung cấp tài liệu và thông tin cần thiết để tôi hoàn thành luận án này. Cuối cùng, tôi xin chân thành bày tỏ lòng cảm ơn sự giúp đỡ, động viên của gia đình, bạn bè và đồng nghiệp trong suốt thời gian qua. Một lần nữa, tôi xin chân thành cảm ơn! Tác giả Luận án Manivanh LOBRIAYAO iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU ASEAN Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á BQLVHL Ban quản lý Vịnh Hạ Long CHXNCN Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam CNH – HĐH Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa CHDCND Cộng hòa dân chủ nhân dân DL Du lịch GDP Tổng thu nhập quốc dân HĐND Hội đồng nhân dân LĐ-TB&XH Lao động – Thương binh và Xã hội MLC Diễn đàn truyền thông hợp tác Mê Công - Lan Thương TT-VH&DL Thông tin – Văn hóa và Du lịch TAT Cơ quan du lịch Thái Lan UBND Uỷ ban nhân dân UNESCO Tổ chức giáo dục, khoa học và văn hóa Liên Hiệp Quốc WTO Tổ chức thương mại thế giới XHCN Xã hội chủ nghĩa iv MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ ii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU ........................................... iii MỤC LỤC ................................................................................................................. iv DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU ......................................................................... viii DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ VÀ HÌNH VẼ .............................................................. x PHẦN I: MỞ ĐẦU .................................................................................................... 1 PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ......................................... 5 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ QUẢN LÝ ĐIỂM DU LỊCH . 5 1.1. Tổng quan các nghiên cứu trong và ngoài nước về các khía cạnh của hoạt động quản lý điểm du lịch .................................................................................................... 5 1.1.1. Các nghiên cứu về xây dựng và tổ chức thực hiện quy hoạch phát triển điểm du lịch ............................................................................................................ 5 1.1.2. Các nghiên cứu về xúc tiến, tuyên truyền, quảng bá các điểm du lịch ......... 7 1.1.3. Các nghiên cứu về quản lý hoạt động kinh doanh tại điểm du lịch .............. 9 1.1.4. Các nghiên cứu về quản lý môi trường tại các điểm du lịch ...................... 11 1.1.5. Các nghiên cứu về bảo tồn và phát triển tài nguyên du lịch ....................... 13 1.2. Khoảng trống nghiên cứu .................................................................................. 15 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ ĐIỂM DU LỊCH ......................................................................................................................... 17 2.1. Các khái niệm về du lịch .................................................................................... 17 2.1.1. Điểm du lịch................................................................................................ 17 2.1.2. Phân loại điểm du lịch ................................................................................ 19 2.1.3. Sản phẩm du lịch......................................................................................... 21 2.1.4. Tài nguyên du lịch ...................................................................................... 21 2.2. Quản lý điểm du lịch .......................................................................................... 22 2.2.1. Khái niệm .................................................................................................... 22 v 2.2.2. Sự cần thiết của quản lý điểm du lịch ......................................................... 23 2.2.3. Đặc điểm của quản lý điểm du lịch ............................................................ 24 2.2.4. Nội dung quản lý điểm du lịch ................................................................... 24 2.2.5. Các nhân tố ảnh hưởng tới quản lý điểm du lịch ........................................ 35 2.3. Kinh nghiệm hoàn thiện quản lý điểm du lịch ................................................... 39 2.3.1. Kinh nghiệm của một số tỉnh/thành của Việt Nam .................................... 39 2.3.2. Kinh nghiệm của một số tỉnh/thành của Thái Lan ...................................... 41 2.3.3. Kinh nghiệm của một số địa phương ở Lào [29] ........................................ 43 2.3.4. Bài học kinh nghiệm cho thủ đô Viêng Chăn ............................................. 46 2.4. Mô hình nghiên cứu đề xuất ............................................................................... 47 2.4.1. Tổng quan các mô hình nghiên cứu về quản lý điểm du lịch ..................... 47 2.4.2. Mô hình nghiên cứu quản lý điểm du lịch thủ đô Viêng Chăn .................. 48 CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................................................. 56 3.1. Thiết kế nghiên cứu ............................................................................................ 56 3.2. Nghiên cứu định tính .......................................................................................... 57 3.2.1. Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp ........................................................ 57 3.2.2. Phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp .......................................................... 57 3.3. Nghiên cứu định lượng ....................................................................................... 60 3.3.1. Kỹ thuật chọn mẫu ...................................................................................... 61 3.3.2. Phương pháp phân tích ............................................................................... 62 Tiểu kết chương 3...................................................................................................... 66 CHƯƠNG 4: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ĐIỂM DU LỊCH Ở THỦ ĐÔ VIÊNG CHĂN, NƯỚC CHDCND LÀO ............................................................................. 67 4.1. Giới thiệu về thủ đô Viêng Chăn ....................................................................... 67 4.1.1. Điều kiện tự nhiên ....................................................................................... 67 4.1.2. Điều kiện kinh tế xã hội .............................................................................. 69 4.1.3. Các loại hình du lịch và chính sách quản lý ............................................... 70 4.1.4. Tình hình du khách ..................................................................................... 77 4.1.5. Doanh thu từ du lịch ................................................................................... 78 vi 4.1.6. Các điểm du lịch ở thủ đô Viêng Chăn ....................................................... 78 4.1.7. Hệ thống quản lý về du lịch ........................................................................ 79 4.2. Tình hình thực hiện quản lý các điểm du lịch ở thủ đô Viêng Chăn ................. 82 4.2.1. Xây dựng và tổ chức thực hiện quy hoạch phát triển điểm du lịch ............ 82 4.2.2. Xúc tiến, tuyên truyền, quảng bá các điểm du lịch ..................................... 86 4.2.3. Quản lý hoạt động kinh doanh tại điểm du lịch .......................................... 89 4.3. Đánh giá của đối tượng khảo sát về quản lý điểm du lịch ............................... 102 4.3.1. Thông tin về đối tượng khảo sát ............................................................... 102 4.3.2. Phân tích nhân tố khám phá (Exploratory Factor Analysis – EFA) ......... 105 4.3.3. Kiểm định độ tin cậy thang đo .................................................................. 108 4.3.4. Kiểm định phân phối chuẩn ...................................................................... 109 4.3.5. Phân tích hồi quy các nhân tố tác động đến đánh giá chung về công tác quản lý điểm du lịch tại thủ đô Viêng Chăn ....................................................... 110 4.3.6. Kiểm định đánh giá của cán bộ về công tác quản lý điểm du lịch ........... 114 4.3.7. Kiểm định One way ANOVA sự khác biệt giữa các nhóm đối tượng khảo sát theo "Nơi làm việc" trong đánh giá về công tác quản lý điểm du lịch .......... 121 4.4. Đánh giá chung thực trạng quản lý điểm du lịch ở Thủ đô Viêng Chăn, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào ............................................................................. 125 4.4.1. Những thành tựu ....................................................................................... 125 4.4.2. Một số hạn chế .......................................................................................... 127 CHƯƠNG 5: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ ĐIỂM DU LỊCH TẠI THỦ ĐÔ VIÊNG CHĂN, NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO130 5.1. Phương hướng và mục tiêu phát triển du lịch thủ đô Viêng Chăn ................... 130 5.1.1. Phương hướng phát triển du lịch thủ đô Viêng Chăn ............................... 130 5.1.2. Mục tiêu .................................................................................................... 131 5.2. Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý đối với điểm du lịch tại Thủ đô Viêng Chăn ......................................................................................................... 131 5.2.1 Đẩy mạnh công tác xây dựng và tổ chức thực hiện quy hoạch phát triển du lịch, đầu tư có trọng điểm và thu hút đầu tư phát triển du lịch ........................... 131 vii 5.2.2 Chú trọng công tác quảng bá, xúc tiến du lịch, tạo lập gắn kết vùng, miền, quốc gia trong hoạt động du lịch ........................................................................ 133 5.2.3 Tăng cường công tác quản lý môi trường du lịch và vệ sinh môi trường tại điểm du lịch ở Viêng Chăn ................................................................................. 134 5.2.4 Tăng cường quản lý hoạt động kinh doanh điểm du lịch .......................... 137 5.2.5. Tăng cường chính sách bảo tồn và phát triển tài nguyên du lịch ............. 138 PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ........................................................... 141 1. Kết luận ............................................................................................................... 141 2. Đóng góp và hạn chế của nghiên cứu ................................................................. 142 3. Kiến nghị ............................................................................................................. 143 TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 145 PHỤ LỤC ............................................................................................................... 151 viii DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1. Các giả thuyết thống kê ....................................................................... 51 Bảng 4.1. Tình hình khách du lịch đến Viêng Chăn giai đoạn 2014-2018 ......... 77 Bảng 4.2. Tổng thu từ du lịch của Viêng Chăn giai đoạn 2014-2018 ................. 78 Bảng 4.3. Điểm du lịch ở thủ đô Viêng Chăn ..................................................... 78 Bảng 4.4: Trình độ chuyên môn của cán bộ quản lý du lịch ............................... 85 Bảng 4.5. Tổng hợp nguồn vốn bố trí cho hoạt động lập quy hoạch và xây dựng kết cấu hạ tầng về du lịch tại thủ đô Viêng Chăn giai đoạn 2016 - 2018 ............................................................................................................. 86 Bảng 4.6. Tình hình hoạt động xúc tiến, hợp tác liên kết vùng, miền, hợp tác quốc tế về du lịch tại thủ đô Viêng chăn giai đoạn 2016 - 2018 ......... 88 Bảng 4.7: Nguồn vốn dự kiến phân bổ cho các chương trình quảng bá xúc tiến du lịch tại thủ đô Viêng Chăn đến năm 2030 ...................................... 88 Bảng 4.8: Tình hình vi phạm quy định kinh doanh du lịch ................................. 90 Bảng 4.9: Thành phần điển hình của rác thải từ kinh doanh khách sạn và các dịch vụ ở các khu du lịch tại thủ đô Viêng Chăn ................................ 97 Bảng 4.10. Tình hình vi phạm về bảo vệ môi trường tại các điểm du lịch ở thủ đô Viêng Chăn ........................................................................................ 100 Bảng 4.11: Danh mục di tích lịch sử văn hóa được đầu tư, tôn tạo giai đoạn 2016 - 2018 ................................................................................................... 101 Bảng 4.12: Mẫu điều tra theo giới tính ................................................................ 103 Bảng 4.13: Mẫu điều tra theo tuổi ....................................................................... 103 Bảng 4.14: Mẫu điều tra theo trình độ học vấn ................................................... 104 Bảng 4.15: Mẫu điều tra theo nơi làm việc .......................................................... 104 Bảng 4.16. Kiểm định KMO và Bartlett’s Test ................................................... 105 Bảng 4.17. Kết quả phân tích nhân tố EFA ......................................................... 107 Bảng 4.18. Kết quả phân tích nhân tố đánh giá chung công tác quản lý điểm du lịch .................................................................................................................... 107 ix Bảng 4.19: Hệ số Cronbach Alpha của các nhóm biến quan sát ......................... 108 Bảng 4.20: Kết quả kiểm định phân phối chuẩn .................................................. 109 Bảng 4.21: Tóm tắt mô hình ................................................................................ 110 Bảng 4.22: Kiểm định độ phù hợp của mô hình .................................................. 110 Bảng 4.23. Tổng hợp kết quả kiểm định các giả thuyết ...................................... 112 Bảng 4.24: Kết quả phân tích hồi quy đa biến ..................................................... 113 Bảng 4.25: Kết quả kiểm định One sample t –test đối với nhóm nhân tố “Xây dựng và tổ chức thực hiện quy hoạch phát triển điểm du lịch” ........ 115 Bảng 4.26: Kết quả kiểm định One sample t –test đối với nhóm nhân tố “Xúc tiến, tuyên truyền, quảng bá điểm du lịch” ............................................... 116 Bảng 4.27: Kết quả kiểm định One sample t –test đối với nhóm nhân tố “Quản lý hoạt động kinh doanh điểm du lịch” ................................................. 118 Bảng 4.28: Kết quả kiểm định One sample t –test đối với nhóm nhân tố “Quản lý môi trường điểm du lịch” .................................................................. 119 Bảng 4.29: Kết quả kiểm định One sample t –test đối với nhóm nhân tố “Bảo tồn và phát triển tài nguyên du lịch” ....................................................... 120 Bảng 4.30: Kết quả kiểm định One way ANOVA đối với nhóm “Quản lý môi trường điểm du lịch” ......................................................................... 122 Bảng 4.31: Kết quả kiểm định One way ANOVA đối với nhóm “Quản lý hoạt động kinh doanh điểm du lịch” ......................................................... 123 Bảng 4.32: Kết quả kiểm định One way ANOVA đối với nhóm “Xây dựng và tổ chức thực hiện quy hoạch phát triển điểm du lịch” ........................... 125 x DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ VÀ HÌNH VẼ Hình 2.1. Mô hình nghiên cứu đề xuất .................................................................. 48 Hình 3.1. Quy trình nghiên cứu ............................................................................. 56 Hình 4.1. Sơ đồ bộ máy tổ chức Tổng cục Du lịch ............................................... 79 Hình 4.2. Sơ đồ bộ máy tổ chức Sở Du lịch thủ đô Viêng Chăn .......................... 80 Hình 4.3. Kết quả hồi quy tương quan ................................................................ 113 1 PHẦN I: MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Du lịch là một ngành cạnh tranh rất gay gắt và để cạnh tranh có hiệu quả, điểm du lịch phải cung cấp các dịch vụ và hàng hóa với chất lượng cao cho khách du lịch. Điều này phụ thuộc vào nhiều yếu tố, nhưng trước hết các chủ thể tại điểm du lịch phải cùng nhau hợp tác để tạo ra sự thống nhất trong phương thức phục vụ khách, vì từ thời điểm khách đến cho đến khi họ rời đi khỏi điểm đến du lịch, những trải nghiệm và cảm nhận họ bị ảnh hưởng không chỉ bởi các dịch vụ và hàng hóa mà cả các dịch vụ công và sự tương tác và lòng hiếu khách của cộng đồng. Nhờ chính sách phát triển du lịch, nhiều địa điểm du lịch đã được các địa phương đưa vào khai thác phát huy giá trị, giải quyết việc làm cho nhiều lao động, góp phần thúc đẩy sự phát triển của nhiều ngành khác như: giao thông, hàng không, xây dựng, bưu điện, ngân hàng. Đến hiện nay, việc khám phá và đăng kí địa điểm du lịch quốc gia có 1.962 địa điểm tăng lên so với năm 2012 là 46 địa điểm, trong đó du lịch thiên nhiên có 1.145 địa điểm, du lịch văn hóa 539 địa điểm và du lịch di tích lịch sử có 271 địa điểm. Trong đó năm 2012 thủ đô Viên Chăn có 36 địa điểm du lịch và năm 2014 đã tăng thêm 41% thành 51 địa điểm [29]. Mặc dù Lào đã mở rộng dịch vụ du lịch và phát triển toàn diện nhưng bên cạnh đó cũng còn rất nhiều khó khăn về mặt quản lý. Quản lý hoạt động du lịch nói chung và điểm du lịch tại thủ đô Viêng Chăn còn nhiều hạn chế. Trong thời gian qua, mặc dù đã có những chính sách quản lý cụ thể cho hoạt động tại các điểm du lịch tuy nhiên quản lý về chất lượng dịch vụ du lịch và an toàn cho du khách tại các điểm du lịch chưa thực sự hiệu quả, cụ thể nhất là trong 3 tháng đầu năm 2019 đã ghi nhận con số giảm mạnh của lượng khách du lịch Hàn Quốc đến Viêng Chăn tới 32%, điều này xuất phát từ nhiều nguyên nhân khả năng vẫn bắt nguồn từ chất lượng dịch vụ thấp, giá cả đắt đỏ tại các điểm du lịch nổi tiếng. Ngoài ra, sau một cuộc hành trình mệt mỏi vì chất lượng không tốt của đường xá, các điểm du lịch không tạo được ấn tượng cho du khách cũng là lý do khiến nhiều người quyết định không quay trở lại Viêng Chăn nói riêng