Luận án Kiểm soát thu nhập của người nộp thuế trong quá trình thực hiện pháp luật thuế thu nhập cá nhân ở Việt Nam

LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan, bản luận án“Kiểm soát thu nhập của người nộp thuế trong quá trình thực hiện pháp luật thuế thu nhập cá nhân ở Việt Nam” là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, tư liệu, dẫn chứng được sử dụng trong luận án là trung thực, có nguồn gốc, xuất xứ đầy đủ, rõ ràng và được ghi rõ trong danh mục các tài liệu tham khảo. Những kết luận khoa học của luận án là mới và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu khoa học của tác giả nào khác. Tôi xin chịu trách nhiệm trước pháp luật về lời cam đoan trên! Hà Nội, ngày 18 tháng 11 năm 2016 Tác giả luận án NCS. Nguyễn Hải Ninh LỜI CẢM ƠN Trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận án, tôi đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ nhiệt tình từ các Thầy cô, bạn bè, đồng nghiệp và các cơ quan liên quan. Bản luận án này sẽ không hoàn thành được nếu không có sự giúp đỡ quý báu của mọi người. Trước hết, tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc đến TS. Nguyễn Văn Tuyến; PGS.TS. Nguyễn Thị Ánh Vân – người hướng dẫn khoa học, những người Thầy đã trực tiếp hướng dẫn, tận tình chỉ bảo, giúp đỡ, động viên, khích lệ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận án; giúp tôi có thêm nghị lực để hoàn thành bản luận án đúng tiến độ. Những người thầy đã đem đến cho tôi những tri thức khoa học, lăng kính thực tiễn; luôn đồng hành và đóng góp những ý kiến quý báu cho tôi trong việc định hướng nghiên cứu và hoàn thành luận án. Tôi rất trân trọng và gửi lời cảm ơn chân thành tới tập thể các nhà khoa học thuộc các Hội đồng Khoa học các cấp gồm: PGS.TS. Trần Đình Hảo; PGS.TS Phạm Thị Giang Thu; PGS.TS Đinh Dũng Sỹ; PGS.TS Nguyễn Thị Thương Huyền; PGS.TS Lê Thị Thu Thủy; TS. Võ Đình Toàn; TS. Nguyễn Minh Hằng; TS. Nguyễn Thị Lan Hương cùng những nhà khoa học đầu ngành đã tham gia các hội đồng thẩm định, thẩm định độc lập luận án và đóng góp những ý kiến quý báu trong quá trình NCS hoàn thiện luận án: Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu; Khoa Đào tạo Sau Đại học; Khoa Pháp Luật Kinh tế, Bộ môn Luật Tài chính - Ngân hàng, Trường Đại học Luật Hà Nội đã luôn tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu tại trường. Tôi xin bày tỏ lời cảm ơn chân thành tới Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo Đại học, Bộ môn Pháp luật & CSYT cùng tập thể các Thầy giáo, cô giáo tại đơn vị NCS công tác cùng những bạn bè và đồng nghiệp đã luôn quan tâm, chia sẻ, động viên và tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận án. Cuối cùng, tôi xin chân thành bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc tới những người thân trong gia đình, với công ơn sinh thành của cha,mẹ và công lao vô cùng to lớn của vợ cùng các con đã luôn chia sẻ, động viên kịp thời và giúp đỡ tôi về mọi mặt, là nguồn động lực to lớn khích lệ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành bản luận án. Hà Nội, ngày 18 tháng 11 năm 2016 Tác giả luận án NCS.Nguyễn Hải Ninh DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN 1. BĐS Bất động sản 2. CNTT Công nghệ thông tin 3. CSDL Cơ sở dữ liệu 4. DN Doanh nghiệp 5. DNTN Doanh nghiệp tƣ nhân 6. GDP Tổng sản phẩm quốc nội 7. GTGC Giảm trừ gia cảnh 8. HKD Hộ kinh doanh 9. HLV Huấn luyện viên 10. IMF Quỹ Tiền tệ Quốc tế 11. IRS Cục thu Thuế nội địa Liên Bang Hoa Kỳ 12. KSTN Kiểm soát thu nhập 13. KSTNCN Kiểm soát thu nhập cá nhân 14. KT-XH Kinh tế - xã hội 15. MST Mã số thuế 16. MSTCN Mã số thuế cá nhân 17. NCS Nghiên cứu sinh 18. NHNN Ngân hàng Nhà nƣớc 19. NHTM Ngân hàng thƣơng mại 20. NNT Ngƣời nộp thuế 21. NPT Ngƣời phụ thuộc 22. NSNN Ngân sách Nhà nƣớc 23. OECD Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế 24. POS (Point of Sale) Máy chấp nhận thanh toán qua thẻ 25. QPPL Quy phạm pháp luật 26. TMS Hệ thống quản lý thuế tập trung 27. TNCN Thu nhập cá nhân 28. TNHH Trách nhiệm hữu hạn 29. TTKDTM Thanh toán không dùng tiền mặt 30. WTO Tổ chức Thƣơng mại Thế giới MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU ......................................................................................................... 1 Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI .. 8 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài .......................................... 8 1.1.1. Tình hình nghiên cứu ngoài nƣớc liên quan đến đề tài luận án ........................ 8 1.1.2. Tình hình nghiên cứu trong nƣớc liên quan đến đề tài luận án ....................... 13 1.2. Giả thuyết nghiên cứu, câu hỏi nghiên cứu và kết quả nghiên cứu của đề tài luận án ....................................................................................................................... 25 1.2.1. Giả thuyết nghiên cứu ..................................................................................... 25 1.2.2. Câu hỏi nghiên cứu ......................................................................................... 26 1.2.3. Kết quả nghiên cứu ......................................................................................... 26 Kết luận chƣơng 1 ..................................................................................................... 26 Chƣơng 2: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ KIỂM SOÁT THU NHẬP CỦA NGƢỜI NỘP THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN VÀ PHÁP LUẬT VỀ KIỂM SOÁT THU NHẬP CỦA NGƢỜI NỘP THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN .......................... 28 2.1. Những vấn đề lý luận về kiểm soát thu nhập của ngƣời nộp thuế thu nhập cá nhân ..... 28 2.1.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của kiểm soát thu nhập cá nhân .................... 28 2.1.2. Những điều kiện để thực hiện kiểm soát thu nhập cá nhân ............................ 36 2.1.3. Những yếu tố ảnh hƣởng đến việc kiểm soát thu nhập của ngƣời nộp thuế trong quá trình thực thi pháp luật thuế thu nhập cá nhân .......................................... 37 2.2. Những vấn đề lý luận pháp luật về kiểm soát thu nhập của ngƣời nộp thuế thu nhập cá nhân và thực hiện pháp luật thuế thu nhập cá nhân ..................................... 44 2.2.1. Những vấn đề lý luận pháp luật về kiểm soát thu nhập của ngƣời nộp thuế thu nhập cá nhân .............................................................................................................. 44 2.2.2. Những vấn đề lý luận về thực hiện pháp luật thuế thu nhập cá nhân ............. 46 2.2.3. Một số mô hình điều chỉnh bằng pháp luật đối với hoạt động kiểm soát thu nhập cá nhân trên thế giới và bài học cho Việt Nam ................................................ 53 Kết luận chƣơng 2 ..................................................................................................... 70 Chƣơng 3: THỰC TRẠNG KIỂM SOÁT THU NHẬP CỦA NGƢỜI NỘP THUẾ TRONG QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN Ở VIỆT NAM HIỆN NAY ........................................................................... 72 3.1. Cơ sở pháp lý cho việc kiểm soát thu nhập của ngƣời nộp thuế thu nhập cá nhân ở Việt Nam hiện nay ................................................................................................. 72 3.1.1. Các quy định về chủ thể kiểm soát thu nhập cá nhân ..................................... 72 3.1.2. Các quy định về phạm vi kiểm soát thu nhập cá nhân .................................... 74 3.1.3. Các quy định về phƣơng thức kiểm soát thu nhập cá nhân ............................ 75 3.2. Những kết quả đạt đƣợc trong quá trình kiểm soát thu nhập của ngƣời nộp thuế thu nhập cá nhân ở Việt Nam hiện nay ..................................................................... 77 3.2.1. Kết quả kiểm soát thu nhập của ngƣời nộp thuế thu nhập cá nhân thông qua việc thực hiện các thủ tục hành chính về thuế thu nhập cá nhân .............................. 77 3.2.2. Kết quả kiểm soát thu nhập của ngƣời nộp thuế thu nhập cá nhân thông qua việc thực hiện quy định về khấu trừ tại nguồn chi trả thu nhập ................................ 78 3.2.3. Kết quả kiểm soát thu nhập của ngƣời nộp thuế thông qua quản lý mã số thuế và xây dựng cơ sở dữ liệu ngƣời nộp thuế tập trung, thống nhất.............................. 80 3.2.4. Kết quả kiểm soát thu nhập của ngƣời nộp thuế thông qua quy định hạn mức sử dụng tiền mặt và thanh toán không dùng tiền mặt ............................................... 85 3.2.5. Kết quả kiểm soát thu nhập của ngƣời nộp thuế thông qua việc thực hiện quy định về kê khai, minh bạch tài sản, thu nhập đối với những ngƣời nộp thuế là ngƣời có chức vụ quyền hạn ................................................................................................ 91 3.2.6. Kết quả kiểm soát thu nhập của ngƣời nộp thuế thông qua công cụ pháp luật thuế tài sản ................................................................................................................. 92 3.3. Những hạn chế, bất cập trong kiểm soát thu nhập của ngƣời nộp thuế thu nhập cá nhân ở Việt Nam hiện nay .................................................................................... 94 3.3.2. Những hạn chế, bất cập của quy định về kiểm soát thu nhập thông qua cơ chế tự khai, tự nộp và khấu trừ tại nguồn ...................................................................... 105 3.3.3. Những hạn chế, bất cập của quy định về kiểm soát thu nhập thông qua hạn mức sử dụng tiền mặt và thanh toán không dùng tiền mặt ..................................... 107 3.3.6. Những hạn chế, bất cập trong quy định về kiểm soát thu nhập cá nhân từ tiền lƣơng tiền công ........................................................................................................ 119 3.4. Một số vấn đề đặt ra trong quá trình thực hiện pháp luật thuế thu nhập cá nhân về việc kiểm soát thu nhập chịu thuế ...................................................................... 126 Kết luận chƣơng 3 ................................................................................................... 130 Chƣơng 4: CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ KIỂM SOÁT THU NHẬP CỦA NGƢỜI NỘP THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN Ở VIỆT NAM ..................... 132 4.1. Mục tiêu và yêu cầu cơ bản đối với việc kiểm soát thu nhập trong quá trình thực hiện pháp luật thuế thu nhập cá nhân ở Việt Nam .......................................... 132 4.1.1. Mục tiêu kiểm soát thu nhập trong quá trình thực thi pháp luật thuế thu nhập cá nhân ở Việt Nam ................................................................................................. 132 4.1.2. Những yêu cầu cơ bản đối với việc kiểm soát thu nhập trong quá trình thực hiện pháp luật thuế thu nhập cá nhân ở Việt Nam .................................................. 133 4.2. Các giải pháp nâng cao hiệu quả kiểm soát thu nhập trong quá trình thực hiện pháp luật thuế thu nhập cá nhân ở Việt Nam .......................................................... 136 4.2.1. Các giải pháp về phƣơng diện chính sách, pháp luật thuế thu nhập cá nhân và kiểm soát thu nhập cá nhân ..................................................................................... 136 4.2.2. Các giải pháp về phƣơng diện tổ chức thực thi pháp luật nhằm nâng cao hiệu quả kiểm soát thu nhập của ngƣời nộp thuế trong quá trình thực thi pháp luật thuế thu nhập cá nhân ở Việt Nam .................................................................................. 151 Kết luận chƣơng 4 ................................................................................................... 155 KẾT LUẬN ............................................................................................................. 156 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC 1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Sau ba mƣơi năm đổi mới chính sách và cơ chế kinh tế theo mô hình kinh tế thị trƣờng định hƣớng XHCN, với phƣơng châm công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nƣớc cùng với lộ trình hội nhập kinh tế quốc tế phù hợp, Việt Nam đã đạt đƣợc những thành tựu to lớn, tạo nên hình ảnh đầy sức thuyết phục về một Việt Nam đổi mới, phát triển và hội nhập quốc tế. Đóng góp vào thành công chung đó, có một phần không nhỏ từ công cuộc cải cách hệ thống thuế do Nhà nƣớc thực hiện. Các sắc thuế nói chung và thuế thu nhập cá nhân (TNCN) nói riêng đã trở thành nguồn thu chủ yếu của ngân sách quốc gia, là công cụ điều tiết vĩ mô nền kinh tế, tạo cơ sở pháp lý để thực hiện những mục tiêu mà Đảng và Nhà nƣớc đã đề ra. Trong tiến trình cải cách hệ thống thuế, chính sách thuế TNCN đã ngày càng đƣợc cải tiến theo hƣớng bao quát đối tƣợng nộp thuế, đối tƣợng chịu thuế, động viên hợp lý thu nhập của dân cƣ, góp phần đảm bảo công bằng xã hội, đảm bảo nguồn thu ngân sách nhà nƣớc (NSNN) và góp phần kiểm soát thu nhập (KSTN) dân cƣ. Vai trò đó càng đƣợc thể hiện rõ nét trong điều kiện hiện nay, khi kinh tế - xã hội phát triển, đời sống của ngƣời dân ngày càng đƣợc cải thiện, phát sinh các dạng thu nhập từ nhiều nguồn ngày càng phong phú và đa dạng. Luật Thuế TNCN đƣợc Quốc hội khóa XII thông qua ngày 21/11/2007, chính thức có hiệu lực từ 01/01/2009, đƣợc sửa đổi bổ sung một số điều năm 2012. Quá trình này không chỉ đánh dấu sự hoàn thiện trong hệ thống pháp luật thuế mà còn thể hiện bƣớc đổi mới quan trọng trong tƣ duy lập pháp ở Việt Nam theo hƣớng ngày càng tiệm cận gần hơn với thông lệ quốc tế. Việc triển khai Luật thuế TNCN vào thực tiễn cuộc sống đã bƣớc đầu góp phần kiểm soát đƣợc các nguồn thu nhập của ngƣời dân, tạo điều kiện cho các cơ quan chức năng có một công cụ hữu hiệu để kiểm tra, kiểm soát thu nhập của dân cƣ. Thực tế áp dụng Luật Thuế TNCN tại Việt Nam trong 6 năm qua cho thấy, để các quy định của pháp luật thuế TNCN thực sự đi vào cuộc sống thì trƣớc hết các quy định của luật phải bắt nguồn từ chính đời sống xã hội, phải có “hơi thở cuộc sống”. Trải qua hơn 6 năm thực hiện, Luật thuế TNCN đã thu đƣợc những thành tựu và kết quả đáng khích lệ. Trong công tác quản lý thuế, cơ sở dữ liệu quản lý thông tin ngƣời nộp thuế đã đƣợc xây dựng. Số lƣợng ngƣời nộp thuế đƣợc cấp mã số thuế cá nhân cùng với số 2 tiền thuế TNCN thu đƣợc qua mỗi năm đều tăng cao [62], [95]. Về cơ bản, các khoản thu nhập từ tiền công tiền lƣơng đã đƣợc kiểm soát Tuy nhiên, hệ thống thuế TNCN ở Việt Nam hiện nay mới chỉ chủ yếu đánh thuế dựa trên thu nhập qua bảng lƣơng của ngƣời lao động, trong khi thuế đánh trên vốn lại rất thấp [35]. Thực tế cho thấy, còn nhiều khoản thu nhập không phải là tiền lƣơng của tầng lớp ngƣời giàu chƣa đƣợc kiểm soát hiệu quả để đánh thuế thu nhập cá nhân. Điều này thể hiện rõ thông qua bản danh sách những ngƣời giàu nhất trên sàn chứng khoán đƣợc công bố thƣờng niên ở Việt Nam lại không tƣơng thích với bản danh sách do cơ quan quản lý thuế công bố về những ngƣời có đóng góp thuế TNCN nhiều nhất [146]. Trên thực tế, tỷ lệ thất thoát NSNN do chƣa thể kiểm soát đƣợc nguồn thu của cá nhân ngƣời nộp thuế TNCN vẫn còn không nhỏ. Dƣờng nhƣ hiện nay các cơ quan chức năng ở Việt Nam mới chỉ có thể kiểm soát thu nhập (KSTN) của những ngƣời làm công ăn lƣơng có thu nhập rõ ràng, ổn định thông qua cơ quan chi trả thu nhập, còn một số lƣợng không nhỏ những cá nhân kinh doanh ẩn thuế, tránh thuế do pháp luật thuế TNCN hiện tại mới chỉ có thể kiểm soát đƣợc các khoản thu nhập trên bảng lƣơng (thu nhập danh nghĩa) mà chƣa thể kiểm soát đƣợc tổng nguồn thu (thu nhập thực tế) của NNT. Thực tế này cho thấy hiện đang tồn tại một khoảng trống lớn trong các quy định pháp luật về kiểm soát thu nhập cá nhân (KSTNCN). Dù còn nhiều vấn đề gây tranh cãi xung quanh việc thực thi đạo luật này nhƣng có lẽ việc KSTN của cá nhân ngƣời nộp thuế nhƣ thế nào để khắc phục tình trạng trốn, lậu thuế, thông qua đó nhằm thu đúng, thu đủ số thuế TNCN và đảm bảo công bằng giữa những ngƣời nộp thuế vẫn là vấn đề nổi cộm nhất, cần đƣợc nghiên cứu một cách thấu đáo. Một cách tổng quát, có thể khẳng định rằng “chìa khóa” quyết định thành công trong thực thi pháp luật thuế TNCN ở mọi quốc gia trên thế giới chính là vấn đề KSTN của cá nhân. Ở các nƣớc phát triển, do hầu hết các giao dịch dân sự, kinh tế phát sinh trong đời sống kinh tế xã hội đều thực hiện thanh toán qua tài khoản ngân hàng, hạn chế tối đa việc dùng tiền mặt nên vấn đề KSTN của cá nhân khá thuận lợi và dễ dàng. Tuy nhiên, đối với một quốc gia mà ở đó tình trạng thanh toán bằng tiền mặt trong các giao dịch dân sự, kinh tế vẫn còn phổ biến nhƣ Việt Nam thì vấn đề KSTNCN sẽ trở lên khó khăn hơn rất nhiều. Đây chính là một trong những “rào cản” lớn đối với quá trình thực thi pháp luật thuế TNCN ở Việt Nam trong hiện tại cũng nhƣ tƣơng lai. 3 Những lý do nêu trên cho thấy sự cần thiết và cấp bách phải có những nghiên cứu chuyên sâu về vấn đề KSTN của ngƣời nộp thuế TNCN, dƣới cả hai giác độ lý luận và thực tiễn pháp lý. Xuất phát từ nhận thức nhƣ vậy, nghiên cứu sinh cho rằng việc lựa chọn vấn đề “Kiểm soát thu nhập của ngƣời nộp thuế trong quá trình thực hiện pháp luật thuế thu nhập cá nhân ở Việt Nam” làm đề tài luận án tiến sĩ là thực sự cần thiết, có ý nghĩa lý luận và thực tiễn. 2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu sinh tiến hành phân tích, đánh giá một cách toàn diện và có hệ thống về mặt lý luận và thực tiễn những vấn đề pháp luật về KSTN của ngƣời nộp thuế TNCN ở Việt Nam. Đƣa ra đƣợc những luận giải khoa học để xác định hƣớng tiếp cận phù hợp đối với pháp luật về KSTNCN trong các hƣớng tiếp cận khác nhau hiện nay. Trên cơ sở đánh giá thực trạng pháp luật về KSTN của ngƣời nộp thuế TNCN để từ đó tìm kiếm các giải pháp phù hợp hoàn thiện pháp luật về KSTN của ngƣời nộp thuế TNCN ở Việt Nam. Nhiệm vụ nghiên cứu Để thực hiện mục đích nêu trên, nhiệm vụ nghiên cứu của luận án là: - Làm rõ một số vấn đề lý luận và thực tiễn pháp lý về kiểm soát thu nhập của ngƣời nộp thuế trong quá trình thực hiện pháp luật thuế TNCN ở Việt Nam; - Đánh giá tính hiệu quả của các quy định hiện hành về kiểm soát thu nhập cá nhân trong thực tiễn thi hành pháp luật thuế TNCN thông qua việc phân tích thực trạng pháp luật và thực tiễn áp dụng pháp luật thuế TNCN thời gian qua, trên cơ sở so sánh, đối chiếu với kinh nghiệm KSTN của ngƣời nộp thuế theo pháp luật một số nƣớc và từ đó rút ra các bài học kinh nghiệm cần thiết và hữu ích cho Việt Nam trong điều kiện hiện tại; - Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện cơ chế kiểm soát thu nhập của ngƣời nộp thuế TNCN ở Việt Nam trên cả hai phƣơng diện: hoàn thiện cơ sở pháp lý và tổ chức thực hiện pháp luật vì mục tiêu phòng, chống hiện tƣợng thất thoát thuế, trốn thuế, lậu thuế TNCN, từ đó đảm bảo nguồn thu cho NSNN và đảm bảo sự công bằng giữa những ngƣời nộp thuế ở Việt Nam. 4 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài Xuất phát từ mục đích nghiên cứu nêu trên, Luận án tập trung nghiên cứu các quan điểm lý luận về KSTN của ngƣời nộp thuế trong pháp luật thuế TNCN và các quy định pháp luật có liên quan; các quy định pháp luật về KSTNCN của Việt Nam và của một số quốc gia phát triển; thực tiễn pháp luật về KSTN của ngƣời nộp thuế trong quá trình thực thi pháp luật thuế TNCN ở Việt Nam. Phạm vi nghiên cứu của đề tài Về nội dung nghiên cứu của đề tài luận án: Vấn đề kiểm soát thu nhập cá nhân là đối tƣợng nghiên cứu của nhiều ngành và lĩnh vực khác nhau nhƣ : kinh tế học, tài chính học và luật học. Trong lĩnh vực luật học, vấn đề KSTNCN cũng là đối tƣợng nghiên cứu của nhiều ngành luật khác nhau nhƣ luật kinh tế; luật hành chính công, công pháp quốc tế nghiên cứu về KSTN của ngƣời có chức vụ quyền hạn gắn với mục tiêu phòng chống tham nhũng. Tiếp cận dƣới góc độ chuyên ngành luật kinh tế, phạm vi nghiên cứu của đề tài này tập trung vào các vấn đề chủ yếu nhƣ: lý luận và thực tiễn về KSTN của ngƣời nộp thuế TNCN; lý luận về điều chỉnh bằng ph