Luận án Marketing xã hội với việc giảm nghèo bền vững ở ViệtNam
Khái niệm “marketing” cũng như hoạt ñộng marketing xuất hiện và phát triển ở Việt Nam cùng với quá trình chuyển ñổi từ nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang nền kinh tế thị trường ñịnh hướng XHCN. Hoạt ñộng nghiên cứu và thực hành marketing không chỉ nổi lên như một nghề năng ñộng,hấp dẫn mà thực sự ñã ñóng góp quan trọng vào thành tựu phát triển kinh tế-xã hội nước ta. Tuy nhiên, việc vận dụng những nguyên lý cơ bản của marketing chủ yếu nhằm phục vụ hoạt ñộng kinh doanh, trong khi ñó lĩnh vực xã hội-một “mảnh ñất” rộng lớn ñể vận dụng nguyên lý marketing lại chưa ñược quan tâm. Việc vận dụng nguyên lý marketing vào lĩnh vực xã hội dựa trên quan ñiểm: Các vấn ñề xã hội sẽ ñược giải quyết hiệu quả bằng (và chủ yếu bằng) những giải pháp mang tính xã hội thông qua việc nâng cao nhận thức, thay ñổi hành vi. Thuật ngữ marketing xã hội xuất hiện vào những năm cuối thập kỷ 70 của Thế kỷ 20 và ñược giới thiệu lần ñầu bởi Philip Kotler và GeraldZaltman nhằm mô tả việc sử dụng nguyên lý và công cụ marketing ñể ñề xuất những ñộng cơ xã hội, ý tưởng hoặc hành vi mới, tích cực với khái niệm “Marketing xã hội là việc sử dụng các nguyên lý và công cụ marketing tác ñộng tới ñối tượng (nhóm ñối tượng) mục tiêu ñể họ chấp nhận, từ bỏ, thay ñổi hành vi, thói quenmột cách tự nguyện vì lợi ích của cá nhân họ, nhóm, cộng ñồng và xã hội nói chung” [Philip Kotler, Ned Roberto, Nancy Lee - 2002]. Thực tế ở các nước phát triển, việc vận dụng marketing xã hội như một giải pháp chiến lược ñể giải quyết những vấn ñề xã hội ñã mang lại nhiều thành công. Ở nước ta hiện nay, cùng với phát triển kinh tế, ðảngvà Chính phủ ñang thực hiện nhiều chủ trương, chính sách, chương trình giải quyết những vấn ñề xã hội bức xúc. ðể giải quyết những vấn ñề ñó rất cần những công cụ, mô hình, cách tiếp cận hiệu quả. Xóa ñói giảm nghèo ñược coi là một trong nhữngvấn ñề quan trọng hàng ñầu ở nước ta. Công cuộc giảm nghèo ñược xã hội hoá và triển khai ở tất cả các cấp, qua 2 nhiều năm thực hiện, chúng ta ñã thu ñược những kếtquả ñáng khích lệ, tỷ lệ nghèo ñói ở Việt Nam ñã giảm nhanh còn khoảng 8% vào năm 2005 (theo chuẩn nghèo của Bộ Lao ñộng-Thương binh và Xã hội giai ñoạn 2001-2005). Việt Nam ñã ñược các cộng ñồng quốc tế ñánh giá là nước giải quyết tốt nhất vấn ñề nghèo ñói. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức ñang ñặt ra ñó là tỷ lệ nghèo ñói ở nước ta còn cao theo chuẩn nghèo mới (22% vào năm 2006),giảm nghèo chưa bền vững, nguy cơ tái nghèo lớn (rất nhiều hộ gia ñình có thunhập bình quân ñầu người gần sát với chuẩn nghèo và chỉ cần một rủi ro nhỏ là rơi vào nghèo ñói). Thêm vào ñó, một bộ phận người dân có tư tưởng ỷ lại, trông chờ sự hỗ trợ của Nhà nước, chưa chủ ñộng vươn lên thoát khỏi ñói nghèo; nhận thức và sự quan tâm chưa tương xứng ñối với mục tiêu xóa ñói giảm nghèo ở nhiều cơquan, ban ngành; hiệu quả thực hiện một số chính sách, giải pháp chưa cao do người nghèo không có thông tin, khó tiếp cận. Chính vì vậy, ñể bảo ñảm xóa ñói giảm nghèo nhanh và bền vững ñòi hỏi phải nghiên cứu, thực hiện những giải pháp marketing xã hội qua ñó làm thay ñổi thái ñộ, hành vi của người nghèo, khuyến khích họ quyết tâm vươn lên thoát nghèo; thu hút sự quan tâm hơn nữa của các cấp, các ngành, sự hỗ trợ của các cá nhân, nhà tài trợ trong nước và quốc tế cũng như cải thiện khả năng hưởng lợi từ chính sách, dự án giảm nghèo. ðó cũng là lý do ñể tác giả lựa chọnvà triển khai nghiên cứu ñề tài luận án tiến sỹ: “Marketing xã hội với việc giảm nghèo bền vững ở ViệtNam”.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận án Marketing xã hội với việc giảm nghèo bền vững ở ViệtNam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
i
L I CAM ðOAN
Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên c u c a
riêng tôi. Các s li u trong lu n án là trung th c và
có ngu n g c rõ ràng. Các k t qu nêu trong lu n án
chưa t ng ñư c ai công b trong b t kỳ công trình
nào khác.
Nghiên c u sinh
ii
M C L C
TRANG PH BÌA
L I CAM ðOAN ........................................................................................................ i
M C L C ..................................................................................................................ii
DANH M C CH VI T T T ...................................................................................ii
DANH M C B NG .................................................................................................. iv
DANH M C HÌNH V , ð TH ............................................................................... v
PH N M ð U ..................................................................................................1
Chương 1: CƠ S LÝ LU N V N D NG MARKETING XÃ H I VÀO TH C
HI N M C TIÊU GI M NGHÈO B N V NG ................................11
1.1 Nh ng n i dung cơ b n v marketing xã h i ................................................. 11
1.2 Nghèo ñói và gi m nghèo b n v ng............................................................... 32
1.3 Mô hình v n d ng marketing xã h i trong gi m nghèo b n v ng ................. 59
Chương 2: ðÁNH GIÁ GI M NGHÈO B N V NG VI T NAM THEO
CÁCH TI P C N V N D NG MARKETING XÃ H I .................84
2.1 T ng quan tình hình nghèo ñói và các chính sách, chương trình gi m
nghèo vi t nam ........................................................................................... 84
2.2 ðánh giá các chương trình, chính sách gi m nghèo theo quan ñi m
marketing xã h i............................................................................................ 97
2.3 ðánh giá th c tr ng nh n th c, hành vi c a ngư i dân................................ 114
2.4 ðánh giá th c tr ng nh n th c, hành vi c a các nhóm ñ i tác xã h i.......... 126
Chương 3: QUAN ðI M VÀ GI I PHÁP V N D NG MARKETING XÃ H I
TH C HI N M C TIÊU GI M NGHÈO B N V NG ..................142
3.1 Quan ñi m v gi m nghèo b n v ng ........................................................... 142
3.2 Quan ñi m v n d ng marketing xã h i vào gi m nghèo b n v ng ............. 146
3.3 Gi i pháp cơ b n v n d ng marketing xã h i trong gi m nghèo b n v ng..155
K T LU N ................................................................................................. 186
TÀI LI U THAM KH O ................................................................................ 188
PH L C
iii
DANH M C CH VI T T T
ADB Ngân hàng Phát tri n châu Á
BHYT B o hi m y t
CPRGS Chi n lư c toàn di n v tăng trư ng và gi m nghèo
DFID Cơ quan h p tác qu c t Anh
GTZ Cơ quan h p tác k thu t ð c
LDF Qu phát tri n ñ a phương
LðTBXH Lao ñ ng Thương binh và Xã h i
LPMD L p k ho ch phát tri n ñ a phương
MOLISA B Lao ñ ng Thương binh và Xã h i
NHCSXH Ngân hàng chính sách xã h i
XHCN Xã h i ch nghĩa
SIDA Cơ quan h p tác qu c t thu ði n
TCTK T ng c c Th ng kê
UNDP Chương trình phát tri n Liên h p qu c
VHLSS ði u tra h gia ñình Vi t Nam
XðGN Xoá ñói gi m nghèo
iv
DANH M C B NG
B ng 1.1: So sánh gi a marketing xã h i v i các chi n lư c truy n thông liên quan ........29
B ng 1.2: Bi u hi n v năng l c c a chính quy n....................................................44
B ng 1.3: Bi u hi n v b o ñ m an toàn ..................................................................46
B ng 2.1: Nghèo ñói phân theo khu v c thành th , nông thôn qua các năm ............88
B ng 2.2: H s Gini theo khu v c, vùng qua các năm............................................91
B ng 2.3: Nguyên nhân nghèo ñói............................................................................92
B ng 2.4: T ng h p ñánh giá các gi i pháp gi m nghèo Vi t Nam......................96
B ng 2.5: S n ph m marketing xã h i c a chương trình..........................................98
B ng 2.6: Chi phí ch p nh n thái ñ , hành vi m i ngư i nghèo .........................103
B ng 2.7: Chi phí c m nh n c a ngư i nghèo khi ti p c n d ch v .......................104
B ng 2.8: Thái ñ vươn lên c a các nhóm nghèo...................................................115
B ng 2.9: Hành vi c a ngư i nghèo khi nhàn r i ...................................................116
B ng 2.10: K t qu th nghi m ..............................................................................117
B ng 2.11: Nh n th c v vai trò, trách nhi m trong gi m nghèo...........................118
B ng 2.12: ðánh giá c a ngư i nghèo v m c ñ d ti p c n d ch v gi m nghèo......121
B ng 2.13: T l ý ki n cho r ng có khó khăn trong vi c ti p c n chương trình...122
B ng 2.14: C m nh n c a ngư i nghèo v i các d ch v gi m nghèo.....................123
B ng 2.15: Vai trò trong gi m nghèo phân theo c p hành chính............................128
B ng 2.16: Vai trò chính trong lĩnh v c gi m nghèo .............................................129
B ng 2.17: Nh n ñ nh v cách ti p c n gi m nghèo b n v ng...............................130
B ng 2.18: Bi u hi n ñ i v i công tác gi m nghèo................................................133
B ng 2.19: Xu hư ng phân b ngu n l c cho gi m nghèo t quan ñi m c a cán b ...134
B ng 2.20: Nh ng chương trình gi m nghèo l n ñang th c hi n...........................137
B ng 3.1: N i dung thúc ñ y nh n th c, hành vi gi m nghèo b n v ng theo t ng
giai ño n.................................................................................................157
v
DANH M C HÌNH V , ð TH
Hình 1.1: Sơ ñ các giai ño n c a quá trình thay ñ i ............................................... 15
Hình 1.2. M c ñ tác ñ ng c a các chi n lư c thay ñ i nh n th c, hành vi............ 27
Hình 1.3: Vòng lu n qu n c a nghèo ñói và m i quan h c a nó v i tăng trư ng
kinh t và phát tri n xã h i ...................................................................... 35
Hình 1.4: Hoà nh p v i th trư ng là n n t ng ñ ngư i nghèo thoát nghèo b n v ng ....39
Hình 1.5. B n tr c t b o ñ m gi m nghèo b n v ng .............................................. 41
Hình 1.6: Cơ ch thay ñ i nh n th c, hành vi .......................................................... 51
Hình 1.7: Các nhóm y u t tác ñ ng ñ n ñ ng cơ hành ñ ng .................................. 53
Hình 1.8. Mô hình hoá cách ti p c n v n d ng marketing xã h i vào gi m nghèo
b n v ng .................................................................................................. 62
Hình 1.9: Quy trình xây d ng, th c hi n chương trình marketing xã h i ................ 65
Hình 1.10: Các c p ñ s n ph m ñ i v i ngư i nghèo............................................. 71
Hình 1.11: Các c p ñ s n ph m ñ i v i nhóm ñ i tư ng là ñ i tác xã h i............. 75
ð th 2.1: Kho ng cách nghèo phân theo vùng năm 2006...................................... 90
ð th 2.2: Phân ph i thu nh p và chu n nghèo ...................................................... 93
Hình 2.2: M i quan h và phương th c th c hi n LPMD và LDF......................... 101
Hình 2.3: Mô hình t ch c c a chương trình MTQGGN .................................... 105
Hình 2.4: Chi phí l i ích mà ngư i nghèo g p ph i khi ti p c n d ch v ............... 122
ð th 2.3: Nh n th c v nghèo ñói........................................................................ 127
Hình 3.1 Khung trình bày các gi i pháp marketing xã h i vào gi m nghèo b n v ng..156
1
PH N M ð U
1. B i c nh nghiên c u c a ñ tài và s c n thi t
Khái ni m “marketing” cũng như ho t ñ ng marketing xu t hi n và phát tri n
Vi t Nam cùng v i quá trình chuy n ñ i t n n kinh t k ho ch hóa t p trung
sang n n kinh t th trư ng ñ nh hư ng XHCN. Ho t ñ ng nghiên c u và th c hành
marketing không ch n i lên như m t ngh năng ñ ng, h p d n mà th c s ñã ñóng
góp quan tr ng vào thành t u phát tri n kinh t xã h i nư c ta. Tuy nhiên, vi c v n
d ng nh ng nguyên lý cơ b n c a marketing ch y u nh m ph c v ho t ñ ng kinh
doanh, trong khi ñó lĩnh v c xã h i m t “m nh ñ t” r ng l n ñ v n d ng nguyên
lý marketing l i chưa ñư c quan tâm.
Vi c v n d ng nguyên lý marketing vào lĩnh v c xã h i d a trên quan ñi m:
Các v n ñ xã h i s ñư c gi i quy t hi u qu b ng (và ch y u b ng) nh ng gi i
pháp mang tính xã h i thông qua vi c nâng cao nh n th c, thay ñ i hành vi . Thu t
ng marketing xã h i xu t hi n vào nh ng năm cu i th p k 70 c a Th k 20 và
ñư c gi i thi u l n ñ u b i Philip Kotler và Gerald Zaltman nh m mô t vi c s
d ng nguyên lý và công c marketing ñ ñ xu t nh ng ñ ng cơ xã h i, ý tư ng
ho c hành vi m i, tích c c v i khái ni m “ Marketing xã h i là vi c s d ng các
nguyên lý và công c marketing tác ñ ng t i ñ i tư ng (nhóm ñ i tư ng) m c tiêu
ñ h ch p nh n, t b , thay ñ i hành vi, thói quen m t cách t nguy n vì l i ích
c a cá nhân h , nhóm, c ng ñ ng và xã h i nói chung” [Philip Kotler, Ned Roberto,
Nancy Lee 2002].
Th c t các nư c phát tri n, vi c v n d ng marketing xã h i như m t gi i
pháp chi n lư c ñ gi i quy t nh ng v n ñ xã h i ñã mang l i nhi u thành công.
nư c ta hi n nay, cùng v i phát tri n kinh t , ð ng và Chính ph ñang th c hi n
nhi u ch trương, chính sách, chương trình gi i quy t nh ng v n ñ xã h i b c xúc.
ð gi i quy t nh ng v n ñ ñó r t c n nh ng công c , mô hình, cách ti p c n hi u
qu . Xóa ñói gi m nghèo ñư c coi là m t trong nh ng v n ñ quan tr ng hàng ñ u
nư c ta. Công cu c gi m nghèo ñư c xã h i hoá và tri n khai t t c các c p, qua
2
nhi u năm th c hi n, chúng ta ñã thu ñư c nh ng k t qu ñáng khích l , t l nghèo
ñói Vi t Nam ñã gi m nhanh còn kho ng 8% vào năm 2005 (theo chu n nghèo
c a B Lao ñ ng Thương binh và Xã h i giai ño n 2001 2005). Vi t Nam ñã ñư c
các c ng ñ ng qu c t ñánh giá là nư c gi i quy t t t nh t v n ñ nghèo ñói. Tuy
nhiên, v n còn nhi u khó khăn, thách th c ñang ñ t ra ñó là t l nghèo ñói nư c
ta còn cao theo chu n nghèo m i (22% vào năm 2006), gi m nghèo chưa b n v ng,
nguy cơ tái nghèo l n (r t nhi u h gia ñình có thu nh p bình quân ñ u ngư i g n
sát v i chu n nghèo và ch c n m t r i ro nh là rơi vào nghèo ñói). Thêm vào ñó,
m t b ph n ngư i dân có tư tư ng l i, trông ch s h tr c a Nhà nư c, chưa
ch ñ ng vươn lên thoát kh i ñói nghèo; nh n th c và s quan tâm chưa tương
x ng ñ i v i m c tiêu xóa ñói gi m nghèo nhi u cơ quan, ban ngành; hi u qu
th c hi n m t s chính sách, gi i pháp chưa cao do ngư i nghèo không có thông tin,
khó ti p c n.
Chính vì v y, ñ b o ñ m xóa ñói gi m nghèo nhanh và b n v ng ñòi h i ph i
nghiên c u, th c hi n nh ng gi i pháp marketing xã h i qua ñó làm thay ñ i thái
ñ , hành vi c a ngư i nghèo, khuy n khích h quy t tâm vươn lên thoát nghèo; thu
hút s quan tâm hơn n a c a các c p, các ngành, s h tr c a các cá nhân, nhà tài
tr trong nư c và qu c t cũng như c i thi n kh năng hư ng l i t chính sách, d
án gi m nghèo. ðó cũng là lý do ñ tác gi l a ch n và tri n khai nghiên c u ñ tài
lu n án ti n s : “M arketing xã h i v i vi c gi m nghèo b n v ng Vi t Nam ”.
2. M c tiêu nghiên c u c a lu n án
Vi c th c hi n ñ tài nghiên c u này nh m ñ t ñư c các m c tiêu sau ñây:
Th nh t, làm rõ các khái ni m, b n ch t c a marketing xã h i, ñ ng th i ch
ra các khác bi t gi a marketing xã h i và marketing trong kinh doanh, gi a
marketing xã h i v i các công c , chi n lư c truy n thông thay ñ i nh n th c, hành
vi khác.
Th hai, n i dung và b n ch t c a gi m nghèo b n v ng là gì? Cách ti p c n
nào ñ hư ng ñ n gi m nghèo b n v ng? ðây là nh ng câu h i c n ñư c lu n án lý
gi i. T ñó, xác l p mô hình v n d ng marketing xã h i vào gi m nghèo b n v ng.
3
Th ba, ñánh giá ñúng th c tr ng vi c thi t k , tri n khai các chương trình,
chính sách, d án gi m nghèo dư i góc ñ marketing xã h i; và ñánh giá ñúng th c
tr ng nh n th c, thái ñ , hành vi c a các ch th trong công cu c gi m nghèo.
Th tư, ñ xu t các gi i pháp marketing xã h i nâng cao nh n th c, thái ñ ,
hành vi c a các ch th tham gia gi m nghèo theo hư ng b n v ng.
3. T ng quan nghiên c u
Các n i dung ñư c trình bày trong ph n t ng quan này g m: (1) gi i thi u các
k t qu , v n ñ liên quan ñ n lý lu n và phương pháp marketing xã h i mà các công
trình nghiên c u trong nư c và trên th gi i ñã gi i quy t; (2) T ng quan các v n ñ
lý lu n, n i dung v gi m nghèo, phát tri n b n v ng, các n i dung liên quan ñã
ñư c nghiên c u.
V marketing xã h i
Marketing xã h i v n d ng vào vi c gi i quy t các v n ñ xã h i theo nh ng
hư ng thuy t ph c, khuy n khích ñ i tư ng m c tiêu: m t là, nâng cao nh n th c
ñ ch p nh n m t ch trương, hành vi m i; hai là , ñ y lùi nh ng hành vi ti m năng
không phù h p; ba là, thay ñ i nh n th c, thói quen, hành vi hi n t i; và b n là, t
b hành vi cũ. Marketing xã h i hư ng vào vi c hình thành cơ ch t o ra s thay ñ i
hành vi mang tính t nguy n, vì v y nh ng thay ñ i ñ t ñư c có tính b n v ng
[Philip Kotler, Ned Roberto, Nancy Lee 2002].
S khác bi t gi a marketing xã h i v i marketing trong kinh doanh ñư c gi i
thi u theo m c tiêu ho t ñ ng (marketing xã h i hư ng t i l i ích c a xã h i, c ng
ñ ng và cá nhân), s n ph m trong marketing xã h i là các ch trương, giá tr xã h i,
hành vi tích c c; giá trong marketing xã h i là các rào c n có tính kinh t và phi
kinh t ; cũng như s khác bi t trong ho t ñ ng phân ph i và khu ch trương [Bùi
Xuân D , 2004]. ð nh hư ng vào khách hàng là nguyên lý marketing n n t ng ñư c
b o ñ m trong marketing xã h i ( ñây là ñ nh hư ng vào ñ i tư ng). ði u ñó có
nghĩa là ph i hi u ñư c nh ng gì ñ i tư ng m c tiêu ñang nghĩ, ñang tin và ñang
làm. Mu n v y, quá trình th c hi n marketing xã h i cũng ñòi h i ph i có nghiên
c u marketing v t ng nhóm ñ i tư ng, xem h có nhu c u, mong mu n, ni m tin,
4
v n ñ và hành vi nào, t ñó xác ñ nh rõ ràng nh ng m c tiêu, ch tiêu cũng như
vi c s d ng các công c chính c a marketing h n h p (4Ps là s n ph m Product,
giá c Price, phân ph i Place, và truy n thông marketing Promotion) ñ tác ñ ng
t i nhóm ñ i tư ng m c tiêu. Ngoài 4P nêu trên, trong marketing xã h i c n quan
tâm t i b n y u t (4P) khác g m c ng ñ ng (Publics), chính sách (Policies), ñ i tác
(Parnership) và ngu n l c (Purse strings) [Nedra Kline Weinreich 1999]. Cũng
v i 8P nhưng theo Philip Kotler, Ned Roberto và Nancy Lee thì thay vì 2 y u t
c ng ñ ng và chính sách là 2 y u t quá trình (Process) và s tham gia
(Participation) [Micheal L Rothlchild, 2000]. Truy n thông ñư c coi là ho t ñ ng
quan tr ng, xuyên su t trong quá trình th c hi n marketing xã h i, th m chí thu t
ng “truy n thông” còn ñư c hi u thay cho thu t ng “marketing xã h i” [Nguy n
Kh c Vi n 1994]. Do m c ñích c a marketing xã h i là thay ñ i hành vi, thói quen
m t cách b n v ng nên quá trình thay ñ i c n có th i gian v i n l c kiên trì làm
cho ñ i tư ng ñi t nh n bi t l i ích, giá tr c a s thay ñ i sang mong mu n thay
ñ i, h c t p k năng th c hi n, tin tư ng vào kh năng th c hi n k t h p v i các tác
ñ ng h tr /khuy n khích, t o ra s kh i ñ ng, nh ng ph n h i t s kh i ñ ng (th
nghi m) là cơ s ñ th c hi n vi c c ng c ni m tin [Les Robinson 1998].
Nhi u công trình nghiên c u và v n d ng marketing xã h i vào gi i quy t các
v n ñ xã h i theo hư ng ti p c n nêu trên ñã ñư c th c hi n ví d như trong v n ñ
s c kho (Smith 1997, Jarvis 1994, Marsh & MacKay, 1994, Whitehead &
Diderichsen 1997, McCord & Freeman 1990); trong v n ñ phòng tránh tai n n giao
thông (Martine Stead, Anne Marie MacKintosh, Stephen Tagg, Douglas Eadie,
2002); trong công tác k ho ch hoá gia ñình (Philip D. Harvey, 1998), ... Tuy nhiên,
dư ng như chưa có m t nghiên c u nào v vi c v n d ng marketing xã h i tr c ti p
vào ho t ñ ng gi m nghèo.
V gi m nghèo b n v ng
Nghèo ñói là v n ñ kinh t xã h i mang tính t ng h p, vi c th c hi n các gi i
pháp gi m nghèo theo nhi u hư ng ti p c n khác nhau. R t nhi u công trình nghiên
c u ñã làm rõ khái ni m v nghèo ñói, xóa ñói gi m nghèo, nguyên nhân c a ñói
5
nghèo [Nguy n Th H ng – 1997; I.Bhushan, Erik Bloom, Nguy n Minh Th ng,
Nguy n H i H u 2001; Ngân hàng Th gi i 2003]. ði m ñáng lưu ý là các
nguyên nhân nghèo ñói ñư c phát hi n trong các nghiên c u này là nh ng nguyên
nhân tr c ti p (thi u v n, khó ti p c n th trư ng...) mà chưa th y ñư c nh ng
nguyên nhân có tính b n ch t c a nghèo ñói. Chính vì xác ñ nh nguyên nhân nghèo
ñói có tính tr c ti p nên trong nh ng năm qua hư ng gi i quy t nghèo ñói Vi t
Nam t p trung vào h tr ngư i nghèo, ñ a phương nghèo các ngu n l c (v n, nhà
, h c phí, vi n phí, xây d ng h t ng cơ s ...); các t ch c qu c t h tr gi m
nghèo l i hư ng t i vi c tăng cư ng s tham gia c a ngư i dân trong ñó nh n m nh
ñ n các nguyên t c v trao quy n, dân ch cơ s , qu n tr qu c gia (D án Chia s ,
Chương trình h tr gi m nghèo AP 2015 c a C ng hoà Liên bang ð c, D án h
tr th c hi n chương trình m c tiêu qu c gia gi m nghèo c a UNDP).
M t s công trình nghiên c u v nghèo ñói và gi m nghèo ti p c n theo hư ng
khai thác ngu n nhân l c như ñ tài “ Nâng cao hi u qu s d ng lao ñ ng ñ góp
ph n xóa ñói gi m nghèo nông thôn Vi t Nam ” c a tác gi Vũ Th Hi u 1996;
ho c theo khía c nh xã h i (bình ñ ng gi i) như ñ tài “ V n d ng lý thuy t gi i
trong xóa ñói gi m nghèo m t s t nh mi n Trung ” c a tác gi Nguy n Th Thu n
2004. Nhìn chung các công trình nghiên c u này ñã ñóng góp c lý lu n, kinh
nghi m th c ti n v ñói nghèo và xóa ñói gi m nghèo, ñưa ra các gi i pháp gi m
nghèo c th ho c b o ñ m nguyên t c bình ñ ng gi i trong phát tri n. Tuy nhiên
chưa có nghiên c u nào ñ c p ñ n vi c nâng cao nh n th c, hành vi c a ngư i dân
ñ ch ñ ng thoát nghèo b n v ng.
Tóm l i, v cơ b n các hư ng ti p c n nêu trên ch y u có chi u t trên xu ng
(h tr các ñi u ki n, m r ng quy n cho ngư i dân) trong ñó ngư i nghèo v trí
b ñ ng v i gi ñ nh cho r ng b n thân ngư i dân (ngư i nghèo) ñã có khát v ng
(quy t tâm) vươn lên và ch c n cung c p cho h nh ng công c , ñi u ki n là h có
th th c hi n. Tuy nhiên th c t cho th y gi ñ nh trên không hoàn toàn ñúng, m t
b ph n không nh ngư i dân có xu hư ng cam ch u, l i, trông ch vào s h tr
c a nhà nư c và không ch ñ ng vươn lên. ðây chính là nguyên nhân m u ch t làm
cho k t qu gi m nghèo Vi t Nam thi u tính b n v ng.
6
4. Phương pháp ti p c n nghiên c u ñ tài
Trư c h t, v i m c ñích chính c a ñ tài là nh m gi i quy t v n ñ nghèo ñói
m t cách b n v ng, do ñó nghiên c u c n ph i phân tích, xác ñ nh ñư c các nguyên
nhân thu c v b n ch t c a nghèo ñói; các n i dung, b n ch t c a gi m nghèo b n
v ng b i t vi c xác ñ nh ñúng n i dung, b n ch t nghèo ñói cũng như gi m nghèo
b n v ng s tìm ra ñư c hư ng ti p c n gi i quy t v n ñ nghèo ñói hi u qu và b n
v ng. ðây ñư c coi là nhi m v có tính tiên quy t c a nghiên c u, là cơ s ñ phát
tri n nghiên c u.
Ti p ñ n, nghiên c u ph i ch ra ñư c nguyên nhân và cách ti p c n nào có th
v n d ng marketing xã h i ñ th c hi n m c tiêu gi m nghèo b n v ng. Marketing
xã h i hư ng vào gi i quy t nh ng v n ñ liên quan ñ n thay ñ i nh n th
