Ngân hàng Phát triển (NHPT) là trung gian tài chính có vai trò quan trọng
ñối với sự phát triển kinh tế và xã hội của các nước phát triển cũng như các nước
ñang phát triển. Thông qua tài trợ trung và dài hạn của NHPT cho các dự án phát
triển – là các dự án tạo ra sản phẩm chiến lược, thúc ñẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế
của ngành, vùng, lãnh thổ và chuyển dịch cơ cấu thunhập của một số bộ phận dân
cư, tầm quan trọng của NHPT ñã ñược chứng minh trongnhiều công trình nghiên
cứu trong và ngoài nước.
Cũng giống như các trung gian tài chính khác, hoạt ñộng tín dụng của
NHPT là hoạt ñộng duy trì sự tồn tại bền vững và phát triển của NHPT. Theo ñó,
nguồn vốn tài trợ bởi Ngân hàng phải ñược thu hồi, bảo toàn và quay vòng ñể có
thể tài trợ cho nhiều dự án phát triển khác. Tuy nhiên, mục tiêu và cách thức thực
hiện hoạt ñộng sử dụng vốn của NHPT và các trung gian tài chính khác, ñặc biệt
là các Ngân hàng Thương mại (NHTM) không hoàn toàn giống nhau. Sự khác biệt
này xuất phát từ mục tiêu thành lập của NHPT và NHTM. NHTM ñược thành lập
nhằm mục tiêu một ñồng vốn cho vay phải ñem lại hơnmột ñồng và phần chênh
lệch ñó - tiền lãi - là chi phí phải trả của người ñi vay ñối với việc sử dụng vốn của
NHTM. Trong khi ñó, NHPT là công cụ của chính phủ ñểthực hiện các mục tiêu
kinh tế xã hội ñược thể hiện trong Chính sách tín dụng ñầu tư phát triển của Nhà
nước trong từng thời kỳ. Tại các nước phát triển cũng như ñang phát triển luôn
luôn tồn tại các ngành kém phát triển, những vùng sâu vùng xa khó khăn và người
nghèo. Những bộ phận này rất khó thu hút ñầu tư từ những nhà ñầu tư thông
thường bỏ vốn vì mục tiêu sinh lời, do vậy cần có sự can thiệp dưới các hình thức
của chính phủ. NHPT huy ñộng các nguồn lực trong nền kinh tế, sau ñó tài trợ có
trọng ñiểm và ưu ñãi cho những ñối tượng trên nhằm hai mục tiêu là hiệu quả xã
2
hội và hiệu quả tài chính. Một cách khái quát, các quốc gia thành lập NHPT vì
muốn ñạt ñược các mục tiêu sau:
(1) tạo ra nhiều công ăn việc làm cho người dân;
(2) cải thiện môi trường sống;
(3) cải thiện tính công bằng trong phân phối thu nhập giữa các nhóm dân cư
trong nền kinh tế;
(4) hiện ñại hóa nông nghiệp và nông thôn;
(5) phát triển kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ;
(6) khuyến khích các hoạt ñộng ñầu tư sản phẩm mới,có hàm lượng công
nghệ cao
(7) phát triển thị trường tài chính
Vậy những mục tiêu trên ñã ñược NHPT ñáp ứng hay chưa? Câu trả lời tùy
thuộc vào từng quốc gia. Có nhiều nước, NHPT ñã hoànthành xuất sắc nhiệm vụ
của mình và chuyển hướng sang các hoạt ñộng kinh doanh khác khi nền kinh tế của
quốc gia ñó ñã ñạt ñược sự tăng trưởng bền vững (Mỹ, Nhật Bản hay Singapo). Tuy
nhiên, bên cạnh ñó, hoạt ñộng của NHPT cũng gặp phảivô số hạn chế và rào cản,
cụ thể như sự phụ thuộc về chính trị và chính sách,không bền vững về tài chính, tỷ
lệ nợ xấu cao, quản lý tài chính yếu kém, khả năng huy ñộng vốn trong nước nghèo
nàn Tất cả những hạn chế trên làm cho NHPT không những không ñạt ñược các
mục tiêu ñề ra mà còn dẫn ñến một sự tồn tại “tầm gửi” của NHPT vào sự trợ cấp
của chính phủ và các nhà tài trợ nước ngoài.
Ngân hàng Phát triển Việt Nam (Việt Nam DevelopmentBank) chính thức ñi
vào hoạt ñộng từ tháng 7 năm 2006, tiền thân là QuỹHỗ trợ Phát triển Việt Nam.
Việc chuyển từ Quỹ sang Ngân hàng xuất phát từ nhiều lý do cả về yêu cầu phát
triển chung của nền kinh tế cũng như thực trạng hoạt ñộng của Quỹ. Sau năm năm
hoạt ñộng theo hình thức một ngân hàng, VDB ñã có nhiều nỗ lực trong việc tập
trung các nguồn vốn trung và dài hạn huy ñộng ñược ở trong và ngoài nước ñể tài
trợ cho các DAPT và các ñối tượng ñặc biệt trong nềnkinh tế. Vốn của ngân hàng
góp phần ñẩy mạnh tiến trình công nghiệp hóa, hiện ñại hóa ñất nước và xóa ñói
3
giảm nghèo. Năm năm mặc dù là khoảng thời gian chưanhiều nếu so sánh với vòng
ñời của các dự án VDB tài trợ với thời gian hoàn vốn trung bình từ 10 ñến 20 năm,
nhưng có thể nói ñây là giai ñoạn ngân hàng hoàn thiện mô hình tổ chức và hoạt
ñộng nghiệp vụ ñể phù hợp với vai trò là công cụ của Chính phủ trong tài trợ phát
triển. Do vậy, việc ñánh giá những ñóng góp cũng như hạn chế của VDB trong hoạt
ñộng của ngân hàng trong thời gian qua là cần thiếtñể nâng cao hiệu quả hoạt ñộng
của ngân hàng trong thời gian tới. ðiều này càng quan trọng hơn khi mà ñến năm
2010, Việt Nam trở thành quốc gia nằm trong nhóm nước có thu nhập trung bình
thấp, khi ñó các ưu ñãi về vốn từ các Chính phủ và nhà tài trợ nước ngoài sẽ suy
giảm mà thay vào ñó là các nguồn tài trợ theo ñiều kiện thị trường. Trong khi sự tài
trợ từ các nguồn vốn có nguồn gốc từ NSNN ngày cànghạn hẹp thì ñòi hỏi VDB
phải tự chủ ñược trong cả hoạt ñộng huy ñộng vốn vàhoạt ñộng cấp tín dụng. Với
kết quả về vốn giải ngân hàng năm ở mức 4,2% so vớitổng nhu cầu vốn của nền
kinh tế, tỷ lệ nợ xấu (theo quy ñịnh của VDB) ở mức15% tổng dư nợ (nếu tính theo
chuẩn quốc tế thì mức này cao hơn gấp 3 lần), chênhlệch giữa doanh thu từ lãi và
chi phí trả lãi luôn ñạt giá trị âm ở mức khoảng 2.000 tỷ ñồng mỗi năm cho thấy
nếu không có những ñiều chỉnh kịp thời từ cơ chế chính sách ñến hoạt ñộng nghiệp
vụ thì VDB sẽ hoàn toàn phụ thuộc vào NSNN.
Xuất phát từ thực trạng hiệu quả hoạt ñộng trên củaVDB, tác giả chọn vấn
ñề “Nâng cao hiệu quả hoạt ñộng của Ngân hàng Phát triển Việt Nam” làm ñề tài
nghiên cứu cho luận án
205 trang |
Chia sẻ: oanh_nt | Lượt xem: 1843 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận án Nâng cao hiệu quả hoạt động của Ngân hàng Phát triển Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
i
L I CAM ðOAN
Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên c u c a riêng
tôi. Các s li u, k t lu n nêu trong lu n án là trung th c và có
ngu n g c rõ ràng.
Tác gi lu n án
Trương Th Hoài Linh
ii
M C L C
L I CAM ðOAN ...................................................................................................i
DANH M C CÁC T VI T T T ......................................................................iv
DANH M C SƠ ð , B NG, ð TH .................................................................v
PH N M ð U ....................................................................................................1
CHƯƠNG 1: CƠ S LÝ LU N V HI U QU HO T ð NG C A
NGÂN HÀNG PHÁT TRI N .............................................................................13
1.1. T ng quan v Ngân hàng Phát tri n.......................................................13
1.1.1. L ch s phát tri n và m c ñích ho t ñ ng c a Ngân hàng Phát tri n...13
1.1.2. Lý do ra ñ i và khái ni m v Ngân hàng Phát tri n ..............................15
1.1.3. ð c ñi m c a Ngân hàng Phát tri n......................................................19
1.1.4. Các ho t ñ ng cơ b n c a Ngân hàng Phát tri n...................................22
1.2. Hi u qu ho t ñ ng c a Ngân hàng Phát tri n .......................................31
1.2.1. Khái ni m hi u qu ho t ñ ng c a Ngân hàng Phát tri n......................31
1.2.2. Các ch tiêu ñánh giá hi u qu ho t ñ ng c a Ngân hàng Phát tri n .....35
1.2.3. Các nhân t tác ñ ng ñ n hi u qu ho t ñ ng c a Ngân hàng Phát
tri n...............................................................................................................43
1.3. Kinh nghi m nâng cao hi u qu ho t ñ ng c a m t s Ngân hàng
Phát tri n trên th gi i và bài h c ñ i v i Vi t Nam......................................61
1.3.1. Kinh nghi m nâng cao hi u qu ho t ñ ng c a m t s Ngân hàng Phát
tri n trên th gi i ...........................................................................................61
1.3.2. Bài h c ñ i v i Vi t Nam.....................................................................63
CHƯƠNG 2: TH C TR NG HI U QU HO T ð NG C A NGÂN HÀNG
PHÁT TRI N VI T NAM .................................................................................67
2.1. Khái quát v Ngân hàng phát tri n Vi t Nam.........................................67
2.1.1. Quá trình hình thành và mô hình t ch c c a Ngân hàng
Phát tri n Vi t Nam ....................................................................................67
2.1.2. Chính sách tín d ng Nhà nư c Vi t Nam trong th i gian qua............71
iii
2.1.3. Các ho t ñ ng cơ b n c a Ngân hàng Phát tri n Vi t Nam...................75
2.2. Phân tích và ñánh giá hi u qu ho t ñ ng c a Ngân hàng Phát tri n
Vi t Nam giai ño n t 2006 ñ n 2010 .............................................................87
2.2.1. Phân tích hi u qu ho t ñ ng c a ngân hàng ........................................87
2.2.2. ðánh giá hi u qu ho t ñ ng c a ngân hàng.........................................95
CHƯƠNG 3: GI I PHÁP NÂNG CAO HI U QU HO T ð NG C A
NGÂN HÀNG PHÁT TRI N VI T NAM ......................................................135
3.1. ð nh hư ng v tín d ng ñ u tư phát tri n c a Nhà nư c trong th i
gian t i ................................................................................................135
3.2. ð nh hư ng ho t ñ ng c a Ngân hàng Phát tri n Vi t Nam ñ n năm 2020 .136
3.3. Quan ñi m v ho t ñ ng c a Ngân hàng Phát tri n Vi t Nam.............138
3.4. Các gi i pháp nâng cao hi u qu ho t ñ ng c a Ngân hàng Phát tri n
Vi t Nam ........................................................................................................142
3.4.1. Nâng cao năng l c huy ñ ng v n c a ngân hàng................................142
3.4.2. C i thi n năng l c th m ñ nh d án t i ngân hàng ..............................151
3.4.3. C i thi n năng l c qu n lý r i ro t i ngân hàng ..................................166
3.4.4. B sung thêm m t s ho t ñ ng nh m ñáp ng nhu c u c a khách
hàng ............................................................................................................178
3.4.5. Nâng cao ch t lư ng ñ i ngũ cán b ngân hàng, trong ñó tr ng tâm là
cán b th m ñ nh và cán b qu n lý tín d ng ...............................................181
3.5. Ki n ngh nh m nâng cao hi u qu ho t ñ ng c a Ngân hàng Phát tri n
Vi t Nam ........................................................................................................185
K T LU N........................................................................................................194
DANH M C CÔNG TRÌNH CÔNG B C A TÁC GI ..............................196
DANH M C TÀI LI U THAM KH O ..........................................................197
iv
DANH M C CÁC T VI T T T
DAPT D án phát tri n
VDB Ngân hàng Phát tri n Vi t Nam
NHPT Ngân hàng Phát tri n
TCTD T ch c tín d ng
NHTM Ngân hàng Thương m i
QHTPT Qu H tr Phát tri n
BKHðT B K ho ch và ð u tư
BTC B Tài chính
NSNN Ngân sách Nhà nư c
ODA V n h tr phát tri n chính th c
NHNN Ngân hàng Nhà nư c
NHTW Ngân hàng Trung ương
HðQL H i ñ ng qu n lý
TDðT Tín d ng ñ u tư
TDXK Tín d ng xu t kh u
TPCP Trái phi u Chính ph
HQTC Hi u qu tài chính
HQKTXH Hi u qu kinh t xã h i
GTCG Gi y t có giá
TSðB Tài s n ñ m b o
LSCK Lãi su t chi t kh u
TðDA Th m ñ nh d án
TDNN Chính sách tín d ng ñ u tư phát tri n c a Nhà nư c
v
DANH M C SƠ ð , B NG, ð TH
I. SƠ ð
Sơ ñ 2.1: Sơ ñ b máy t ch c c a Ngân hàng Phát tri n Vi t Nam...................71
Sơ ñ 3.1: B máy qu n lý r i ro t i VDB ...........................................................167
Sơ ñ 3.2: M c tiêu c a h th ng X p h ng tín d ng n i b . ...............................171
II. B NG
B ng 1.1: Các ch tiêu hi u qu kinh t xã h i và hi u qu tài chính ñ ñánh giá d án59
B ng 2.1: K t qu huy ñ ng v n trong nư c..........................................................87
B ng 2.2: K t qu cho vay tín d ng ñ u tư ............................................................89
B ng 2.3. Cơ c u dư n theo ngành kinh t ...........................................................89
B ng 2.4: K t qu cho vay l i v n ODA................................................................91
B ng 2.5. K t qu cho vay tín d ng xu t kh u.......................................................91
B ng 2.6. K t qu h tr sau ñ u tư.......................................................................93
B ng 2.7: Tình hình n quá h n hàng năm.............................................................94
B ng 2.8: L i nhu n hàng năm..............................................................................95
B ng 2.9: K t qu gi i ngân v n tài tr qua các năm so v i k ho ch ....................96
B ng 2.10: T tr ng v n gi i ngân c a VDB so v i t ng v n ñ u tư c a n n kinh t ..98
B ng 2.11: K t qu ñóng góp c a VDB vào kim ng ch xu t kh u c a c nư c....104
B ng 2.12: Cơ c u tài s n và v n.........................................................................110
B ng 3.1. D ki n nhu dư n và v n c a ngân hàng trong th i gian t i ...............138
II. ð TH
ð th 2.1: T tr ng TSCð tăng thêm t v n tài tr c a VDB so v i t ng TSCð c a
c nư c..................................................................................................................90
ð th 2.2: T tr ng v n gi i ngân c a VDB so v i t ng v n ñ u tư c a nên kinh t ..99
ð th 2.3: M t s ch tiêu xem xét r i ro tín d ng ..............................................107
ð th 2.4: M t s ch tiêu xem xét kh năng b n v ng tài chính c a ngân hàng..........112
vi
1
PH N M ð U
1. GI I THI U NGHIÊN C U VÀ M C ðÍCH NGHIÊN C U
1.1. S c n thi t c a nghiên c u
Ngân hàng Phát tri n (NHPT) là trung gian tài chính có vai trò quan tr ng
ñ i v i s phát tri n kinh t và xã h i c a các nư c phát tri n cũng như các nư c
ñang phát tri n. Thông qua tài tr trung và dài h n c a NHPT cho các d án phát
tri n – là các d án t o ra s n ph m chi n lư c, thúc ñ y chuy n d ch cơ c u kinh t
c a ngành, vùng, lãnh th và chuy n d ch cơ c u thu nh p c a m t s b ph n dân
cư, t m quan tr ng c a NHPT ñã ñư c ch ng minh trong nhi u công trình nghiên
c u trong và ngoài nư c.
Cũng gi ng như các trung gian tài chính khác, ho t ñ ng tín d ng c a
NHPT là ho t ñ ng duy trì s t n t i b n v ng và phát tri n c a NHPT. Theo ñó,
ngu n v n tài tr b i Ngân hàng ph i ñư c thu h i, b o toàn và quay vòng ñ có
th tài tr cho nhi u d án phát tri n khác. Tuy nhiên, m c tiêu và cách th c th c
hi n ho t ñ ng s d ng v n c a NHPT và các trung gian tài chính khác, ñ c bi t
là các Ngân hàng Thương m i (NHTM) không hoàn toàn gi ng nhau. S khác bi t
này xu t phát t m c tiêu thành l p c a NHPT và NHTM. NHTM ñư c thành l p
nh m m c tiêu m t ñ ng v n cho vay ph i ñem l i hơn m t ñ ng và ph n chênh
l ch ñó ti n lãi là chi phí ph i tr c a ngư i ñi vay ñ i v i vi c s d ng v n c a
NHTM. Trong khi ñó, NHPT là công c c a chính ph ñ th c hi n các m c tiêu
kinh t xã h i ñư c th hi n trong Chính sách tín d ng ñ u tư phát tri n c a Nhà
nư c trong t ng th i kỳ. T i các nư c phát tri n cũng như ñang phát tri n luôn
luôn t n t i các ngành kém phát tri n, nh ng vùng sâu vùng xa khó khăn và ngư i
nghèo. Nh ng b ph n này r t khó thu hút ñ u tư t nh ng nhà ñ u tư thông
thư ng b v n vì m c tiêu sinh l i, do v y c n có s can thi p dư i các hình th c
c a chính ph . NHPT huy ñ ng các ngu n l c trong n n kinh t , sau ñó tài tr có
tr ng ñi m và ưu ñãi cho nh ng ñ i tư ng trên nh m hai m c tiêu là hi u qu xã
2
h i và hi u qu tài chính. M t cách khái quát, các qu c gia thành l p NHPT vì
mu n ñ t ñư c các m c tiêu sau:
(1) t o ra nhi u công ăn vi c làm cho ngư i dân;
(2) c i thi n môi trư ng s ng;
(3) c i thi n tính công b ng trong phân ph i thu nh p gi a các nhóm dân cư
trong n n kinh t ;
(4) hi n ñ i hóa nông nghi p và nông thôn;
(5) phát tri n kinh doanh c a các doanh nghi p v a và nh ;
(6) khuy n khích các ho t ñ ng ñ u tư s n ph m m i, có hàm lư ng công
ngh cao
(7) phát tri n th trư ng tài chính…
V y nh ng m c tiêu trên ñã ñư c NHPT ñáp ng hay chưa? Câu tr l i tùy
thu c vào t ng qu c gia. Có nhi u nư c, NHPT ñã hoàn thành xu t s c nhi m v
c a mình và chuy n hư ng sang các ho t ñ ng kinh doanh khác khi n n kinh t c a
qu c gia ñó ñã ñ t ñư c s tăng trư ng b n v ng (M , Nh t B n hay Singapo). Tuy
nhiên, bên c nh ñó, ho t ñ ng c a NHPT cũng g p ph i vô s h n ch và rào c n,
c th như s ph thu c v chính tr và chính sách, không b n v ng v tài chính, t
l n x u cao, qu n lý tài chính y u kém, kh năng huy ñ ng v n trong nư c nghèo
nàn…T t c nh ng h n ch trên làm cho NHPT không nh ng không ñ t ñư c các
m c tiêu ñ ra mà còn d n ñ n m t s t n t i “t m g i” c a NHPT vào s tr c p
c a chính ph và các nhà tài tr nư c ngoài.
Ngân hàng Phát tri n Vi t Nam (Vi t Nam Development Bank) chính th c ñi
vào ho t ñ ng t tháng 7 năm 2006, ti n thân là Qu H tr Phát tri n Vi t Nam.
Vi c chuy n t Qu sang Ngân hàng xu t phát t nhi u lý do c v yêu c u phát
tri n chung c a n n kinh t cũng như th c tr ng ho t ñ ng c a Qu . Sau năm năm
ho t ñ ng theo hình th c m t ngân hàng, VDB ñã có nhi u n l c trong vi c t p
trung các ngu n v n trung và dài h n huy ñ ng ñư c trong và ngoài nư c ñ tài
tr cho các DAPT và các ñ i tư ng ñ c bi t trong n n kinh t . V n c a ngân hàng
góp ph n ñ y m nh ti n trình công nghi p hóa, hi n ñ i hóa ñ t nư c và xóa ñói
3
gi m nghèo. Năm năm m c dù là kho ng th i gian chưa nhi u n u so sánh v i vòng
ñ i c a các d án VDB tài tr v i th i gian hoàn v n trung bình t 10 ñ n 20 năm,
nhưng có th nói ñây là giai ño n ngân hàng hoàn thi n mô hình t ch c và ho t
ñ ng nghi p v ñ phù h p v i vai trò là công c c a Chính ph trong tài tr phát
tri n. Do v y, vi c ñánh giá nh ng ñóng góp cũng như h n ch c a VDB trong ho t
ñ ng c a ngân hàng trong th i gian qua là c n thi t ñ nâng cao hi u qu ho t ñ ng
c a ngân hàng trong th i gian t i. ði u này càng quan tr ng hơn khi mà ñ n năm
2010, Vi t Nam tr thành qu c gia n m trong nhóm nư c có thu nh p trung bình
th p, khi ñó các ưu ñãi v v n t các Chính ph và nhà tài tr nư c ngoài s suy
gi m mà thay vào ñó là các ngu n tài tr theo ñi u ki n th trư ng. Trong khi s tài
tr t các ngu n v n có ngu n g c t NSNN ngày càng h n h p thì ñòi h i VDB
ph i t ch ñư c trong c ho t ñ ng huy ñ ng v n và ho t ñ ng c p tín d ng. V i
k t qu v v n gi i ngân hàng năm m c 4,2% so v i t ng nhu c u v n c a n n
kinh t , t l n x u (theo quy ñ nh c a VDB) m c 15% t ng dư n (n u tính theo
chu n qu c t thì m c này cao hơn g p 3 l n), chênh l ch gi a doanh thu t lãi và
chi phí tr lãi luôn ñ t giá tr âm m c kho ng 2.000 t ñ ng m i năm…cho th y
n u không có nh ng ñi u ch nh k p th i t cơ ch chính sách ñ n ho t ñ ng nghi p
v thì VDB s hoàn toàn ph thu c vào NSNN.
Xu t phát t th c tr ng hi u qu ho t ñ ng trên c a VDB, tác gi ch n v n
ñ “Nâng cao hi u qu ho t ñ ng c a Ngân hàng Phát tri n Vi t Nam” làm ñ tài
nghiên c u cho lu n án.
1.2. M c ñích c a nghiên c u
M c ñích c a lu n án là nghiên c u nh ng kinh nghi m t t nh t và phù h p
nh t c a các nư c trên th gi i trong ho t ñ ng c a NHPT ñ áp d ng vào NHPT
Viêt nam. ð ng th i, xây d ng m t h th ng các ch tiêu ñánh giá hi u qu ho t
ñ ng bao g m hai m t quan tr ng là hi u qu kinh t xã h i và hi u qu tài chính –
ñây s ñư c coi là m c tiêu quan tr ng nh t mà lu n án ñ t ñư c. H th ng ch tiêu
này ñư c dùng ñ ñánh giá th c tr ng ho t ñ ng c a Qu H tr Phát tri n trư c
ñây và NHPT Vi t Nam hi n nay, ñây là m t v n ñ chưa có ñ tài nghiên c u nào
4
ñ c p ñ n m t cách sâu s c và có h th ng. Trên cơ s ñó ñưa ra các ñ xu t nh m
nâng cao hi u qu c a VDB. C th như sau:
(i) Nghiên c u nh ng cơ s lý lu n cơ b n v NHPT và vai trò c a NHPT
ñ i v i n n kinh t , ho t ñ ng c a NHPT. Nghiên c u các lý thuy t v hi u qu
ho t ñ ng c a trung gian tài chính, xây d ng h th ng các ch tiêu v hi u qu xã
h i và hi u qu tài chính c a NHPT. Thêm n a là ñưa ra kinh nghi m ho t ñ ng có
hi u qu c a các NHPT trên th gi i ñ v n d ng phù h p vào Vi t Nam;
(ii) Phân tích và ñánh giá th c tr ng ho t ñ ng c a VDB. Qua ñó, rút ra các
h n ch trong ho t ñ ng c a ngân hàng và phân tích các nguyên nhân c a nh ng
h n ch ñó;
(iii) ðưa ra các ñ xu t các gi i pháp và ki n ngh nh m nâng cao hi u qu
ho t ñ ng c a VDB.
1.3. Ph m vi và ñ i tư ng nghiên c u
1.3.1. Ph m vi nghiên c u
o Nh ng thay ñ i trong chính sách tín d ng ñ u tư phát tri n c a Vi t Nam t
năm 1999 ñ n năm 2011
o ðánh giá hi u qu ho t ñ ng c a VDB thông qua phân tích th c tr ng hi u
qu ho t ñ ng c a ngân hàng này t năm 2006 ñ n năm 2010
1.3.2. ð i tư ng nghiên c u
ð i tư ng ñ tài t p trung nghiên c u là hi u qu ho t ñ ng c a NHPT.
Xu t phát t m c tiêu ho t ñ ng và ñ c ñi m c a NHPT, lu n án ñưa ra quan ñi m
v hi u qu ho t ñ ng c a ngân hàng, h th ng ch tiêu ño lư ng hi u qu và nhân
t tác ñ ng ñ n hi u qu ho t ñ ng c a NHPT.
2. T NG QUAN NGHIÊN C U
2.1. Tình hình ghiên c u v ñ tài trên th gi i và Vi t Nam
NHPT b t ñ u ra ñ i l c ñ a Châu Âu, trong ñó Pháp là nơi mà các ngân
hàng toàn c u ñ u tiên ñư c thành l p (năm 1852), sau ñó cũng r t thành công
ð c và Ý. Khi m i thành l p, các ngân hàng này ch y u là h tr cho công nghi p
thông qua tài tr m t kh i lư ng v n l n cho các ngành này. Th c t cho th y, quá
5
trình tích t v n d n d n không ñáp ng ñư c nhu c u hi n t i. Các doanh nghi p
Châu Âu còn r t tr , h ñ i m t v i nhu c u v v n r t l n và kh n trương ñ xây
d ng nên nh ng nhà máy d t hay nhà máy thép hi n ñ i. Và không gi ng như nư c
Anh, Châu Âu lúc này chưa có nhi u nh ng nhà ñ u tư giàu có và th trư ng ch ng
khoán phát tri n.
Các công trình v NHPT và hi u qu ho t ñ ng c a NHPT t trư c ñ n nay
ch y u ñư c nghiên c u và ñánh giá b i các nhà kinh t và các nhà lý lu n nư c
ngoài dư i các tên g i như Các ñ nh ch tài chính phát tri n – Development Finance
Institutions, Công ty tài chính phát tri n – Development Finance Company và Ngân
hàng phát tri n – Development Bank.
Nghiên c u nư c ngoài
Trư c tiên là các quan ñi m v NHPT và vai trò c a NHPT ñ i v i n n kinh
t . Kane (1975) ñ nh nghĩa NHPT là “trung gian tài chính tài tr v n trung và dài
h n cho các d án phát tri n kinh t và cung ng các d ch v liên quan”. Panizza
(2004) l i nh n m nh “NHPT là các th ch tài chính v i ho t ñ ng ch y u là cung
c p v n trung và dài h n cho các d án t o ra s n ph m chi n lư c và do v y ít
ñư c tài tr b i khu v c tư nhân”. Dù th nào, c hai ñ u th ng nh t v i nhau vai
trò c a NHPT trong tài tr v n trung và dài h n cho các d án. Tuy nhiên, b n ch t
th c s c a NHPT ñã ñư c ñ c p t i trư c ñó r t lâu b i Joshep Schumpeter
(1912), b ng ngôn ng sinh ñ ng, ông ñã kh ng ñ nh r ng ngân hàng và doanh
nghi p là hai tác nhân quan tr ng trong quá trình phát tri n kinh t , ñ ng th i, ông
cũng là m t trong nh ng ngư i tiên phong ch c ch n r ng phát tri n tài chính t o
nên s phát tri n kinh t , th trư ng tài chính phát tri n s thúc ñ y s tăng trư ng
thông qua tài tr v n cho các doanh nghi p và các d án nh m ñem l i s sinh l i
cao. Thêm n a, theo báo cáo c a Ngân hàng th gi i (WB) năm 1989, mô hình ph
bi n nh t c a các trung gian tài chính phi Ngân hàng các nư c ñang phát tri n là
t ch c tài chính phát tri n. Các t ch c công c ng ho c g n như là công c ng ñó
nh n ñư c ph n l n các yêu c u tài tr c a h t chính ph ho c các nhà tài tr
nư c ngoài. H tài tr v n trung và dài h n cho các doanh nghi p v a và nh v n
6
không th nh n ñư c v n t các NHTM. Trong su t nh ng năm 70, các yêu c u tài
tr ñ i v i các t ch c này ñã ñư c m r ng ra ñ i v i các lĩnh v c ưu tiên. S
d ng ngu n v n c a chính ph , các t ch c này tăng cư ng tài tr cho các món vay
v i t l sinh l i th p ho c/và nhi u r i ro. M t vai trò khác c a các t ch c tài
chính phát tri n là l p ñ y “nh ng ch tr ng” trong th trư ng v n thông qua huy
ñ ng v n cho ñ u tư. Kitchen (1986) ñã nh n ñ nh “ các nư c, nơi mà trung gian
tài chính b gi i h n v s lư ng và gi i h n trong ho t ñ ng tài tr theo chính sách,
nơi mà ho t ñ ng c a các doanh nghi p ch nh m thu ñư c l i nhu n “chóng vánh”,
và nơi mà s an toàn c a các món cho vay b gi i h n thì s có m t c a các t ch c
tài chính phát tri n là c n thi t, th c t này “ng p tràn” các nư c ñang phát tri n”.
Mô hình ph bi n nh t c a các t ch c tài chính phát tri n là các NHPT qu c gia
(NDB) – các Ngân hàng tài tr v n trung và dài h n cho các d án phát tri n trong
lĩnh v c công nghi p và nông nghi p. Nhi m v tr ng tâm c a các Ngân hàng này
ñã ñư c chính ph quy ñ nh là tìm ki m, th m ñ nh, xúc ti n, tài tr và th c hi n
các d án ñó. Tóm l i, NDB là công c chính sách c a chính ph các nư c ñ th c
thi công cu c ñ u tư phát tri n dài h n.
V hi u qu c a NHPT, các công trình ñã d a trên th c ti n và kinh nghi m
c a các nhà nghiên c u ñ ñánh giá theo nhi u cách nhìn nh n khác nhau.
Hi u qu
