Du lịch đang ngày càng trở nên quan trọng và là ngành kinh tế mũi nhọn ở
nhiều quốc gia trên toàn cầu trong đó có Việt Nam. Nhu cầu du lịch ngày càng phát
triển và không thể thiếu trong đời sống kinh tế xã hội (KT-XH), nó trở nên phổ biến
và là thói quen trong nếp sống sinh hoạt của con ngƣời ở xã hội hiện đại. Để đáp
ứng nhu cầu du lịch của con ngƣời, hoạt động du lịch đặc biệt là kinh doanh lữ hành
(KDLH) phát triển rất sôi động, thu hút đông đảo các doanh nghiệp lữ hành
(DNLH) với nhiều thành phần kinh tế tham gia kinh doanh, từ đó làm tăng tính
cạnh tranh trong hoạt động KDLH. Do đó, mỗi DNLH phải nâng cao năng lực cạnh
tranh, tìm hƣớng đi đúng cho mình.
Trong bối cảnh cạnh tranh đang diễn ra gay gắt không chỉ ở lĩnh vực KDLH
mà toàn ngành du lịch. Muốn nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp và
tìm ra chiến lƣợc phát triển doanh nghiệp đúng đắn thì DNLH cần có những con
ngƣời chèo lái vững vàng, sáng suốt. Nói cách khác, đội ngũ nhà quản trị (NQT)
trong DNLH phải là những ngƣời thực sự có năng lực, mọi DNLH phải chú trọng
nâng cao năng lực NQT. Các năng lực bao gồm nghị lực, khả năng nhận thức tốt,
nhìn xa trông rộng, khả năng tƣ duy sáng tạo đặc biệt là tƣ duy chiến lƣợc, tham
vọng, ham muốn chinh phục khó khăn, thách thức, khả năng giao tiếp truyền thông
giỏi, có tài thuyết phục mọi ngƣời, đầu óc tổ chức và làm việc khoa học, khả năng
lãnh đạo tổ chức thích nghi với môi trƣờng, hiểu biết sâu rộng về KT-XH, chính trị,
pháp luật, nghiệp vụ chuyên môn, có tài quản lý các nguồn lực
Cùng với các bên liên quan khác nhƣ chính quyền, cộng đồng địa phƣơng, du
khách, DNLH đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển dịch vụ du lịch ở điểm
đến. Trong đó, DNLH đóng vai trò là cầu nối trung gian chủ yếu của chuỗi cung
ứng giá trị dịch vụ du lịch. Những nghiên cứu về DNLH nói chung, quản trị DNLH,
nhân sự trong DNLH nói riêng là những nghiên cứu khá phổ dụng. Tuy nhiên,
nghiên cứu về năng lực NQT tại các DNLH vẫn là một “mảnh đất màu mỡ”.
203 trang |
Chia sẻ: thuylinhk2 | Ngày: 27/12/2022 | Lượt xem: 306 | Lượt tải: 3
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận án Nâng cao năng lực nhà quản trị tại các doanh nghiệp lữ hành của tỉnh Quảng Ninh, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI
-------------------------
ĐỖ THỊ THU HUYỀN
NÂNG CAO NĂNG LỰC NHÀ QUẢN TRỊ
TẠI CÁC DOANH NGHIỆP LỮ HÀNH
CỦA TỈNH QUẢNG NINH
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ
Hà Nội, Năm 2022
2
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI
-------------------------
ĐỖ THỊ THU HUYỀN
NÂNG CAO NĂNG LỰC NHÀ QUẢN TRỊ
TẠI CÁC DOANH NGHIỆP LỮ HÀNH CỦA TỈNH
QUẢNG NINH
Chuyên ngành: Kinh doanh thƣơng mại
Mã số: 9340121
Luận án tiến sĩ kinh tế
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:
1. PGS,TS. Mai Thanh Lan
2. TS. Trần Thị Bích Hằng
Hà Nội, Năm 2022
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu trích
dẫn, kết quả nghiên cứu trình bày trong luận án là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng.
Hà Nội, ngày 26 tháng 12 năm 2021
Nghiên cứu sinh
Đỗ Thị Thu Huyền
ii
LỜI CẢM ƠN
Trƣớc tiên, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Ban Giám hiệu, Phòng
Quản lý Sau Đại học, Khoa Quản trị Nhân lực, Khoa Khách sạn - Du lịch của
Trƣờng Đại học Thƣơng mại đã tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để tôi hoàn
thành luận án này.
Tôi xin chân thành cảm ơn tập thể giáo viên hƣớng dẫn khoa học của luận án,
Cô PGS,TS. Mai Thanh Lan và Cô TS. Trần Thị Bích Hằng đã rất tận tình, tâm
huyết và trách nhiệm giúp tôi những quy chuẩn về phƣơng pháp nghiên cứu, nội
dung và kiến thức quý báu để tôi hoàn thành luận án.
Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh
Quảng Ninh, Sở Du lịch tỉnh Quảng Ninh, Hiệp hội Du lịch tỉnh Quảng Ninh, các
cơ quan quản lý nhà nƣớc, doanh nghiệp, cá nhân và các tổ chức liên quan đến
du lịch đã nhiệt tình hỗ trợ, cung cấp các tài liệu và trả lời phỏng vấn, điều tra.
Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè, những đồng nghiệp,
sinh viên đã tận tình hỗ trợ, giúp đỡ tôi trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu.
Xin trân trọng cảm ơn!
Nghiên cứu sinh
Đỗ Thị Thu Huyền
iii
MỤC LỤC
Trang
LỜI CAM ĐOAN .
LỜI CẢM ƠN ...
MỤC LỤC .
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
DANH MỤC BẢNG, BIỂU .
DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ ..
PHẦN MỞ ĐẦU ...
1. Tính cấp thiết nghiên cứu đề tài
2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu đề tài
3. Câu hỏi nghiên cứu ...
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu đề tài ...
5. Các đóng góp mới của luận án .
6. Kết cấu của luận án ...
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN
CỨU ĐỀ TÀI ..
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài ..
1.1.1. Các nghiên cứu về nhân lực và nhà quản trị trong doanh nghiệp lữ hành ..
1.1.2. Các nghiên cứu về năng lực nhà quản trị trong doanh nghiệp lữ hành ..
1.1.3. Các nghiên cứu về nâng cao năng lực nhà quản trị trong doanh nghiệp lữ
hành ..
1.1.4. Kết luận và khoảng trống nghiên cứu của đề tài
1.2. Phƣơng pháp nghiên cứu đề tài ..
1.2.1. Phƣơng pháp thu thập dữ liệu .
1.2.2. Phƣơng pháp phân tích dữ liệu ...
TIỂU KẾT CHƢƠNG 1
CHƢƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ ĐÁNH
GIÁ NĂNG LỰC NHÀ QUẢN TRỊ TẠI DOANH NGHIỆP LỮ HÀNH
2.1. Khái luận về doanh nghiệp lữ hành và nhà quản trị tại doanh nghiệp
lữ hành ..
2.1.1. Doanh nghiệp lữ hành .
2.1.2. Nhà quản trị tại doanh nghiệp lữ hành
i
ii
iii
vii
viii
x
1
1
3
3
4
4
6
7
7
7
10
16
17
19
19
24
28
29
29
29
36
iv
2.2. Năng lực nhà quản trị tại doanh nghiệp lữ hành .
2.2.1. Khái niệm năng lực, khung năng lực và năng lực nhà quản trị tại doanh
nghiệp lữ hành ...
2.2.2. Tiêu chí và phƣơng pháp đánh giá năng lực nhà quản trị tại doanh nghiệp
lữ hành ...
2.2.3. Các yếu tố ảnh hƣởng đến năng lực nhà quản trị tại doanh nghiệp lữ hành
2.3. Mô hình nghiên cứu của đề tài về đánh giá năng lực nhà quản trị tại
doanh nghiệp lữ hành .
2.4. Kinh nghiệm nâng cao năng lực nhà quản trị của doanh nghiệp lữ
hành và bài học kinh nghiệm đối với các doanh nghiệp lữ hành của tỉnh
Quảng Ninh ..
2.4.1. Kinh nghiệm nâng cao năng lực nhà quản trị của các doanh nghiệp lữ
hành ...
2.4.2. Bài học kinh nghiệm đối với nâng cao năng lực nhà quản trị tại các doanh
nghiệp lữ hành của tỉnh Quảng Ninh
TIỂU KẾT CHƢƠNG 2
CHƢƠNG 3: ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG NĂNG LỰC NHÀ QUẢN TRỊ
TẠI CÁC DOANH NGHIỆP LỮ HÀNH CỦA TỈNH QUẢNG NINH .
3.1. Khái quát về du lịch Quảng Ninh và các doanh nghiệp lữ hành của
tỉnh Quảng Ninh ..
3.1.1. Khái quát về du lịch Quảng Ninh
3.1.2. Khái quát về các doanh nghiệp lữ hành của tỉnh Quảng Ninh ..
3.1.3. Tình hình nhân lực và nhà quản trị tại các doanh nghiệp lữ hành của tỉnh
Quảng Ninh ...
3.2. Phân tích thực trạng đánh giá năng lực nhà quản trị tại các doanh
nghiệp lữ hành của tỉnh Quảng Ninh
3.2.1. Tiêu chí và phƣơng pháp đánh giá năng lực nhà quản trị tại các doanh
nghiệp lữ hành của tỉnh Quảng Ninh
3.2.2. Các yếu tố ảnh hƣởng đến năng lực nhà quản trị tại các doanh nghiệp lữ
hành của tỉnh Quảng Ninh .
3.3. Kết quả nghiên cứu định lƣợng về các yếu tố ảnh hƣởng đến năng lực
nhà quản trị tại các doanh nghiệp lữ hành tỉnh Quảng Ninh .
3.3.1 Kết quả phân tích độ tin cậy của thang đo
46
46
50
56
60
62
62
66
68
69
69
69
75
81
85
85
98
103
103
v
3.3.2 Kết quả phân tích nhân tố khám phá EFA ..
3.3.3 Kết quả phân tích nhân tố khẳng định CFA của mô hình đo lƣờng ..
3.3.4. Kết quả kiểm định mô hình cấu trúc phƣơng trình SEM và các giả thuyết
nghiên cứu .
3.4. Đánh giá chung về thực trạng năng lực nhà quản trị tại các doanh
nghiệp lữ hành của tỉnh Quảng Ninh ....
3.4.1. Thành công và nguyên nhân ...
3.4.2. Hạn chế và nguyên nhân .
TIỂU KẾT CHƢƠNG 3 ...
CHƢƠNG 4: ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM
NÂNG CAO NĂNG LỰC NHÀ QUẢN TRỊ TẠI CÁC DOANH NGHIỆP
LỮ HÀNH CỦA TỈNH QUẢNG NINH
4.1. Bối cảnh phát triển du lịch Quảng Ninh và doanh nghiệp lữ hành của
tỉnh Quảng Ninh thời gian tới
4.1.1. Mục tiêu phát triển du lịch Quảng Ninh ...
4.1.2. Cơ hội và khó khăn của các doanh nghiệp lữ hành tỉnh Quảng Ninh..
4.2. Phƣơng hƣớng và quan điểm nâng cao năng lực nhà quản trị tại các
doanh nghiệp lữ hành của tỉnh Quảng Ninh
4.2.1. Phƣơng hƣớng phát triển nhân lực du lịch của tỉnh Quảng Ninh
4.2.2. Quan điểm nâng cao năng lực nhà quản trị tại các doanh nghiệp lữ hành
của tỉnh Quảng Ninh .
4.3. Một số giải pháp nâng cao năng lực nhà quản trị tại các doanh nghiệp
lữ hành của tỉnh Quảng Ninh .
4.3.1. Nâng cao nhận thức của nhà quản trị về việc nâng cao năng lực bản thân
4.3.2. Nâng cao một số kiến thức còn hạn chế của nhà quản trị ...
4.3.3. Hoàn thiện các hoạt động nâng cao năng lực nhà quản trị tại các doanh
nghiệp lữ hành của tỉnh Quảng Ninh
4.3.4. Tạo cơ hội phát triển nghề nghiệp cho nhà quản trị ...
4.3.5. Xây dựng văn hoá doanh nghiệp khuyến khích học tập nâng cao trình độ
nhân lực .
4.4. Một số kiến nghị ...
4.4.1. Kiến nghị với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Tổng cục Du lịch .
4.4.2. Kiến nghị với Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh ..
104
107
110
115
115
117
121
122
122
122
122
125
125
126
129
129
130
131
140
142
143
143
144
vi
4.4.3. Kiến nghị với Sở Du lịch và Hiệp hội Du lịch tỉnh Quảng Ninh ...
4.4.4. Kiến nghị với các cơ sở đào tạo du lịch ..
TIỂU KẾT CHƢƠNG 4
KẾT LUẬN ...
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
145
145
147
148
vii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Từ viết tắt Giải nghĩa từ viết tắt
AQ Adversity Quotient (Chỉ số vƣợt khó)
ASK Knowledges – Skills – Attitude (Kiến thức – Kỹ năng – Thái độ)
CEO Chief Executive Officer (Giám đốc điều hành)
CP Cổ phần
CTDL Chƣơng trình du lịch
DN Doanh nghiệp
DNDL Doanh nghiệp du lịch
DNKDLH Doanh nghiệp kinh doanh lữ hành
DNLH Doanh nghiệp lữ hành
ĐLDL Đại lý du lịch
EQ Emotional Quotient (Chỉ số trí tuệ cảm xúc)
IQ Intelligence Quotient (Chỉ số thông minh)
KDL Khách du lịch
KDLH Kinh doanh lữ hành
KNL Khung năng lực
NCS Nghiên cứu sinh
NQT Nhà quản trị
NXB Nhà xuất bản
QĐ Quyết định
QLKT Quản lý kinh tế
QTKD Quản trị kinh doanh
QTNL Quản trị nhân lực
TNHH Trách nhiệm hữu hạn
TTg Thủ tƣớng
UBND Ủy ban nhân dân
VHDN Văn hóa doanh nghiệp
viii
DANH MỤC BẢNG, BIỂU
Tên bảng, biểu Trang
Bảng 1.1. Tổng hợp các kết quả nghiên cứu về các yếu tố ảnh hƣởng đến
năng lực NQT tại DNLH
14
Bảng 1.2. Tổng hợp kết quả phỏng vấn sâu các chuyên gia về năng lực
NQT tại DNLH
24
Bảng 2.1. Các cấp độ năng lực của cá nhân 49
Bảng 2.2. ASK cần thiết cho CEO doanh nghiệp nhỏ Việt Nam 53
Bảng 2.3. Bảng tổng hợp các yếu tố ảnh hƣởng đến năng lực cá nhân và
năng lực quản trị theo các tác giả trong và ngoài nƣớc
56
Bảng 2.4. Khung nghiên cứu của đề tài 60
Bảng 3.1. Kết quả hoạt động du lịch tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2015 –
2020
73
Bảng 3.2. Thống kê mô tả về số năm hoạt động, quy mô vốn và quy mô
lao động của các DNLH tỉnh Quảng Ninh
77
Bảng 3.3. Các lĩnh vực kinh doanh của các DNLH tỉnh Quảng Ninh 78
Bảng 3.4. Số lƣợt khách tại các DNLH của tỉnh Quảng Ninh từ năm
2010-2020
79
Bảng 3.5. Doanh thu của các doanh nghiệp lữ hành Quảng Ninh từ 2015
– 2020
80
Bảng 3.6. Số lƣợng nhân lực trong các doanh nghiệp lữ hành của tỉnh
Quảng Ninh giai đoạn 2015 – 2020
82
Bảng 3.7. Số lƣợng nhà quản trị trong các doanh nghiệp lữ hành của tỉnh
Quảng Ninh giai đoạn 2015 – 2020
83
Bảng 3.8. Thống kê mô tả về phân cấp, trình độ, chuyên môn của NQT
tại các DNLH tỉnh Quảng Ninh
83
Bảng 3.9. Thống kê mô tả về chức vụ, giới tính NQT tại các DNLH của
tỉnh Quảng Ninh
84
Bảng 3.10. Thống kê mô tả về tuổi, kinh nghiệm quản lý, thu nhập hàng
tháng của NQT tại các DNLH của Quảng Ninh
85
Bảng 3.11. Bảng minh họa điểm trung bình của các tiêu chí đánh giá
năng lực NQT tại các DNLH của tỉnh Quảng Ninh
88
ix
Bảng 3.12. Tổng hợp đánh giá độ tin cậy thang đo 104
Bảng 3.13. Kết quả chạy EFA các yếu tố ảnh hƣởng đến năng lực NQT 105
Bảng 3.14. Giá trị kiểm định KMO 106
Bảng 3.15. Bảng tổng phƣơng sai 106
Bảng 3.16. Hệ số tải nhân tố, độ tin cậy tổng hợp và hệ số tin cậy
cronbach’s alpha
107
Bảng 3.17. Tiêu chí đánh giá tính phân biệt của Fornell-Larcker
Criterion
109
Bảng 3.18. Hệ số Heterotrait-Monotrait Ratio (HTMT) 110
Bảng 3.19. Trọng số hồi quy 111
Bảng 3.20. Chỉ số GoF 113
Bảng 3.21. Tác động của GoF 113
Bảng 3.22. Giá trị VIF bên ngoài 114
Bảng 3.23. Giá trị VIF bên trong 115
x
DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ, HỘP
Tên sơ đồ, hình vẽ, hộp Trang
Hình 1.1. Mô hình ASK 10
Hình 2.1. Cơ cấu tổ chức áp dụng phổ biến trong doanh nghiệp lữ hành 34
Hình 2.2. Sơ đồ phân chia cấp bậc nhà quản trị trong tổ chức 42
Hình 2.3. Các tiêu chí đánh giá năng lực NQT tại DNLH 54
Hình 2.4. Các yếu tố ảnh hƣởng đến năng lực NQT tại DNLH 60
Hình 2.5. Mô hình nghiên cứu của đề tài 62
Hình 3.1. Bản đồ hành chính tỉnh Quảng Ninh 69
Hình 3.2. Số lƣợng doanh nghiệp lữ hành của tỉnh Quảng Ninh qua các
năm 2015 – 2020
76
Hình 3.3. Số lƣợng DNLH của Quảng Ninh năm 2020 theo hình thức sở
hữu
77
Hình 3.4. Cơ cấu thị trƣờng khách quốc tế của các DNLH tỉnh Quảng
Ninh
80
Hộp 3.1: Phƣơng pháp đánh giá năng lực NQT tại một số DNLH Quảng
Ninh
87
Hộp 3.2: Tiêu chuẩn đánh giá kiến thức NQT tại DNLH Quảng Ninh 90
Hình 3.5. Biểu đồ thống kê giá trị trung bình của kiến thức NQT tại
DNLH tỉnh Quảng Ninh
91
Hộp 3.3: Tiêu chuẩn đánh giá kỹ năng NQT tại DNLH Quảng Ninh 93
Hình 3.6. Biểu đồ thống kê giá trị trung bình của kỹ năng NQT tại DNLH
tỉnh Quảng Ninh
94
Hộp 3.4: Tiêu chuẩn đánh giá thái độ NQT tại DNLH Quảng Ninh 96
Hình 3.7. Biểu đồ thống kê giá trị trung bình của phẩm chất/ thái độ NQT
tại DNLH tỉnh Quảng Ninh
97
Hình 3.8. Biểu đồ mô hình đo lƣờng 108
Hình 3.9. Biểu đồ mô hình phƣơng trình cấu trúc 111
1
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết nghiên cứu đề tài
Về mặt lý luận :
Du lịch đang ngày càng trở nên quan trọng và là ngành kinh tế mũi nhọn ở
nhiều quốc gia trên toàn cầu trong đó có Việt Nam. Nhu cầu du lịch ngày càng phát
triển và không thể thiếu trong đời sống kinh tế xã hội (KT-XH), nó trở nên phổ biến
và là thói quen trong nếp sống sinh hoạt của con ngƣời ở xã hội hiện đại. Để đáp
ứng nhu cầu du lịch của con ngƣời, hoạt động du lịch đặc biệt là kinh doanh lữ hành
(KDLH) phát triển rất sôi động, thu hút đông đảo các doanh nghiệp lữ hành
(DNLH) với nhiều thành phần kinh tế tham gia kinh doanh, từ đó làm tăng tính
cạnh tranh trong hoạt động KDLH. Do đó, mỗi DNLH phải nâng cao năng lực cạnh
tranh, tìm hƣớng đi đúng cho mình.
Trong bối cảnh cạnh tranh đang diễn ra gay gắt không chỉ ở lĩnh vực KDLH
mà toàn ngành du lịch. Muốn nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp và
tìm ra chiến lƣợc phát triển doanh nghiệp đúng đắn thì DNLH cần có những con
ngƣời chèo lái vững vàng, sáng suốt. Nói cách khác, đội ngũ nhà quản trị (NQT)
trong DNLH phải là những ngƣời thực sự có năng lực, mọi DNLH phải chú trọng
nâng cao năng lực NQT. Các năng lực bao gồm nghị lực, khả năng nhận thức tốt,
nhìn xa trông rộng, khả năng tƣ duy sáng tạo đặc biệt là tƣ duy chiến lƣợc, tham
vọng, ham muốn chinh phục khó khăn, thách thức, khả năng giao tiếp truyền thông
giỏi, có tài thuyết phục mọi ngƣời, đầu óc tổ chức và làm việc khoa học, khả năng
lãnh đạo tổ chức thích nghi với môi trƣờng, hiểu biết sâu rộng về KT-XH, chính trị,
pháp luật, nghiệp vụ chuyên môn, có tài quản lý các nguồn lực
Cùng với các bên liên quan khác nhƣ chính quyền, cộng đồng địa phƣơng, du
khách, DNLH đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển dịch vụ du lịch ở điểm
đến. Trong đó, DNLH đóng vai trò là cầu nối trung gian chủ yếu của chuỗi cung
ứng giá trị dịch vụ du lịch. Những nghiên cứu về DNLH nói chung, quản trị DNLH,
nhân sự trong DNLH nói riêng là những nghiên cứu khá phổ dụng. Tuy nhiên,
nghiên cứu về năng lực NQT tại các DNLH vẫn là một “mảnh đất màu mỡ”.
Về mặt thực tiễn:
Quảng Ninh là tỉnh có nhiều tiềm năng to lớn về tự nhiên, văn hóa, là một
trong những điểm du lịch lớn của cả nƣớc, đặc biệt là du lịch nghỉ dƣỡng, khám
phá, hấp dẫn du khách trong và ngoài nƣớc. Theo nội dung quy hoạch tổng thể
2
phát triển du lịch Quảng Ninh đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030: Quảng Ninh
sẽ trở thành một Trung tâm du lịch quốc tế, một trọng điểm du lịch hàng đầu quốc
gia. Quảng Ninh phấn đấu đến năm 2030, sẽ thu hút 23 triệu lƣợt KDL trong đó 10
triệu KDL quốc tế với tổng doanh thu xã hội đạt 130 nghìn tỷ đồng, tạo việc làm
cho 120 nghìn lao động trực tiếp. Quy hoạch cũng đƣa ra 8 nhóm giải pháp chủ yếu
về tiếp thị quảng bá và xây dựng thƣơng hiệu, sản phẩm du lịch mới, các dự án hạ
tầng giao thông vận tải, dự án hạ tầng du lịch, dự án nhân lực, dự án bảo vệ môi
trƣờng, quản trị công và hợp tác, các nhóm giải pháp khác... Trong đó, giải pháp về
nhân lực du lịch tại Quảng Ninh đƣợc đánh giá là đang rất cấp thiết, đòi hỏi sự nỗ
lực không chỉ của các cơ quan quản lý nhà nƣớc mà của chính bản thân các doanh
nghiệp (DN) phục vụ du lịch của tỉnh, trong đó có các DNLH. Tuy nhiên, với tình
hình diễn biến dịch bệnh Covid-19 nhƣ hiện nay sẽ ảnh hƣởng rất lớn đến mục tiêu
chung đã đặt ra trong Quy hoạch du lịch Quảng Ninh, ngành du lịch Quảng Ninh
đang không ngừng nỗ lực khắc phục ảnh hƣởng của dịch bệnh Covid để phục hồi và
tiếp tục hƣớng đến mục tiêu chung của toàn ngành.
Hiện nay, hệ thống DNLH tỉnh Quảng Ninh cũng đã đƣợc tập trung đầu tƣ
phát triển theo hƣớng hiện đại, hợp lý. Quảng Ninh có 76 DNLH tính đến cuối năm
2020 theo thống kê của phòng Quản lý lữ hành – Sở Du lịch Quảng Ninh... Tuy
nhiên, tại các DNLH của tỉnh Quảng Ninh hiện nay vẫn còn tồn tại việc hƣớng dẫn
viên du lịch là ngƣời nƣớc ngoài, chất lƣợng khách sạn, nhà hàng, phƣơng tiện vận
chuyển,... hàng loạt dịch vụ theo CTDL bị giảm sút, chƣa đúng nhƣ theo cam kết
với du khách; việc thành lập doanh nghiệp gắn với việc cấp phép đang rất bất cập,
chính quyền địa phƣơng xử lý sai phạm nhẹ, nên doanh nghiệp sẵn sàng nộp phạt
xong lại tiếp tục làm sai; nhân lực du lịch ở Quảng Ninh thì đa phần là biết tiếng
Trung, vẫn chƣa chú trọng về tiếng Anh. Theo đánh giá của các ban ngành: Nhân
lực du lịch của Quảng Ninh khá dồi dào về số lƣợng, tuy nhiên chất lƣợng còn thấp
so với tiềm năng, chƣa đáp ứng yêu cầu chất lƣợng phục vụ theo tiêu chuẩn quốc
gia , vấn đề này phụ thuộc rất nhiều vào năng lực của NQT tại các DNDL Quảng
Ninh nói chung và DNLH Quảng Ninh nói riêng.
Với điểm đến du lịch phát triển sôi động nhƣ Quảng Ninh thì năng lực NQT
tại các DNLH càng đƣợc coi trọng. Tuy nhiên, qua quá trình nghiên cứu thực trạng
năng lực NQT tại các DNLH của tỉnh Quảng Ninh, tác giả nhận thấy một số hạn
chế nhƣ nhận thức của NQT về việc nâng cao năng lực bản thân chƣa cao, một số
kiến thức, kỹ năng còn hạn chế, các hoạt động bao gồm quy hoạch NQT kế cận,
3
tuyển dụng NQT, bố trí và sử dụng NQT, bồi dƣỡng nâng cao năng lực NQT, đánh
giá năng lực NQT, chế độ đãi ngộ, khen thƣởng NQT chƣa hoàn thiện, chƣa thực sự
quan tâm đến xây dựng văn hoá doanh nghiệp (VHDN) khuyến khích NQT học tập
nâng cao trình độ, các DNLH của tỉnh Quảng Ninh chịu ảnh hƣởng nặng nề của đại
dịch Covid- 19, Nhƣ vậy cần phải nâng cao năng lực NQT là điều rất cần thiết
hiện nay của ngành du lịch Quảng Ninh và DNLH của tỉnh Quảng Ninh.
Xuất phát từ“ý nghĩa lý luận và thực tiễn nêu trên, tác giả lựa chọn”đề tài:
“Nâng cao năng lực nhà quản trị tại các doanh nghiệp lữ hành của tỉnh Quảng Ninh”
làm luận án tiến sĩ của mình.
2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu đề tài
2.1. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là xây dựng các tiêu chí đánh giá và xác định
các yếu tố ảnh hƣởng đến năng lực NQT tại DNLH của tỉnh Quảng Ninh dựa trên
cơ sở khoa học và thực tiễn, từ đó đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm nâng
cao năng lực NQT tại các DNLH của Quảng Ninh trong thời gian tới.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để thực hiện mục tiêu nghiên cứu ở trên, luận án tiến hành các nhiệm vụ cụ
thể sau đây:
Thứ nhất, tổng quan tình hình nghiên cứu trong và ngoài nƣớc về nhân lực và
NQT tại DNLH, năng lực NQT tại DNLH, nâng cao năng lực NQT tại DNLH. Các
nội dung sau khi tổng quan làm cơ sở để xây dựng mô hình nghiên cứu.
Thứ hai, xây dựng mô hình nghiên cứu các yếu tố ảnh hƣởng đến năng lực
NQT tại DNLH, đánh giá sự tác động của các yếu tố đến năng lực NQT tại DNLH.
Kiểm định sự phù hợp của mô hình nghiên cứu.
Thứ ba, tiến hành thu thập, phân tích và xử lý thông tin, đánh giá, quan điểm
của các nhà khoa học, các nhà quản lý về du lịch, NQT và nhân viên tại các DNLH
của tỉnh Quảng Ninh.
Thứ tư, đề xuất giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao năng lực NQT tại các
DNLH của tỉnh Quảng Ninh.
3. Câu hỏi nghiên cứu
Từ khoảng trống trong các công trình nghiên cứu về năng lực và nâng cao
năng lực NQT tại DNLH, trƣớc vấn đề đặt ra từ thực tiễn cho NQT tại các DNLH
của tỉnh Quảng Ninh là làm thế nào để nâng cao năng lực nhằm góp phần mang lại
4
hiệu quả kinh doanh cho DNLH, luận án tập trung trả lời các câu hỏi nghiên cứu sau
đây:
Câu hỏi thứ nhất, có những tiêu chí, phƣơng pháp và mô hình nào đánh giá năng
lực NQT tại các DNLH?
Câu hỏi thứ hai, có những yếu tố nào ảnh hƣởng đến năng lực NQT tại
DNLH? Mức độ ảnh hƣởng của các yếu tố này đến năng lực NQT tại DNLH của
tỉnh Quảng Ninh?
Câu hỏi thứ ba, làm thế nào để nâng cao năng lực NQT tại DNLH của tỉnh
Quảng Ninh?
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu đề tài
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Luận án xác định đối tƣợng nghiên cứu là năng lực NQT tại các DNLH.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Về nội dung nghiên cứu: Trong giới hạn luận án khung nghiên cứu đƣợc hình
thành với một số nội dung cơ bản nhƣ sau:
Có rất nhiều mô hình nghiên cứu khác nhau về năng lực NQT nhƣng luận án
dựa trên mô hình ASK để xây dựng tiêu chí đánh giá năng lực NQT tại các DNLH
với 3 nhóm kiến thức, kỹ năng, phẩm chất/ thái độ.
Đề xuất mô hình nghiên cứu đánh giá năng lực NQT tại các DNLH với các
yếu tố ảnh hƣởng đến