Bệnh nấm gây chết côn trùng là một hiện tƣợng phổ biến trong tự nhiên.
Cùng với các nhóm thiên địch khác, nấm ký sinh gây bệnh cho côn trùng có vai
trò quan trọng trong việc điều hoà số lƣợng côn trùng trong tự nhiên ở khắp mọi
nơi. Do đó, việc khai thác sử dụng nấm ký sinh gây bệnh cho côn trùng đƣợc
xem là hƣớng đi triển vọng, thu hút sự chú ý của các nhà khoa học côn trùng học
và bảo vệ thực vật. Chế phẩm sinh học trừ sâu hại từ nấm ký sinh côn trùng là
một giải pháp quan trọng trong biện pháp sinh học. Tuy nhiên, hạn chế hiện nay
đối với việc ứng dụng thuốc trừ sâu sinh học từ nấm ký sinh côn trùng là hiệu
quả gây bệnh cũng nhƣ khả năng duy trì hiệu lực với sâu hại còn kém ổn định.
Để khai thác tốt tiềm năng của giải pháp hữu ích này, cần có những kiến thức cơ
bản và toàn diện về nấm gây bệnh trên côn trùng. Trong đó, những hiểu biết về
đặc điểm gây bệnh của nấm trên côn trùng vật chủ liên quan đến cơ chế gây bệnh
và mối liên quan với các yếu tố sinh thái là chìa khoá để nâng cao hiệu quả của
thuốc trừ sâu sinh học từ nấm ký sinh côn trùng trong bảo vệ thực vật.
Hiệu lực nấm gây bệnh cho côn trùng phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó
quan trọng nhất là khả năng gây bệnh của mầm bệnh, đặc điểm của côn trùng vật
chủ và điều kiện ngoại cảnh. Trong đó, cơ chế gây bệnh là yếu tố quyết định đến
hiệu quả gây bệnh của nấm đối với côn trùng. Vận dụng các hiểu biết về cơ chế
gây bệnh là để giải đáp các vấn đề liên quan đến sinh thái của quá trình gây bệnh
làm cơ sở để lựa chọn các mẫu phân lập triển vọng và phƣơng pháp sử dụng hợp
lý. Quá trình gây bệnh của nấm ký sinh côn trùng bao gồm con đƣờng lây nhiễm,
quá trình tiếp xúc, xâm nhiễm, làm chết vật chủ đến khi nấm phát tán bào tử ra bên
ngoài hoàn thành chu kỳ phát triển; cùng với đó là sự biến đổi về hình thái, sinh lý,
sinh hóa của vật chủ trong quá trình nhiễm bệnh nấm (Alcides et al., 2002; Posada
and Vega, 2005; Tian Zhi-lai, 2008; Vega et al., 2008).
181 trang |
Chia sẻ: thientruc20 | Lượt xem: 462 | Lượt tải: 2
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận án Nghiên cứu đặc điểm gây bệnh của nấm Isaria javanica (Friederichs & Bally) Samson & Hywel-Jones ký sinh sâu khoang ở Nghệ An, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
NGUYỄN THỊ THÚY
NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM GÂY BỆNH CỦA
NẤM Isaria javanica (Friederichs & Bally) Samson &
Hywel-Jones KÝ SINH SÂU KHOANG Ở NGHỆ AN
LUẬN ÁN TIẾN SĨ
NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP - 2016
HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
NGUYỄN THỊ THÚY
NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM GÂY BỆNH CỦA
NẤM Isaria javanica (Friederichs & Bally) Samson &
Hywel-Jones KÝ SINH SÂU KHOANG Ở NGHỆ AN
Chuyên ngành: BẢO VỆ THỰC VẬT
Mã số: 62.62.01.12
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học
GS. TS. NGUYỄN VIẾT TÙNG
PGS. TS. TRẦN NGỌC LÂN
HÀ NỘI - 2016
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên
cứu đƣợc trình bày trong luận án là trung thực, khách quan và chƣa từng để bảo vệ ở bất
kỳ học vị nào.
Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận án đã đƣợc cám
ơn, các thông tin trích dẫn trong luận án này đều đƣợc chỉ rõ nguồn gốc.
Hà Nội, ngày 16 tháng 10 năm 2016
Tác giả luận án
Nguyễn Thị Thúy
ii
LỜI CẢM ƠN
Trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận án, tôi đã nhận đƣợc sự
hƣớng dẫn, chỉ bảo tận tình của các thầy cô giáo, sự giúp đỡ, động viên của bạn bè, đồng
nghiệp và gia đình.
Nhân dịp hoàn thành luận án, cho phép tôi đƣợc bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn
sâu sắc tới GS.TS. Nguyễn Viết Tùng và PGS.TS. Trần Ngọc Lân đã tận tình hƣớng dẫn,
dành nhiều công sức, thời gian và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình học tập và
thực hiện đề tài.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới Ban Giám đốc, Ban Quản lý đào tạo, Bộ
môn Côn trùng, Khoa Nông học - Học viện Nông nghiệp Việt Nam đã tận tình giúp đỡ
tôi trong quá trình học tập, thực hiện đề tài và hoàn thành luận án.
Tôi xin chân thành cảm ơn tập thể lãnh đạo, cán bộ viên chức Trƣờng Đại học Vinh
đã giúp đỡ và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình công tác và thực hiện đề tài.
Xin chân thành cảm ơn gia đình, ngƣời thân, bạn bè, đồng nghiệp đã tạo mọi điều
kiện thuận lợi và giúp đỡ tôi về mọi mặt, động viên khuyến khích tôi hoàn thành luận án./.
Hà Nội, ngày 16 tháng 10 năm 2016.
Nghiên cứu sinh
Nguyễn Thị Thúy
iii
MỤC LỤC
Lời cam đoan i
Lời cảm ơn ii
Mục lục iii
Danh mục chữ viết tắt vi
Danh mục bảng vii
Danh mục hình ix
Trích yếu luận án xi
Thesis abstract xiii
PHẦN 1 MỞ ĐẦU 1
1.1 Tính cấp thiết của đề tài 1
1.2 Mục tiêu của đề tài 3
1.3 Phạm vi nghiên cứu 3
1.4 Những đóng góp mới của đề tài 4
1.5 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài 4
PHẦN 2 TỔNG QUAN TÀI LIỆU 5
2.1 Cơ sở khoa học của đề tài 5
2.2 Tình hình nghiên cứu trên thế giới 6
2.2.1 Nghiên cứu đặc điểm nấm ký sinh côn trùng chi Isaria 6
2.2.2 Nghiên cứu đặc điểm vòng đời và chu kỳ phát triển của nấm ký sinh trên
côn trùng 13
2.2.3 Nghiên cứu tuyển chọn nấm ký sinh côn trùng để phòng trừ sâu hại 18
2.2.4 Nghiên cứu các yếu tố ảnh hƣởng đến khả năng gây bệnh của nấm trên
côn trùng 20
2.2.5 Nghiên cứu ứng dụng nấm ký sinh côn trùng để phòng trừ sâu khoang 23
2.3 Tình hình nghiên cứu ở Việt Nam 24
2.3.1 Nghiên cứu về nấm ký sinh côn trùng chi Isaria 24
2.3.2 Nghiên cứu tuyển chọn nấm ký sinh côn trùng để phòng trừ sâu hại 27
2.3.3 Nghiên cứu các yếu tố ảnh hƣởng đến khả năng xâm nhiễm và gây bệnh
của nấm trên côn trùng 28
iv
2.3.4 Nghiên cứu ứng dụng nấm ký sinh côn trùng để phòng trừ sâu khoang 28
2.4 Những vấn đề còn tồn tại và những vấn đề đề tài tập trung nghiên cứu 29
2.4.1 Những vấn đề còn tồn tại 29
2.4.2 Những vấn đề đề tài tập trung nghiên cứu 29
PHẦN 3 VẬT LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 31
3.1 Địa điểm nghiên cứu 31
3.2 Thời gian nghiên cứu 31
3.3 Đối tƣợng và vật liệu nghiên cứu 31
3.3.1 Đối tƣợng nghiên cứu 31
3.3.2 Vật liệu nghiên cứu 31
3.3.3 Thiết bị và dụng cụ 31
3.4 Nội dung nghiên cứu 32
3.4.1 Thành phần loài nấm thuộc chi Isaria và vật chủ của chúng thu thập ở
Vƣờn quốc gia Pù Mát, Nghệ An 32
3.4.2 Đặc điểm sinh vật học của loài nấm I. javanica thu thập ở Vƣờn quốc gia
Pù Mát, Nghệ An 32
3.4.3 Tuyển chọn các mẫu phân lập của loài nấm I. javanica triển vọng để
phòng trừ sâu khoang 32
3.4.4 Đánh giá ảnh hƣởng một số yếu tố đến khả năng gây bệnh của nấm
I. javanica VN1487 trên sâu khoang trong phòng thí nghiệm 32
3.4.5 Đánh giá khả năng gây bệnh của nấm I. javanica VN1487 trên sâu
khoang ở ô lƣới ngoài đồng ruộng 33
3.5 Phƣơng pháp nghiên cứu 33
3.5.1 Nghiên cứu thành phần loài nấm thuộc chi Isaria và côn trùng vật chủ
của chúng ở Vƣờn quốc gia Pù Mát, Nghệ An 33
3.5.2 Nghiên cứu đặc điểm sinh học, sinh thái của loài nấm Isaria javanica thu
thập ở Vƣờn quốc gia Pù Mát, Nghệ An 35
3.5.3 Nghiên cứu tuyển chọn các mẫu phân lập của loài nấm Isaria javanica
triển vọng để phòng trừ sâu khoang 40
3.5.4 Nghiên cứu ảnh hƣởng một số yếu tố đến khả năng gây bệnh của nấm
Isaria javanica VN1487 trên sâu khoang trong phòng thí nghiệm 42
v
3.5.5 Nghiên cứu khả năng gây bệnh của nấm Isaria javanica VN1487 trên sâu
khoang ở ô lƣới ngoài đồng ruộng 48
3.5.6 Phƣơng pháp tính toán và xử lý số liệu 51
PHẦN 4 KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 53
4.1 Kết quả nghiên cứu 53
4.1.1 Thành phần loài nấm thuộc chi Isaria và vật chủ của chúng thu thập ở
Vƣờn quốc gia Pù Mát, Nghệ An 53
4.1.2 Đặc điểm sinh học, sinh thái của loài nấm Isaria javanica thu thập ở
Vƣờn quốc gia Pù Mát, Nghệ An 57
4.1.3 Tuyển chọn các mẫu phân lập của loài nấm Isaria javanica triển vọng để
phòng trừ sâu khoang 77
4.1.4 Ảnh hƣởng của một số yếu tố đến khả năng gây bệnh của nấm Isaria
javanica VN1487 trên sâu khoang trong phòng thí nghiệm 84
4.1.5 Khả năng gây bệnh của nấm Isaria javanica VN1487 trên sâu khoang
S. litura ở ô lƣới ngoài đồng ruộng 106
4.2 Thảo luận 113
4.2.1 Phân tích, đánh giá các kết quả đạt đƣợc của luận án 113
4.2.2 Một số điểm chƣa có điều kiện nghiên cứu của luận án 129
PHẦN 5 KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 130
5.1 Kết luận 130
5.2 Đề nghị 131
Danh mục các công trình công bố 132
Tài liệu tham khảo 133
Phụ lục 147
vi
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Từ viết tắt Nghĩa tiếng Việt
B. Beauveria
BN Bột gạo nếp
Bt Bào tử
C Các bon
C. Cordyceps
cs. Cộng sự
CT Công thức
CV% Coefficient of variation - Hệ số biến thiên
DNA Deoxyribonucleic acid
ĐTHT Đông trùng - Hạ thảo
EPF Entomology Pathogenic Fungi - Nấm ký sinh côn trùng
I. Isaria
LC50 Median Lethat Concentrate - Nồng độ gây chết trung bình
LSD0.05 Least Significant Difference - Phƣơng sai mẫu
LT50 Median Lethat Time - Thời gian gây chết trung bình
M. Metarhizium
MT Môi trƣờng
N Ni tơ
N. Nomuraea
NXB Nhà xuất bản
O. Ophiocordyceps
RH% Độ ẩm tƣơng đối không khí (%)
SD Standard deviation - Độ lệch chuẩn
P. Paecilomyces
PDA Potato Dextrose Agar
psi Pounds per square inch là đơn vị đo áp suất trên một inch vuông
TB Trung bình
t
o
C Nhiệt độ không khí (oC)
VSV Vi sinh vật
VQG Vƣờn quốc gia
vii
DANH MỤC BẢNG
STT Tên bảng Trang
2.1 Lịch sử các tên gọi của loài Isaria javanica 8
4.1 Thành phần loài nấm thuộc chi Isaria thu thập ở Vƣờn quốc gia Pù Mát
từ năm 2011 đến 2013 53
4.2 Thành phần vật chủ của các loài nấm thuộc chi Isaria thu thập ở Vƣờn
quốc gia Pù Mát từ năm 2011 đến 2013 56
4.3 Sự đa dạng về vị trí phân bố của các loài nấm thuộc chi Isaria thu thập ở
Vƣờn quốc gia Pù Mát từ năm 2011 đến 2013 57
4.4 Kết quả giám định tên 4 mẫu phân lập của loài nấm I. javanica bằng kỹ
thuật DNA (tại BIOTEC, Thái Lan, 2012) 58
4.5 Thành phần vật chủ và vị trí phân bố của các mẫu phân lập loài nấm
I. javanica thu thập ở Vƣờn quốc gia Pù Mát từ năm 2011 đến 2013 60
4.6 Sự sinh trƣởng và phát triển nấm I. javanica trên môi trƣờng PDA 64
4.7 Đặc điểm nhận dạng của 3 loài nấm gây bệnh cho côn trùng thu thập
trong điều kiện tự nhiên 65
4.8 Thời gian phát triển của nấm I. javanica VN1487 trên sâu khoang S. litura 67
4.9 Triệu chứng trên sâu khoang S. litura bị bệnh do nấm I. javanica 72
4.10 Các tiêu chí đánh giá về khả năng gây bệnh của loài nấm I. javanica trên
sâu khoang S. litura 78
4.11 Các tiêu chí đánh giá về khả năng phát triển của nấm I. javanica trên sâu
khoang S. litura 82
4.12 Thời gian các giai đoạn phát triển của nấm I. javanica trên sâu khoang S. litura 83
4.13 Thời gian từ lây nhiễm nấm đến khi xuất hiện mỗi giai đoạn phát triển
của nấm I. javanica trên sâu khoang S. litura 84
4.14 Tỷ lệ sâu khoang S. litura chết ở các nồng độ dung dịch bào tử nấm
I. javanica VN1487 85
4.15 Tỷ lệ sâu khoang S. litura mọc nấm ở các nồng độ dung dịch bào tử nấm
I. javanica VN1487 86
4.16 Thời gian phát triển của nấm trên sâu khoang S. litura ở các nồng độ
dung dịch bào tử nấm I. javanica VN1487 87
viii
4.17 Tỷ lệ sâu khoang S. litura chết ở các tƣơng quan mật độ giữa sâu nhiễm
nấm I. javanica VN1487 và sâu khỏe 88
4.18 Tỷ lệ sâu khoang S. litura mọc nấm ở các tƣơng quan mật độ giữa sâu
nhiễm nấm I. javanica VN1487 và sâu khỏe 89
4.19 Thời gian phát triển của nấm trên sâu khoang S. litura ở các tƣơng quan
mật độ giữa sâu nhiễm nấm I. javanica VN1487 và sâu khỏe 90
4.20 Khả năng gây bệnh của nấm I. javanica VN1487 cho một số loài vật chủ 91
4.21 Tỷ lệ sâu chết ở các mức mật độ sâu khoang S. litura 93
4.22 Tỷ lệ sâu mọc nấm I. javanica VN1487 ở các mật độ sâu khoang S. litura 94
4.23 Thời gian phát triển của nấm I. javanica VN1487 ở các mật độ sâu
khoang S. litura 95
4.24 Tỷ lệ sâu chết ở các tuổi sâu khoang S. litura 95
4.25 Tỷ lệ sâu mọc nấm I. javanica VN1487 ở các tuổi sâu khoang S. litura 96
4.26 Thời gian phát triển của nấm I. javanica VN1487 ở các tuổi sâu khoang
S. litura 98
4.27 Tỷ lệ sâu khoang S. litura chết ở các nhiệt độ khác nhau 100
4.28 Tỷ lệ sâu khoang S. litura mọc nấm I. javanica VN1487 ở các nhiệt độ
khác nhau 101
4.29 Thời gian phát triển của nấm I. javanica VN1487 trên sâu khoang S. litura
ở các nhiệt độ khác nhau 102
4.30 Tỷ lệ sâu khoang S. litura chết ở các độ ẩm khác nhau 103
4.31 Tỷ lệ sâu khoang S. litura mọc nấm ở các độ ẩm khác nhau 104
4.32 Thời gian phát triển của nấm I. javanica VN1487 trên sâu khoang
S. litura ở các độ ẩm khác nhau 105
4.33 Hiệu lực gây bệnh trên sâu khoang S. litura sau khi phun nấm I. javanica
VN1487 ở ô lƣới ngoài đồng ruộng 106
4.34 Hiệu lực gây bệnh khi thả sâu khoang S. litura nhiễm nấm I. javanica
VN1487 trên ô lƣới ngoài đồng ruộng 109
4.35 Tỷ lệ sâu khoang S. litura mọc nấm I. javanica VN1487 trên ô lƣới ngoài
đồng ruộng ở các mùa vụ năm 2014 110
4.36 Mật độ bào tử nấm I. javanica VN1487 lƣu tồn trong đất qua các mùa vụ
năm 2014 111
ix
DANH MỤC HÌNH
STT Tên hình Trang
1.1 Chu kỳ xâm nhiễm của nấm ký sinh côn trùng 14
1.2 Cơ chế xâm nhiễm của nấm ký sinh côn trùng 14
4.1 Mẫu vật các loài nấm thuộc chi Isaria thu thập ở Vƣờn quốc gia Pù Mát
từ năm 2011 đến 2013 54
4.2 Tỷ lệ thành phần vật chủ và vị trí phân bố của loài nấm I. javanica thu
thập ở Vƣờn quốc gia Pù Mát từ năm 2011 đến 2013 59
4.3 Mẫu vật loài nấm I. javanica thu thập ở Vƣờn quốc gia Pù Mát từ năm
2011 đến 2013 61
4.4 Hình thái của loài nấm I. javanica 62
4.5 Mẫu vật và tản nấm của 3 loài nấm sau 10 ngày nuôi cấy trên môi trƣờng PDA 66
4.6 Thời gian phát triển của nấm I. javanica VN1487 trên 3 loài vật chủ 68
4.7 Vòng đời và chu kỳ phát triển của nấm I. javanica VN1487 trên sâu
khoang S. litura 69
4.8 Vòng đời và chu kỳ phát của nấm I. javanica VN1487 trên rệp B. brassicae 69
4.9 Vòng đời và chu kỳ phát triển của nấm I. javanica VN1487 trên mọt ngô
S. zeamais 70
4.10 Các giai đoạn phát triển xen gối của nấm I. javanica VN1487 trên sâu
khoang S. litura 71
4.11 Các vị trí nấm I. javanica phát triển trên cơ thể sâu khoang S. litura 75
4.12 Tỷ lệ sâu khoang S. litura chết và mọc nấm ở các nồng độ dung dịch bào
tử nấm I. javanica VN1487 86
4.13 Tỷ lệ sâu khoang S. litura chết và mọc nấm ở các tƣơng quan mật độ
giữa sâu nhiễm nấm I. javanica VN1487 và sâu khỏe 89
4.14 Nấm I. javanica VN1487 ký sinh trên một số loài vật chủ 92
4.15 Tỷ lệ sâu chết và mọc nấm I. javanica VN1487 ở các mật độ sâu khoang
S. litura 94
4.16 Tỷ lệ sâu chết và mọc nấm I. javanica VN1487 theo các tuổi sâu khoang
S. litura 97
4.17 Nấm I. javanica VN1487 ký sinh ở các tuổi sâu khoang S. litura 99
x
4.18 Tỷ lệ sâu khoang S. litura chết và mọc nấm I. javanica VN1487 ở các
nhiệt độ khác nhau 102
4.19 Tỷ lệ sâu khoang S. litura chết và mọc nấm I. javanica VN1487 ở các độ
ẩm khác nhau 104
4.20 Diễn biến tỷ lệ sâu khoang S. litura chết và mọc nấm hàng ngày sau khi
phun nấm I. javanica VN1487 ở ô lƣới ngoài đồng ruộng 107
4.21 Diễn biến tỷ lệ sâu khoang S. litura chết và mọc nấm hàng ngày sau khi
phun nấm I. javanica VN1487 ở trong phòng thí nghiệm 107
4.22 Diễn biến tỷ lệ sâu khoang S. litura chết và mọc nấm hàng ngày sau khi
thả sâu nhiễm nấm I. javanica VN1487 ở ô lƣới ngoài đồng ruộng 109
4.23 Sâu khoang S. litura bị nấm I. javanica VN1487 ký sinh ở ô lƣới ngoài
đồng ruộng 112
xi
TRÍCH YẾU LUẬN ÁN
Tên tác giả: Nguyễn Thị Thúy
Tên luận án: Nghiên cứu đặc điểm gây bệnh của nấm Isaria javanica (Friederichs &
Bally) Samson & Hywel-Jones ký sinh sâu khoang ở Nghệ An
Chuyên ngành: Bảo vệ thực vật Mã số: 62.62.01.12
Tên cơ sở đào tạo: Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu về khả năng gây bệnh của nấm Isaria javanica trên vật chủ
sâu khoang trong mối quan hệ với các yếu tố liên quan, từ đó đánh giá, lựa chọn các mẫu
phân lập triển vọng cũng nhƣ đề xuất các biện pháp tác động nhằm nâng cao hiệu quả ứng
dụng chế phẩm sinh học từ nấm ký sinh côn trùng trong bảo vệ thực vật.
Phƣơng pháp nghiên cứu
* Nội dung nghiên cứu:
- Nghiên cứu thành phần loài nấm thuộc chi Isaria và vật chủ của chúng thu thập ở
Vƣờn quốc gia Pù Mát, Nghệ An;
- Nghiên cứu đặc điểm sinh học, sinh thái của loài nấm Isaria javanica thu thập ở
Vƣờn quốc gia Pù Mát, Nghệ An;
- Tuyển chọn các mẫu phân lập của loài nấm Isaria javanica triển vọng để phòng
trừ sâu khoang;
- Đánh giá ảnh hƣởng của một số yếu tố đến khả năng gây bệnh của nấm Isaria
javanica VN1487 trên sâu khoang ở phòng thí nghiệm;
- Đánh giá khả năng gây bệnh của nấm Isaria javanica VN1487 trên sâu khoang ở
ô lƣới ngoài đồng ruộng.
* Vật liệu nghiên cứu:
- Chi Isaria, loài Isaria javanica (Friederichs & Bally) Samson & Hywel-Jones.
(Hypocreales: Cordycipitaceae) thu thập tại Vƣờn quốc gia Pù Mát, Nghệ An.
- Vật chủ sâu non sâu khoang Spodoptera litura Fabricius (Lepidoptera: Noctuidae)
thu bắt trên các ruộng lạc tại huyện Nghi Lộc, Nghệ An.
* Phương pháp nghiên cứu:
- Thu thập, phân lập, định loại, nhân nuôi nấm thuộc chi Isaria.
- Nghiên cứu đặc điểm sinh học, sinh thái của loài nấm Isaria javanica thu thập ở
Vƣờn quốc gia Pù Mát, Nghệ An;
- Tuyển chọn các mẫu phân lập triển vọng của loài nấm Isaria javanica để phòng
xii
trừ sâu khoang.
- Nghiên cứu ảnh hƣởng nấm, vật chủ, nhiệt độ, độ ẩm đến khả năng gây bệnh nấm
Isaria javanica VN1487 trên sâu khoang ở phòng thí nghiệm;
- Nghiên cứu khả năng gây bệnh của nấm Isaria javanica VN1487 trên sâu
khoang ở ô lƣới ngoài đồng ruộng.
Kết quả chính và kết luận
- Kết quả điều tra từ năm 2011 đến 2013 tại Vƣờn Quốc gia Pù Mát, Nghệ An đã
thu thập đƣợc 146 mẫu vật của 10 loài nấm thuộc chi Isaria, phổ biến là Isaria tenuipes
(89 mẫu) và Isaria javanica (18 mẫu).
- Chu kỳ phát triển của nấm Isaria javanica VN1487 trên sâu khoang gồm pha
gây bệnh và pha hoại sinh với 5 giai đoạn. Thời gian mỗi giai đoạn (1) Lây nhiễm nấm
đến sâu khoang chết 2,08±0,09 ngày, (2) Sâu khoang chết đến sợi nấm mọc ra ngoài cơ
thể 2,92±0,19 ngày, (3) Sợi nấm mọc ra ngoài đến hình thành bào tử 2,82±0,15 ngày,
(4) Bào tử hình thành đến nấm bao phủ cơ thể sâu khoang 2,63±0,14 ngày, (5) Nấm bao
phủ cơ thể sâu khoang đến bào tử phát tán từ xác chết sâu khoang; Vòng đời phát triển
của nấm trên sâu khoang 7,82±0,23 ngày; Chu kỳ phát triển của nấm trên sâu khoang
12,79±0,36 ngày.
- Đã tuyển chọn đƣợc 4 trong 18 mẫu phân lập của loài nấm Isaria javanica có
triển vọng để phòng trừ sâu khoang gồm VN1472, VN1487, VN1801 và VN1802
- Trong phòng thí nghiệm, điều kiện thích hợp cho nấm Isaria javanica VN1487
gây bệnh trên sâu khoang gồm nồng độ dung dịch bào tử phun 2,6x107 - 2,6x108 bào
tử/ml hoặc thả 4 - 5 sâu nhiễm nấm cùng với 10 sâu khỏe; mật độ sâu khoang 20
sâu/hộp nhựa (25x15x12 cm), sâu khoang tuổi tuổi 1 - 3, nhiệt độ 25oC và độ ẩm 70 -
80% RH.
- Ngoài đồng ruộng, điều kiện thích hợp cho nấm .Isaria javanica VN1487 gây
bệnh trên sâu khoang là phun dung dịch bào tử nấm nồng độ 2,6x107 bào tử/ml hoặc thả
15 sâu nhiễm nấm cùng 30 sâu khỏe trên ô lƣới 1,5m2. Bào tử nấm có thể lƣu tồn 3 - 4
tháng trong đất ở Nghi Lộc, Nghệ An, tuy tỷ lệ sâu nhiễm nấm còn thấp 8,05%.
xiii
THESIS ABSTRACT
PhD candidate: Nguyen Thi Thuy
Thesis title: Research of pathogenic characteristics of Isaria javanica (Friederichs &
Bally) Samson & Hywel-Jones against Spodoptera litura (Fabr.) in Nghe An province
Major: Plant protection Code: 62.62.01.12
Educational organization: Vietnam National University of Agriculture (VNUA)
Research Objectives:
Based on these studies of inoculation and pathogenesis ability of Isaria javanica
on Spodoptera litura in the relevant factors related, which evaluate, choose the potential
specimen as well as proposals the impact of measures to improve the efficiency of
application of biological products from fungal entomopathogens in plant protection.
Materials and Methods
* Research contents
- Research of species composition of Isaria genus and hosts collected at Pu Mat
National Park, Nghe An province;
- Research of biological and ecological characteristics of Isaria javanica collected
in Pu Mat National Park, Nghe An province;
- Selection of potential isolates of Isaria javanica to biocontrol agents Spodoptera
litura;
- Evaluation of several factors affect on the inoculation and pathogenesis ability of
Isaria javanica on Spodoptera litura in laboratory
- Evaluation of inoculation and pathogenesis ability Isaria javanica VN1487 on
Spodoptera litura in the field.
* Materials:
- Isaria genus, Isaria javanica (Friederichs & Bally) Samson & Hywel-Jones.
(Hypocreales: Cordycipitaceae) species collected in Pu Mat National Park, Nghe An
province.
- Spodoptera litura Fabricius larvae (Lepidoptera: Noctuidae) collecting in the
field in Nghi Loc district, Nghe An province.
* Methods:
- Collection, isolation, identification and cultivation Isaria genus;
- Research of biological and ecological characteristics of Isaria javanica collected
in Pu Mat National Park, Nghe An province;
- Evaluation and selection of potential specimen of Isaria javanica to biocontrol
xiv
agents Spodoptera litura;
- Research of several factors affect on the inoculation and pathogenesis ability of
Isaria javanica on Spodoptera litura in laboratory;
- Research of inoculation and pathogenesis ability Isaria javanica VN1487 on
Spodoptera litura in the field.
Main findings and conclusions
- Field surveys of entomopathogenic fungi were carried out in Pu Mat National
Park from 2011 to 2013. A total of 146 specimens of 10 species of Isaria genus were
collected, isolated and identified, popular Isaria tenuipes (89 specimens) and Isaria
javanica (18 specimens).
- Development cycle of Isaria javanica VN1487 isolates on Spodoptera litura
larvae includes pathogenesis phase and saprogenesis phase with 5 stages. Duration of
each stage was (1) Inoculation to the host died 2.08±0.09 days; (2) Host died to start
mycelium 2.92±0.19 days; (3) Start mycelium to spore formation 2.82±0.15 days; (4)
Spore formation to totally covered with mycelium 2.63±0.14 days; (5) Mycelium
covering to spore discharge 2.34±0.15 days. Life cycle of the fungus was 7.82±0.23
days, development cycle was 12.79±0.36 days.
- Based o