Tiền lương là yếu tố rất quan trọng ñối với cả người lao ñộng và người sử
dụng lao ñộng. Một mặt, tiền lương là nguồn thu nhập chủ yếu ñối với người lao
ñộng, mặt khác nó là yếu tố chi phí ñầu vào của quátrình sản xuất của các doanh
nghiệp. Do ñó, cần phải nghiên cứu tiền lương và thu nhập của người lao ñộng ở
các doanh nghiệp ñể tìm ra các giải pháp phân phối tiền lương, thu nhập phù hợp,
vừa ñảm bảo tái sản xuất sức lao ñộng và nâng cao ñời sống vật chất tinh thần cho
người lao ñộng, vừa ñảm bảo tiết kiệm chi phí sản xuất cho doanh nghiệp.
Trong những năm qua, các doanh nghiệp ngoài Nhà nước ñã có bước phát
triển nhanh và ñạt ñược những kết quả ñáng khích lệtrên nhiều mặt trong sản xuất
kinh doanh như: ñổi mới công nghệ, ñổi mới mặt hàngsản phẩm, chất lượng sản
phẩm từng bước ñược nâng lên. Nhiều doanh nghiệp hoạt ñộng sản xuất kinh doanh
ñạt hiệu quả cao, nâng cao tiền lương, thu nhập chongười lao ñộng, từ ñó tạo ra
ñộng lực phát triển bên trong doanh nghiệp. Tuy nhiên, trong bối cảnh việt Nam ñã
gia nhập tổ chức thương mại Thế giới (WTO) thì vấn ñề tiền lương ở các doanh
nghiệp ngoài Nhà nước vẫn còn nhiều vấn ñề cần nghiên cứu, phân tích, ñánh giá ñể
ñưa ra những kết luận chính xác, nhằm tiếp tục hoàn thiện cơ chế trả lương cho
người lao ñộng trong các doanh nghiệp ngoài nhà nước, góp phần tích cực vào việc
nghiên cứu vấn ñề tiền lương của nước ta trong thờikỳ hội nhập quốc tế ngày càng
sâu, rộng.
Khác với các doanh nghiệp Nhà nước, các doanh nghiệp ngoài nhà nước
ñược quyền tự chủ hơn trong xây dựng các chính sáchtiền lương, tiền thưởng, hệ
thống thang, bảng lương của riêng mình, phù hợp vớiquy luật vận ñộng của nền
kinh tế thị trường và mục tiêu của doanh nghiệp. ðiều ñó, một mặt tạo cho họ một
"sân chơi" rộng, mặt khác ñặt ra không ít thách thức trong việc xây dựng các chính
sách phân phối tiền lương, thu nhập cho người lao ñộng. Bởi vì phần lớn các doanh
nghiệp ngoài Nhà nước là doanh nghiệp nhỏ và vừa, vốn ít, quy mô lao ñộng ít,
2
thiếu hoặc không có ñội ngũ cán bộ chuyên sâu về lao ñộng - tiền lương nên việc
xây dựng chính sách phân phối tiền lương cho người lao ñộng gặp rất nhiều khó
khăn. Thực tế, nhiều doanh nghiệp ngoài nhà nước ñã lúng túng trong quá trình
phân phối tiền lương, thu nhập cho người lao ñộng dẫn ñến có doanh nghiệp trả
lương quá thấp không ñảm bảo tái sản xuất sức lao ñộng, không giữ chân ñược lao
ñộng có chất lượng. Mặt khác có những doanh nghiệp chưa tính toán ñược chi phí -
lợi ích dẫn ñến trả lương quá cao, không ñảm bảo ñược lợi ích của doanh nghiệp.
Tất cả những hạn chế trên ñang ñặt ra hàng loạt câuhỏi: chính sách phân phối tiền
lương, thu nhập nào phù hợp với các doanh nghiệp ngoài nhà nước? Phân phối tiền
lương, thu nhập trong các doanh nghiệp ngoài nhà nước trong thời gian qua có ñảm
bảo công bằng giữa các loại lao ñộng? Tiền lương như thế nào ñể vừa ñảm bảo lợi
ích của cả người lao ñộng và người sử dụng lao ñộng? Nhà nước cần quản lý tiền
lương, thu nhập của người lao ñộng trong các doanh nghiệp ngoài nhà nước như thế
nào? Cần có cơ chế, chính sách gì ñể tạo ñiều kiện thuận lợi cho các doanh nghiêp
ngoài Nhà nước trong việc xây dựng các chế ñộ, chính sách tiền lương, thu nhập
phù hợp trong thời kỳ hội nhập quốc tế ñang diễn ramạnh mẽ.
Nhằm ñáp ứng những ñòi hỏi ñó, ñề tài luận án "Nghiên cứu tiền lương, thu
nhập trong các doanh nghiệp ngoài nhà nước trên ñịabàn Hà Nội"ñã ñược lựa
chọn nghiên cứu.
250 trang |
Chia sẻ: oanh_nt | Lượt xem: 1750 | Lượt tải: 2
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận án Nghiên cứu tiền lương, thu nhập trong các doanh nghiệp ngoài nhà nước trên địa bàn Hà Nội, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
BéBé gi¸ogi¸o dôcdôc vµvµ ®µo®µo t¹ot¹o
Tr−êngTr−êng ®¹i®¹i hächäc kinhkinh tÕtÕ quècquèc d©nd©n
VòVò HåNGHåNG PHONGPHONG
NGHI£N CøU TIÒN L¦¥NG, THU NHËP TRONG
C¸C DOANH NGHIÖP NGOµI NHµ N¦íC
TR£N §ÞA BµN Hµ NéI
ChuyªnChuyªn ng nh:ng nh: KINHKINH TÕTÕ LAOLAO §éNG§éNG
M M sè:sè: 62.31.62.31.11.0162.31. 11.0111.01
LUËNLUËN ¸N¸N TTIÕNT IÕNIÕN SÜSÜ KINHKINH TÕTÕ
Ng−êiNg−êi h−íngh−íng dÉndÉn khoakhoa häc:häc:
1.1. PGS.TS.PGS.TS. MAIMAI QUèCQUèC CH¸NHCH¸NH
2.2. TS.TS. NGUYÔNNGUYÔN QUANGQUANG HUÒHUÒ
HµHµ NéiNéi ---- 20112011
ii
L I CAM ðOAN
L I CAM ðOAN
Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên c u c a
riêng tôi. Các thông tin và k t qu nghiên c u trong lu n án
là do tôi t tìm hi u, ñúc k t và phân tích m t cách trung
th c, phù h p v i tình hình th c t .
Nghiên c u sinh
Vũ H ng Phong
iii
M C L C
L I CAM ðOAN ......................................................................................................ii
GI I THÍCH CÁC T VI T T T TRONG LU N ÁN..................................... vi
DANH M C B NG BI U, BI U ð , SƠ ð ....................................................vii
DANH M C BI U ð ............................................................................................ ix
DANH M C SƠ ð ................................................................................................ ix
M ð U .................................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1: CƠ S KHOA H C V TI N LƯƠNG, THU NH P C A
NGƯ I LAO ð NG TRONG CÁC DOANH NGHI P .................................... 13
1.1. Doanh nghi p và ngư i lao ñ ng trong doanh nghi p........................... 13
1.1.1. Khái ni m và phân lo i doanh nghi p......................................................... 13
1.1.2. Lao ñ ng và phân lo i lao ñ ng trong doanh nghi p.................................. 15
1.2. Ti n lương, thu nh p c a ngư i lao ñ ng trong doanh nghi p ............ 16
1.2.1. Khái ni m, b n ch t c a ti n lương............................................................. 16
1.2.2. Khái ni m và c u trúc thu nh p c a ngư i lao ñ ng trong doanh nghi p .. 21
1.2.3. H th ng ch tiêu ñánh giá th c tr ng ti n lương, thu nh p c a ngư i lao
ñ ng trong doanh nghi p............................................................................. 25
1.2.4. Các h c thuy t v ti n lương, thu nh p trong n n kinh t th trư ng ......... 30
1.3. Các nhân t tác ñ ng ñ n ti n lương, thu nh p c a ngư i lao ñ ng
trong doanh nghi p. .................................................................................. 34
1.3.1. Các nhân t bên trong doanh nghi p........................................................... 34
1.3.2. Các nhân t bên ngoài doanh nghi p .......................................................... 39
1.4. S c n thi t c a nghiên c u ti n lương và thu nh p c a ngư i lao
ñ ng trong các doanh nghi p ngoài nhà nư c trên ñ a bàn Hà N i..... 41
1.5. Kinh nghi m rút ra t nghiên c u ti n lương, thu nh p c a ngư i
lao ñ ng trong doanh nghi p c a m t s qu c gia trên th gi i. .......... 45
1.5.1. Kinh nghi m c a Trung Qu c..................................................................... 45
1.5.2. Kinh nghi m c a Singapore ........................................................................ 47
iv
1.5.3. Kinh nghi m c a M ................................................................................... 50
1.5.4. Bài h c kinh nghi m rút ra cho các doanh nghi p ngoài nhà nư c c a
Vi t Nam ..................................................................................................... 51
CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH TH C TR NG TI N LƯƠNG, THU NH P
C A NGƯ I LAO ð NG TRONG CÁC DOANH NGHI P NGOÀI NHÀ
NƯ C TRÊN ð A BÀN HÀ N I ......................................................................... 54
2.1. ð c ñi m t nhiên, kinh t xã h i c a Hà N i nh hư ng ñ n s
phát tri n doanh nghi p ngoài Nhà nư c trên ñ a bàn Hà N i. ........... 54
2.1.1. ð c ñi m t nhiên ....................................................................................... 54
2.1.2. ð c ñi m kinh t xã h i ............................................................................ 56
2.2. ð c ñi m c a doanh nghi p ngoài nhà nư c trên ñ a bàn Hà N i
nh hư ng t i ti n lương, thu nh p c a ngư i lao ñ ng. ...................... 58
2.2.1. Tình hình phát tri n doanh nghi p ngoài nhà nư c trên ñ a bàn Hà N i.... 58
2.2.2. ð c ñi m c a doanh nghi p ngoài nhà nư c trên ñ a bàn Hà N i.............. 59
2.3. Phân tích th c tr ng ti n lương, thu nh p c a ngư i lao ñ ng trong
các doanh nghi p ngoài nhà nư c trên ñ a bàn Hà N i......................... 70
2.3.1. Phân tích s bi n ñ ng ti n lương, thu nh p c a ngư i lao ñ ng trong
các doanh nghi p ngoài nhà nư c. .............................................................. 70
2.3.2. Phân tích th c tr ng ti n lương, thu nh p c a ngư i lao ñ ng trong các
doanh nghi p ngoài nhà nư c trên ñ a bàn Hà N i theo lo i lao ñ ng....... 83
2.3.3. Phân tích m i quan h gi a t c ñ tăng ti n lương bình quân v i t c ñ
tăng năng su t lao ñ ng và l i nhu n.......................................................... 86
2.3.4. ðánh giá c a ngư i lao ñ ng v ti n lương, thu nh p trong các doanh
nghi p ngoài nhà nư c trên ñ a bàn Hà N i................................................ 87
2.4. Phân tích các nhân t nh hư ng ñ n ti n lương, thu nh p c a
ngư i lao ñ ng trong các doanh nghi p ngoài nhà nư c trên ñ a bàn
Hà N i. .................................................................................................................89
2.4.1. Các nhân t bên trong doanh nghi p........................................................... 89
2.4.2. Các nhân t bên ngoài doanh nghi p ........................................................ 117
v
TÓM T T CHƯƠNG 2........................................................................................ 127
CHƯƠNG 3: QUAN ðI M, KHUY N NGH VÀ GI I PHÁP HOÀN
THI N TI N LƯƠNG, THU NH P C A NGƯ I LAO ð NG
TRONG CÁC DOANH NGHI P NGOÀI NHÀ NƯ C TRÊN ð A
BÀN HÀ N I........................................................................................... 131
3.1. ðinh hư ng phát tri n doanh nghi p ngoài nhà nư c trên ñ a bàn
Hà N i ñ n năm 2015 và 2020................................................................ 131
3.1.1. B i c nh và xu hư ng phát tri n doanh nghi p ngoài nhà nư c............... 131
3.1.2. ð nh hư ng phát tri n doanh nghi p ngoài nhà nư c trên ñ a bàn Hà
N i............................................................................................................. 135
3.2. Các quan ñi m hoàn thi n ti n lương, thu nh p cho ngư i lao ñ ng
trong các doanh nghi p ngoài nhà nư c trên ñ a bàn Hà N i ............ 137
3.3. Các gi i pháp hoàn thi n ti n lương, thu nh p c a ngư i lao ñ ng
trong các doanh nghi p ngoài nhà nư c trên ñ a bàn Hà N i ........... 139
3.3.1. Các gi i pháp t phía các doanh nghi p ngoài nhà nư c.......................... 139
3.3.2. Các gi i pháp h tr c a Nhà nư c........................................................... 167
3.3.3. Các gi i pháp khác .................................................................................... 173
3.4. M t s khuy n ngh ñ i v i Nhà nư c và các bên liên quan............... 176
3.4.1. Khuy n ngh ñ i v i Nhà nư c................................................................. 176
3.4.2. Khuy n ngh ñ i v i chính quy n thành ph Hà N i ............................... 179
3.4.3. Khuy n ngh ñ i v i T ng liên ñoàn lao ñ ng Vi t Nam......................... 179
3.4.4. Khuy n ngh ñ i v i ñ i di n gi i ch (Phòng thương m i và công
nghi p Vi t Nam VCCI) ......................................................................... 181
TÓM T T CHƯƠNG 3........................................................................................ 182
K T LU N ............................................................................................................ 184
DANH M C CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN C U LIÊN QUAN ðà ðƯ C
CÔNG B C A TÁC GI .................................................................................. 187
DANH M C TÀI LI U THAM KH O............................................................ 188
PH L C
vi
GI I THÍCH CÁC T VI T T T TRONG LU N ÁN
STT CÁC T VI T T T GI I THÍCH
1 BHXH B o hi m xã h i
2 BHYT B o hi m y t
3 CTCP Công ty c ph n
4 BLðTBXH B Lao ñ ng thương binh và xã h i
5 CPSX Chi phí s n xu t
6 DN Doanh nghi p
7 DNNN Doanh nghi p Nhà nư c
8 DNNNN Doanh nghi p ngoài nhà nư c
9 DN FDI Doanh nghi p có v n ñ u tư nư c ngoài
10 DT Doanh thu
11 Lð Lao ñ ng
12 LN L i nhu n
13 NSLð Năng su t lao ñ ng
14 TðCMKT Trình ñ chuyên môn k thu t
15 TNHH Trách nhi m h u h n
16 TLBQ Ti n lương bình quân
17 TNBQ Thu nh p bình quân
18 VA Giá tr gia tăng
19 VCA Liên minh h p tác xã Vi t Nam
20 VCCI Phòng công nghi p và thương m i Vi t Nam
21 WTO T ch c thương m i th gi i
vii
DANH M C B NG BI U, BI U ð , SƠ ð
DANH M C B NG
B ng 2.1: S doanh nghi p trên ñ a bàn Hà N i chia theo lo i hình doanh nghi p 59
B ng 2.2: S doanh nghi p HðSXKD phân theo hình th c pháp lý .....................60
B ng 2.3: S doanh nghi p ngoài nhà nư c chia theo quy mô v n .......................63
B ng 2.4: V n bình quân m t DNNNN trên ñ a bàn Hà N i ( ðơn v : T ñ ng) ..65
B ng 2.5: S DNNNN chia theo quy mô lao ñ ng trên ñ a bàn Hà N i................67
B ng 2.6: S lao ñ ng bình quân 1 doanh nghi p theo các lo i hình doanh
nghi p trên ñ a bàn Hà N i. ...................................................................68
B ng 2.7: Ti n lương, thu nh p bình quân 1 lao ñ ng trong các doanh nghi p
ngoài nhà nư c trên ñ a bàn Hà N i ......................................................72
B ng 2.8: Th ng kê các lo i ph c p mà các DNNNN trên ñ a bàn Hà N i áp
d ng........................................................................................................74
B ng 2.9: Th ng kê các lo i ti n thư ng mà các doanh nghi p ngoài nhà nư c
trên ñ a bàn Hà N i áp d ng ..................................................................76
B ng 2.10: Chênh l ch v thu nh p bình quân gi a các lo i hình doanh nghi p
trên ñ a bàn Hà N i ................................................................................78
B ng 2.11: Thu nh p bình quân 1 lao ñ ng trong các lo i hình DNNNN trên ñ a
bàn Hà N i chia theo hình th c pháp lý ................................................80
B ng 2.12: Thu nh p bình quân tháng c a 1 Lð trong DNNNN trên ñ a bàn Hà
N i chia theo ngành kinh t k thu t .................................................81
B ng 2.13: Chênh l ch v thu nh p bình quân gi a các ngành................................82
B ng 2.14: Chênh l ch ti n lương bình quân tháng trong các lo i hình doanh
nghi p theo v trí làm vi c năm 2010 ....................................................83
B ng 2.15: Chênh l ch v ti n lương bình quân cao nh t gi a lao ñ ng qu n lý và
ti n lương bình quân th p nh t c a lao ñ ng ph thông trong các lo i
hình doanh nghi p và gi a các ngành....................................................85
viii
B ng 2.16: M i quan h gi a t c ñ tăng ti n lương bình quân v i t c ñ tăng
NSLð và l i nhu n (năm 2010 so v i năm 2009) ................................86
B ng 2.17: ðánh giá c a ch doanh nghi p và cán b Lao ñ ng – Ti n lương v
m c ñ phù h p c a các chính sách ti n lương, thu nh p các doanh
nghi p ngoài nhà nư c trên ñ a bàn Hà N i ..........................................88
B ng 2.18: M c ñ công b ng trong phân ph i ti n lương, thu nh p cho ngư i lao
ñ ng trong các doanh nghi p ngoài nhà nư c trên ñ a bàn Hà N i.......88
B ng 2.19: L i nhu n bình quân c a các lo i hình DN trên ñ a bàn Hà N i...........90
B ng 2.20: S doanh nghi p ngoài nhà nư c trên ñ a bàn Hà N i ho t ñ ng
SXKD có lãi...........................................................................................91
B ng 2.21: T su t l i nhu n c a các doanh nghi p trên ñ a bàn Hà N i. .............92
B ng 2.22: T tr ng chi phí ti n lương, chi phí lao ñ ng trong t ng chi phí s n
xu t và t c ñ tăng ti n lương, l i nhu n gi a các lo i hình doanh
nghi p.....................................................................................................97
B ng 2.23: Quan ñi m c a ch doanh nghi p v gi m l i nhu n ñ tăng lương
cho ngư i lao ñ ng nh m thu hút lao ñ ng ...........................................97
B ng 2.24: ðánh giá th c hi n công vi c c a ngư i lao ñ ng ñ tr lương ..........100
B ng 2.25: M c ñ rõ ràng, c th c a b n ñánh giá th c hi n công vi c ............101
B ng 2.26: S lư ng và ch t lư ng ñ i ngũ cán b chuyên trách v nhân s trong
các doanh nghi p ngoài nhà nư c trên ñ a bàn Hà N i .......................103
B ng 2.27: Nh ng khó khăn khi xây d ng các ch ñ chính sách v ti n lương ..104
B ng 2.29: Hi u qu ho t ñ ng c a ban ch p hành công ñoàn cơ s ....................115
B ng 2.30: T l doanh nghi p có th a ư c lao ñ ng t p th chia theo lo i hình
doanh nghi p trên ñ a bàn Hà N i năm 2010 ......................................122
B ng 2.31: Trình ñ chuyên môn k thu t c a l c lư ng lao ñ ng Hà N i ..........125
B ng 3.1: D báo s lư ng doanh nghi p theo lo i hình s h u ñ n năm 2020 .133
B ng 3.2: K t qu thăm dò v s g n bó c a nhân viên ñ i v i doanh nghi p ...143
ix
DANH M C BI U ð
Bi u ñ 2.1: So sánh t c ñ tăng GDP c a Hà N i v i c nư c ............................56
Bi u ñ 2.2: S doanh nghi p ngoài nhà nư c giai ño n 2005 2008....................58
Bi u ñ 2.3: Cơ c u DNNNN phân theo ngành kinh t k thu t năm 2008 ...........61
Bi u ñ 2.4: So sánh m c v n bình quân m t doanh nghi p gi a các lo i hình
doanh nghi p trên ñ a bàn Hà N i.......................................................66
Bi u ñ 2.5: M c tài s n c ñ nh và ñ u tư dài h n bình quân 1 lao ñ ng trong
doanh nghi p ngoài nhà nư c trên ñ a bàn Hà N i và c nư c ..........69
Bi u ñ 2.6: M c tài s n c ñ nh và ñ u tư dài h n bình quân m t lao ñ ng
phân theo lo i hình doanh nghi p trên ñ a bàn Hà N i.......................70
Bi u ñ 2.7: So sánh thu nh p bình quân gi a các doanh nghi p theo lo i hình
s h u trên ñ a bàn Hà N i giai ño n 2005 – 2009 ............................77
Bi u ñ 2.8: Cơ c u lao ñ ng theo trình ñ chuyên môn – k thu t các
doanh nghi p ngoài nhà nư c trên ñ a bàn Hà N i năm 2008..........113
Bi u ñ 2.9: Năng su t lao ñ ng tính theo doanh thu thu n bình quân 1 lao
ñ ng trong các lo i hình doanh nghi p. ............................................114
Bi u ñ 2.10: Th c tr ng ñình công Vi t Nam t 1995 – 2008 ...........................123
Bi u ñ 2.11: Nguyên nhân c a các cu c ñình công...............................................124
DANH M C SƠ ð
Sơ ñ 1.1: Trao ñ i hàng hóa s c lao ñ ng ..........................................................20
Sơ ñ 1.2: Thu nh p c a ngư i lao ñ ng trong doanh nghi p .............................24
Sơ ñ 1.3. Các nhân t tác ñ ng ñ n ti n lương, thu nh p c a ngư i lao
ñ ng trong doanh nghi p.....................................................................34
1
M ð U
1. Tính c p thi t c a ñ tài nghiên c u:
Ti n lương là y u t r t quan tr ng ñ i v i c ngư i lao ñ ng và ngư i s
d ng lao ñ ng. M t m t, ti n lương là ngu n thu nh p ch y u ñ i v i ngư i lao
ñ ng, m t khác nó là y u t chi phí ñ u vào c a quá trình s n xu t c a các doanh
nghi p. Do ñó, c n ph i nghiên c u ti n lương và thu nh p c a ngư i lao ñ ng
các doanh nghi p ñ tìm ra các gi i pháp phân ph i ti n lương, thu nh p phù h p,
v a ñ m b o tái s n xu t s c lao ñ ng và nâng cao ñ i s ng v t ch t tinh th n cho
ngư i lao ñ ng, v a ñ m b o ti t ki m chi phí s n xu t cho doanh nghi p.
Trong nh ng năm qua, các doanh nghi p ngoài Nhà nư c ñã có bư c phát
tri n nhanh và ñ t ñư c nh ng k t qu ñáng khích l trên nhi u m t trong s n xu t
kinh doanh như: ñ i m i công ngh , ñ i m i m t hàng s n ph m, ch t lư ng s n
ph m t ng bư c ñư c nâng lên. Nhi u doanh nghi p ho t ñ ng s n xu t kinh doanh
ñ t hi u qu cao, nâng cao ti n lương, thu nh p cho ngư i lao ñ ng, t ñó t o ra
ñ ng l c phát tri n bên trong doanh nghi p. Tuy nhiên, trong b i c nh vi t Nam ñã
gia nh p t ch c thương m i Th gi i (WTO) thì v n ñ ti n lương các doanh
nghi p ngoài Nhà nư c v n còn nhi u v n ñ c n nghiên c u, phân tích, ñánh giá ñ
ñưa ra nh ng k t lu n chính xác, nh m ti p t c hoàn thi n cơ ch tr lương cho
ngư i lao ñ ng trong các doanh nghi p ngoài nhà nư c, góp ph n tích c c vào vi c
nghiên c u v n ñ ti n lương c a nư c ta trong th i kỳ h i nh p qu c t ngày càng
sâu, r ng.
Khác v i các doanh nghi p Nhà nư c, các doanh nghi p ngoài nhà nư c
ñư c quy n t ch hơn trong xây d ng các chính sách ti n lương, ti n thư ng, h
th ng thang, b ng lương c a riêng mình, phù h p v i quy lu t v n ñ ng c a n n
kinh t th trư ng và m c tiêu c a doanh nghi p. ði u ñó, m t m t t o cho h m t
"sân chơi" r ng, m t khác ñ t ra không ít thách th c trong vi c xây d ng các chính
sách phân ph i ti n lương, thu nh p cho ngư i lao ñ ng. B i vì ph n l n các doanh
nghi p ngoài Nhà nư c là doanh nghi p nh và v a, v n ít, quy mô lao ñ ng ít,
2
thi u ho c không có ñ i ngũ cán b chuyên sâu v lao ñ ng ti n lương nên vi c
xây d ng chính sách phân ph i ti n lương cho ngư i lao ñ ng g p r t nhi u khó
khăn. Th c t , nhi u doanh nghi p ngoài nhà nư c ñã lúng túng trong quá trình
phân ph i ti n lương, thu nh p cho ngư i lao ñ ng d n ñ n có doanh nghi p tr
lương quá th p không ñ m b o tái s n xu t s c lao ñ ng, không gi chân ñư c lao
ñ ng có ch t lư ng. M t khác có nh ng doanh nghi p chưa tính toán ñư c chi phí
l i ích d n ñ n tr lương quá cao, không ñ m b o ñư c l i ích c a doanh nghi p.
T t c nh ng h n ch trên ñang ñ t ra hàng lo t câu h i: chính sách phân ph i ti n
lương, thu nh p nào phù h p v i các doanh nghi p ngoài nhà nư c? Phân ph i ti n
lương, thu nh p trong các doanh nghi p ngoài nhà nư c trong th i gian qua có ñ m
b o công b ng gi a các lo i lao ñ ng? Ti n lương như th nào ñ v a ñ m b o l i
ích c a c ngư i lao ñ ng và ngư i s d ng lao ñ ng? Nhà nư c c n qu n lý ti n
lương, thu nh p c a ngư i lao ñ ng trong các doanh nghi p ngoài nhà nư c như th
nào? C n có cơ ch , chính sách gì ñ t o ñi u ki n thu n l i cho các doanh nghiêp
ngoài Nhà nư c trong vi c xây d ng các ch ñ , chính sách ti n lương, thu nh p
phù h p trong th i kỳ h i nh p qu c t ñang di n ra m nh m .
Nh m ñáp ng nh ng ñòi h i ñó, ñ tài lu n án "Nghiên c u ti n lương, thu
nh p trong các doanh nghi p ngoài nhà nư c trên ñ a bàn Hà N i" ñã ñư c l a
ch n nghiên c u.
2. T ng quan các nghiên c u v ti n lương, thu nh p c a ngư i lao ñ ng trong
doanh nghi p.
Chính sách ti n lương có v trí quan tr ng trong h th ng chính sách kinh t
xã h i c a m i qu c gia, là ñ ng l c trong phát tri n kinh t , nâng cao hi u l c qu n
lý nhà nư c; thúc ñ y tăng trư ng, phát tri n kinh t xã h i và s d ng có hi u qu
ngu n lao ñ ng cũng như kh năng làm vi c c a t ng ngư i lao ñ ng.
Trên th gi i ñã có nhi u công trình nghiên c u v ti n lương và thu nh p nói
chung, trong khu v c th trư ng nói riêng c a các tác gi n i ti ng như W.Petty,
Adam Smith, David Ricardo, F.Quesnay, K.Mark, Alfred Marshall, Nurkse, Rosein
– Stein – Rodan, S.Kuznets, Sostaw, Keynes, David Begg, Stanley Fisher và
3
Rudiger Dorn busch…, hình thành nên nh ng h c thuy t r t cơ b n v ti n lương
trong kinh t th trư