Rừng là lá phổi xanh của toàn nhân loại, là nguồn tài nguyên quý giá có
khả năng tái tạo. Hệ sinh thái rừng đóng vai trò quan trọng trong việc chống lại
những hiện tượng thiên tai cực đoan do biến đổi khí hậu gây ra như: Lũ lụt, sạt
lở, hiệu ứng khí nhà kính ; đồng thời là nơi cư trú của các hệ động thực vật
và tàng trữ các nguồn gen quý hiếm. Bên cạnh đó, rừng còn là một trong những
nguồn tài nguyên có thể tái tạo, đóng góp giá trị to lớn vào nền kinh tế của mỗi
quốc gia, có giá trị to lớn đối với nền kinh tế quốc dân, văn hoá cộng đồng, du
lịch sinh thái, nghiên cứu khoa học, an ninh quốc gia và chất lượng cuộc sống
của con người. Tuy nhiên, hiện nay tài nguyên rừng đang bị suy giảm nghiêm
trọng cả về số lượng và chất lượng. Một trong những nguyên nhân làm mất
rừng đó là do cháy rừng.
Riêng đối với Việt Nam, thời gian qua, do ảnh hưởng của biến đổi khí
hậu dẫn đến diễn biến thời tiết thất thường khiến nhiều diện tích rừng bị thiêu
rụi và đe dọa nghiêm trọng đến thảm thực vật rừng, cũng như ảnh hưởng tới
phát triển kinh tế - xã hội, môi trường, khí hậu Do đó, cháy rừng đang trở
thành vấn đề nghiêm trọng của quốc gia.
Các số liệu Thống kê của Cục Kiểm lâm (Bộ Nông nghiệp và Phát triển
nông thôn) [1] và Niên giám thống kê (Tổng cục Thống kê) [3] cho thấy, trong
khoảng hơn 11 năm của giai đoạn 2012 - 2022, nạn cháy rừng đã thiêu hủy hơn
21 nghìn ha rừng của Việt Nam, gây thiệt hại lớn về kinh tế cho đất nước. Đặc
biệt, vào những tháng cao điểm của mùa khô hạn, nắng nóng, nhiều khu rừng
của Việt Nam nằm trong tình trạng cảnh báo có nguy cơ cháy rừng cấp V (cấp
cực kỳ nguy hiểm), nguy cơ xảy ra cháy rừng rất cao. Cháy rừng không những
bị tổn thất về mặt tài nguyên mà còn ảnh hưởng đến tính mạng con người, của
cải và môi trường sinh thái. Kể cả năm 2017, mặc dù lượng mưa tăng mạnh
làm thời tiết bớt khô hạn và bớt hanh nóng góp phần giảm diện tích rừng bị
cháy đến mức thấp nhất trong vòng 1 thập kỷ qua, nhưng mức độ thiệt hại vẫn
còn khoảng 471,7 ha, giảm khoảng trên 80% so với năm 2016 (3.320 ha).
170 trang |
Chia sẻ: Tài Chi | Ngày: 26/11/2023 | Lượt xem: 216 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận án Nghiên cứu tối ưu một số thông số của máy chữa cháy rừng bằng sức gió, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP
GIANG QUỐC NAM
NGHIÊN CỨU TỐI ƯU MỘT SỐ THÔNG SỐ
CỦA MÁY CHỮA CHÁY RỪNG BẰNG SỨC GIÓ
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KỸ THUẬT
HÀ NỘI, NĂM 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP
GIANG QUỐC NAM
NGHIÊN CỨU TỐI ƯU MỘT SỐ THÔNG SỐ
CỦA MÁY CHỮA CHÁY RỪNG BẰNG SỨC GIÓ
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KỸ THUẬT
Ngành: Kỹ thuật cơ khí
Mã số: 9.52.01.03
Người hướng dẫn khoa học:
Hướng dẫn 1: TS. Phạm Văn Tỉn
Hướng dẫn 2: TS. Trần Văn Tưởng
HÀ NỘI, NĂM 2023
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, được sự
hướng dẫn khoa học của TS. Phạm Văn Tỉnh và TS. Trần Văn Tưởng. Các kết
quả nghiên cứu được trình bày trong luận án này là trung thực, khách quan và
chưa từng được công bố ở bất kỳ công trình nào khác.
Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận án đã được
cảm ơn, các thông tin trích dẫn trong luận án này đều được chỉ rõ nguồn gốc.
Hà Nội, ngày tháng 5 năm 2023
Người hướng dẫn khoa học
TS. Phạm Văn Tỉnh TS. Trần Văn Tưởng
Tác giả luận án
Giang Quốc Nam
LỜI CẢM ƠN
Xin chân thành cảm ơn các nhà khoa học, các cơ quan đã nhiệt tình giúp
đỡ tôi hoàn thành bản luận án khoa học này.
Trước hết tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Phạm Văn Tỉnh và
TS. Trần Văn Tưởng với những ý kiến đóng góp quan trọng và chỉ dẫn khoa
học quý giá trong quá trình thực hiện công trình nghiên cứu.
Trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu Trường Đại học Lâm nghiệp, Phòng
Đào tạo sau đại học đã giúp đỡ và tạo điều kiện để tôi hoàn thành luận án.
Trân trọng cảm ơn Lãnh đạo Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Hòa
Bình, đã tạo điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành luận án này.
Trân trọng cảm ơn tập thể, lãnh đạo Khoa Cơ điện và Công trình, Bộ
môn Công nghệ và máy chuyên dùng Trường Đại học Lâm nghiệp đã giúp đỡ,
tạo điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thành nhiệm vụ học tập và nghiên cứu.
Trân trọng cảm ơn các nhà khoa học của Trường Đại học Lâm nghiệp,
Học viện Nông nghiệp Việt Nam, Đại học công nghiệp Hà Nội, Đại học Phòng
cháy chữa cháy, Học viện Kỹ thuật quân sự, Câu lạc bộ Cơ khí động lực đã
đóng góp ý kiến quý báu để tôi hoàn thành luận án này.
Tác giả luận án
Giang Quốc Nam
MỤC LỤC
Lời cam đoan ... i
Lời cảm ơn ... ii
Mục lục iii
Danh mục hình . vii
Danh mục bảng x
Danh mục các ký hiệu và viết tắt . xii
Mở đầu 1
1. Đặt vấn đề ..... 1
2. Mục đích nghiên cứu của luận án 4
3. Những đóng góp mới của luận án 4
4. Ý nghĩa khoa học của luận án . 4
5. Ý nghĩa thực tiễn của luận án 5
Chương 1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu 6
1.1. Đặc điểm và nguyên lý của quá trình cháy rừng 6
1.1.1. Tình hình cháy rừng trên thế giới và ở Việt Nam 6
1.1.2. Đặc điểm và điều kiện hoạt động của các thiết bị chữa cháy rừng 9
1.1.3. Đặc điểm của quá trình cháy rừng .. 10
1.1.4. Nguyên lý của quá trình chữa cháy 14
1.2. Tình hình nghiên cứu công nghệ và thiết bị chữa cháy rừng 20
1.2.1. Khái quát về công nghệ chữa cháy rừng ........................................................ 20
1.2.2. Các công trình nghiên cứu về thiết bị chữa cháy rừng và quạt gió ly
tâm cao áp trên thế giới ................................................................................. 22
1.2.3. Các công trình nghiên cứu về thiết bị chữa cháy rừng ở Việt Nam 28
1.3. Mục tiêu, nội dung, đối tượng và phương pháp nghiên cứu .................. 33
1.3.1. Mục tiêu nghiên cứu của luận án 33
1.3.2. Nội dung nghiên cứu của luận án 33
1.3.3. Đối tượng nghiên cứu ......................................................................... 34
1.3.4. Phương pháp nghiên cứu 38
Chương 2. Cơ sở khoa học xác định các thông số tối ưu của máy chữa
cháy rừng bằng sức gió .. 40
2.1. Đặc điểm và yêu cầu của quạt gió cao áp lắp trên máy chữa cháy bằng
sức gió 40
2.1.1. Đặc điểm của quá trình hoạt động của quạt gió cao áp lắp trên máy
chữa cháy rừng bằng sức gió 40
2.1.2. Yêu cần kỹ thuật của máy chữa cháy rừng bằng sức gió . 41
2.2. Cấu tạo và các thông số của quạt gió cao áp ....................................... 41
2.2.1. Cấu tạo của quạt gió cao áp sử dụng để lắp máy chữa cháy rừng
bằng sức gió ........................................................................................... 41
2.2.2. Các thông số kết cấu cơ bản của quạt gió 42
2.3. Cơ sở lý thuyết tính toán quạt gió cao áp ............................................... 43
2.3.1. Phương trình liên tục của dòng khí . 43
2.3.2. Phương trình năng lượng 45
2.3.3. Chuyển động của phần tử chất khí trong máy chữa cháy rừng bằng
sức gió .. 47
2.4. Xây dựng mô hình tính toán động lực học bánh guồng của quạt gió
cao áp để lắp máy chữa cháy rừng bằng sức gió .. 54
2.4.1. Xây dựng mô hình tính toán áp lực của quạt gió cao áp 54
2.4.2. Thiết lập phương trình tính toán áp lực của quạt gió cao áp .. 56
2.5. Thiết lập phương trình mặt cong cánh quạt và vỏ quạt ... 60
2.5.1. Xây dựng mô hình thiết lập phương trình mặt cong cánh quạt .. 60
2.5.2. Xây dựng phương trình mặt cánh quạt trong R3 . 63
2.5.3. Xây dựng phương trình đường cong quanh vỏ quạt .. 67
2.6. Tính toán số lượng cánh quạt của quạt gió cao áp 68
2.7. Tính toán công suất động cơ của máy chữa cháy rừng bằng sức gió 69
Chương 3. Khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến động lực học quạt gió
cao áp của máy chữa cháy rừng bằng sức gió .. 71
3.1. Khảo sát đơn yếu tố một số thông số của cánh quạt ảnh hưởng đến vận
tốc và áp lực dòng khí ... 71
3.1.1. Phần mềm khảo sát . 71
3.1.2. Khảo sát ảnh hưởng của góc lắp ráp đầu ra đến vận tốc và áp lực
dòng khí đầu ra của quạt gió . 72
3.1.3. Khảo sát ảnh hưởng của góc lắp ráp đầu vào đến vận tốc và áp lực
của dòng không khí đầu ra quạt gió .. 73
3.1.4. Khảo sát ảnh hưởng của bán kính cong của cánh quạt đến vận tốc và
áp lực không khí đầu ra của quạt gió 75
3.2. Khảo sát đa yếu tố ảnh hưởng của các thông số cánh quạt đến vận tốc
và áp lực không khí đầu ra của quạt gió
76
3.2.1. Thông số đầu vào để khảo sát . 76
3.2.2. Lựa chọn phần mềm để khảo sát 77
3.2.3. Kết quả khảo sát ảnh hưởng của bán kính cong cánh quạt đến vận
tốc, lưu lượng và áp lực quạt gió .. 78
3.3. Xây dựng đường đặc tính của quạt gió cao áp để lắp vào máy chữa
cháy rừng bằng sức gió . 80
3.4. Xác định một số thông số hợp lý của máy chữa cháy rừng bằng sức gió.. 81
Chương 4. Nghiên cứu thực nghiệm kiểm chứng mô hình tính toán lý
thuyết và xác định một số thông số tối ưu của máy chữa cháy rừng
bằng sức gió 83
4.1. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu thực nghiệm . 83
4.1.1. Mục tiêu nghiên cứu thực nghiệm .. 83
4.1.2. Nhiệm vụ nghiên cứu . 84
4.2. Đối tượng nghiên cứu thực nghiệm ... 84
4.3. Phương pháp xác định các đại lượng nghiên cứu .. 85
4.3.1. Phương pháp xác định vận tốc dòng không khí phun ra ở miệng
ống thổi .. 85
4.3.2. Phương pháp xác định áp lực quạt gió 86
4.3.3. Thiết bị, dụng cụ đo áp lực và vận tốc không khí phun vào đám cháy.. 87
4.3.4. Thiết bị khuếch đại ............................................................................. 89
4.4. Kết quả nghiên cứu thực nghiệm kiểm chứng mô hình tính toán lý thuyết.. 90
4.4.1. Chuẩn bị thí nghiệm ........................................................................... 90
4.4.2. Tổ chức và tiến hành thí nghiệm ........................................................ 91
4.4.3. Kiểm chứng mô hình tính toán lý thuyết 94
4.5. Xác định một số thông số tối ưu của máy chữa cháy rừng bằng sức gió.. 97
4.5.1. Chọn phương pháp nghiên cứu ... 97
4.5.2. Phương pháp xử lý kết quả thí nghiệm 99
4.5.3. Kết quả thí nghiệm đơn yếu tố 104
4.5.4. Kết quả thực nghiệm đa yếu tố 114
4.6. Xác định giá trị tối ưu của thông số ảnh hưởng 122
4.6.1. Phương pháp tìm giá trị tối ưu của thông số đầu vào 122
4.6.2. Kết quả giải bài toán tối ưu theo phương pháp hàm tỷ lệ tối ưu
tổng quát ................................................................................................ 123
4.7. Xác định công suất động cơ .................................................................. 124
4.8. Thông số kỹ thuật của máy chữa cháy rừng bằng sức gió đã được tính
toán tối ưu và hoàn thiện .. 125
Kết luận và kiến nghị . 128
Tài liệu tham khảo . 130
Các bài báo đã công bố về kết quả của luận án 138
Phụ lục 139
DANH MỤC HÌNH
Hình 1.1: Cháy rừng ở Hà Tĩnh .. 9
Hình 1.2: Sử dụng máy chữa cháy rừng bằng không khí để dập lửa . 10
Hình 1.3. Cấu trúc ngọn lửa khuyếch tán khi cháy rừng 11
Hình 1.4: Sự phụ thuộc của vận tốc lan truyền ngọn lửa trên bề mặt chất rắn
bởi nhiệt độ ban đầu của nó 12
Hình 1.5: Sự phụ thuộc của vận tốc lan truyền ngọn lửa bởi góc nghiêng 13
Hình 1.6: Sơ đồ tam giác cháy .. 17
Hình 1.7: Máy chữa cháy rừng bằng sức gió MBH - 29 của Trung Quốc . 24
Hình 1.8: Máy chữa cháy rừng bằng sức gió do đề tài cấp bộ thiết kế chế tạo 31
Hình 1.9: Các thiết bị chữa cháy rừng do đề tài trọng điểm cấp nhà nước mã
số KC07.13/06-10 thiết kế chế tạo . 31
Hình 1.10: Cấu tạo máy chữa cháy rừng bằng sức gió do đề tài trọng điểm
cấp nhà nước mã số KC07.13/06-10 thiết kế chế tạo . 34
Hình 1.11: Máy chữa cháy rừng bằng sức gió chữa cháy rừng ngoài thực tế... 35
Hình 1.12: Sơ đồ cấu tạo thiết bị chữa cháy rừng bằng sức gió 35
Hình 2.1: Cấu tạo của quạt gió cao áp 42
Hình 2.2: Kết cấu cơ bản của quạt gió cao áp ................................................ 42
Hình 2.3: Mô hình tính toán dòng khí liên tục 44
Hình 2.4: Mô hình đường dòng của chất lưu . 48
Hình 2.5: Mô hình phần tử hữu hạn để tính toán phần tử chất khí trong
quạt gió 51
Hình 2.6: Sơ đồ sai phân tính toán phần tử khí . 53
Hình 2.7: Mô hình tính toán động lực học bánh guồng quạt gió cao áp 55
Hình 2.8: Sơ đồ tính toán áp lực dòng khí của bánh guồng quạt gió cao áp 56
Hình 2.9: Cấu tạo vỏ quạt gió cao áp . 61
Hình 2.10: Cấu tạo của bánh guồng 61
Hình 2.11: Mô hình xây dựng mặt cong cánh quạt 62
Hình 2.12: Sơ đồ tính toán thông số cánh quạt gió cao áp . 62
Hình 2.13: Hệ trục tọa độ để thiết lập phương trình 64
Hình 3.1: Sơ đồ khối khảo sát ảnh hưởng của tham số kết cấu đến tham số
động lực học của cánh quạt gió cao áp ........................................................... 71
Hình 3.2: Ảnh hưởng của góc lắp ráp đầu ra đến vận tốc dòng khí 72
Hình 3.3: Ảnh hưởng của góc lắp ráp đầu ra đến áp lực dòng khí . 73
Hình 3.4: Ảnh hưởng của góc lắp ráp đầu vào đến vận tốc dòng không khí
đầu ra quạt gió 74
Hình 3.5: Ảnh hưởng của góc lắp ráp đầu vào đến áp lực dòng không khí
đầu ra quạt gió 74
Hình 3.6: Ảnh hưởng của bán kính cong cánh quạt đến vận tốc dòng
không khí . 75
Hình 3.7: Ảnh hưởng của bán kính cong cánh quạt đến áp lực dòng
không khí 76
Hình 3.8: Kết quả mô phỏng vận tốc dòng khí .. 78
Hình 3.9: Kết quả mô phỏng áp suất dòng khí 79
Hình 3.10: Đồ thị đường đặc tính của quạt gió cao áp để lắp vào máy chữa
cháy rừng bằng sức gió ... 80
Hình 4.1: Thiết bị nghiên cứu thực nghiệm 85
Hình 4.2: Sơ đồ bố trí thiết bị đo vận tốc dòng không khí .............................. 85
Hình 4.3: Sơ đồ tổng quát đo các đại lượng không điện bằng điện .................. 86
Hình 4.4: Sơ đồ cấu trúc dạng khối của thiết bị thí nghiệm đo áp lực dòng
không khí phun ở miệng ống thổi ... 86
Hình 4.5: Sơ đồ đo áp lực của không khí phun vào đám cháy ....................... 87
Hình 4.6: Encoder đếm số vòng quay của cánh quạt gió ............................... 88
Hình 4.7: Hiệu chỉnh thiết bị đo vận tốc gió ................................................... 88
Hình 4.8: Đầu đo lực nén HBM .. 89
Hình 4.9: Thiết bị DMC Plus .. 90
Hình 4.10: Thực nghiệm vận tốc dòng không khí phun ra ở miệng quạt gió... 91
Hình 4.11: Mối quan hệ thực nghiệm giữa tốc độ bánh công tác (n), tốc độ
gió (V) và áp suất tại cửa ra (p) của máy chữa cháy rừng bằng sức gió ........ 92
Hình 4.12: Biểu đồ đo vận tốc quạt gió theo thời gian ................................... 92
Hình 4.13: Biểu đồ đo áp lực của dòng không khí phun ra của quạt gió ........ 93
Hình 4.14: Ảnh hưởng của góc lắp ráp đầu vào β1 đến áp lực gió phun .. 105
Hình 4.15: Ảnh hưởng của góc lắp ráp đầu vào β1 đến vận tốc phun 106
Hình 4.16: Ảnh hưởng của góc lắp ráp đầu ra β2 đến áp lực phun 107
Hình 4.17: Ảnh hưởng của góc lắp ráp đầu ra β2 đến vận tốc phun .. 109
Hình 4.18. Ảnh hưởng của bán kính cong của cánh quạt đến áp lực phun 110
Hình 4.19. Ảnh hưởng của bán kính cong của cánh quạt đến vận tốc phun 111
Hình 4.20: Ảnh hưởng số lượng cánh Z đến áp lực phun 112
Hình 4.21. Ảnh hưởng của số lượng cánh quạt đến vận tốc phun .. 113
DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1: Tổng hợp tình hình cháy rừng ở Việt Nam từ năm 2012 - 2022 8
Bảng 1.2: Thông số kỹ thuật của máy chữa cháy rừng bằng sức gió ............ 36
Bảng 3.1: Một số thông số đầu vào cố định để khảo sát vận tốc và áp lực của
dòng không khí quạt gió cao áp ..........
77
Bảng 3.2: Các thông số đầu vào thay đổi để khảo sát vận tốc và áp lực của
dòng không khí quạt gió cao áp ..
77
Bảng 3.3: Tổng hợp kết quả khảo sát đối với một số dạng mặt cánh quạt.. 79
Bảng 4.1: So sánh vận tốc gió tính toán theo lý thuyết với kết quả thực nghiệm 95
Bảng 4.2a: Bảng quy đổi áp lực gió giữa mô hình tính toán lý thuyết và
thực nghiệm .
96
Bảng 4.2b: Bảng so sánh áp suất của quạt gió giữa mô hình tính toán lý
thuyết và kết quả thực nghiệm
96
Bảng 4.3: Kết quả thí nghiệm ảnh hưởng của góc lắp ráp đầu vào β1 đến áp
lực gió phun (quy đổi từ áp suất dư sang áp lực)
104
Bảng 4.4: Ảnh hưởng của góc lắp ráp đầu vào β1 đến vận tốc gió phun 105
Bảng 4.5: Kết quả thí nghiệm ảnh hưởng của góc lắp ráp đầu ra β2 đến áp
lực gió phun
107
Bảng 4.6: Kết quả thí nghiệm ảnh hưởng của góc lắp ráp đầu ra β2 đến vận
tốc gió phun
108
Bảng 4.7: Kết quả thí nghiệm ảnh hưởng của bán kính cong của cánh quạt
đến áp lực gió phun
109
Bảng 4.8: Kết quả thí nghiệm ảnh hưởng của bán kính cong của cánh quạt
đến vận tốc gió phun
110
Bảng 4.9: Kết quả thí nghiệm ảnh hưởng của số lượng cánh Z của quạt gió
đến áp lực gió phun
112
Bảng 4.10: Kết quả thí nghiệm ảnh hưởng của số lượng cánh Z của quạt gió
đến vận tốc gió phun ...
113
Bảng 4.11: Mức thí nghiệm của các thông số đầu vào 115
Bảng 4.12: Ma trận thí nghiệm theo kế hoạch Box - Behnken 116
Bảng 4.13: Kết quả ảnh hưởng của các thông số đến hàm vận tốc gió phun 117
Bảng 4.14: Kết quả ảnh hưởng của các thông số đến hàm áp lực phun .. 118
Bảng 4.15: Thông số kỹ thuật của máy phun sức gió chữa cháy rừng đã được
chế tạo theo kết quả tính toán thông số tối ưu ..................................................
125
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ VIẾT TẮT
Ký hiệu Đơn vị Ý nghĩa
A cm Độ mở rộng của quạt gió
a Hệ số nhiễu loạn
a0 Mật độ cánh quạt
B cm Độ rộng xoắn ốc
b1, b2 cm Độ rộng cánh quạt
C m/s Tốc độ tuyệt đối của dòng không khí tại đầu ra
Cv m/s Tốc độ tuyệt đối của dòng không khí tại đầu vào
C2u m/s Tốc độ dài đầu ra của không khí
d cm Đường kính ống thổi
D1 cm Đường kính trong cánh quạt
D2 cm Đường kính ngoài cánh quạt
β1 độ Góc lắp ráp đầu vào cánh quạt
β2 độ Góc lắp ráp đầu ra của cánh quạt
r mm Bán kính cong của cánh quạt gió
Z chiếc Số cánh quạt
Tlt giây Thời gian lan truyền ngọn lửa
Tch giây Thời gian cháy hết hoàn toàn chất cháy
U1 m/s Tốc độ dài của dòng khí ở đường kính trong cánh quạt
U2 m/s Tốc độ dài của dòng khí ở đường kính ngoài cánh quạt
W1 m/s Tốc độ tương đối của dòng khí tại đầu vào của cánh quạt
W2 m/s Tốc độ tương đối của dòng khí tại đầu ra của cánh quạt
Khối lượng riêng
Nội năng của một đơn vị khối lượng chất khí
n Vòng/phút Số vòng quay
Rad/s Vận tốc góc của bánh guồng
X Số trung bình mẫu
S Tiêu chuẩn mẫu
αt Mức ý nghĩa
Nm Dung lượng mẫu
∆ Sai số tuyệt đối
1 Chỉ tiêu Student
Sp Phương sai của thí nghiệm
K Hệ số dự trữ
b0, bi, bij, bii Hệ số hồi qui
Ntn Số thí nghiệm
S2m Phương sai lớn nhất trong tổng số thí nghiệm
S2u Phương sai thực nghiệm thứ n với số lần lặp lại mu
m Hệ số liên tục
ui
Y Giá trị của thông số ra ở điểm u
uiY
Giá trị trung bình thông số ra tại điểm u
Xi Giá trị thực của tham số đầu vào
Td Động năng của hệ
F m2 Tiết diện, diện tích
Fqt N Lực quán tính
G kG Trọng lượng thiết bị
Nđc KW Công suất động cơ
Nct KW Công suất cần thiết
Ntt KW Công suất tính toán
L m3/s Lưu lượng không khí
1
MỞ ĐẦU
1. Đặt vấn đề
Rừng là lá phổi xanh của toàn nhân loại, là nguồn tài nguyên quý giá có
khả năng tái tạo. Hệ sinh thái rừng đóng vai trò quan trọng trong việc chống lại
những hiện tượng thiên tai cực đoan do biến đổi khí hậu gây ra như: Lũ lụt, sạt
lở, hiệu ứng khí nhà kính; đồng thời là nơi cư trú của các hệ động thực vật
và tàng trữ các nguồn gen quý hiếm. Bên cạnh đó, rừng còn là một trong những
nguồn tài nguyên có thể tái tạo, đóng góp giá trị to lớn vào nền kinh tế của mỗi
quốc gia, có giá trị to lớn đối với nền kinh tế quốc dân, văn hoá cộng đồng, du
lịch sinh thái, nghiên cứu khoa học, an ninh quốc gia và chất lượng cuộc sống
của con người. Tuy nhiên, hiện nay tài nguyên rừng đang bị suy giảm nghiêm
trọng cả về số lượng và chất lượng. Một trong những nguyên nhân làm mất
rừng đó là do cháy rừng.
Riêng đối với Việt Nam, thời gian qua, do ảnh hưởng của biến đổi khí
hậu dẫn đến diễn biến thời tiết thất thường khiến nhiều diện tích rừng bị thiêu
rụi và đe dọa nghiêm trọng đến thảm thực vật rừng, cũng như ảnh hưởng tới
phát triển kinh tế - xã hội, môi trường, khí hậu Do đó, cháy rừng đang trở
thành vấn đề nghiêm trọng của quốc gia.
Các số liệu Thống kê của Cục Kiểm lâm (Bộ Nông nghiệp và Phát triển
nông thôn) [1] và Niên giám thống kê (Tổng cục Thống kê) [3] cho thấy, trong
khoảng hơn 11 năm của giai đoạn 2012 - 2022, nạn cháy rừng đã thiêu hủy hơn
21 nghìn ha rừng của Việt Nam, gây thiệt hại lớn về kinh tế cho đất nước. Đặc
biệt, vào những tháng cao điểm của mùa khô hạn, nắng nóng, nhiều khu rừng
của Việt Nam nằm trong tình trạng cảnh báo có nguy cơ cháy rừng cấp V (cấp
cực kỳ nguy hiểm), nguy cơ xảy ra cháy rừng rất cao. Cháy rừng không những
bị tổn thất về mặt tài nguyên mà còn ảnh hưởng đến tính mạng con người, của
2
cải và môi trường sinh thái. Kể cả năm 2017, mặc dù lượng mưa tăng mạnh
làm thời tiết bớt khô hạn và bớt hanh nóng góp phần giảm diện tích rừng bị
cháy đến mức thấp nhất trong vòng 1 thập kỷ qua, nhưng mức độ thiệt hại vẫn
còn khoảng 471,7 ha, giảm khoảng trên 80% so với năm 2016 (3.320 ha).
Đứng trước những hiểm hoạ do cháy rừng gây ra, các nhà khoa học trên
thế giới không ngừng nghiên cứu, cải tiến các phương pháp phòng và chữa cháy
rừng, nhằm hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại do cháy rừng gây ra.
Mỗi loại thiết bị chỉ phù hợp với điều kiện nhất định, nên khi áp dụng
các thiết bị chữa cháy rừng của nước ngoài vào điều kiện rừng của Việt Nam
chưa phù hợp, do địa hình rừng của Việt Nam có độ dốc lớn, không có nguồn
nước, thực bì phức tạp, đường giao thông không thuận lợi.
Hiện nay việc chữa cháy rừng ở Việt Nam chủ yếu chữa cháy bằng thủ
công (dùng cành cây, cào, cuốc đập trực tiếp vào đám cháy), nên hiệu quả
thấp, nguy hiểm đối với người tham gia chữa cháy, từ đó mà diện tích cháy
rừng ngày càng tăng. Một số vườn quốc gia và cơ sở chữa cháy đã trang bị một
số thiết bị để chữa cháy rừng, nhưng các thiết bị này không phù hợp với địa
hình, điều kiện rừng, điều kiện tác nhân chữa cháy nên hiệu quả chữa cháy rừng
không cao.
Do đặc điểm của cháy rừng thường là nơi xa nguồn nước, điều kiện vận
chuyển nước không thuận lợi, độ dốc lớn, địa hình phức tạp nên các thiết bị
chữa cháy lớn như xe ôtô chữa cháy khó có thể áp dụng được. Để tăng hiệu
quả cho việc chữa cháy rừng thì cần phải nghiên cứu, thiết kế, chế tạo ra các
thi