“Trong những năm qua, đô thị Việt Nam đã có bước phát triển mạnh mẽ cả về quy
mô, số lượng cũng như chất lượng. Hệ thống đô thị Việt Nam đã tạo ra một diện mạo
đô thị mới theo hướng không gian đô thị văn minh và hiện đại, tạo điều kiện cho người
dân có cuộc sống chất lượng cao. Hệ thống đô thị Việt Nam phát triển ngày càng mạnh
mẽ, phân bố tương đối đồng đều trên cả nước. Đô thị đã góp phần quan trọng đưa nước
ta thoát khỏi ngưỡng nghèo để trở thành nước có thu nhập trung bình thấp. Diện mạo đô
thị đang dần khởi sắc. Hệ thống hạ tầng đô thị được cải thiện nhiều, nhất là đường sá,
cầu vượt sông, cấp nước, cấp điện và chiếu sáng công cộng. Nhiều khu đô thị mới được
xây dựng.
“Tuy nhiên, ở Việt Nam sau đổi mới, xuất hiện nhiều vấn đề trong quá trình phát
triển đô thị như: tăng trưởng nóng, thiếu quy hoạch, vấn đề môi trường, quản lý xã hội
ở các đô thị. Một mặt, tầm nhìn quy hoạch và quản lý đô thị yếu kém đã nảy sinh nhiều
vấn đề phức tạp, đe dọa đến phát triển bền vững, mặt khác, nhiều vùng nông thôn đã “
nôn nóng” trở thành đô thị thông qua quyết định hành chính mà chưa tuân thủ các quy
luật phát triển của kinh tế đô thị, Sự tăng trưởng kinh tế cùng với tốc độ đô thị hóa
nhanh kéo theo sự bùng nổ về nhu cầu đi lại trong các đô thị, nhất là các đô thị đặc biệt
lớn. Để đáp ứng nhu cầu đi lại các phương tiện vận tải phát triển không ngừng, đây thực
sự là một thách thức với hệ thống giao thông đô thị. Sự gia tăng nhanh chóng của phương
tiện cá nhân là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng ùn tắc giao thông, ô
nhiễm môi trường và nhiều vấn đề khác của các đô thị. Chính phủ cùng với Chính quyền
các đô thị đã và đang nỗ lực tìm kiếm các công cụ để giải quyết tình trạng này, trong đó
phát triển VTHKCC, đặc biệt là dịch vụ VTHKCC bằng xe buýt được xem là giải pháp
hữu hiệu, trọng tâm. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, hệ thống VTHKCC bằng xe buýt tại
các đô thị của Việt Nam chưa hoạt động thực sự hiệu quả, và mới chỉ đáp ứng được một
phần rất nhỏ nhu cầu đi lại của người dân.“
184 trang |
Chia sẻ: thuylinhk2 | Ngày: 27/12/2022 | Lượt xem: 533 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận án Những yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển dịch vụ vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt tại các đô thị ở Việt Nam nghiên cứu trường hợp Thành phố Hà Nội, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
-----------------------------------
NHỮNG YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ PHÁT TRIỂN
DỊCH VỤ VẬN TẢI HÀNH KHÁCH CÔNG CỘNG
BẰNG XE BUÝT TẠI CÁC ĐÔ THỊ Ở VIỆT NAM
NGHIÊN CỨU TRƯỜNG HỢP THÀNH PHỐ HÀ NỘI
LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
HÀ NỘI - 2022
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
-----------------------------------
NHỮNG YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ PHÁT TRIỂN
DỊCH VỤ VẬN TẢI HÀNH KHÁCH CÔNG CỘNG
BẰNG XE BUÝT TẠI CÁC ĐÔ THỊ Ở VIỆT NAM
NGHIÊN CỨU TRƯỜNG HỢP THÀNH PHỐ HÀ NỘI
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế (Khoa học quản lý)
Mã số: 9340410
LUẬN ÁN TIẾN SĨ
HÀ NỘI - 2022
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học thuật. Tôi
cam kết bằng danh dự cá nhân rằng nghiên cứu này do tôi tự thực hiện và không
vi phạm yêu cầu về sự trung thực trong học thuật.
Nghiên cứu sinh
(Ký và ghi rõ họ tên)
Lê Tuấn Đạt
ii
MỤC LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ----------------------------------------------------------------- V
DANH MỤC BẢNG --------------------------------------------------------------------------- VI
DANH MỤC HÌNH VẼ --------------------------------------------------------------------- VII
PHẦN MỞ ĐẦU --------------------------------------------------------------------------------- 1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ----------------------------- 6
1.1DỊCH VỤ CÔNG VÀ DỊCH VỤ VẬN TẢI HÀNH KHÁCH TRONG ĐÔ THỊ.
------------------------------------------------------------------------------------------------------- 6
1.1.1 Dịch vụ công ------------------------------------------------------------------------------- 6
1.1.2 Đô thị và dịch vụ vận tải hành khách đô thị ------------------------------------------ 8
1.2PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ VẬN TẢI HÀNH KHÁCH CÔNG CỘNG BẰNG XE BUÝT VÀ CÁC
YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ VẬN TẢI HÀNH KHÁCH CÔNG CỘNG
BẰNG XE BUÝT TRONG ĐÔ THỊ ---------------------------------------------------------------- 13
1.2.1 Vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt và phát triển dịch vụ vận tải hành
khách công cộng bằng xe buýt trong đô thị ------------------------------------------------- 13
1.2.2 Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển dịch vụ vận tải hành khách công cộng
bằng xe buýt trong đô thị ---------------------------------------------------------------------- 17
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NHỮNG YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN PHÁT
TRIỂN DỊCH VỤ VẬN TẢI HÀNH KHÁCH CÔNG CỘNG BẰNG XE BUÝT
TẠI ĐÔ THỊ ------------------------------------------------------------------------------------ 25
2.1. TỔNG QUAN VỀ ĐÔ THỊ VÀ DỊCH VỤ VTHKCC BẰNG XE BUÝT TẠI ĐÔ THỊ ----- 25
2.1.1. Đô thị -------------------------------------------------------------------------------------- 25
2.1.2. Dịch vụ vận tải hành khách công cộng tại đô thị ----------------------------------- 32
2.1.3. Dịch vụ VTHKCC bằng xe buýt tại đô thị -------------------------------------------- 39
2.2. PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ VTHKCC BẰNG XE BUÝT TẠI CÁC ĐÔ THỊ ---------------- 43
2.2.1. Khái niệm --------------------------------------------------------------------------------- 43
2.2.2. Nội dung sự phát triển dịch vụ vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt tại đô
thị -------------------------------------------------------------------------------------------------- 44
2.2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển dịch vụ vận tải hành khách công cộng
bằng xe buýt tại đô thị -------------------------------------------------------------------------- 52
iii
2.3. KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VỀ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ VẬN TẢI HÀNH KHÁCH CÔNG
CỘNG BẰNG XE BUÝT --------------------------------------------------------------------------- 56
2.3.1. Trung Quốc ------------------------------------------------------------------------------- 56
2.3.2. Thái Lan ---------------------------------------------------------------------------------- 58
2.3.3. Thủ đô Tokyo - Nhật Bản --------------------------------------------------------------- 58
2.3.4 Thủ đô Seoul - Hàn Quốc --------------------------------------------------------------- 60
2.3.5. Bài học rút ra cho Việt Nam ----------------------------------------------------------- 61
2.4. XÂY DỰNG MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ------------------------------------------------------ 62
CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ---------------------------------------- 69
3.1. KHÁI QUÁT QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU -------------------------------------------------- 69
3.2. PHU ̛ƠNG PHÁP PHÂN TÍCH VÀ XỬ LÝ SỐ LIỆU ---------------------------------------- 70
3.3. NGHIÊN CỨU ĐỊNH TÍNH CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ
VẬN TẢI HÀNH KHÁCH CÔNG CỘNG BẰNG XE BUÝT TẠI THÀNH PHỐ HÀ NỘI ------- 71
3.3.1. Mục tiêu và đối tượng tiến hành nghiên cứu định tính ----------------------------- 71
3.3.2. Hình thức thu thập dữ liệu ------------------------------------------------------------- 72
3.3.3 Nội dung nghiên cứu định tính --------------------------------------------------------- 73
3.4. THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU ĐỊNH LƯỢNG -------------------------------------------------- 74
3.4.1 Lựa chọn mẫu nghiên cứu--------------------------------------------------------------- 74
3.4.2 Xây dựng thang đo các biến định lượng ---------------------------------------------- 75
CHƯƠNG 4: THỰC TRẠNG VÀ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN PHÁT
TRIỂN DỊCH VỤ VẬN TẢI HÀNH KHÁCH CÔNG CỘNG BẰNG XE BUÝT
TẠI THÀNH PHỐ HÀ NỘI ----------------------------------------------------------------- 80
4.1. TỔNG QUAN VỀ VTHKCC BẰNG XE BUÝT TẠI CÁC ĐÔ THỊ TRÊN TOÀN QUỐC VÀ
CỦA THÀNH PHỐ HÀ NỘI --------------------------------------------------------------------- 80
4.1.1. Tổng quan về VTHKCC bằng xe buýt tại các đô thị trên toàn quốc ------------- 80
4.1.2. Khái quát về dịch vụ vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt tại Thành phố
Hà Nội và quản lý nhà nước đối với dịch vụ vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt
----------------------------------------------------------------------------------------------------- 87
4.2. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ VẬN TẢI HÀNH KHÁCH CÔNG CỘNG BẰNG XE
BUÝT TẠI THÀNH PHỐ HÀ NỘI --------------------------------------------------------------- 97
4.2.1. Phát triển về quy mô dịch vụ ----------------------------------------------------------- 97
iv
4.2.2. Phát triển mạng lưới ------------------------------------------------------------------- 100
4.2.3. Phát triển về chất lượng dịch vụ ----------------------------------------------------- 105
4.2.4. Phát triển về dịch vụ gia tăng--------------------------------------------------------- 113
4.3. PHÂN TÍCH CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ VẬN TẢI HÀNH
KHÁCH BẰNG XE BUÝT TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI ------------------------------------------- 114
4.3.1 Kết quả nghiên cứu định tính ---------------------------------------------------------- 114
4.3.2. Kết quả nghiên cứu định lượng ------------------------------------------------------- 120
CHƯƠNG 5: PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ VẬN TẢI HÀNH KHÁCH CÔNG CỘNG
BẰNG XE BUÝT TẠI CÁC ĐÔ THỊ Ở VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2020-2025 VÀ
TẦM NHÌN 2030 – QUA NGHIÊN CỨU TRƯỜNG HỢP THÀNH PHỐ HÀ NỘI
---------------------------------------------------------------------------------------------------- 129
5.1. NHỮNG XU HƯỚNG CHỦ YẾU TÁC ĐỘNG PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ VẬN TẢI HÀNH
KHÁCH CÔNG CỘNG BẰNG XE BUÝT VÀ MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ VẬN TẢI HÀNH
KHÁCH CÔNG CỘNG BẰNG XE BUÝT CỦA CÁC ĐÔ THỊ Ở VIỆT NAM ------------------ 129
5.1.1. Những xu hướng chủ yếu tác động phát triển dịch vụ vận tải hành khách công
cộng bằng xe buýt tại các đô thị ------------------------------------------------------------- 129
5.1.2. Mục tiêu, quan điểm trong phát triển dịch vụ vận tải hành khách công cộng bằng
xe buýt ở các đô thị tại Việt Nam ------------------------------------------------------------ 132
5.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ VẬN TẢI HÀNH KHÁCH CÔNG CỘNG
BẰNG XE BUÝT TẠI HÀ NỘI VÀ CÁC ĐÔ THỊ TẠI VIỆT NAM - QUA NGHIÊN CỨU
TRƯỜNG HỢP THÀNH PHỐ HÀ NỘI --------------------------------------------------------- 133
5.2.1. Các giải pháp về phía Chính quyền -------------------------------------------------- 133
5.2.2. Các giải pháp từ phía đơn vị kinh doanh vận chuyến hành khách công cộng bằng
xe buýt ------------------------------------------------------------------------------------------- 149
5.3. KIẾN NGHỊ --------------------------------------------------------------------------------- 155
KẾT LUẬN CHUNG ------------------------------------------------------------------------ 159
TÀI LIỆU THAM KHẢO ------------------------------------------------------------------ 161
PHỤ LỤC -------------------------------------------------------------------------------------- 168
v
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
BRT Dịch vụ xe buýt nhanh
CBA Phương pháp phân tích chi phí - lợi ích
ĐHVT Điều hành vận tải
DVHK Dịch vụ hành khách
GTVT Giao thông vận tải
JICA Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản
KCHT Kết cấu hạ tầng
OECD Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế
PTCN Phương tiện cá nhân
PTVT Phương tiện vận tải
PTVTHK Phương tiện vận tải hành khách
UBND Ủy ban nhân dân
VTHKCC Vận tải hành khách công cộng
WEF Diễn đàn kinh tế thế giới
vi
DANH MỤC BẢNG
BẢNG 3. 1: DIỄN GIẢI CÁC BIẾN ĐỘC LẬP TRONG MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ....................... 76
BẢNG 4. 1: SỐ LƯỢNG XE BUÝT TẠI HÀ NỘI GIAI ĐOẠN 2011- 2019 ............................. 99
BẢNG 4. 2: HIỆN TRẠNG CÁC TUYẾN XE BUÝT TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI ........................ 100
BẢNG 4. 3: HIỆN TRẠNG CÁC ĐIỂM TRUNG CHUYỂN XE BUÝT NỘI ĐÔ ......................... 104
BẢNG 4. 4: HIỆN TRẠNG CÁC ĐIỂM TRUNG CHUYỂN XE BUÝT KẾT NỐI BẾN XE LIÊN TỈNH
............................................................................................................................. 104
BẢNG 4. 5 CƠ CẤU MẪU NGHIÊN CỨU THEO GIỚI TÍNH VÀ ĐỘ TUỔI ............................. 120
BẢNG 4. 6 CƠ CẤU THEO NGHỀ NGHIỆP VÀ TRÌNH ĐỘ .................................................. 120
BẢNG 4. 7 PHÂN TÍCH ĐỘ TIN CẬY ............................................................................... 121
BẢNG 4. 8 PHÂN TÍCH GIÁ TRỊ HỘI TỤ VÀ GIÁ TRỊ PHÂN BIỆT (MA TRẬN PATTERN
MATRIX) .............................................................................................................. 123
BẢNG 4. 9 KIỂM ĐỊNH KMO VÀ BARTLETT ................................................................. 124
BẢNG 4. 10 MA TRẬN TƯƠNG QUAN NHÂN TỐ (FACTOR CORRELATION MATRIX) ...... 124
BẢNG 4. 11 KIỂM TRA HIỆN TƯỢNG ĐA CỘNG TUYẾN (MULTICOLONEARITY) ............. 125
BẢNG 4. 12 CÁC HỆ SỐ HỒI QUY (REGRESSION WEIGHT) CỦA MÔ HÌNH CHUẨN HÓA . 126
BẢNG 4. 13 KHẲNG ĐỊNH CÁC GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU ............................................ 127
vii
DANH MỤC HÌNH VẼ
HÌNH 1. 1: CÁC YẾU TỐ CẤU THÀNH HỆ THỐNG VTHKCC BẰNG XE BUÝT ...................... 14
HÌNH 1. 2: PHƯƠNG PHÁP EFECT .................................................................................. 16
HÌNH 1. 3: CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HÀNH VI CỦA NGƯỜI TIÊU DÙNG ......... 21
HÌNH 1. 4: MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU CỦA SATOSHI VÀ VAN (2017) .................................. 22
HÌNH 2. 1: HỆ THỐNG VTHKCC CHUẨN CHO MỘT ĐÔ THỊ ............................................ 37
HÌNH 2. 2: CÁC YẾU TỐ TẠO THÀNH CHẤT LƯỢNG VTHKCC ....................................... 47
HÌNH 2. 3: MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ĐỀ XUẤT ................................................................... 64
HÌNH 2. 4: NHÓM YẾU TỐ THUỘC VỀ NHÀ NƯỚC ........................................................... 65
HÌNH 2. 5: NHÓM YẾU TỐ THUỘC VỀ DOANH NGHIỆP .................................................... 66
HÌNH 2. 6: NHÓM YẾU TỐ THUỘC VỀ KHÁCH HÀNG ....................................................... 67
HÌNH 3. 1: QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN ÁN ........................................................ 70
HÌNH 4. 1: CƠ CẤU SỐ TUYẾN XE BUÝT PHÂN THEO LOẠI ĐÔ THỊ................................... 81
HÌNH 4. 2: CHIỀU DÀI BÌNH QUÂN TUYẾN PHÂN THEO LOẠI ĐÔ THỊ ............................... 82
HÌNH 4. 3: KHỐI LƯỢNG VẬN TẢI HÀNH KHÁCH BẰNG XE BUÝT PHÂN THEO LOẠI ĐÔ THỊ
............................................................................................................................... 82
HÌNH 4. 4: CƠ CẤU PHƯƠNG TIỆN PHÂN THEO LOẠI ĐÔ THỊ ........................................... 83
HÌNH 4. 5: LÝ DO LỰA CHỌN XE BUÝT CỦA NGƯỜI DÂN HÀ NỘI ................................. 108
HÌNH 4. 6: ĐÁNH GIÁ CỦA HÀNH KHÁCH VỀ CHẤT LƯỢNG DỊCH VỤ XE BUÝT ............. 108
HÌNH 4. 7 MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ................................................................................. 121
HÌNH 4. 8 GIÁ TRỊ NGOẠI LAI (OUTLIER) VÀ GIÁ TRỊ GÂY ẢNH HƯỞNG (INFLUENTIAL
RECORD RESPONDENT) ......................................................................................... 125
HÌNH 5. 1: QUY TRÌNH HỢP LÝ HÓA MẠNG LƯỚI TUYẾN VTHKCC BẰNG XE BUÝT Ở HÀ
NỘI ....................................................................................................................... 137
HÌNH 5. 2: XÁC ĐỊNH MẠNG LƯỚI TUYẾN THEO HƯỚNG ĐA TÂM ................................. 138
HÌNH 5. 3: MỐI QUAN HỆ GIỮA TUYẾN TRỤC VÀ TUYẾN GOM ...................................... 139
HÌNH 5. 4: ĐIỀU CHỈNH LỘ TRÌNH VÀ BỐ TRÍ LẠI TUYẾN .............................................. 140
HÌNH 5. 5: XÁC ĐỊNH VỊ TRÍ ĐIỂM TRUNG CHUYỂN ĐỂ TĂNG NĂNG LỰC CỦA MẠNG LƯỚI
TUYẾN .................................................................................................................. 140
1
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
“Trong những năm qua, đô thị Việt Nam đã có bước phát triển mạnh mẽ cả về quy
mô, số lượng cũng như chất lượng. Hệ thống đô thị Việt Nam đã tạo ra một diện mạo
đô thị mới theo hướng không gian đô thị văn minh và hiện đại, tạo điều kiện cho người
dân có cuộc sống chất lượng cao. Hệ thống đô thị Việt Nam phát triển ngày càng mạnh
mẽ, phân bố tương đối đồng đều trên cả nước. Đô thị đã góp phần quan trọng đưa nước
ta thoát khỏi ngưỡng nghèo để trở thành nước có thu nhập trung bình thấp. Diện mạo đô
thị đang dần khởi sắc. Hệ thống hạ tầng đô thị được cải thiện nhiều, nhất là đường sá,
cầu vượt sông, cấp nước, cấp điện và chiếu sáng công cộng. Nhiều khu đô thị mới được
xây dựng.
“Tuy nhiên, ở Việt Nam sau đổi mới, xuất hiện nhiều vấn đề trong quá trình phát
triển đô thị như: tăng trưởng nóng, thiếu quy hoạch, vấn đề môi trường, quản lý xã hội
ở các đô thị. Một mặt, tầm nhìn quy hoạch và quản lý đô thị yếu kém đã nảy sinh nhiều
vấn đề phức tạp, đe dọa đến phát triển bền vững, mặt khác, nhiều vùng nông thôn đã “
nôn nóng” trở thành đô thị thông qua quyết định hành chính mà chưa tuân thủ các quy
luật phát triển của kinh tế đô thị, Sự tăng trưởng kinh tế cùng với tốc độ đô thị hóa
nhanh kéo theo sự bùng nổ về nhu cầu đi lại trong các đô thị, nhất là các đô thị đặc biệt
lớn. Để đáp ứng nhu cầu đi lại các phương tiện vận tải phát triển không ngừng, đây thực
sự là một thách thức với hệ thống giao thông đô thị. Sự gia tăng nhanh chóng của phương
tiện cá nhân là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng ùn tắc giao thông, ô
nhiễm môi trường và nhiều vấn đề khác của các đô thị. Chính phủ cùng với Chính quyền
các đô thị đã và đang nỗ lực tìm kiếm các công cụ để giải quyết tình trạng này, trong đó
phát triển VTHKCC, đặc biệt là dịch vụ VTHKCC bằng xe buýt được xem là giải pháp
hữu hiệu, trọng tâm. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, hệ thống VTHKCC bằng xe buýt tại
các đô thị của Việt Nam chưa hoạt động thực sự hiệu quả, và mới chỉ đáp ứng được một
phần rất nhỏ nhu cầu đi lại của người dân.“
“Hà Nội là trung tâm chính trị - hành chính – văn hóa của cả nước. Những năm
gần đây quá trình đô thị hóa ở Hà Nội đang diễn ra rất nhanh theo chiều rộng, điều này
mang đến nhiều cơ hội phát triển nhưng cũng kéo theo đó là nhiều vấn đề như việc cơ
2
sở hạ tầng giao thông không theo kịp tốc độ phát triển của thành phố, tình trạng ùn tắc
giao thông và ô nhiễm môi trường diễn biến ngày càng phức tạp. Để giải quyết vấn đề
tăng trưởng nóng của thành phố, cùng với hạn chế phương tiện giao thông cá nhân thì
phát triển và nâng cao hiệu quả VTHKCC, đặc biệt là hệ thống VTHKCC bằng xe buýt
được chính quyền thành phố xác định là nhiệm vụ quan trọng, trọng tâm trong chiến
lược phát triển thành phố. Chính sách này cần tiếp tục kiên định thực hiện với những ưu
tiên phù hợp cho từng giai đoạn. Nghiên cứu trường hợp dịch vụ xe buýt tại thành phố
Hà Nội, một đô thị điển hình của Việt Nam, bao gồm tiến hành đánh giá thực trạng phát
triển, xác định những yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phương hướng, quan điểm,
mục tiêu phát triển của chính quyền thành phố sẽ giúp đưa ra những tri thức mang tính
khái quát cao về vấn đề phát triển dịch vụ VTHKCC bằng xe buýt, từ đó giúp các nhà
quản lý hoạch định chiến lược và xây dựng các giải pháp phát triển dịch vụ xe buýt phù
hợp với đặc thù của từng đô thị của Việt Nam. Vì lẽ đó, nghiên cứu sinh chọn đề tài
“Những yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển dịch vụ vận tải hành khách công cộng
bằng xe buýt tại các đô thị ở Việt Nam - Nghiên cứu trường hợp thành phố Hà Nội”
làm luận án tiến sỹ. “
2. Mục tiêu và nhiệm vụ của luận án
“Mục tiêu nghiên cứu của luận án là phân tích, đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến
sự phát triển dịch vụ VTHKCC bằng xe buýt từ thực trạng sự phát triển của dịch vụ
VTHKCC bằng xe buýt tại thành phố Hà Nội, từ đó xác định vị trí, vai trò và tác động
của từng bên trong mối quan hệ 3 bên Nhà nước - Doanh nghiệp - Người dân, sau đó
đưa ra một số khuyến nghị phát triển dịch vụ VTHKCC bằng xe buýt tại các đô thị của
Việt Nam.“
Để đạt được mục tiêu trên, đề tài sẽ tập trung giải quyết các nhiệm vụ cụ thể sau:
- Làm rõ những vấn đề lý luận về phát triển dịch vụ VTHKCC bằng xe buýt và
các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển dịch vụ VTHKCC bằng xe buýt tại các đô thị;
- Phân tích thực trạng phát triển dịch vụ VTHKCC bằng xe buýt ở Hà Nội.
- Xác định các nhân tố và đánh giá tầm quan trọng của các nhân tố ảnh hưởng tới
phát triển dịch vụ VTHKCC bằng xe buýt tại Hà Nội. Các nhân tố được phân thành ba
nhóm dựa theo tiêu chí các bên liên quan tới phát triển dịch vụ VTHKCC bằng xe buýt
3
bao gồm: (1) Sự quản lý của Nhà nước; (2) Năng lực của doanh nghiệp; và (3) Nhận
thức của người dân
- “Từ kết quả nghiên cứu hệ thống VTHKCC bằng xe buýt tại Hà Nội, đề xuất
một số giải pháp nhằm phát triển dịch vụ VTHKCC bằng xe buýt tại các đô thị của Việt
Nam nói chung và Hà Nội nói riêng trong thời gian tới.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận án là các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển dịch vụ
VTHKCC bằng xe buýt tại các đô thị (nghiên cứu tại Thành phố Hà Nội)
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển dịch vụ vận tải hành khách
bằng xe buýt tại Hà Nội.
- Về không gian – địa bàn: Nghiên cứu tại Thành phố Hà Nội
- Về thời gian: Đánh giá thực trạng giai đoạn 2016-2020; Đề xuất giải pháp giai
đoạn 2020 - 2025và tầm nhìn 2030.
4. Phương pháp nghiên cứu
Luận án được thực hiện với phương pháp luận duy vật biện chứng, phương pháp
duy vật lịch sử. Đồng thời sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể sau:
- “Phương pháp phân tích tài liệu thứ cấp: Được tiến hành bằng thu thập, phân
tích các công trình nghiên cứu về dịch vụ vận tải hành khách bằng xe buýt và các yếu tố
ảnh hưởng đến phát triển dịch vụ vận tải hành khách bằng xe buýt, đánh giá mặt giá trị
có thể kế thừa, mặt lạc hậu cần gạt bỏ, mặt phản giá trị cần phê phán, đồng thời phát
hiện những khoảng trống cần khỏa lấp hoặc nghiên cứu phát triển. Tài liệu thứ cấp rất
phong phú, đa dạng, từ đề tài khoa học, luận án, sách chuyên khảo, tham khảo, bài báo