Luận án Pháp luật thừa kế thời kỳ nhà lê, nhà nguyễn và sự vận dụng trong hoàn thiện pháp luật thừa kế ở Việt Nam

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH HỒ THỊ VÂN ANH PHÁP LUẬT THỪA KẾ THỜI KỲ NHÀ LÊ, NHÀ NGUYỄN VÀ SỰ VẬN DỤNG TRONG HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT THỪA KẾ Ở VIỆT NAM LUẬN ÁN TIẾN SĨ Chuyên ngành: Lý luận lịch sử Nhà nước và Pháp luật Mã số: 62 38 01 01 Người hướng dẫn khoa học : 1. PGS.TS. ĐOÀN ĐỨC LƯƠNG 2. PGS.TS. NGUYỄN DUY PHƯƠNG HÀ NỘI - 2017 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và được trích dẫn đầy đủ theo quy định. Tác giả luận án Hồ Thị Vân Anh MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU 1 Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ CẦN NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN ÁN 9 1.1. Tình hình nghiên cứu trong nước 9 1.2. Tình hình nghiên cứu nước ngoài 18 1.3. Đánh giá chung kết quả các công trình nghiên cứu và những vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu của luận án 22 Chương 2: NHẬN THỨC CHUNG VỀ PHÁP LUẬT THỪA KẾ THỜI KỲ NHÀ LÊ, NHÀ NGUYỄN 28 2.1. Hoàn cảnh lịch sử và các tiền đề của pháp luật thừa kế thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn 28 2.2. Khái niệm và nội dung pháp luật thừa kế thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn 47 2.3. Các giá trị trong nội dung pháp luật thừa kế thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn 64 Chương 3: VẬN DỤNG PHÁP LUẬT THỪA KẾ THỜI KỲ NHÀ LÊ, NHÀ NGUYỄN TRONG HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT THỪA KẾ Ở VIỆT NAM TỪ NĂM 1945 ĐẾN NAY 73 3.1. Khái niệm và các nguyên tắc vận dụng pháp luật thừa kế thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn trong hoàn thiện pháp luật thừa kế 73 3.2. Thực trạng vận dụng pháp luật thừa kế thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn trong hoàn thiện pháp luật thừa kế Việt Nam từ năm 1945 đến nay 87 3.3. Đánh giá thực trạng quá trình vận dụng pháp luật thừa kế thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn trong hoàn thiện pháp luật thừa kế ở Việt Nam 102 Chương 4: YÊU CẦU VÀ GIẢI PHÁP TIẾP TỤC VẬN DỤNG PHÁP LUẬT THỪA KẾ THỜI KỲ NHÀ LÊ, NHÀ NGUYỄN TRONG HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT THỪA KẾ Ở VIỆT NAM 108 4.1. Yêu cầu đảm bảo việc tiếp tục vận dụng pháp luật thừa kế thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn trong hoàn thiện pháp luật thừa kế ở Việt Nam 108 4.2. Giải pháp tiếp tục vận dụng pháp luật thừa kế thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn trong hoàn thiện pháp luật thừa kế ở Việt Nam 118 KẾT LUẬN 151 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 153 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 155 PHỤ LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BLDS : Bộ luật Dân sự CEDAW : Convention on the Elimination of all forms of Discrimination against Women (Công ước của Liên Hợp quốc về xóa bỏ tất cả các hình thức phân biệt đối xử chống lại phụ nữ) ĐTLL : Đại Thanh luật lệ HVLL : Hoàng Việt luật lệ KHXH : Khoa học xã hội Nxb : Nhà xuất bản PLTK : Pháp luật thừa kế QTHL : Quốc triều hình luật TAND : Tòa án nhân dân TANDTC : Tòa án nhân dân tối cao UBND : Ủy ban nhân dân XHCN : Xã hội chủ nghĩa DANH MỤC CÁC BẢNG Trang Bảng 2.1: So sánh các chương trong Quốc triều hình luật và Luật nhà Đường 41 Bảng 2.2: So sánh số lượng điều luật Hoàng Việt luật lệ và Đại Thanh luật lệ 44 Bảng 3.1: Đánh giá tác động tiêu cực của quá trình hội nhập đối với nền văn hóa Việt Nam ở Thành phố Hồ Chí Minh 112 Bảng 3.2: Đánh giá tác động tiêu cực của quá trình hội nhập đối với nền văn hóa Việt Nam ở Thành phố Hà Nội 112 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong bất kì chế độ xã hội có giai cấp nào, vấn đề thừa kế cũng có vị trí quan trọng trong các chế định pháp luật, pháp luật thừa kế phản ánh phần nào bản chất chế độ xã hội, thậm chí còn phản ánh được tính chất từng giai đoạn lịch sử trong quá trình phát triển của chế độ xã hội đó. Dựa vào những ghi chép của các sử gia trong các tài liệu về lịch sử cũng như sự suy đoán pháp lý có thể thấy được pháp luật thừa kế hình thành và phát triển cùng với sự hình thành Nhà nước Việt Nam cổ đại, từ thời Hùng Vương nước ta đã có pháp luật thừa kế, và đến thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn đã đạt được những thành tựu lập pháp nhất định. Những thành tựu này đến bây giờ vẫn có ý nghĩa trong việc nghiên cứu về mặt lý luận và gợi mở một số vấn đề vận dụng về mặt thực tiễn để tiếp tục hoàn thiện pháp luật thừa kế hiện hành. Bộ luật Dân sự (BLDS) 2015 đã được Quốc hội thông qua và có hiệu lực vào ngày 01/01/2017. Tuy nhiên, việc tiếp tục hoàn thiện các chế định về thừa kế vẫn được đặt ra trong bối cảnh xây dựng xã hội dân sự và xây dựng Nhà nước pháp quyền hiện nay. Thừa kế là chế định đặc biệt vì nó liên quan nhiều đến văn hóa - văn hóa tộc người, đòi hỏi các nhà lập pháp, hành pháp cũng như tư pháp khi xây dựng những chế định này cũng như khi vận dụng pháp luật thừa kế đều phải có sự am hiểu về phong tục tập quán của dân tộc, về văn hóa dân tộc mà thật ra nội dung này được tập trung ở cổ luật của dân tộc. Thực tế áp dụng pháp luật cho thấy vẫn còn những bất cập giữa quy định của pháp luật về thừa kế và thực tiễn thi hành, mà một trong những lý do của thực trạng này là vẫn còn khoảng cách giữa pháp luật và thực tiễn do một số quy định của pháp luật thừa kế chưa thực sự phù hợp với phong tục tập quán, thói quen ứng xử mang tính chất cộng đồng của người Việt. Nghiên cứu các chế định thừa kế thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn ở Việt Nam còn là để hiểu biết về những phong tục tập quán của người Việt tạo tiền đề cho việc vận dụng các giá trị cổ luật để hoàn thiện pháp luật thừa kế ở Việt Nam hiện nay, phần nào giải quyết bất cập nêu trên. Việc tìm hiểu tục lệ của dân tộc thông qua việc nghiên cứu thừa kế trong cổ luật thiết nghĩ là hết sức cần thiết trong 2 thời buổi xã hội đang trải qua một “cơn sốt vỡ da” của nền kinh tế thị trường, những giá trị truyền thống đã và đang ít nhiều bị mai một, lãng quên. Có thể nói, những giá trị cổ luật thừa kế này không chỉ có ý nghĩa về mặt lịch sử, về truyền thống, mang yếu tố dân tộc mà ít nhiều còn có ý nghĩa về xây dựng pháp luật thừa kế hiện hành. Những giá trị này không mất đi mà nó đã, đang và sẽ đồng hành cùng với sự phát triển của đời sống dân sự hiện đại; những yêu cầu và giải pháp tiếp tục vận dụng pháp luật thừa kế thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn có ý nghĩa gợi mở cho việc tiếp tục hoàn thiện pháp luật thừa kế hiện nay cũng như cho công tác thực thi pháp luật. Nghị quyết số 48-NQ/TW của Bộ Chính trị ngày 24 tháng 5 năm 2005 về “Chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến 2010, định hướng đến 2020” đã khẳng định: “Xây dựng và hoàn thiện pháp luật nhằm bảo tồn và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”, “phát huy di sản văn hóa dân tộc” [15]... Vì vậy, nghiên cứu về “Pháp luật thừa kế thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn và sự vận dụng trong hoàn thiện pháp luật thừa kế ở Việt Nam” là cần thiết, có cơ sở khoa học và phù hợp với mã ngành Lý luận và lịch sử nhà nước và pháp luật. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu nội dung, giá trị của pháp luật thừa kế thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn và thực trạng vận dụng các giá trị của hệ thống pháp luật này qua các thời kỳ lịch sử ở Việt Nam từ năm 1945 đến nay, luận án chỉ ra những hạn chế, bất cập của quá trình vận dụng này, từ đó đưa ra các yêu cầu và đề xuất các giải pháp tiếp tục vận dụng pháp luật thừa kế thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn trong việc hoàn thiện pháp luật thừa kế ở Việt Nam hiện nay. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để thực hiện mục đích trên, luận án có những nhiệm vụ sau: - Nghiên cứu chế định thừa kế thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn từ đó chỉ ra các giá trị vận dụng trong xây dựng và hoàn thiện pháp luật thừa kế ở Việt Nam từ sau cách mạng tháng Tám năm 1945 đến nay. 3 - Phân tích, đánh giá thực trạng vận dụng các giá trị pháp luật thừa kế thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn trong xây dựng và hoàn thiện pháp luật thừa kế ở Việt Nam từ năm 1945 đến nay. - Phân tích, xác định rõ các yêu cầu và đề xuất các giải pháp tiếp tục vận dụng pháp luật thừa kế thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn trong hoàn thiện pháp luật thừa kế ở Việt Nam hiện nay. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Pháp luật thừa kế thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn từ trước đến nay đã được nghiên cứu dưới nhiều góc độ khác nhau. Luận án nghiên cứu đề tài này dưới góc độ lý luận và lịch sử nhà nước và pháp luật; không nghiên cứu dưới góc độ luật nội dung chuyên ngành (luật dân sự). Vì vậy, luận án tập trung nghiên cứu chỉ rõ giá trị trong nội dung của pháp luật thừa kế thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn; cơ sở lý luận và thực trạng vận dụng các giá trị này từ năm 1945 đến nay; chỉ ra những bất cập của pháp luật thừa kế hiện hành nhất là những bất cập của quá trình vận dụng. Trên cơ sở đó xác định rõ các yêu cầu và đề xuất những giải pháp tiếp tục vận dụng pháp luật thừa kế thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn trong hoàn thiện pháp luật thừa kế ở Việt Nam hiện nay. 3.2. Phạm vi nghiên cứu * Về không gian nghiên cứu Đề tài nghiên cứu pháp luật thừa kế thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn ở Việt Nam và nghiên cứu sự vận dụng các giá trị này trong hoàn thiện pháp luật thừa kế trong phạm vi không gian là ở Việt Nam. * Về thời gian nghiên cứu - Đề tài tập trung vào pháp luật thừa kế của các thời kỳ lịch sử: Thời kỳ Lê sơ (từ năm 1428 - 1527) và thời kỳ nhà Nguyễn giai đoạn độc lập tự chủ (từ năm 1802 - 1858). Cụ thể như sau: + Thời kỳ Lê sơ: Luận án nghiên cứu hệ thống pháp luật thừa kế của thời kỳ này trong khoảng thời gian bắt đầu từ khi khởi nghĩa Lam Sơn thắng lợi, Lê Lợi lên ngôi vua, lập ra triều đại mới vào năm 1428. Và kết thúc năm 1527 khi quyền thần Mạc Đăng Dung phế bỏ vua Lê Cung Hoành lập ra nhà Mạc. 4 + Thời kỳ nhà Nguyễn giai đoạn độc lập tự chủ: Luận án nghiên cứu hệ thống pháp luật thừa kế của thời kỳ này trong khoảng thời gian bắt đầu từ năm 1802 khi vua Gia Long lên ngôi đến năm 1858 là thời điểm thực dân Pháp bắt đầu sử dụng vũ lực xâm chiếm Việt Nam. Pháp luật thừa kế của giai đoạn độc lập này trải qua quá trình xây dựng pháp luật của 4 đời vua (Gia Long, Minh Mạng, Thiệu Trị và Tự Đức). - Thời gian nghiên cứu, đánh giá thực trạng vận dụng pháp luật thừa kế thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn trong hoàn thiện và xây dựng pháp luật thừa kế ở Việt Nam được luận án khảo sát từ năm 1945 đến nay. Ngoài thời gian nghiên cứu nêu trên, trong một số nội dung đề tài còn mở rộng nghiên cứu thêm về các khoảng thời gian lịch sử khác để có cứ liệu và số liệu trong quá trình đánh giá, so sánh, minh họa cho các luận cứ khoa học của luận án. 4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu Luận án được nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp luận chủ nghĩa duy vật biện chứng, chủ nghĩa duy vật lịch sử của triết học Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; luận án đã sử dụng các phương pháp cụ thể sau: - Phương pháp phân tích, tổng hợp: Đây là hai phương pháp được sử dụng chủ yếu trong hầu hết các nội dung của luận án. Cụ thể, tại chương 1, phương pháp phân tích dùng để nghiên cứu nguồn tài liệu của các tác giả trong nước và nước ngoài về các công trình liên quan đến luận án. Dựa trên kết quả phân tích này, luận án tiếp tục sử dụng phương pháp tổng hợp để đánh giá kết quả các công trình nghiên cứu và chỉ ra những vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu của luận án. Tại chương 2, phương pháp phân tích được sử dụng để nghiên cứu hoàn cảnh lịch sử, các tiền đề của pháp luật thừa kế thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn; phương pháp phân tích tiếp tục được sử dụng để nghiên cứu nội dung các quy định của pháp luật thừa kế thời kỳ này. Trên cơ sở phân tích các vấn đề liên quan, luận án tiếp tục sử dụng phương pháp tổng hợp để đưa ra khái niệm của pháp luật thừa kế thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn; sử dụng phương pháp tổng hợp để đánh giá những giá trị của pháp luật thừa kế thời kỳ này qua các nội dung nghiên cứu. Tại chương 3, phương pháp phân tích và phương pháp tổng hợp tiếp tục được sử dụng để đưa ra các khái niệm và nguyên tắc vận dụng pháp luật thừa kế 5 thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn trong hoàn thiện pháp luật thừa kế ở Việt Nam. Phương pháp phân tích được sử dụng để nghiên cứu quá trình vận dụng pháp luật thừa kế thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn từ năm 1945 đến nay. Phương pháp tổng hợp được sử dụng để đánh giá quá trình vận dụng, những bất cập, nguyên nhân những bất cập của quá trình vận dụng này. Tại chương 4, phương pháp phân tích và tổng hợp được sử dụng để nghiên cứu những yêu cầu và giải pháp tiếp tục vận dụng pháp luật thừa kế thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn trong hoàn thiện pháp luật thừa kế ở Việt Nam. - Phương pháp lịch sử cụ thể: Nghiên cứu pháp luật thừa kế thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn là nghiên cứu hệ thống pháp luật đã qua trong lịch sử. Muốn đảm bảo tính khách quan khi nghiên cứu, đánh giá những giá trị của pháp luật thừa kế thời kỳ này làm cơ sở để vận dụng pháp luật thì phải đặt nó trong mối liên hệ với điều kiện kinh tế - xã hội của thời đại ấy, tương ứng với phương thức sản xuất và những hình thức cơ bản của sự phát triển cùng những mâu thuẫn xã hội của thời đại đó. Không đưa ra những yêu cầu quá xa, vượt lên những điều kiện lịch sử và thời đại mà nó ra đời. Đồng thời, trên cơ sở quan điểm phát triển, cần phải hiểu đúng quy luật của sự tiếp biến văn hóa. Phải nắm vững quan điểm biện chứng giữa cái nội sinh và cái ngoại sinh trong giao lưu văn hóa và những biểu hiện thực tế của chúng trong lịch sử - văn hóa - pháp luật Việt Nam. Có vậy, mới có thể đánh giá khách quan cả mặt tích cực và những hạn chế của nền pháp luật thừa kế trong hai thời kỳ lịch sử này. Phương pháp này được sử dụng xuyên suốt quá trình thực hiện luận án nhưng tập trung chủ yếu ở chương 2 khi nghiên cứu nội dung và đánh giá các giá trị trong nội dung pháp luật thừa kế thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn; sử dụng trong chương 3 để nghiên cứu thực trạng vận dụng và đánh giá quá trình vận dụng pháp luật thừa kế thời kỳ này trong pháp luật thừa kế Việt Nam từ năm 1945 đến nay. - Phương pháp thống kê, so sánh Phương pháp này được sử dụng tại chương 1 để thống kê, tổng hợp các công trình nghiên cứu liên quan đến luận án của các tác giả trong nước và nước ngoài. Qua đó đánh giá được tổng quan tình hình nghiên cứu và chỉ ra những vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu của luận án. Tại chương 3, luận án sử dụng phương pháp này để tập hợp các quy định của pháp luật về thừa kế qua các giai đoạn lịch sử từ năm 1945 6 đến nay, qua đó phân tích được thực trạng vận dụng pháp luật thừa kế thời kỳ này trong các giai đoạn lịch sử. Phương pháp thống kê được sử dụng để hệ thống các giải pháp thành các nhóm giải pháp về lý luận, về hoàn thiện và thực hiện pháp luật tại chương 4 của luận án. - Phương pháp nghiên cứu thông qua các tài liệu thứ cấp. + Luận án không chỉ dừng lại ở việc nghiên cứu chế định thừa kế trong hai bộ cổ luật: Quốc triều hình luật (QTHL) và Hoàng Việt luật lệ (HVLL) mà luận án còn tiếp tục nghiên cứu chế định này ở các Chỉ, Dụ, các văn bản luật và văn bản lịch sử ban hành dưới thời các triều vua khác trong cùng một giai đoạn lịch sử để bổ khuyết cho hai bộ luật chính. Cụ thể: . Đối với pháp luật triều Lê: Để bổ khuyết cho QTHL luận án nghiên cứu thêm một số nội dung liên quan trong Hồng Đức thiện chính thư, Đại Việt sử ký toàn thư, Thiên Nam dư hạ tập, Lịch triều hiến chương loại chí,... . Đối với pháp luật triều Nguyễn: Ngoài HVLL luận án còn chú trọng đến các Luật, các Chỉ, Dụ bổ sung trong các năm dưới triều Minh Mạng, Thiệu Trị và Tự Đức, trong đó đặc biệt chú ý đến bộ Quốc triều tân luật ban hành dưới triều Minh Mạng. Đối với các Chỉ, Dụ ban hành dưới triều Nguyễn đã được Bộ Hình sưu tập và sắp xếp thành 5 tập và về sau được Deloustal sắp xếp lại theo từng loại, theo thứ tự các điều khoản trong bộ luật Gia Long và dịch ra tiếng Pháp để tiện sử dụng, đặt dưới tiêu đề là Reccueil des principales ordonnances royales édictées depuis la promulgation du code Annamite et en vigueur au Tonkin (Tập các Chỉ dụ chính yếu được ban hành từ khi ban bố bộ HVLL và vẫn còn thi hành ở Bắc Kỳ), gồm tất cả 251 đạo chỉ dụ (trong đó đặc biệt chú ý đến một số Chỉ, Dụ như chỉ dụ năm Minh Mạng thứ 10 (1829), chỉ dụ năm Thiệu Trị thứ 4 (1844), chỉ dụ năm Tự Đức thứ 8 (1855)... Đây là các chỉ dụ liên quan đến tài sản của người vô tự, thừa kế tài sản của người con gái đối với tài sản của cha mẹ, của người vợ góa đối với chồng...), 560 quyển Đại Nam thực lục, 25 quyển Minh Mạng chính yếu, 3.171 tập Châu Bản... nhưng quan trọng nhất là các Chỉ dụ được Nội các tập hợp lại trong bộ Khâm định Đại Nam Hội điển sự lệ gồm 15 tập. Các nguồn tài liệu này nguyên bản dưới dạng chữ Hán - Nôm, đa số bản gốc đều đã bị thất lạc hoặc tản mát, vì vậy tài liệu được tác giả sử dụng chủ yếu là các bản dịch, các tài liệu thứ cấp. 7 Đối với một số nội dung không còn lưu trữ văn bản tài liệu trực tiếp, luận án phải nghiên cứu thông qua các tài liệu thứ cấp là các tác phẩm của các tác giả thời kỳ trước nghiên cứu về nội dung đó, như các công trình sách của GS. Vũ Văn Mẫu, Nguyễn Mạnh Bách, Phan Huy Chú, Trương Quang Quýnh,... Phương pháp này được sử dụng rải rác trong toàn bộ nội dung nghiên cứu từ chương 1, chương 2, chương 3 và chương 4 của luận án. 5. Những đóng góp về khoa học của luận án Một là, luận án xác định được các tiền đề của pháp luật thừa kế thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn; xây dựng được khái niệm về pháp luật thừa kế thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn. Trên cơ sở đó đánh giá được các giá trị của cổ luật riêng về chế định thừa kế. Hai là, luận án chỉ rõ tính hợp lý và cần thiết của việc tiếp tục vận dụng những giá trị của pháp luật thời kỳ này vào hoàn thiện pháp luật thừa kế hiện hành bởi cách tiếp cận lợi ích chính đáng quyền con người trong lĩnh vực thừa kế đã có ngay chính trong các quy định của cổ luật thừa kế thời kỳ này. Ba là, luận giải cơ sở lý luận về vận dụng pháp luật thừa kế thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn trong hoàn thiện pháp luật thừa kế hiện nay. Luận án tiếp cận vấn đề này dưới góc độ phân tích khái niệm, các nguyên tắc vận dụng. Bốn là, luận án khái quát, phân tích và đánh giá được thực trạng vận dụng pháp luật thừa kế thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn trong xây dựng và hoàn thiện pháp luật thừa kế ở Việt Nam giai đoạn từ năm 1945 đến nay. Năm là, luận án chỉ rõ các yêu cầu của việc tiếp tục vận dụng và đề xuất một hệ thống các giải pháp nhằm tiếp tục vận dụng pháp luật thừa kế thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn trong hoàn thiện pháp luật thừa kế ở Việt Nam hiện nay. 6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận án 6.1. Ý nghĩa khoa học Luận án góp phần làm phong phú thêm kho tàng lý luận về lịch sử nhà nước và pháp luật thông qua nghiên cứu cổ luật thừa kế thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn. Kết quả nghiên cứu của luận án góp phần xây dựng cơ sở lý luận và đặt nền tảng khoa học cho việc tiếp tục vận dụng cổ luật thừa kế trong hoàn thiện pháp luật thừa kế hiện nay ở Việt Nam. 8 6.2. Ý nghĩa thực tiễn - Luận án sẽ là tài liệu tập hợp lưu giữ những nội dung của cổ luật thời kỳ này. Đây trước hết là công trình sưu tầm, hệ thống hóa nghiên cứu các bộ cổ luật, các Chỉ, Dụ dưới luật, các toàn thư, các bộ hội điển,... liên quan đến lĩnh vực thừa kế thời kỳ nhà Lê, nhà Nguyễn. Công trình còn góp phần tìm hiểu và lưu giữ những giá trị văn hóa cổ xưa, những tục lệ đặc sắc độc đáo của dân tộc tạo động lực, cơ hội để tiếp nối công cuộc giữ gìn nền văn hóa dân tộc, xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. - Luận án là một công trình độc lập để các nhà nghiên cứu, các giảng viên, sinh viên, học viên chuyên ngành luật tham khảo trong việc thực hiện các công trình nghiên cứu, giảng dạy và học tập các vấn đề liên quan. - Các kết quả nghiên cứu của luận án có thể được các cơ quan lập pháp sử dụng làm luận cứ khoa học, tài liệu tham khảo phục vụ cho việc xây dựng các giải pháp về hoàn thiện pháp luật thừa kế hiện đại. Ngoài ra, luận án còn có ý nghĩa cho các cơ quan chức năng quản lí về văn hóa, lịch sử trong việc lưu giữ những giá trị của cổ luật, là luận cứ khoa h