Luận án Quan hệ lợi ích trong thực hiện tự chủ tài chính ở các bệnh viện quân y (qua thực tế bệnh viện quân y 103)

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH NGUYỄN ĐỨC HƯNG QUAN HỆ LỢI ÍCH TRONG THỰC HIỆN TỰ CHỦ TÀI CHÍNH Ở CÁC BỆNH VIỆN QUÂN Y (QUA THỰC TẾ BỆNH VIỆN QUÂN Y 103) LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGÀNH: KINH TẾ CHÍNH TRỊ Hà Nội - 2022 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và được trích dẫn đầy đủ theo quy định. Tác giả luận án Nguyễn Đức Hưng ii MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU............................................................................................................. 1 Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN .................................................................................. 8 1.1. Những công trình khoa học nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án.... 8 1.2. Khái quát kết quả các công trình khoa học nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án và những vấn đề luận án tập trung nghiên cứu................. 26 Chương 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUAN HỆ LỢI ÍCH TRONG THỰC HIỆN TỰ CHỦ TÀI CHÍNH Ở CÁC BỆNH VIỆN QUÂN Y.......30 2.1. Một số vấn đề cơ bản về quan hệ lợi ích và tự chủ tài chính ở các bệnh viện công lập .................................................................................. 30 2.2. Đặc điểm, nội dung và nhân tố ảnh hưởng đến quan hệ lợi ích trong thực hiện tự chủ tài chính ở các Bệnh viện Quân y........................................... 40 2.3. Kinh nghiệm đảm bảo hài hòa quan hệ lợi ích trong thực hiện tự chủ tài chính ở một số Bệnh viện Quân y và bài học rút ra........................... 69 Chương 3: THỰC TRẠNG QUAN HỆ LỢI ÍCH TRONG THỰC HIỆN TỰ CHỦ TÀI CHÍNH Ở CÁC BỆNH VIỆN QUÂN Y (QUA THỰC TẾ BỆNH VIỆN QUÂN Y 103)........................................................................... 77 3.1. Khái quát thực trạng thực hiện tự chủ tài chính ở các Bệnh viện Quân y giai đoạn 2018 - 2021 .............................................................................. 77 3.2. Thực trạng quan hệ lợi ích trong thực hiện tự chủ tài chính ở Bệnh viện Quân y 103 giai đoạn 2018 - 2020.................................................. 82 3.3. Đánh giá chung thực trạng quan hệ lợi ích trong thực hiện tự chủ tài chính ở Bệnh viện Quân y 103.............................................................. 101 Chương 4: QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP ĐẢM BẢO HÀI HÒA QUAN HỆ LỢI ÍCH TRONG THỰC HIỆN TỰ CHỦ TÀI CHÍNH Ở CÁC BỆNH VIỆN QUÂN Y ................................................................................ 117 4.1. Dự báo xu hướng và quan điểm về đảm bảo hài hòa quan hệ lợi ích trong thực hiện tự chủ tài chính ở các Bệnh viện Quân y..................... 117 4.2 Giải pháp đảm bảo hài hòa quan hệ lợi ích trong thực hiện tự chủ tài chính ở các Bệnh viện Quân y .............................................................. 125 KẾT LUẬN ..................................................................................................... 155 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN ............................................................................................... 157 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................ 158 PHỤ LỤC........................................................................................................ 168 iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BQP : Bộ Quốc phòng CNXH : Chủ nghĩa xã hội KT : Kinh tế KTTT : Kinh tế thị trường KT - XH : Kinh tế - xã hội NCS : Nghiên cứu sinh QĐ : Quân đội QP - AN : Quốc phòng - An ninh XHCN : Xã hội chủ nghĩa iv DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 3.1. Tỉ lệ khám, điều trị bằng bảo hiểm y tế của bệnh nhân ở các Bệnh viện Quân y từ năm 2018 - 2020..................................................... 78 Bảng 3.2. Cơ cấu nguồn thu bình quân hàng năm tại các Bệnh viện Quân y giai đoạn 2016 - 2020...................................................................... 79 Bảng 3.3: Số liệu kinh phí được cấp và nộp ngân sách nhà nước hàng năm của Bệnh viện Quân y 103..................................................................... 87 Bảng 3.4. Số liệu cán bộ xin chuyển ra và tiếp nhận mới............................... 89 Bảng 3.5. Thu nhập tăng thêm cho người lao động hàng tháng ..................... 92 Bảng 3.6. Số liệu cử cán bộ đi đào tạo, bồi dưỡng ......................................... 93 Bảng 3.7. Số lượng đề tài nghiên cứu hàng năm ............................................ 95 Bảng 3.8. Số lượng bệnh nhân khám, điều trị............................................... 100 v DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Sơ đồ 2.1. Các mối quan hệ lợi ích trong tự chủ tài chính ở các Bệnh viện Quân y ........................................................................................... 47 Sơ đồ 2.2. Mối quan hệ lợi ích giữa chủ thể Nhà nước với các Bệnh viện Quân y trong thực hiện tự chủ tài chính........................................ 49 Sơ đồ 2.3. Mối quan hệ lợi ích giữa các Bệnh viện Quân y với đội ngũ thầy thuốc trong bệnh viện.................................................................... 51 Sơ đồ 2.4. Mối quan hệ lợi ích giữa chủ thể là thầy thuốc quân y với bệnh nhân ............................................................................................... 56 Biểu đồ 3.1. Kinh phí đầu tư mua sắm mới máy móc .................................... 91 Biểu đồ 3.2. Kinh phí đấu thầu thuốc, hóa chất, vật tư y tế............................ 91 Biểu đồ 3.3. Số lượng kỹ thuật mới được triển khai....................................... 97 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong những năm qua hệ thống y tế công lập của Việt Nam luôn được Đảng, Nhà nước, Chính phủ quan tâm đầu tư toàn diện và đã đảm bảo tốt sứ mệnh chăm sóc sức khỏe cho người dân cả nước. Tuy nhiên, hiện nay để các bệnh viện công lập phát triển và đứng vững trong nền kinh tế thị trường (KTTT) nếu chỉ dựa vào nguồn ngân sách nhà nước cấp là chưa đủ. Từ thực tế đó, những năm gần đây Chính phủ, Bộ Y tế đã có nhiều nghị định, văn bản, quy định, hướng dẫn thực hiện về cơ chế tự chủ tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập nói chung và các bệnh viện công lập nói riêng. Tự chủ tài chính hiện nay là điều kiện cần thiết để thực hiện phương thức quản trị y tế tiên tiến nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cho người dân. Kết quả tự chủ tài chính ở các bệnh viện công lập thời gian qua đã mang lại lợi ích thiết thực cho các chủ thể: Nhà nước giảm chi ngân sách; bệnh viện năng động, sáng tạo có điều kiện đầu tư nhiều trang thiết bị y tế hiện đại; đời sống đội ngũ thầy thuốc, trình độ chuyên môn, kỹ năng giao tiếp được nâng lên; bệnh nhân thỏa mãn nhiều hơn nhu cầu về sức khỏe của mình Những lợi ích đó chính là động lực cho sự phát triển của ngành Y tế Việt Nam. Các bệnh viện quân y là một bộ phận của nền y tế nước nhà. Dựa trên nền tảng truyền thống, trong nhiều năm qua các bệnh viện quân y đã chú trọng xây dựng đội ngũ thầy thuốc giỏi về chuyên môn, giàu về kinh nghiệm, tích cực hợp tác với các chuyên gia hàng đầu trong nước và ở một số quốc gia có nền y học tiên tiến trên thế giới; đầu tư trang thiết bị máy móc, phương pháp chẩn đoán và điều trị bệnh tiên tiến, hiện đại nâng cao chất lượng khám, điều trị cho bệnh nhân; chú trọng chăm lo tốt đời sống (cả vật chất và tinh thần) cho cán bộ, nhân viên; đảm bảo hoàn thành tốt các nhiệm vụ quân sự quốc phòng; thực hiện tốt và có trách nhiệm với cộng đồng thông qua nhiều 2 hoạt động từ thiện, xã hội có ý nghĩa Bên cạnh những kết quả đạt được các bệnh viện quân y cũng đang đứng trước không ít khó khăn, thách thức như: diễn biến bất thường của tình hình dịch bệnh, tác động cạnh tranh và mặt trái của nền KTTT; xu thế hội nhập quốc tế; việc gìn giữ y đức, xây dựng phát triển nguồn nhân lực; Thực hiện nghiêm túc các quy định về quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước, ngày 13-2-2018, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng đã ban hành Chỉ thị số 85/CT-BQP về việc tự chủ tài chính đối với các bệnh viện và cơ sở khám, chữa bệnh trong Quân đội. Chấp hành Chỉ thị, hoạt động của các bệnh viện quân y đã có sự đổi mới về tổ chức hệ thống, tài chính y tế, khoa học công nghệ và thông tin, nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh hướng tới mục tiêu công bằng, hiệu quả và phát triển. Tỷ lệ tự chủ tài chính của các bệnh viện tăng dần qua hàng năm, kinh phí ngân sách nhà nước cấp chi thường xuyên giảm dần. Tuy nhiên, tự chủ tài chính, là cơ chế hoàn toàn mới đối với các bệnh viện quân y, nên khi thực hiện đã nảy sinh không ít những vấn đề phức tạp, nhất là lợi ích và giải quyết quan hệ lợi ích giữa các chủ thể. Đây là vấn đề rất quan trọng, nếu không giải quyết tốt quan hệ lợi ích giữa các chủ thể sẽ xuất hiện những mâu thuẫn, xảy ra mất đoàn kết trong nội bộ bệnh viện, hiệu quả thực hiện nhiệm vụ giảm sút mọi biện pháp phát huy tính tích cực, năng động, sáng tạo của con người và các nguồn lực khác trong xây dựng bệnh viện quân y sẽ không đem lại hiệu quả như mong muốn. Xung đột lợi ích chính là lực cản và tác động tiêu cực tới sự phát triển lâu dài của các bệnh viện quân y trong tự chủ tài chính. Do vậy, vấn đề quan hệ lợi ích cần phải được nghiên cứu và giải quyết một cách căn cơ thông qua các giải pháp phù hợp thực tiễn. Xuất phát từ những lý do trên, nhận thức được tầm quan trọng, tính cấp thiết của vấn đề, NCS lựa chọn đề tài: “Quan hệ lợi ích trong thực hiện tự chủ tài chính ở các Bệnh viện Quân y (Qua thực tế Bệnh viện Quân y 103)” làm đề tài nghiên cứu luận án tiến sĩ kinh tế, ngành Kinh tế chính trị. 3 2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của luận án 2.1. Mục đích nghiên cứu Làm rõ lý luận về quan hệ lợi ích trong thực hiện tự chủ tài chính ở các bệnh viện quân y; trên cơ sở đó luận án phân tích, đánh giá thực trạng quan hệ lợi ích trong thực hiện tự chủ tài chính ở các bệnh viện quân y thông qua thực tiễn ở Bệnh viện Quân y 103 và từ đó đưa ra những giải pháp nhằm đảm bảo hài hòa quan hệ lợi ích trong thực hiện tự chủ tài chính ở các bệnh viện quân y. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích nghiên cứu nêu trên, luận án xác định những nhiệm vụ cần thực hiện: Thứ nhất, tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan tới đề tài của luận án để xác định những nội dung mà các đề tài khác đã nghiên cứu và có thể kế thừa, khẳng định những khoảng trống luận án cần nghiên cứu tiếp. Thứ hai, làm rõ một số khái niệm liên quan tới đề tài; luận giải quan niệm, đặc điểm, nội dung và các nhân tố ảnh hưởng tới quan hệ lợi ích trong thực hiện tự chủ tài chính ở các bệnh viện quân y. Thứ ba, phân tích, đánh giá thực trạng của quan hệ lợi ích trong thực hiện tự chủ tài chính ở các bệnh viện quân y (qua thực tế Bệnh viện Quân y 103) kể từ khi có quyết định của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng (13/2/2018 đến nay) về việc tự chủ tài chính. Chỉ ra những kết quả, hạn chế về quan hệ lợi ích trong thực hiện tự chủ tài chính, tìm ra được những nguyên nhân của những kết quả, hạn chế đó để có cơ sở đưa ra những giải pháp phù hợp; Thứ tư, đề xuất các giải pháp chủ yếu góp phần đảm bảo hài hòa quan hệ lợi ích trong thực hiện tự chủ tài chính ở các bệnh viện quân y. 3. Đối tượng và giới hạn phạm vi nghiên cứu của luận án 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận án là quan hệ lợi ích trong thực hiện tự chủ tài chính; các mối quan hệ lợi ích cơ bản trong cung cấp và sử dụng dịch vụ khám, chữa bệnh khi các bệnh viện quân y thực hiện tự chủ tài chính. 4 3.2. Giới hạn phạm vi nghiên cứu Về nội dung: Nghiên cứu trọng tâm của luận án là quan hệ lợi ích trong thực hiện tự chủ tài chính ở các bệnh viện quân y (qua thực tế Bệnh viện Quân y 103). Tuy nhiên: thứ nhất, luận án không nghiên cứu tất cả các khâu của quá trình cung cấp và sử dụng dịch vụ ở bệnh viện quân y mà chỉ tập trung vào khâu cung cấp dịch vụ khám, chữa bệnh; thứ hai, luận án không nghiên cứu tất cả các chủ thể, mà chỉ nghiên cứu bốn chủ thể có vai trò quan trọng nhất trong cung cấp và sử dụng dịch vụ khám, chữa bệnh khi các bệnh viện quân y thực hiện tự chủ tài chính. Cụ thể, bốn chủ thể đó gồm: Cơ quan quản lý nhà nước các bệnh viện quân y, Bệnh viện quân y, Thầy thuốc quân y, Bệnh nhân. Từ các chủ thể đó, hình thành các mối quan hệ lợi ích sau: (1) Mối quan hệ lợi ích giữa chủ thể Nhà nước với các bệnh viện quân y; (2) Mối quan hệ lợi ích giữa các bệnh viện quân y với thầy thuốc trong bệnh viện; (3) Mối quan hệ lợi ích giữa các thầy thuốc quân y với bệnh nhân. Ngoài ra, một số chủ thể khác có liên quan tới quá trình cung cấp dịch vụ khám, chữa bệnh ở các bệnh viện quân y như: những người làm công tác hành chính, nhà đầu tư liên kết, cung cấp dược, cung cấp vật tư tiêu hao, luận án có đề cập tới nhưng không phân tích, để tập trung phân tích ba mối quan hệ lợi ích cơ bản nhất trong thực hiện tự chủ tài chính ở các bệnh viện quân y. Về thời gian: Luận án nghiên cứu quan hệ lợi ích trong thực hiện tự chủ tài chính ở các bệnh viện quân y từ tháng 2 năm 2018 đến tháng 12 năm 2020, bởi lẽ đây là thời điểm các bệnh viện quân y có quyết định chính thức của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng về việc được phép tự chủ tài chính (có xem xét tới những biểu hiện trước đó liên quan tới tự chủ tài chính). Luận án không nghiên cứu năm 2021 vì số liệu tự chủ tài chính của các bệnh viện quân y trong năm 2021 không phản ánh chính xác quan hệ lợi ích giữa các chủ thể trong đó, do các bệnh viện quân y và đội ngũ thầy thuốc tập trung cho công tác phòng chống dịch Covid-19 trên cả nước theo lệnh điều động của Bộ Quốc phòng. 5 Về không gian: Luận án nghiên cứu quan hệ lợi ích trong thực hiện tự chủ tài chính ở các bệnh viện quân y (Qua thực tế Bệnh viện Quân y 103) là chủ yếu. 4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu 4.1. Cơ sở lý luận Luận án được thực hiện dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, các quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước về vấn đề quan hệ lợi ích, tự chủ tài chính; đồng thời kế thừa có chọn lọc kết quả nghiên cứu của một số công trình khoa học đã được thẩm định có liên quan tới đề tài. 4.2. Phương pháp nghiên cứu - Tác giả luận án sử dụng phương pháp trừu tượng hóa khoa học để nghiên cứu, đồng thời kết hợp với các phương pháp khác như: phương pháp logic kết hợp với lịch sử, phân tích và tổng hợp, sử dụng số liệu thống kê và mô hình hóa để nghiên cứu. - Các phương pháp nghiên cứu cụ thể: Thứ nhất, thu thập số liệu: Đối với số liệu thứ cấp, NCS thu thập số liệu từ báo cáo tổng kết năm và báo cáo tổng kết công tác đảng, công tác chính trị hàng năm của Cục Quân y, Bệnh viện Quân y (tập trung Bệnh viện Quân y 103) và những số liệu được công bố trên các tạp chí của Quân đội. Đối với số liệu sơ cấp, NCS sử dụng phương pháp điều tra xã hội học thông qua khảo sát bằng phiếu điều tra với hai đối tượng: thầy thuốc đang công tác tại Bệnh viện Quân y 103 và các thầy thuốc công tác tại các bệnh viện quân y về Học viện Quân y học sau đại học; người bệnh đến khám, chữa bệnh tại Bệnh viện Quân y 103 để thu thập số liệu thực tế, nhằm làm rõ hơn đối tượng nghiên cứu của luận án. Thứ hai, xử lý số liệu: Các số liệu sau khi thu thập được, NCS nhập vào phần mềm Excel, tính toán ra con số tuyệt đối và tỉ lệ phần trăm để minh họa cho các nội dung phân tích. 6 Thứ ba, phân tích số liệu: Từ số liệu thứ cấp và sơ cấp được NCS sử dụng phương pháp tổng hợp, so sánh, phân tích, nhận xét để làm rõ mối quan hệ lợi ích trong thực hiện tự chủ tài chính ở các bệnh viện quân y và Bệnh viện Quân y 103. - Ngoài ra, NCS còn tiến hành gặp gỡ, trao đổi, xin ý kiến của các chuyên gia về tình tình hình tự chủ tài chính của các bệnh viện quân y và quan hệ lợi ích giữa các chủ thể. Thông qua ý kiến nhận định của các chuyên gia giúp tác giả luận án đánh giá chính xác hơn thực trạng giải quyết mối quan hệ lợi ích và đề ra những giải pháp phù hợp với thực tiễn. 5. Những giá trị khoa học và thực tiễn của luận án Thứ nhất, luận án cung cấp một hướng tiếp cận mới về lĩnh vực tự chủ tài chính trong các bệnh viện quân y, ngoài cách tiếp cận theo góc độ kinh tế tài chính và quản lý kinh tế. Cách tiếp cận của luận án về quan hệ lợi ích được thực hiện dưới góc độ kinh tế chính trị đối với lĩnh vực tự chủ tài chính. Vì vậy, kết quả nghiên cứu của luận án góp phần làm rõ quan niệm, nội dung và các nhân tố ảnh hưởng đến quan hệ lợi ích trong thực hiện tự chủ tài chính ở các bệnh viện quân y. Thứ hai, qua nghiên cứu, phân tích thực tế, luận án làm rõ hơn thực trạng quan hệ lợi ích trong thực hiện tự chủ tài chính ở các bệnh viện quân y. Đó là quan hệ lợi ích giữa: chủ thể quản lý nhà nước với các bệnh viện quân y; bệnh viện quân y với thầy thuốc trong bệnh viện; các thầy thuốc quân y với bệnh nhân. Từ đó chỉ rõ những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân ưu điểm, hạn chế trong giải quyết quan hệ lợi ích khi bệnh viện quân y thực hiện tự chủ tài chính. Thứ ba, đề xuất một số giải pháp có tính toàn diện và khả thi nhằm đảm bảo hài hòa quan hệ lợi ích cho các chủ thể khi tham gia vào quá trình thực hiện tự chủ tài chính ở các bệnh viện quân y. 7 6. Kết cấu của luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, luận án gồm 4 chương sau: Chương 1. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án. Chương 2. Cơ sở lý luận và thực tiễn về quan hệ lợi ích trong thực hiện tự chủ tài chính ở các Bệnh viện Quân y. Chương 3. Thực trạng quan hệ lợi ích trong thực hiện tự chủ tài chính ở các Bệnh viện Quân y (Qua thực tiễn Bệnh viện Quân y 103). Chương 4. Quan điểm và giải pháp đảm bảo hài hòa quan hệ lợi ích trong thực hiện tự chủ tài chính ở các Bệnh viện Quân y. 8 Chương 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 1.1. NHỮNG CÔNG TRÌNH KHOA HỌC NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 1.1.1. Nhóm các công trình khoa học nghiên cứu về quan hệ lợi ích Quan hệ về lợi ích là vấn đề quan trọng trong nền sản xuất và đời sống nên từ lâu đã có nhiều tác giả và công trình khoa học trong và ngoài nước nghiên cứu về quan hệ lợi ích. - Trong tác phẩm “The Wealth of Nations” (1776) (Của cải của các dân tộc), Adam Smith (1723 - 1790) đã phân tích rất nhiều vấn đề về KTTT. Khi nghiên cứu về phân công lao động xã hội, ông nhận thấy lợi ích kinh tế và phân công lao động xã hội là hai phạm trù có mối quan hệ với nhau, vì lợi ích kinh tế mà con người luôn tìm cách nâng cao trình độ, kỹ năng, kỹ xảo nhằm gia tăng lợi ích của bản thân. Khi giải thích mối quan hệ lợi ích kinh tế A.Smith cho rằng: Cần phải có sự công bằng trong đời sống xã hội, những người nào làm ra mọi của cải (lương thực, vải vóc, nhà cửa) cho toàn xã hội, cần phải được hưởng một phần số của cải mà họ làm ra bằng sức lao động của chính họ. Ông cũng làm sáng tỏ mối quan hệ giữa lợi ích chung của toàn dân tộc và lợi ích riêng của từng cá nhân: Không có một xã hội nào lại có thể phồn vinh, hạnh phúc trong khi đa số dân chúng sống khổ sở, cơ cực. Hơn nữa A.Smith còn có một quan điểm hết sức độc đáo và thực tế khi ông cho rằng động lực thúc đẩy người lao động tạo ra nhiều của cải cho mỗi quốc gia, dân tộc chính là lợi ích kinh tế của mỗi cá nhân, hay nói cách khác giải quyết tốt mối quan hệ lợi ích sẽ thúc đẩy tính tích cực của người lao động. Ông cho rằng: Sự đền bù đầy đủ lao động khuyến khích mọi sự phát triển và làm tăng thêm tính nhẫn nại, cần cù lao động của người dân bình thường; tiền công lao 9 động là sự cổ vũ, khuyến khích sự cần cù và tính siêng năng, theo bản chất của con người sự cần cù, siêng năng lại càng cao khi sự khuyến khích vật chất càng lớn. Tuy nhiên, ông cũng cho rằng khi trả tiền công cao, người lao động làm hết sức mình và có thể hủy hoại sức khỏe của mình trong mấy năm.