Luận án Quản lý nhà nước đối với phát triển du lịch của tỉnh Hòa Bình

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI VŨ LAN HƯƠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI PHÁT TRIỂN DU LỊCH CỦA TỈNH HÒA BÌNH LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ Hà Nội, năm 2022 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI VŨ LAN HƯƠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI PHÁT TRIỂN DU LỊCH CỦA TỈNH HÒA BÌNH Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 9310110 LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS.TS. Bùi Xuân Nhàn 2. TS. Nguyễn Thị Tú Hà Nội, năm 2022 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi dưới sự hướng dẫn của các nhà khoa học thuộc Trường Đại học Thương mại. Các số liệu trích dẫn, kết quả nghiên cứu nêu trong luận án là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. Hà Nội, tháng 4 năm 2022 Nghiên cứu sinh Vũ Lan Hương ii LỜI CẢM ƠN Trước tiên, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới Ban Giám hiệu, Phòng Quản lý Sau đại học, Khoa Khách sạn - Du lịch của Trường Đại học Thương mại đã tạo điều kiện, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu. Đặc biệt, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới tập thể giáo viên hướng dẫn khoa học bao gồm thầy PGS.TS. Bùi Xuân Nhàn và cô TS. Nguyễn Thị Tú đã rất tận tình, tâm huyết và trách nhiệm hướng dẫn tôi hoàn thành luận án. Tôi cũng xin trân trọng cảm ơn Ban lãnh đạo Ủy ban Nhân dân tỉnh Hòa Bình; Ban Giám đốc, các phòng chức năng của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Hòa Bình; Cục Thống kê tỉnh Hòa Bình; Trung tâm Xúc tiến đầu tư, thương mại và du lịch tỉnh Hòa Bình; Phòng Văn hóa và Thông tin các huyện trên địa bàn tỉnh Hòa Bình; các cơ quan quản lý nhà nước có liên quan đã nhiệt tình hỗ trợ, trả lời phỏng vấn, điều tra và cung cấp tài liệu để tôi thực hiện luận án. Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè, những đồng nghiệp đã chia sẻ, giúp đỡ, động viên khích lệ tôi trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận án. Xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, tháng 4 năm 2022 Nghiên cứu sinh Vũ Lan Hương iii MỤC LỤC Trang LỜI CAM ĐOAN.............................................................................................. i LỜI CẢM ƠN................................................................................................ ii MỤC LỤC......................................................................................................... iii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT............................................................................ vii DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................ viii DANH MỤC CÁC HÌNH......................................................................... ix PHẦN MỞ ĐẦU....................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết nghiên cứu đề tài luận án ........................................................ 1 2. Mục tiêu, nhiệm vụ và câu hỏi nghiên cứu .................................................... 5 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .................................................................. 6 4. Những đóng góp mới của đề tài luận án ................................................. 7 5. Kết cấu của luận án ................................................................................ 8 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN ÁN 9 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài luận án 9 1.1.1. Các công trình nghiên cứu về phát triển du lịch. 9 1.1.2. Các công trình nghiên cứu liên quan đến quản lý nhà nước đối với phát triển du lịch 12 1.1.3. Các công trình nghiên cứu liên quan đến quản lý nhà nước đối với phát triển du lịch của địa phương cấp tỉnh. 16 1.1.4. Các công trình nghiên cứu về du lịch của tỉnh Hòa Bình. 18 1.1.5. Một số kết luận rút ra qua tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài luận án và khoảng trống nghiên cứu của đề tài luận án... 20 1.2. Phương pháp nghiên cứu 21 1.2.1. Phương pháp luận ...... 21 1.2.2. Quy trình nghiên cứu . 22 1.2.3. Phương pháp thu thập dữ liệu.... 24 1.2.4. Phương pháp phân tích dữ liệu 29 Tiểu kết chương 1.. 30 iv CHƯƠNG 2. MỘT SỐ CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI PHÁT TRIỂN DU LỊCH CỦA ĐỊA PHƯƠNG CẤP TỈNH 31 2.1. Một số khái niệm cơ bản về phát triển du lịch và quản lý nhà nước đối với phát triển du lịch.. 31 2.1.1. Khái niệm, điều kiện, nội dung và tiêu chí đánh giá phát triển du lịch của địa phương cấp tỉnh. 31 2.1.2. Khái quát về quản lý nhà nước đối với phát triển du lịch của địa phương cấp tỉnh. 38 2.2. Nguyên tắc, công cụ, nội dung và tiêu chí đánh giá quản lý nhà nước đối với phát triển du lịch của địa phương cấp tỉnh.. 44 2.2.1. Nguyên tắc cơ bản của quản lý nhà nước đối với phát triển du lịch 44 2.2.2. Công cụ quản lý nhà nước đối với phát triển du lịch 47 2.2.3. Nội dung quản lý nhà nước đối với phát triển du lịch của địa phương cấp tỉnh. 49 2.2.4. Các tiêu chí đánh giá quản lý nhà nước đối với phát triển du lịch của địa phương cấp tỉnh. 58 2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước đối với phát triển du lịch của địa phương cấp tỉnh... 62 2.3.1. Các yếu tố chủ quan. 62 2.3.2. Các yếu tố khách quan.. 65 2.4. Kinh nghiệm quản lý nhà nước đối với phát triển du lịch của một số địa phương cấp tỉnh và bài học rút ra cho tỉnh Hòa Bình 69 2.4.1. Kinh nghiệm quản lý nhà nước đối với phát triển du lịch của một số địa phương cấp tỉnh... 69 2.4.2. Bài học kinh nghiệm rút ra cho tỉnh Hòa Bình trong quản lý nhà nước đối với phát triển du lịch... 72 Tiểu kết chương 2.. 73 CHƯƠNG 3. PHÂN TÍCH VÀ ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI PHÁT TRIỂN DU LỊCH CỦA TỈNH HÒA BÌNH. 75 3.1. Khái quát về tiềm năng, lợi thế và một số kết quả đạt được của du lịch Hòa Bình... 75 3.1.1. Tiềm năng và lợi thế phát triển du lịch của tỉnh Hòa Bình 75 3.1.2. Một số kết quả đạt được của du lịch Hòa Bình giai đoạn 2015-2020... 80 v 3.2. Phân tích thực trạng quản lý nhà nước đối với phát triển du lịch của tỉnh Hòa Bình... 90 3.2.1. Tổ chức thực hiện chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chính sách phát triển du lịch của quốc gia 90 3.2.2. Việc xây dựng, ban hành theo thẩm quyền và tổ chức thực hiện văn bản pháp luật về du lịch của tỉnh Hòa Bình 92 3.2.3. Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về du lịch của tỉnh Hòa Bình 96 3.2.4. Quản lý thu hút đầu tư phát triển du lịch của tỉnh Hòa Bình 100 3.2.5. Việc quản lý xúc tiến phát triển thị trường du lịch 104 3.2.6. Việc quản lý công nhận khu, điểm du lịch và cấp phép hoạt động du lịch 108 3.2.7. Quản lý bảo tồn, khai thác tài nguyên du lịch và bảo vệ môi trường 110 3.2.8. Việc quản lý phát triển nhân lực du lịch, ứng dụng khoa học và công nghệ trong phát triển du lịch của tỉnh Hòa Bình.. 112 3.2.9. Việc tổ chức kiểm tra, thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm trong phát triển du lịch của tỉnh Hòa Bình. 116 3.3. Đánh giá chung. 118 3.3.1. Những thành công và nguyên nhân.. 118 3.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân 120 Tiểu kết chương 3.. 122 CHƯƠNG 4. MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI PHÁT TRIỂN DU LỊCH CỦA TỈNH HÒA BÌNH. 123 4.1. Quan điểm, mục tiêu trong phát triển du lịch và những vấn đề đặt ra cho quản lý nhà nước của tỉnh Hòa Bình đối với phát triển du lịch.. 123 4.1.1. Quan điểm, mục tiêu trong phát triển du lịch của tỉnh Hòa Bình 123 4.1.2. Những vấn đề đặt ra cho quản lý nhà nước của tỉnh Hòa Bình đối với phát triển du lịch 125 4.2. Một số giải pháp nhằm tăng cường quản lý nhà nước đối với phát triển du lịch của tỉnh Hòa Bình. 127 4.2.1. Hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật theo thẩm quyền về phát triển du lịch của tỉnh Hòa Bình... 127 4.2.2. Tăng cường đào tạo và phát triển nhân lực du lịch của tỉnh Hòa Bình 130 vi 4.2.3. Tăng cường hiệu quả quảng bá, xúc tiến du lịch ... 133 4.2.4. Đầu tư nâng cấp hệ thống cơ sở hạ tầng của tỉnh Hòa Bình.. 135 4.2.5. Hoàn thiện hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ phát triển du lịch của tỉnh Hòa Bình.. 137 4.2.6. Hoàn thiện hệ thống sản phẩm du lịch của tỉnh Hòa Bình 138 4.2.7. Tăng cường quản lý sức chứa của điểm đến du lịch Hòa Bình 139 4.2.8. Chú trọng bảo tồn tài nguyên du lịch trong phát triển du lịch của tỉnh Hòa Bình 140 4.2.9. Xây dựng môi trường du lịch của tỉnh Hòa Bình an ninh, an toàn 142 4.2.10. Tăng cường hiệu quả thanh tra, kiểm tra, xử lý sai phạm trong phát triển du lịch của tỉnh Hòa Bình. 143 4.2.11. Các giải pháp khác. 143 4.3. Một số kiến nghị .. 145 Tiểu kết chương 4. 145 KẾT LUẬN.. 147 DANH MỤC CÁC BÀI BÁO ĐÃ CÔNG BỐ TRONG THỜI GIAN ĐÀO TẠO TIẾN SĨ CỦA NGHIÊN CỨU SINH CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN. 150 TÀI LIỆU THAM KHẢO. 151 CÁC PHỤ LỤC. 158 vii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT TỪ VIẾT TẮT NGUYÊN NGHĨA 1. CQĐP Chính quyền địa phương 2. CSHT Cơ sở hạ tầng 3. CSVCKT Cơ sở vật chất kỹ thuật 4. GTTB Giá trị trung bình 5. GRDP Tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh 6. HĐDL Hoạt động du lịch 7. KDDL Kinh doanh du lịch 8. KT-XH Kinh tế - xã hội 9. NCKH Nghiên cứu khoa học 10. PTDL Phát triển du lịch 11. QLNN Quản lý nhà nước 12. TNDL Tài nguyên du lịch 13. UBND Ủy ban Nhân dân 14. VBPL Văn bản pháp luật 15. VH,TT&DL Văn hóa, Thể thao và Du lịch viii DANH MỤC CÁC BẢNG Trang Bảng 3.1. Tổng lượng khách du lịch đến tỉnh Hòa Bình giai đoạn 2015-2020 80 Bảng 3.2. Tổng thu từ khách du lịch của tỉnh Hòa Bình giai đoạn 2015 – 2020 82 Bảng 3.3. Đóng góp của du lịch tỉnh Hòa Bình đối với kinh tế của tỉnh 83 Bảng 3.4. Thống kê số lượng cơ sở lưu trú du lịch của tỉnh Hòa Bình giai đoạn 2015-2020. 84 Bảng 3.5. Thống kê số lượng doanh nghiệp lữ hành, đơn vị vận chuyển du lịch của tỉnh Hòa Bình giai đoạn 2016-2020 86 Bảng 3.6. Hệ thống văn bản pháp luật đã ban hành về du lịch của tỉnh Hòa Bình... 93 ix DANH MỤC CÁC HÌNH Trang Hình 1.1. Quy trình nghiên cứu của luận án..... 23 Hình 1.2. Quy trình thu thập dữ liệu sơ cấp..... 25 Hình 2.1. Mô hình mối quan hệ giữa doanh thu du lịch và lượng khách du lịch 56 Hình 3.1. Số lượng khách du lịch đến tỉnh Hòa Bình giai đoạn 2015 – 2020 81 Hình 3.2. Số lượt khách du lịch giai đoạn 2016-2020 theo kế hoạch và thực hiện 81 Hình 3.3. Kết quả đánh giá việc tổ chức thực hiện chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chính sách phát triển du lịch của quốc gia. 92 Hình 3.4. Kết quả đánh giá việc xây dựng, ban hành theo thẩm quyền và tổ chức thực hiện văn bản pháp luật về du lịch của tỉnh Hòa Bình 95 Hình 3.5. PCI của tỉnh Hòa Bình giai đoạn 2015-2020. 101 Hình 3.6. Kết quả đánh giá quản lý thu hút đầu tư phát triển du lịch của tỉnh Hòa Bình 104 Hình 3.7. Cơ cấu thị trường khách du lịch đến tỉnh Hòa Bình giai đoạn 2015-2020 105 Hình 3.8. Kết quả khảo sát thực trạng quản lý xúc tiến phát triển thị trường du lịch của tỉnh Hòa Bình 106 Hình 3.9. Kết quả khảo sát thực trạng quản lý công nhận khu, điểm du lịch và cấp phép hoạt động du lịch của địa phương.. 109 Hình 3.10. Kết quả khảo sát thực trạng quản lý bảo tồn, khai thác tài nguyên du lịch và bảo vệ môi trường... 112 Hình 3.11. Kết quả khảo sát thực trạng quản lý phát triển nhân lực, ứng dụng khoa học và công nghệ trong phát triển du lịch của tỉnh Hòa Bình.. 114 Hình 3.12. Kết quả khảo sát thực trạng việc tổ chức kiểm tra, thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm trong phát triển du lịch của tỉnh Hòa Bình 116 1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết nghiên cứu đề tài luận án Du lịch là một ngành kinh tế có tính liên ngành, liên vùng và xã hội hóa cao được nhiều quốc gia trên thế giới coi là một trong những ngành kinh tế quan trọng hàng đầu. Hoạt động của ngành kinh tế này không chỉ đáp ứng nhu cầu du lịch ngày càng tăng của người dân mà còn đóng vai trò quan trọng “xuất khẩu tại chỗ” các sản phẩm hàng hóa và dịch vụ ra ngước ngoài. Tuy nhiên, sự phát triển nào cũng có tính hai mặt của nó. Theo đó, phát triển du lịch (PTDL) có thể đem lại những hiệu quả tích cực nhưng cũng có thể mang đến những hiệu ứng tiêu cực nếu không được định hướng và kiểm soát kịp thời. Để sự phát triển của du lịch không chỉ đóng góp vào tăng trưởng kinh tế của đất nước, mà còn tạo động lực phát triển các ngành kinh tế khác, tạo nhiều cơ hội việc làm và thu nhập cho người dân, là phương tiện quảng bá hiệu quả hình ảnh đất nước thì rất cần thiết phải có sự quản lý nhà nước (QLNN) về du lịch. Tại Việt Nam, với ý nghĩa vô cùng quan trọng này, QLNN về du lịch là một nội dung được quy định trong Luật Du lịch 2017. Nhận thức được tầm quan trọng rất lớn của QLNN đối với sự phát triển của du lịch, hiện đã có khá nhiều công trình khoa học được công bố liên quan đến QLNN về du lịch ở nhiều góc độ tiếp cận khác nhau. Nghiên cứu QLNN về du lịch nói chung có bài viết “Quản lý nhà nước về du lịch” của tác giả Trương Điện Thắng (2010) trên Báo điện tử Đà Nẵng hay “Managing Tourism” của S.Medlik (1995). Quan tâm nghiên cứu về một nội dung cụ thể của QLNN về du lịch có các tác giả với các công trình nghiên cứu như Jenkins C. L. (1980) với bài viết “Tourism policies in developing countries: A critique, International Journal of Tourism Management”; tác giả Hồ Đức Phước (2010) với luận án tiến sĩ “Hoàn thiện quản lý nhà nước đối với cơ sở hạ tầng đô thị du lịch Việt Nam”; Hoàng Văn Hoan (2002) với luận án tiến sĩ “Hoàn thiện quản lý nhà nước về lao động trong kinh doanh du lịch ở Việt Nam”. Nghiên cứu QLNN đối với một loại hình du lịch, lĩnh vực du lịch cụ thể có các công trình như đề tài nghiên cứu khoa học (NCKH) cấp Bộ “Quản lý nhà nước đối với phát triển du lịch tâm linh ở Việt Nam” của tác giả Nguyễn Thị Tú (2018) hay bài viết “Bàn về quản lý nhà nước với phát triển du lịch cộng đồng” của các tác giả Bùi Xuân Nhàn và Trần Thu Phương (2019). Vấn đề công cụ và phương pháp QLNN được đề cập 2 đến trong công trình nghiên cứu “Quản lý nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam” của tác giả Lương Xuân Quỳ (2006); luận án tiến sĩ “Quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động du lịch ở Việt Nam hiện nay” của Trịnh Đăng Thanh (2004). Ở một góc nhìn khác, tác giả Rich Harrill (2004) lại quan tâm đến vấn đề thái độ người dân đối với PTDL, thể hiện trong nghiên cứu “Residents’ Attitudes toward Tourism Development: a Literature Review with Implications for Tourism Planning”. Quan tâm đến bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và khu vực có tác giả Nguyễn Thị Ánh Tuyết (2020) với luận án tiến sĩ “Vai trò của Nhà nước đối với phát triển du lịch Việt Nam sau khi hình thành cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC)”. Nghiên cứu QLNN về du lịch trong phạm vi một tỉnh hoặc liên tỉnh có các đề tài luận án tiến sĩ như “Quản lý nhà nước đối với hoạt động thương mại, du lịch tỉnh Sơn La trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước” của Nguyễn Minh Đức (2007); “Hoàn thiện quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng” của Nguyễn Tấn Vinh (2008); “Quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn thành phố Cần Thơ trong hội nhập kinh tế quốc tế” của Ngô Nguyễn Hiệp Phước (2018); “Quản lý nhà nước về du lịch tại Đồng bằng Sông Cửu Long” của Trần Thị Xuân Mai (2019); hay bài viết trong Kỷ yếu hội thảo khoa học quốc tế “Du lịch Lâm Bình Tuyên Quang, Tiềm năng, thực trạng và giải pháp” với tựa đề “Provincial government management in developing community based tourism – case study in Sơn La province” của các tác giả Bùi Xuân Nhàn và Trần Thu Phương (2019). Bàn về vai trò của CQĐP cấp tỉnh trong PTDL có tác giả như: Nguyễn Minh Đức (2006) với bài viết “Quản lý nhà nước đối với hoạt động thương mại, du lịch” trên Tạp chí Du lịch điện tử; Nguyễn Mạnh Cường (2015) với luận án tiến sĩ “Vai trò của chính quyền địa phương cấp tỉnh trong phát triển du lịch bền vững tỉnh Ninh Bình” hay Nguyễn Hoàng Tứ (2016) với luận án tiến sĩ “Quản lý nhà nước địa phương đối với phát triển du lịch bền vững trên địa bàn các tỉnh miền Trung - Việt Nam”; bài viết “Quản lý của chính quyền địa phương cấp tỉnh với phát triển du lịch bền vững” của tác giả Bùi Xuân Nhàn (2016) hay bài viết trên Tạp chí Quản lý Nhà nước “Bàn về tính quyền lực, tính tự quản của chính quyền địa phương ở Việt Nam hiện nay” của Trần Thị Diệu Oanh (2016). Nghiên cứu về QLNN đối với một lĩnh vực kinh doanh du lịch cụ thể có luận án tiến sĩ “Quản lý nhà nước đối với hoạt động kinh doanh lưu trú du lịch 3 tại Hải Phòng” của Nguyễn Thị Tâm (2018). Trong khi đó, Ngô Thị Huyền Trang (2020) với luận án tiến sĩ “Nghiên cứu sự tham gia của người dân trong quản lý phát triển du lịch nông thôn vùng Đông Bắc Việt Nam” quan tâm đến vai trò của người dân trong quản lý PTDL nông thôn. Như vậy, có thể thấy rằng QLNN về du lịch là vấn đề quan trọng, đang được quan tâm nghiên cứu khá nhiều. Các công trình này chủ yếu tập trung nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn của QLNN về du lịch như khái niệm, đặc điểm, vai trò, các yếu tố ảnh hưởng, nội dung, công cụ, phương pháp QLNN ở cấp trung ương và địa phương. Mặc dù QLNN đối với PTDL có một số nội dung tương đồng nhưng không hoàn toàn đồng nhất với QLNN về du lịch. QLNN đối với PTDL không đơn thuần là làm sao để du lịch phát triển mà phải kiểm soát mức độ phát triển của du lịch sao cho phù hợp và đem lại hiệu quả cao nhất. Theo đó, các vấn đề có liên quan bao gồm kiểm soát sự phát triển về lượng khách, thị trường khách, về mức độ kêu gọi đầu tư, mức độ liên kết, hợp tác, các vấn đề về quản lý hiệu quả sức chứa của điểm đến du lịch, Tuy vậy, cơ sở lý luận và thực tiễn về vấn đề này hiện nay vẫn chưa được nghiên cứu một cách toàn diện và hệ thống, do đó, cần có những công trình nghiên cứu tiếp theo để hoàn thiện những vấn đề này. Thực hiện Nghị quyết 08-NQ/TW được ban hành ngày 16/01/2017 của Bộ Chính trị về “Phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn”, nhiều địa phương trong cả nước cũng xác định phát triển kinh tế thông qua PTDL. Tuy nhiên, cũng giống như các lĩnh vực khác, quá trình phát triển của ngành du lịch cũng bộc lộ nhiều bất cập như sự phát triển quá nóng, sự mất cân đối trong quá trình phát triển, sự xuất hiện các mâu thuẫn về lợi ích của các bên tham gia và các tệ nạn xã hội, dẫn đến tình trạng không đảm bảo an ninh trật tự, ảnh hưởng xấu tới các lĩnh vực phát triển khác của địa phương, Chính vì vậy, đối với một địa phương cấp tỉnh, để du lịch phát triển một cách hiệu quả và bền vững, đảm bảo hài hòa lợi ích của các bên tham gia vào hệ thống du lịch, thực hiện được các mục tiêu kép về phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH), bảo tồn và giữ gìn được những nét độc đáo của văn hóa địa phương, đồng thời giữ gìn, tôn tạo và phát triển được tài nguyên du lịch (TNDL) của địa phương, cần thiết phải có sự quan tâm quản lý và kiểm soát của nhà nước. Vai trò của QLNN đối với PTDL của địa phương là định hướng, tổ chức và phối hợp, điều tiết các hoạt động trong PTDL, giám sát quá trình PTDL nhằm đảm bảo du lịch của địa phương 4 phát triển phù hợp với chiến lược PTDL của quốc gia, phát huy được tiềm năng, thế mạnh của địa phương và thúc đẩy phát triển KT-XH của địa phương đó. Tất cả các vấn đề trên đang đặt ra yêu cầu cần phải tiếp tục có thêm các nghiên cứu để bổ sung luận cứ về lý luận và thực tiễn, góp phần phát triển ngành du lịch nói riêng và phát triển KT-XH nói chung ở góc độ của quốc gia và của từng địa phương. Hòa Bình là một tỉnh miền núi, có vị trí cửa ngõ vùng Tây Bắc của Tổ quốc, là vùng đất có truyền thống lịch sử, quê hương của nền văn hóa thời tiền sử nổi tiếng thế giới - "văn hóa Hòa Bình" cách đây hàng chục vạn năm. Hiện nơi đây còn bảo tồn, lưu giữ hàng trăm chiếc trống đồng và gần mười ngàn chiếc chiêng cổ. Đây cũng là nơi sản sinh và còn lưu giữ được những áng Mo sử thi “Đẻ đất - Đẻ nước” của người Mường. Cùng với những g