Luận án Tác động của văn hóa tổ chức, chia sẻ tri thức đến đổi mới sáng tạo trong các doanh nghiệp Việt Nam

BỘ GIÁO D ỤC VÀ ĐÀO T ẠO TR ƯỜNG ĐẠ I H ỌC KINH T Ế QU ỐC DÂN --------

-------- PH ẠM TH Ị THU TH ỦY TÁC ĐỘNG C ỦA VĂN HÓA T Ổ CH ỨC, CHIA S Ẻ TRI TH ỨC ĐẾN ĐỔI M ỚI SÁNG T ẠO TRONG CÁC DOANH NGHI ỆP VI ỆT NAM LU ẬN ÁN TI ẾN S Ĩ NGÀNH QU ẢN TR Ị KINH DOANH HÀ N ỘI - 2024 BỘ GIÁO D ỤC VÀ ĐÀO T ẠO TR ƯỜNG ĐẠ I H ỌC KINH T Ế QU ỐC DÂN --------

-------- PH ẠM TH Ị THU TH ỦY TÁC ĐỘNG C ỦA VĂN HÓA T Ổ CH ỨC, CHIA S Ẻ TRI TH ỨC ĐẾN ĐỔI M ỚI SÁNG T ẠO TRONG CÁC DOANH NGHI ỆP VI ỆT NAM Chuyên ngành: QU ẢN TR Ị KINH DOANH (Vi ện QTKD) Mã s ố: 9340101 LU ẬN ÁN TI ẾN S Ĩ Ng ười hướng d ẫn khoa h ọc: 1. PGS.TS. PHAN T Ố UYÊN 2. TS. TR ẦN TH Ị H ỒNG VI ỆT HÀ N ỘI - 2024 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên c ứu c ủa riêng tôi. Các s ố li ệu, k ết lu ận trong lu ận án là trung th ực, có ngu ồn g ốc c ụ th ể rõ ràng. Các k ết qu ả c ủa lu ận án ch ưa t ừng được công b ố trong b ất c ứ công trình khoa h ọc nào. Hà N ội, ngày tháng năm 2024 Tác gi ả lu ận án Ph ạm Th ị Thu Th ủy i LỜI C ẢM ƠN Để hoàn thi ện lu ận án này, NCS đã nh ận được r ất nhi ều s ự giúp đỡ từ gia đình, Th ầy Cô, đồng nghi ệp, b ạn bè và nh ững ng ười thân. Tr ước tiên, tôi xin được g ửi l ời cám ơn sâu s ắc đến hai cô giáo hướng d ẫn là PGS.TS. Phan Tố Uyên và TS. Tr ần Th ị Hồng Vi ệt, các cô đã luôn tận tình h ướng dẫn và t ạo m ọi điều ki ện t ốt nh ất để tôi có th ể hoàn thành lu ận án. Tôi c ũng xin trân tr ọng c ảm ơn lãnh đạo Vi ện Qu ản tr ị kinh doanh - tr ường Đại học Kinh t ế Qu ốc dân, đặc bi ệt là PGS.TS Lê Th ị Lan H ươ ng , đã h ết s ức t ạo điều ki ện về th ời gian, động viên, khích l ệ tôi trong su ốt quá trình nghiên c ứu và hoàn thi ện lu ận án. Tôi xin g ửi l ời tri ân t ới các th ầy cô t ại tr ường Đại h ọc Kinh t ế Qu ốc dân đã tham gia gi ảng d ạy, dìu d ắt tôi v ề học thu ật trong su ốt th ời gian h ọc t ập. Tôi c ũng xin trân tr ọng cám ơn t ập th ể lãnh đạo và chuyên viên chuyên trách c ủa Vi ện Đào t ạo sau Đại h ọc - tr ường Đại h ọc kinh t ế Qu ốc dân đã h ỗ tr ợ và t ạo điều ki ện đầy đủ để tác gi ả có th ể hoàn thành quá trình h ọc t ập và nghiên c ứu. Cu ối cùng, tôi xin g ửi l ời c ảm ơn chân thành đến các thành viên trong gia đình và b ạn bè đã luôn ủng h ộ, t ạo điều ki ện và đồng hành cùng tôi trong su ốt th ời gian làm nghiên c ứu sinh. Xin g ửi lời c ảm ơn chân thành đến t ất c ả mọi ng ười! Hà N ội, ngày tháng năm 2024 Tác gi ả lu ận án Ph ạm Th ị Thu Th ủy ii MỤC L ỤC LỜI CAM ĐOAN ...........................................................................................................i LỜI C ẢM ƠN ............................................................................................................... ii MỤC L ỤC .................................................................................................................... iii DANH M ỤC CÁC KÝ HI ỆU, CÁC CH Ữ VI ẾT T ẮT .............................................vi DANH M ỤC B ẢNG .................................................................................................. viii DANH M ỤC HÌNH ....................................................................................................... x MỞ ĐẦU ......................................................................................................................... 1 1. Lý do l ựa ch ọn đề tài .............................................................................................. 1 2. Mục tiêu và câu h ỏi nghiên c ứu c ủa lu ận án ....................................................... 3 2.1. Mục tiêu nghiên c ứu .......................................................................................... 3 2.2. Câu h ỏi nghiên c ứu ............................................................................................ 3 3. Đối t ượng và ph ạm vi nghiên c ứu......................................................................... 4 3.1. Đối t ượng nghiên c ứu ........................................................................................ 4 3.2. Ph ạm vi nghiên c ứu ........................................................................................... 4 4. Ph ươ ng pháp nghiên c ứu ...................................................................................... 5 4.1. Ph ươ ng pháp nghiên c ứu định tính: .................................................................. 5 4.2. Ph ươ ng pháp nghiên c ứu định l ượng: ............................................................... 5 5. Nh ững đóng góp c ủa lu ận án ................................................................................ 6 6. Cấu trúc c ủa lu ận án .............................................................................................. 8 CH ƯƠ NG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN C ỨU ............................................................ 10 1.1. Tổng quan nghiên c ứu v ề tác động tr ực ti ếp c ủa văn hóa t ổ ch ức t ới đổi mới sáng t ạo. ............................................................................................................. 10 1.2. T ổng quan nghiên c ứu v ề mối quan h ệ gi ữa v ăn hóa t ổ ch ức và chia s ẻ tri th ức ....................................................................................................................... 15 1.3. Tổng quan nghiên c ứu v ề tác động c ủa chia s ẻ tri th ức đến đổi m ới sáng t ạo 18 1.4. Tổng quan nghiên c ứu v ề tác động gián ti ếp c ủa v ăn hóa t ổ ch ức đến đổi mới sáng t ạo thông qua chia s ẻ tri th ức ................................................................. 22 1.5. Kho ảng tr ống nghiên c ứu ................................................................................. 24 Kết lu ận ch ươ ng 1 ........................................................................................................ 25 iii CH ƯƠ NG 2 : CƠ S Ở LÝ THUY ẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN C ỨU ..................... 26 2.1. C ơ s ở lý thuy ết v ề văn hóa t ổ ch ức, chia s ẻ tri th ức và đổi m ới sáng t ạo .... 26 2.1.1. Văn hóa t ổ ch ức ............................................................................................ 26 2.1.2. Chia s ẻ tri th ức .............................................................................................. 37 2.1.3. Đổi m ới sáng t ạo ........................................................................................... 42 2.2. Các lý thuy ết nền t ảng s ử dụng trong nghiên c ứu ......................................... 48 2.2.1. Lý thuy ết dựa trên ngu ồn lực ....................................................................... 48 2.2.2. Lý thuy ết n ăng l ực động ............................................................................... 49 2.2.3. Lý thuy ết khu ếch tán đổi m ới ....................................................................... 50 2.3. Mô hình nghiên c ứu ban đầu và đề xu ất gi ả thuy ết nghiên c ứu .................. 52 2.3.1. Mô hình nghiên c ứu v ề mối quan h ệ gi ữa v ăn hóa t ổ ch ức, chia s ẻ tri th ức và đổi m ới sáng t ạo trong các doanh nghi ệp Vi ệt Nam ......................................... 52 2.3.2. Các gi ả thuy ết nghiên c ứu ............................................................................ 54 Kết lu ận ch ươ ng 2 ........................................................................................................ 58 CH ƯƠ NG 3 : PH ƯƠ NG PHÁP NGHIÊN C ỨU ....................................................... 60 3.1. Ph ươ ng pháp nghiên c ứu s ử dụng và quy trình nghiên c ứu ......................... 60 3.1.1. Bi ện lu ận v ề ph ươ ng pháp nghiên c ứu được ch ọn ....................................... 60 3.1.2. Quy trình nghiên c ứu t ổng quát .................................................................... 60 3.2. Thi ết k ế thang đo các khái ni ệm nghiên c ứu .................................................. 62 3.2.1. Thang đo v ăn hóa t ổ ch ức ............................................................................ 62 3.2.2. Thang đo chia s ẻ tri th ức .............................................................................. 64 3.2.3. Thang đo đổi m ới sáng t ạo s ản ph ẩm và đổi m ới sáng t ạo quy trình ........... 65 3.3. Nghiên c ứu định tính ........................................................................................ 66 3.3.1. Nghiên c ứu tài li ệu t ại bàn ............................................................................ 66 3.3.2. Phân tích tình hu ống điển hình ..................................................................... 67 3.3.3. Ph ỏng v ấn sâu lãnh đạo doanh nghi ệp ......................................................... 72 3.3.4. K ết qu ả nghiên c ứu định tính ....................................................................... 73 3.4. Nghiên c ứu định l ượng ..................................................................................... 75 3.4.1. Kh ảo sát th ử (pilot survey) ........................................................................... 75 3.4.2. Nghiên c ứu định l ượng chính th ức ............................................................... 77 Kết lu ận ch ươ ng 3 ........................................................................................................ 81 iv CH ƯƠ NG 4 : KẾT QU Ả NGHIÊN C ỨU .................................................................. 82 4.1. Thông tin chung v ề mẫu kh ảo sát .................................................................... 82 4.2. Th ực tr ạng đánh giá văn hóa t ổ ch ức, chia s ẻ tri th ức và đổi m ới sáng t ạo trong các doanh nghi ệp Vi ệt Nam .......................................................................... 84 4.2.1. Th ực tr ạng đánh giá về văn hóa t ổ ch ức ....................................................... 84 4.2.2. Th ực tr ạng đánh giá về đổi m ới sáng t ạo ..................................................... 84 4.3. Kết qu ả ki ểm định mô hình nghiên c ứu .......................................................... 89 4.3.1. Phân tích nhân t ố EFA .................................................................................. 90 4.3.2. Đánh giá mô hình đo l ường .......................................................................... 92 4.3.3. Ki ểm định mô hình c ấu trúc ......................................................................... 96 4.3.4. Đánh giá vai trò trung gian ......................................................................... 101 CH ƯƠ NG 5 : BÌNH LU ẬN K ẾT QU Ả NGHIÊN C ỨU VÀ KHUY ẾN NGH Ị ... 102 5.1. Tóm t ắt k ết qu ả nghiên c ứu chính ................................................................. 102 5.2. Bình lu ận v ề kết qu ả các gi ả thuy ết nghiên c ứu được ch ấp nh ận .............. 103 5.3. Bình lu ận v ề kết qu ả các gi ả thuy ết nghiên c ứu không được ch ấp nh ận .. 106 5.4. Nh ững đóng góp m ới c ủa lu ận án .................................................................. 107 5.5. Một s ố khuy ến ngh ị đối v ới các nhà qu ản lý doanh nghi ệp ........................ 108 5.5.1. Khuy ến ngh ị về xây d ựng và phát tri ển v ăn hoá t ổ ch ức h ướng tới ĐMST. ..... 108 5.5.2. Khuy ến ngh ị về chia s ẻ tri th ức h ướng t ới ĐMST ..................................... 110 5.5.3. Khuy ến ngh ị về xây d ựng v ăn hóa t ổ ch ức h ướng t ới ĐMST thông qua vai trò c ủa chia s ẻ tri th ức ........................................................................................... 111 5.6. Một s ố hạn ch ế của nghiên c ứu và định h ướng nghiên c ứu ti ếp theo ........ 111 Tóm tắt Ch ươ ng 5 ...................................................................................................... 113 KẾT LU ẬN ................................................................................................................ 114 DANH M ỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ ĐƯỢC CÔNG B Ố CỦA TÁC GI Ả ..... 115 TÀI LI ỆU THAM KH ẢO ......................................................................................... 116 PH Ụ LỤC ................................................................................................................... 126 v DANH M ỤC CÁC KÝ HI ỆU, CÁC CH Ữ VI ẾT TẮT STT Ch ữ vi ết t ắt Ch ữ vi ết đầ y đủ 1. BCTC Báo cáo tài chính 2. BCTN Báo cáo th ường niên 3. CEO Giám đốc điều hành (Chief Executuve Officer) 4. CFA Phân tích nhân t ố kh ẳng đị nh (Confirmatory Factor Analysis) 5. CNTT Công ngh ệ thông tin 6. CSTT Đổi m ới sáng tạo 7. ĐMST Đổi mới sáng t ạo 8. DN Doanh nghi ệp 9. DNNNV Doanh nghi ệp nh ỏ và v ừa 10. EFA Phân tích nhân t ố khám phá (Exploratory Factor Analysis) 11. GRI Báo cáo sáng ki ến toàn c ầu (Global Reporting Initiative) 12. HĐKD Ho ạt độ ng kinh doanh 13. HQKD Hi ệu qu ả kinh doanh 14. ICI Ch ỉ s ố đổ i m ới sáng t ạo c ủa doanh nghi ệp (Index of Corporate Innovation) 15. KH& ĐT Kế hoach và Đầu t ư 16. KHCN Khoa h ọc công ngh ệ 17. KS Chia sẻ tri th ức (Knowledge Sharing) 18. NL Đ Ng ười lao độ ng 19. NSLD Năng su ất lao độ ng 20. OC Văn hóa c ủa t ổ ch ức (Organizational culture) 21. OECD Tổ ch ức h ợp tác và phát tri ển kinh t ế Mô hình c ấu trúc tuy ến tính d ựa trên ph ươ ng pháp bình ph ươ ng t ối 22. PLS_SEM thi ểu (Partial Least Square - Structural Equation Model) vi STT Ch ữ vi ết t ắt Ch ữ vi ết đầ y đủ 23. PPNC Ph ươ ng pháp nghiên c ứu 24. SECI Mô hình chuy ển đổi và sáng t ạo tri th ức 25. SHTT Sở hữu trí tu ệ 26. VCCI Phòng th ươ ng m ại và công nghi ệp Vi ệt Nam (Vietnam Chamber of 27. VHTC Văn hóa t ổ ch ức vii DANH M ỤC B ẢNG Bảng 1.1: Tổng h ợp các nghiên c ứu tiêu bi ểu về mối quan h ệ gi ữa v ăn hóa t ổ ch ức và đổi m ới sáng t ạo ........................................................................................... 13 Bảng 1.2: Tổng h ợp các nghiên c ứu tiêu bi ểu v ề mối quan h ệ gi ữa v ăn hóa t ổ ch ức và đổi m ới sáng t ạo ........................................................................................... 17 Bảng 1.3: Tổng h ợp các nghiên c ứu v ề MQH gi ữa chia s ẻ tri th ức và đổi m ới sáng t ạo . 21 Bảng 2.1: T ổng h ợp định ngh ĩa v ề văn hóa t ổ ch ức ...................................................... 27 Bảng 2.2: So sánh các mô hình đo l ường VHTC trên th ế gi ới ...................................... 32 Bảng 2.3: T ổng h ợp định ngh ĩa v ề chia s ẻ tri th ức........................................................ 40 Bảng 2.4: Các định ngh ĩa v ề đổi m ới sáng t ạo .............................................................. 42 Bảng 3.1: Bảng các khái ni ệm đo l ường v ăn hóa t ổ ch ức ............................................. 62 Bảng 3.2: Bảng khái ni ệm đo l ường chia s ẻ tri th ức ..................................................... 64 Bảng 3.3: Các khái ni ệm đo l ường đổi m ới sáng t ạo .................................................... 65 Bảng 3.4: Tổng h ợp các gi ả thuy ết nghiên c ứu ............................................................. 74 Bảng 3.5: Hệ số tin c ậy Cronbach’s Alpha và h ệ số tươ ng quan bi ến t ổng trong nghiên cứu định l ượng s ơ b ộ .................................................................................... 77 Bảng 4.1: M ẫu kh ảo sát định l ượng .............................................................................. 82 Bảng 4.2: Th ống kê mô t ả về th ực tr ạng v ăn hóa t ổ ch ức, chia s ẻ tri th ức ................... 84 Bảng 4.3: Th ống kê mô t ả về th ực tr ạng ĐMST s ản ph ẩm ........................................... 87 Bảng 4.4: Th ống kê mô t ả về th ực tr ạng ĐMST quy trình ........................................... 88 Bảng 4.5: Kết qu ả ki ểm định KMO và Bartlett's Test ................................................. 90 Bảng 4.6: K ết qu ả phân tích EFA cho các bi ến quan sát thu ộc các bi ến s ố .................. 90 Bảng 4.7: B ảng t ổng h ợp độ tin c ậy thang đo ............................................................... 93 Bảng 4.8: Hệ số tải ngoài outer loading c ủa các bi ến s ố ............................................... 93 Bảng 4.9: K ết qu ả hệ số tải chéo ................................................................................... 95 Bảng 4.10: Kết qu ả hệ số HTMT dùng để đánh giá giá tr ị phân bi ệt ........................... 95 Bảng 4.11: Tổng h ợp k ết qu ả tính toán ch ỉ s ố VIF ....................................................... 97 Bảng 4.12: Kết qu ả ki ểm định các gi ả thuy ết nghiên c ứu ............................................. 98 Bảng 4.13: Hệ s ố xác định và h ệ s ố xác định hi ệu ch ỉnh ............................................ 100 viii Bảng 4.14: Mức độ tác động c ủa t ừng bi ến độc l ập đến bi ến ph ụ thu ộc .................... 101 Bảng 4.15: Đánh giá vai trò trung gian c ủa bi ến chia s ẻ tri th ức ................................ 102 Bảng 5.1: Tóm t ắt k ết qu ả ki ểm định các gi ả thuy ết nghiên c ứu ................................ 102 Bảng 5.2: Tổng h ợp các gi ả thuy ết nghiên c ứu được ch ấp nh ận ................................ 103 Bảng 5.3: Tổng h ợp các gi ả thuy ết nghiên c ứu không được ch ấp nh ận ..................... 106 ix DANH M ỤC HÌNH Hình 1.1: Mô hình nghiên c ứu c ủa Yesil và Kaya (2012)............................................ 11 Hình 1.2: Mô hình nghiên c ứu c ủa Liao (2007) ............................................................ 19 Hình 2.1: B ốn lo ại hình v ăn hóa doanh nghi ệp theo Cameron và Quinn ..................... 36 Hình 2.2: Mô hình nghiên c ứu ban đầu ......................................................................... 52 Hình 3.1: Quy trình nghiên c ứu t ổng quát ..................................................................... 61 Hình 3.2: Mô hình nghiên c ứu chính th ức..................................................................... 74 Hình 4.1: K ết qu ả tr ọng s ố đường d ẫn mô hình c ấu trúc PLS-SEM ............................. 98 x MỞ ĐẦ U 1. Lý do l ựa ch ọn đề tài Cạnh tranh đang di ễn ra trên ph ạm vi toàn c ầu cùng v ới s ự phát tri ển nhanh chóng c ủa khoa h ọc và công ngh ệ làm cho đổi m ới sáng t ạo ngày càng tr ở nên c ần thi ết. Nhi ều h ọc gi ả cho r ằng đổ i m ới sáng t ạo là cách th ức quan tr ọng, th ậm chí là duy nh ất, để t ạo ra và duy trì n ăng l ực canh tranh dài h ạn c ủa doanh nghi ệp (Drucker, 1985; Porter, 1996; Chandy & Tellis, 1998). Đổi m ới sáng t ạo cho phép doanh nghi ệp t ạo ra l ợi th ế c ạnh tranh dài h ạn thông qua vi ệc t ập h ợp tri th ức, k ỹ n ăng v ề công ngh ệ, kinh nghi ệm trong sáng t ạo, phát tri ển và gi ới thi ệu ý t ưởng m ới trong hình th ức c ủa đổ i m ới s ản ph ẩm, đổ i m ới quy trình s ản xu ất ho ặc đổ i m ới mô hình kinh doanh (Distanont, A. và Khongmalai, O., 2018). Tại Vi ệt Nam, đổi m ới sáng t ạo tr ở thành động l ực, n ền t ảng phát triển kinh t ế- xã h ội đấ t n ước đã được th ể hi ện trong nhi ều v ăn ki ện c ủa Đả ng và pháp lu ật, chính sách Nhà n ước. Hi ện nay, theo đánh giá c ủa WIPO, Vi ệt Nam được x ếp h ạng 46/132 qu ốc gia, n ền kinh t ế, t ăng 2 b ậc so v ới n ăm 2022 về đổ i m ới sáng t ạo. Vi ệt Nam cùng v ới m ột s ố qu ốc gia khác, nh ư Kê-ni-a, Ấn Độ , c ũng được ghi nh ận là qu ốc gia đạt được thành t ựu sáng t ạo trong 10 n ăm liên ti ếp t ừ 2011 - 2020, nh ất là nh ững đổ i mới sáng t ạo trong nhóm ch ỉ s ố v ề th ị tr ường và doanh nghi ệp. Mặc dù đã có nh ững bước ti ến dài v ề đổ i m ới sáng t ạo, nh ưng khi đi sâu vào phân tích các ch ỉ s ố đổ i m ới sáng t ạo trên b ảng đánh giá toàn c ầu gi ữa các n ước có th ể th ấy đổ i m ới sáng t ạo ở Vi ệt Nam ch ưa th ực s ự b ền v ững. Theo ch ỉ s ố đổ i m ới sáng t ạo c ủa Việt Nam n ăm 2022, có th ể th ấy Vi ệt Nam đạ t ch ỉ s ố cao ở m ảng th ị tr ường, đa d ạng hóa ngu ồn nhân l ực - nh ững y ếu t ố linh ho ạt và bi ến độ ng, nh ưng l ại th ấp ở nhóm các phát minh, sáng ch ế, trong khi đây l ại là nhóm định h ướng và quy ết đị nh hi ệu qu ả c ủa đổ i mới sáng t ạo. Bên c ạnh đó, ph ần l ớn các doanh nghi ệp Vi ệt Nam là nh ững doanh nghi ệp có quy mô v ừa và nh ỏ (chi ếm trên 98%) v ới nh ững h ạn ch ế nh ất đị nh v ề v ốn và ngu ồn l ực gây khó kh ăn cho vi ệc nghiên c ứu phát tri ển và đổi m ới sáng t ạo (Nguyen và c ộng s ự, 2018; Than và c ộng s ự, 2019). Do đó, vi ệc nghiên c ứu, khám phá và phát hi ện các y ếu t ố ti ền đề , s ẵn có để t ăng c ường đổ i m ới sáng t ạo cho các doanh nghi ệp là c ần thi ết và có ý ngh ĩa. Đã có nhi ều nghiên c ứu cho th ấy v ăn hóa t ổ ch ức là nhân t ố quan tr ọng có ảnh hưởng đến đổi m ới sáng t ạo c ủa doanh nghi ệp. Một s ố nghiên c ứu ch ỉ ra r ằng, v ăn hóa tổ ch ức đóng vai trò thúc đẩy s ự đổ i m ới sáng t ạo c ủa t ổ ch ức (Büschgens ., 2013; Lau & Ngo, 2004; Lemon & Sahota, 2004), bên c ạnh đó m ột s ố nghiên c ứu khác l ại 1 cho r ằng v ăn hóa t ổ ch ức là rào c ản đố i v ới s ự đổ i m ới sáng t ạo c ủa t ổ ch ức (Glor, 1997; Tushman & O'Reilly, 1997). Điều này d ẫn đế n câu h ỏi, v ậy v ăn hóa t ổ ch ức là động l ực hay rào c ản đố i v ới s ự đổ i mới sáng t ạo? Cameron & Quinn, (1999) cho rằng m ặc dù không có v ăn hóa doanh nghi ệp duy nh ất trong các t ổ ch ức nh ưng s ự k ết hợp các giá tr ị v ăn hóa c ủa chúng v ới các m ức độ và c ường độ khác nhau s ẽ t ạo ra nền văn hóa n ổi tr ổi trong m ỗi t ổ ch ức. Lo ại v ăn hóa n ổi tr ổi này s ẽ tác độ ng đế n lo ại hình và m ức độ đổ i m ới sáng t ạo khác nhau trong các công ty. Dù có s ự đồ ng thu ận lớn c ủa các nhà nghiên c ứu v ề m ối quan h ệ gi ữa v ăn hóa t ổ ch ức và đổi m ới sáng tạo, tuy nhiên ch ưa có s ự đồ ng thu ận về vi ệc các lo ại hình v ăn hóa tổ ch ức nào s ẽ thúc đẩy s ự h ỗ tr ợ và đổi m ới sáng tạo. Bên cạnh y ếu t ố v ăn hóa t ổ ch ức, quản tr ị tri th ức cũng được phát hi ện có m ối quan h ệ ch ặt ch ẽ v ới đổi mới sáng t ạo (Plessis, 2007). Qu ản tr ị tri th ức bao g ồm nhi ều khía c ạnh khác nhau nh ư vòng đời tri th ức, n ắm b ắt tri th ức, phát tri ển tri th ức, chia s ẻ tri th ức và s ử d ụng tri th ức (Liao và c ộng s ự, 2007). Trong s ố các khía c ạnh này, chia sẻ tri th ức được coi là tr ọng tâm chính để thúc đẩ y đổ i m ới sáng t ạo c ủa t ổ ch ức. Nhi ều nghiên c ứu (Rahab và c ộng s ự, 2011; Lin, 2007; Tassabehji và c ộng s ự, 2019) cho th ấy r ằng n ăng l ực đổ i m ới c ủa doanh nghi ệp có th ể được c ải thi ện thông qua quá trình chia s ẻ tri th ức. Chia s ẻ tri th ức giúp làm gi ảm chi phí s ản xu ất, thúc đẩ y phát tri ển s ản ph ẩm m ới, t ăng hi ệu su ất nhóm, t ăng doanh thu t ừ các s ản ph ẩm và d ịch v ụ m ới qua đó thúc đẩy đổ i m ới sáng t ạo (Arthur và Huntley, 2005; Collins và Smith, 2006; Lin, 2007). Nhi ều tài li ệu hi ện có t ập trung vào vi ệc tìm ra các y ếu t ố h ỗ tr ợ chia s ẻ tri th ức bao g ồm các y ếu t ố cá nhân, t ổ ch ức và công ngh ệ và cách chia s ẻ ki ến th ức ảnh hưởng đế n n ăng l ực đổ i m ới sáng t ạo c ủa doanh nghi ệp. Tuy nhiên, có r ất ít các nghiên cứu tìm hi ểu cách th ức chia sẻ tri th ức dẫn đế n s ự đổ i m ới sáng t ạo trong t ổ ch ức. Có th ể nói v ăn hóa tổ ch ức và chia s ẻ tri th ức là m ột trong nh ững nhân t ố có ảnh h ưởng quan tr ọng đế n đổ i m ới sáng t ạo c ủa t ổ ch ức (Barczak ., 2010; Kucharska và C ửu Long, 2016). M ặc dù ch ủ đề nghiên c ứu v ề v ăn hóa t ổ ch ức, chia s ẻ tri th ức và đổi m ới sáng t ạo đã được nhi ều học gi ả trên th ế gi ới nghiên c ứu và công b ố, đặ c bi ệt là ở các n ước phát tri ển (Büschgens, Bausch, & Balkin, 2013; Hogan & Coote, 2014; Lemon & Sahota, 2004). Tuy v ậy v ẫn còn t ồn t ại nh ững kho ảng tr ống lý thuy ết và th ực nghi ệm v ề m ối quan h ệ gi ữa các nhân tố ti ền đề này đối v ới các khía cạnh c ụ th ể c ủa đổ i m ới sáng t ạo (Le và Lei, 2019). Do đó, để t ăng c ường s ự hi ểu bi ết v ề các điều ki ện và ti ền đề giúp t ăng c ường kh ả n ăng đổ i m ới sáng t ạo, c ần có thêm các nghiên c ứu để l ượng hóa m ối quan h ệ gi ữa các nhân tố này. Bên c ạnh đó, trong b ối c ảnh các n ước đang phát tri ển nh ững tài li ệu nghiên c ứu v ề m ối quan h ệ 2 này v ẫn còn th ưa th ớt và h ạn ch ế (Barczak và c ộng s ự, 2010; Gálvez & García, 2011). S ự thi ếu h ụt các nghiên c ứu trong tr ường h ợp các n ước đang phát tri ển có th ể dẫn đế n nh ững gi ả đị nh và k ết lu ận sai l ầm b ởi v ăn hóa t ổ ch ức, chia s ẻ tri th ức ho ạt động theo nh ững cách khác nhau trong nh ững bối c ảnh khác nhau do đó có th ể d ẫn tới nh ững k ết qu ả đổ i m ới sáng t ạo là khác nhau. Từ nh ững v ấn đề nêu trên, m ột s ố câu h ỏi được đặ t ra là các lo ại hình văn hóa t ổ ch ức t ại các doanh nghi ệp Vi ệt Nam hi ện nay tác động nh ư th ế nào đến đổ i mới sáng t ạo? Lo ại hình v ăn hóa nào tác động tích c ực, lo ại hình v ăn hóa nào tác động tiêu c ực? Chia s ẻ tri th ức tác độ ng nh ư th ế nào đến đổi m ới sáng t ạo trong các doanh nghi ệp Vi ệt Nam? Li ệu có t ồn t ại m ối quan h ệ gi ữa v ăn hóa t ổ ch ức, chia s ẻ tri th ức và đổi m ới sáng t ạo trong các doanh nghi ệp Vi ệt Nam hay không? M ối quan h ệ đó được bi ểu hi ện nh ư th ế nào? Xu ất phát t ừ nh ững lý do trên và t ừ th ực ti ễn c ủa các doanh nghi ệp Vi ệt Nam, NCS ch ọn ch ủ đề “Tác động c ủa văn hóa t ổ ch ức, chia s ẻ tri th ức đến đổi m ới sáng tạo trong các doanh nghi ệp Vi ệt Nam” làm đề tài lu ận án c ủa mình. 2. Mục tiêu và câu h ỏi nghiên c ứu c ủa lu ận án 2.1. Mục tiêu nghiên c ứu Mục tiêu chung c ủa lu ận án là tìm hi ểu m ức độ tác động của v ăn hóa t ổ ch ức và chia s ẻ tri th ức đế n đổi mới sáng t ạo (bao g ồm đổ i m ới sáng t ạo s ản ph ẩm và đổi m ới sáng t ạo quy trình) trong các doanh nghi ệp Vi ệt Nam. Các M ục tiêu c ụ th ể bao g ồm: - Xây d ựng mô hình nghiên c ứu v ề tác động c ủa văn hóa t ổ ch ức, chia s ẻ tri th ức đến đổi m ới sáng t ạo. - Đánh giá mức độ tác độ ng c ủa các lo ại hình văn hóa t ổ ch ức (c ụ th ể v ăn hóa gia đình, v ăn hóa th ứ b ậc, v ăn hóa sáng t ạo, v ăn hóa th ị tr ường) đế n ĐMST s ản ph ẩm và ĐMST quy trình trong các doanh nghi ệp Vi ệt Nam - Ki ểm định vai trò trung gian c ủa chia s ẻ tri th ức trong m ối quan h ệ gi ữa văn hóa t ổ ch ức và đổi m ới sáng t ạo - Đề xu ất các hàm ý qu ản tr ị trong vi ệc xây d ựng văn hóa t ổ ch ức và chia s ẻ tri th ức giúp thúc đẩy đổ i m ới sáng t ạo cho các doanh nghi ệp Vi ệt Nam 2.2. Câu h ỏi nghiên c ứu 3 Hướng tới mục tiêu của nghiên c ứu, lu ận án th ực hi ện nh ằm tr ả l ời nh ững câu hỏi nghiên cứu sau đây: (1) Văn hóa t ổ ch ức và chia s ẻ tri th ức tác động ra sao đến đổi m ới sáng tạo trong các doanh nghi ệp Vi ệt Nam? (2) Mức độ tác động c ủa t ừng lo ại hình v ăn hóa t ổ ch ức đến đổi m ới sáng t ạo sản ph ẩm và đổi m ới sáng t ạo quy trình trong các doanh nghi ệp Vi ệt Nam cụ th ể ra sao? (3) Chia s ẻ tri th ức có đóng vai trò trung gian trong m ối quan h ệ gi ữa v ăn hóa tổ ch ức và đổi m ới sáng t ạo trong các doanh nghi ệp c ủa Vi ệt Nam hay không? (4) Các hàm ý qu ản tr ị, khuy ến ngh ị nào c ần thi ết nh ằm thúc đẩy đổi m ới sáng tạo thông qua v ăn hóa t ổ ch ức và chia s ẻ tri th ức? 3. Đối t ượng và ph ạm vi nghiên c ứu 3.1. Đối t ượng nghiên c ứu Đối t ượng nghiên c ứu g ồm c ủa lu ận án: Tác độ ng c ủa v ăn hóa t ổ ch ức (c ụ th ể văn hóa gia đình, v ăn hóa sáng t ạo, v ăn hóa th ứ b ậc, v ăn hóa th ị tr ường) và chia s ẻ tri th ức (bao g ồm truy ền đạ t và thu nh ận tri th ức) t ới đổ i m ới sáng t ạo s ản ph ẩm và đổi mới sáng t ạo quy trình trong các doanh nghi ệp Vi ệt Nam 3.2. Ph ạm vi nghiên c ứu Để đảm b ảo phù h ợp v ới m ục tiêu nghiên c ứu, ph ạm vi nghiên c ứu c ủa lu ận án cụ th ể nh ư sau: Ph ạm vi v ề m ặt n ội dung: Văn hóa t ổ ch ức, chia s ẻ tri th ức và đổi m ới sáng t ạo đều là các khái ni ệm nghiên c ứu r ất r ộng và có th ể được ti ếp c ận t ừ nhi ều ph ươ ng di ện khác nhau. Do h ạn ch ế v ề th ời gian và ngu ồn l ực, đề tài t ập trung nghiên c ứu m ột s ố khía c ạnh nh ất đị nh liên quan đến v ăn hóa t ổ ch ức, chia s ẻ tri th ức và đổi m ới sáng t ạo. Văn hóa t ổ ch ức được đánh giá theo khung các giá tr ị c ạnh tranh (CVF) được phát tri ển b ởi Quinn & Rohrbaugh (1981, 1983). Vì khung này có giá tr ị th ực nghi ệm và được ch ấp nh ận để xác đị nh các lo ại văn hóa chính trong m ột t ổ ch ức. D ựa trên khung lý thuy ết CVF, Cameron & Quinn (2011) đã phát tri ển công c ụ đánh giá v ăn hóa c ủa m ột công ty g ồm có 4 khía c ạnh: tính gia đình, tính sáng t ạo, tính th ứ b ậc và tính th ị tr ường. Nghiên c ứu này áp d ụng khái ni ệm Van den Hooff và Ridder (2006) v ề chia s ẻ tri th ức và phân lo ại chia s ẻ tri th ức thành hai chi ều là truy ền đạ t và thu nh ận tri th ức. Cu ối cùng, nghiên c ứu này t ập trung vào khía c ạnh k ết qu ả c ủa đổ i m ới sáng t ạo bao 4 gồm ĐMST s ản ph ẩm và ĐMST quy trình và vận d ụng đị nh ngh ĩa v ề đổ i m ới sáng t ạo của do t ổ ch ức H ợp tác và phát tri ển (OECD) đề xu ất ở c ấp độ doanh nghi ệp. Lý do lu ận án l ựa ch ọn hai lo ại hình đổi m ới này b ởi nhi ều tài li ệu tr ước đây đã báo cáo r ằng ĐMST sản ph ẩm và ĐMST quy trình là điều c ần thi ết cho t ổ ch ức vì nó mang l ại cho họ kh ả n ăng gi ải quy ết v ấn đề , gia t ăng giá tr ị và c ải thi ện hi ệu su ất (Cooper, 1998 , Damanpour và Gopalkrishnan, 2001, Schilling, 2005, Ahmed và Shepherd, 2010) Ph ạm vi v ề m ặt không gian : Lu ận án nghiên c ứu t ại các doanh nghi ệp ở Vi ệt Nam bao g ồm 2 mi ền B ắc và Nam tuy nhiên nhóm m ẫu ch ủ y ếu t ập trung t ại khu v ực mi ền Bắc. Ph ạm vi v ề m ặt th ời gian: Lu ận án nghiên c ứu d ữ li ệu th ứ c ấp thu th ập t ừ n ăm 2013-2023, d ữ li ệu s ơ c ấp thu th ập t ừ năm 2021 – 2023. 4. Ph ươ ng pháp nghiên c ứu Trong nghiên c ứu này, tác gi ả s ử d ụng PPNC đị nh tính k ết h ợp v ới PPNC đị nh lượng để giúp tác gi ả đạ t được các m ục tiêu nghiên c ứu đã đề ra ở trên. C ụ th ể: 4.1. Ph ươ ng pháp nghiên c ứu định tính: Nghiên c ứu đị nh tính được tác gi ả th ực hi ện thông qua 3 giai đoạn chính g ồm: (1) Giai đoạn nghiên c ứu tài li ệu t ại bàn : NCS t ổng quan c ơ s ở lý thuy ết và tổng quan các nghiên c ứu tr ước v ề v ăn hóa t ổ ch ức, chia s ẻ tri th ức và đổi m ới sáng tạo để xác định được các kho ảng tr ống nghiên cứu, các câu h ỏi nghiên c ứu, t ừ đó xây dựng được mô hình nghiên c ứu s ơ b ộ và các gi ả thuy ết nghiên c ứu s ơ b ộ c ủa lu ận án. (2) Giai đoạn nghiên c ứu tình hu ống điển hình: NCS th ực hi ện nghiên c ứu điển hình tại hai doanh nghi ệp c ủa Vi ệt Nam để làm rõ lo ại hình v ăn hóa t ổ ch ức n ổi tr ội của hai doanh nghi ệp; th ực tr ạng quá trình chia s ẻ tri th ức đang di ễn ra trong hai doanh nghi ệp và k ết qu ả đổ i m ới sáng t ạo s ản ph ẩm và đổi m ới quá trình c ủa hai doanh nghi ệp trong ba n ăm qua. Trên c ơ s ở đó, giúp NCS đánh giá và điều ch ỉnh l ại mô hình nghiên c ứu s ơ b ộ để s ử d ụng cho kh ảo sát và phân tích d ữ li ệu đị nh l ượng. (3) Giai đoạn ph ỏng vấn sâu lãnh đạo doanh nghi ệp: Sau khi phân tích d ữ li ệu thu được t ừ kh ảo sát đị nh l ượng, NCS s ẽ th ực hi ện ph ỏng v ấn sâu v ới lãnh đạo và cán b ộ qu ản lý c ủa 15 doanh nghi ệp để c ủng c ố thêm m ột s ố phát hi ện thu được t ừ kh ảo sát đị nh lượng. 4.2. Ph ươ ng pháp nghiên c ứu đị nh l ượng: 5 Để đạ t được m ục tiêu ki ểm đị nh m ức độ tác độ ng c ủa các nhân t ố trong mô hình nghiên c ứu đề xu ất, tác gi ả s ử d ụng PPNC định l ượng theo mô hình PLS-SEM. Mẫu kh ảo sát là 325 doanh nghi ệp Vi ệt Nam đóng trên địa bàn Hà N ội và TP HCM. Ph ươ ng pháp ch ọn m ẫu phân t ầng được l ựa ch ọn, để đả m b ảo s ố l ượng các doanh nghi ệp kh ảo sát được phân b ổ đề u cho các ngành ngh ề. Những doanh nghi ệp được l ựa ch ọn kh ảo sát thành l ập ít nh ất 3 n ăm, có quy mô đủ l ớn và t ập trung t ại hai thành ph ố chính là Hà N ội và Thành ph ố HCM. Lý do các doanh nghi ệp m ới có quy mô quá nh ỏ (d ưới 50 ng ười) th ường ch ưa chú tr ọng và định hình rõ v ăn hóa t ổ ch ức, không có đủ ngu ồn l ực để tri ển khai các ho ạt độ ng chia s ẻ tri th ức và th ực hi ện đổ i m ới sáng t ạo. Tr ước khi phi ếu h ỏi chính th ức được phát r ộng rãi t ới các doanh nghi ệp kh ảo sát, m ột phi ếu h ỏi th ử nghi ệm đã được phát t ới m ột m ẫu kh ảo sát nh ỏ v ới 70 quan sát, bao g ồm các nhà qu ản lý doanh nghi ệp, các chuyên gia, gi ảng viên v ề qu ản tr ị. Vi ệc kh ảo sát th ử nghi ệm giúp tác gi ả đánh giá độ tin c ậy và lo ại b ỏ b ớt thang đo không t ốt t ừ đó chu ẩn hóa b ảng h ỏi để s ử d ụng cho nghiên c ứu đị nh l ượng chính th ức. Quy trình phân tích định l ượng theo mô hình PLS-SEM có th ể tóm t ắt qua hai giai đoạn nh ư sau: Giai đoạn ki ểm đị nh mô hình đo l ường: Giai đoạn này, tác gi ả ph ải th ực hi ện ki ểm tra các yêu c ầu v ề giá tr ị c ủa thang đo được s ử d ụng nh ằm đả m b ảo các thang đo đư a vào nghiên c ứu ph ải đáp ứng đủ các giá tr ị c ần thi ết nh ư: Độ tin c ậy; tính nh ất quán n ội t ại; giá tr ị h ội t ụ và giá tr ị phân bi ệt c ủa thang đo. Để đánh giá các giá tr ị trên của thang đo, các h ệ s ố sau đây l ần l ượt được s ử d ụng làm tham chi ếu g ồm: H ệ s ố Cronbach’s Alpha; h ệ s ố độ tin c ậy t ổng h ợp Composite reliability (CR), ph ươ ng sai trích bình quân - AVE và h ệ s ố t ải nhân t ố (factor loading). Sau giai đoạn này, ch ỉ có nh ững thang đo các khái ni ệm nghiên c ứu đáp ứng đủ tiêu chu ẩn thì m ới ti ếp t ục được sử d ụng trong bước ki ểm đị nh mô hình c ấu trúc ti ếp theo. Giai đoạn ki ểm đị nh mô hình c ấu trúc: M ục đích chính c ủa giai đoạn này là nh ằm ki ểm đị nh m ức độ tác độ ng c ủa t ừng bi ến độ c l ập đế n bi ến ph ụ thu ộc trong mô hình. Sau khi xác định được các nhân t ố có tác độ ng đế n biến ph ụ thu ộc, ti ếp theo, các kỹ thu ật phân tích đị nh l ượng ti ếp t ục được s ử d ụng để ki ểm tra v ề kh ả n ăng d ự báo của mô hình trong th ực t ế. 5. Nh ững đóng góp c ủa lu ận án Nh ững đóng góp m ới v ề m ặt h ọc thu ật, lý lu ận: Th ứ nh ất, Các nghiên c ứu tr ước v ề mối quan h ệ gi ữa v ăn hóa và đổi m ới sáng t ạo th ường t ập trung vào m ột khía c ạnh duy nh ất là v ăn hóa t ổ ch ức ho ặc m ột 6 hình th ức đổi m ới duy nh ất (Dobni, 2008). Nghiên c ứu này s ử dụng m ột c ấu trúc đa chi ều c ủa v ăn hóa t ổ ch ức (v ăn hóa gia đình, v ăn hóa sáng t ạo, văn hóa phân c ấp, văn hóa th ị tr ường) và khám phá ảnh h ưởng c ủa văn hóa t ổ ch ức đối v ới c ả hai hình th ức đổi m ới sáng t ạo đó là ĐMST s ản ph ẩm và ĐMST quy trình. Theo Cameron & Quinn, (1999) không có v ăn hóa doanh nghi ệp duy nh ất trong các t ổ ch ức, mà sự kết h ợp các giá tr ị văn hóa c ủa chúng v ới các m ức độ và c ường độ khác nhau sẽ tạo ra lo ại hình v ăn hóa đặc tr ưng trong m ỗi t ổ ch ức. Lo ại hình v ăn hóa đặc tr ưng này s ẽ tác động đến hình th ức và m ức độ đổi m ới sáng t ạo khác nhau trong các công ty... K ết quả nghiên c ứu cho th ấy, các lo ại hình v ăn hóa khác nhau c ủa các doanh nghi ệp Vi ệt Nam có m ức độ tác độ ng khác nhau tới c ả hai lo ại hình đổi m ới là đổi m ới sáng t ạo s ản ph ẩm và đổi m ới sáng t ạo quy trình. Th ứ hai, nghiên c ứu ki ểm đị nh vai trò trung gian c ủa chia s ẻ tri th ức trong m ối quan h ệ gi ữa v ăn hóa t ổ ch ức và đổi m ới sáng t ạo của các doanh nghi ệp Vi ệt Nam. Điều này giúp cho các nhà lãnh đạo nh ững ý t ưởng v ề vi ệc xây d ựng m ột mô hình v ăn hóa t ổ ch ức giúp thúc đẩy đổ i m ới sáng t ạo thông qua chia s ẻ tri th ức. Thứ ba, nghiên c ứu v ề v ăn hóa t ổ ch ức, chia s ẻ tri th ức và đổi m ới sáng t ạo trong bối c ảnh các n ước đang phát tri ển nói chung và ở Vi ệt Nam nói riêng còn r ất ít. Theo quan điểm c ủa Hofstede các công ty, t ổ ch ức đặ t ở các qu ốc gia khác nhau s ẽ ch ịu ảnh hưởng b ởi các n ền v ăn hóa c ủa các qu ốc gia đó là khác nhau. Bên cạnh đó, do c ơ s ở h ạ tầng công ngh ệ còn y ếu, th ể ch ế kinh t ế th ị tr ường ch ưa phát tri ển, và ngu ồn l ực doanh nghi ệp có h ạn nên v ăn hóa t ổ chức, chia s ẻ tri th ức và đổi m ới sáng t ạo của các doanh nghi ệp tại Vi ệt Nam có th ể không tuân th ủ theo quy lu ật ở các n ước phát tri ển. Nh ững đóng góp m ới v ề m ặt th ực ti ễn: Th ứ nh ất: Kết qu ả nghiên c ứu cho th ấy, các lo ại hình v ăn hóa khác nhau (v ăn hóa gia đình, v ăn hóa sáng t ạo, v ăn hóa phân c ấp, v ăn hóa th ị tr ường) c ủa các doanh nghi ệp Vi ệt Nam có m ức độ tác động khác nhau t ới c ả hai lo ại hình đổi m ới là đổi m ới sáng t ạo s ản ph ẩm và đổi m ới sáng t ạo quy trình. C ụ th ể, lo ại hình v ăn hóa sáng t ạo và văn hóa th ị tr ường có tác độ ng tích c ực t ới đổ i mới sáng t ạo, v ăn hóa th ứ bậc với quá nhi ều c ấp b ậc qu ản lý và chú tr ọng tính k ỷ lu ật là rào cản cho c ả hai lo ại hình đổi m ới; lo ại hình v ăn hóa gia đình không có s ự tác độ ng đế n c ả hai lo ại ĐMST sản ph ẩm và ĐMST quy trình. K ết qu ả nghiên c ứu đồng th ời ki ểm đị nh được vai trò trung gian c ủa chia s ẻ tri th ức trong m ối quan h ệ gi ữa v ăn hóa tổ ch ức và đổi m ới sáng t ạo trong các doanh nghi ệp ở Vi ệt Nam. 7 Th ứ hai: Kết qu ả nghiên c ứu này g ợi ý cho các nhà lãnh đạo doanh nghi ệp Vi ệt Nam trong vi ệc thúc đẩy đổ i m ới sáng t ạo thông qua vai trò c ủa v ăn hóa t ổ ch ức và chia s ẻ tri th ức. C ụ th ể, lu ận án đã đề xu ất 3 nhóm gi ải pháp nh ằm thúc đẩ y đổ i m ới sáng t ạo trong các doanh nghi ệp Vi ệt Nam bao g ồm: (1) Xây d ựng và phát tri ển v ăn hoá t ổ ch ức h ướng t ới ĐMST; (2) T ăng c ường chia s ẻ tri th ức h ướng t ới ĐMST; (3) Xây d ựng v ăn hóa t ổ ch ức h ướng t ới ĐMST thông qua vai trò trung gian chia s ẻ tri th ức. 6. Cấu trúc c ủa lu ận án Ngoài ph ần m ở đầ u được th ực hi ện để nêu ra nh ững lý do th ực hi ện nghiên c ứu, mục tiêu, câu h ỏi và ph ươ ng pháp nghiên c ứu. Các n ội dung chính c ủa lu ận án này được trình bày theo k ết c ấu g ồm 5 ch ươ ng: Ch ươ ng 1: Tổng quan nghiên cứu: Trong ch ươ ng này, NCS đã ti ến hành t ổng quan v ề các h ướng nghiên c ứu chính trong m ối quan h ệ gi ữa v ăn hóa t ổ ch ức, chia s ẻ tri th ức và đổi m ới sáng t ạo; các lý thuy ết chính đã được áp d ụng, các ph ươ ng pháp đã được th ực hi ện, các k ết qu ả nghiên cứu và các h ạn ch ế của nghiên c ứu nh ằm tìm ra kho ảng tr ống c ủa nghiên c ứu. Ch ươ ng 2: Cơ sở lý thuy ết và mô hình nghiên cứu: Trong ch ươ ng 2 NCS tổng h ợp các v ấn đề lý lu ận liên quan t ới v ăn hóa t ổ ch ức, chia s ẻ tri th ức và đổi m ới sáng t ạo ( bao g ồm ĐMST s ản ph ẩm và ĐMST quy trình). Từ đó, đư a ra mô hình và các gi ả thuy ết nghiên c ứu. Ch ươ ng 3: Ph ươ ng pháp nghiên cứu: NCS trình bày trình bày n ội dung c ơ b ản v ề vi ệc thi ết k ế nghiên c ứu, thang đo và b ảng h ỏi, m ẫu điều tra và cách thu th ập d ữ li ệu, phân tích d ữ li ệu quy trình nghiên cứu và các ph ươ ng pháp nghiên c ứu được s ử dụng Ch ươ ng 4: K ết qu ả nghiên cứu: Trong ch ươ ng này, NCS đã trình bày các k ết qu ả nghiên c ứu d ựa trên s ố li ệu kh ảo sát Ch ươ ng 5: Bình lu ận k ết qu ả nghiên c ứu và khuy ến ngh ị: Ở ch ươ ng này, NCS bình lu ận các k ết qu ả nghiên c ứu đạt được so v ới các k ết qu ả nghiên c ứu ti ền nhi ệm. Đồng th ời d ựa vào k ết qu ả nghiên c ứu, NCS đề xu ất các khuy ến ngh ị với các doanh nghi ệp Vi ệt Nam. 8