Luận án Tăng cường thu hút vốn ñầu tư trực tiếp nước ngoài vào tỉnh Nghệ An

ðối với những nước ñang phát triển và tích lũy vốn nội bộ trong nền kinh tế còn thấp như Việt Nam thì cần phải thu hút vốn từ bên ngoài cho ñầu tư phát triển, trong ñó việc thu hút vốn FDI là một tất yếu khách quan. ðây ñược coi là “cú huých” nhằm giúp ñất nước thoát khỏi “cái vòng luẩn quẩn” về kinh tế. Thực tế cho thấy, thời gian vừa qua vốn FDI ñã và ñang là một kênh bổ sung vốn rất quan trọng cho nền kinh tế, ñáp ứngnhu cầu ñầu tư phát triển và tăng trưởng kinh tế. Những thành tựu ñạt ñược trong việc thu hút nguồn vốn FDI thời gian qua ñã tạo cho ñất nước nhiều ngành công nghiệp mới và tăng cường năng lực cho các ngành công nghiệp như dầu khí, hóa chất, lắp ráp ô tô, công nghệ thông tin Bên cạnh ñó, nguồn vốn FDI cũng góp phần hình thành và phát triển hệ thống các khu công nghiệp, khu chế xuất và ñặc biệt gần ñây là khu công nghệ cao. Nghệ An ở vị trí trung tâm của vùng Bắc Trung Bộ nhưng vẫn là một tỉnh nghèo, kinh tế chậm phát triển. Việc thu hút vốn từ bên ngoài ñể thúc ñẩy kinh tế phát triển còn thấp, ñặc biệt là từ nguồn vốn FDI. Trong khi ñó, với mục tiêu tăng trưởng và phát triển kinh tế trong giai ñoạn tới, tỉnh Nghệ An cần phải huy ñộng một lượng vốn lớn từ bên ngoài. Mặc dù ñã ban hành và thực hiện nhiều chính sách, biện pháp ñể thu hút vốn FDI nhưng vẫn còn nhiều hạn chế cần ñược quan tâm giải quyết. ðặc biệt là việc tạo ra cơ chế nhằm thu hút, quản lý và sử dụng hiệu quả nguồn vốnnày. Xuất phát từ thực tiễn ñó, tác giả ñã chọn ñề tài "Tăng cường thu hút vốn ñầu tư trực tiếp nước ngoài vào tỉnh Nghệ An"với mong muốn nghiên cứu và phân tích thực trạng thu hút vốn FDI thời gian qua, từ ñó ñề xuất các giải pháp nhằm tăng cường thu hút vốn FDI trong thời gian tới, góp phầnthực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế của tỉnh Nghệ An.

pdf211 trang | Chia sẻ: oanh_nt | Lượt xem: 1734 | Lượt tải: 2download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận án Tăng cường thu hút vốn ñầu tư trực tiếp nước ngoài vào tỉnh Nghệ An, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
B GIÁO DC VÀ ðÀO TO TRƯNG ðI HC KINH T QUC DÂN    ðNG THÀNH CƯƠNG T¡NG C¦êNG THU HóT VèN §ÇU T¦ TRùC TIÕP N¦íC NGOµI (FDI) VµO TØNH NGHÖ AN LUN ÁN TIN SĨ KINH T HÀ NI – 2012 B GIÁO DC VÀ ðÀO TO TRƯNG ðI HC KINH T QUC DÂN    ðNG THÀNH CƯƠNG T¡NG C¦êNG THU HóT VèN §ÇU T¦ TRùC TIÕP N¦íC NGOµI (FDI) VµO TØNH NGHÖ AN Chuyên ngành : KINH T TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG Mã s: 62.31.12.01 LUN ÁN TIN SĨ KINH T NGƯI HƯNG DN KHOA HC: PGS.TS. NGUYN TH BT HÀ NI – 2012 i LI CAM ðOAN Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên cu ca riêng tôi. Các kt qu nghiên cu trong lun án là trung thc, các s liu trong lun án có ngun gc rõ ràng. Tác gi ðng Thành Cương ii MC LC LI CAM ðOAN ....................................................................................................... i MC LC ..................................................................................................................ii DANH MC CÁC T VIT TT .......................................................................... v DANH MC CÁC BNG ....................................................................................... vi DANH MC CÁC BIU ........................................................................................vii M ðU .................................................................................................................... 1 Chương 1 : CƠ S LÝ LUN V THU HÚT VN ðU TƯ TRC TIP NƯC NGOÀI VÀO ðA PHƯƠNG ................................................................... 10 1.1 TNG QUAN V VN CHO ðU TƯ PHÁT TRIN ............................... 10 1.1.1 ðu tư và ñu tư phát trin........................................................................... 10 1.1.2 Ngun vn cho ñu tư phát trin.................................................................. 12 1.2 VN ðU TƯ TRC TIP NƯC NGOÀI ................................................ 16 1.2.1 Khái nim và ñc ñim ca vn FDI............................................................ 16 1.2.2 Các hình thc ñu tư vn trc tip nưc ngoài............................................ 19 1.2.3 Nhng tác ñng ca vn FDI ñi vi nn kinh t........................................ 23 1.3 THU HÚT VN ðU TƯ TRC TIP NƯC NGOÀI VÀO ðA PHƯƠNG ..................................................................................................... 42 1.3.1 Khái nim và quan ñim trong thu hút vn FDI vào ña phương ................ 42 1.3.2 Chính sách thu hút vn FDI vào ña phương ............................................... 44 1.3.3 Cơ cu thu hút vn FDI vào ña phương...................................................... 47 1.4 CÁC NHÂN T NH HƯNG ðN THU HÚT VN ðU TƯ TRC TIP NƯC NGOÀI VÀO ðA PHƯƠNG ................................................. 50 1.4.1 Nhân t t môi trưng kinh t vĩ mô............................................................ 50 1.4.2 Nhân t ni ti ca ña phương tip nhn vn FDI...................................... 54 1.4.3 Nhân t liên quan ñn các nhà ñu tư nưc ngoài ....................................... 57 1.5 KINH NGHIM CA MT S NƯC CHÂU Á VÀ CÁC TNH, THÀNH PH TI VIT NAM TRONG THU HÚT VN ðU TƯ TRC TIP NƯC NGOÀI ........................................................................ 61 iii 1.5.1 Kinh nghim ca mt s nưc Châu Á........................................................ 61 1.5.2 Kinh nghim ca các tnh, thành ph ti Vit Nam..................................... 67 1.5.3 Bài hc kinh nghim cho tnh Ngh An....................................................... 74 Kt lun chương 1 ................................................................................................... 80 Chương 2 : THC TRNG THU HÚT VN ðU TƯ TRC TIP NƯC NGOÀI VÀO TNH NGH AN ............................................................................ 81 2.1 ðC ðIM KINH T, Xà HI TNH NGH AN NH HƯNG ðN THU HÚT VN FDI .................................................................................... 81 2.1.1 ðc ñim t nhiên ........................................................................................ 81 2.1.2 Dân s, giáo dc và ñào to ......................................................................... 81 2.1.3 Cơ s h tng k thut ca tnh Ngh An .................................................... 82 2.1.4 Kinh t Ngh An........................................................................................... 83 2.2 THC TRNG THU HÚT VN ðU TƯ TRC TIP NƯC NGOÀI VÀO TNH NGH AN ................................................................................. 84 2.2.1 Chính sách thu hút vn FDI ca tnh Ngh An............................................ 84 2.2.2 Tình hình vn FDI vào tnh Ngh An .......................................................... 89 2.2.3 Hiu qu s dng vn FDI ti tnh Ngh An ............................................. 101 2.3 ðÁNH GIÁ CHUNG V TÌNH HÌNH THU HÚT VN ðU TƯ TRC TIP NƯC NGOÀI VÀO TNH NGH AN ............................................ 112 2.3.1 Nhng thành công trong thu hút vn FDI vào tnh Ngh An .................... 112 2.3.2 Nhng hn ch và nguyên nhân ................................................................. 121 Kt lun chương 2 ................................................................................................. 143 Chương 3: GII PHÁP TĂNG CƯNG THU HÚT VN ðU TƯ TRC TIP NƯC NGOÀI VÀO TNH NGH AN ................................................... 144 3.1 CƠ HI, THÁCH THC VÀ ðNH HƯNG THU HÚT VN ðU TƯ NƯC NGOÀI VÀO TNH NGH AN ...................................................... 144 3.1.1 Bi cnh kinh t th gii ............................................................................ 144 3.1.2 Xu hưng ca dòng vn FDI trên toàn cu................................................ 145 3.1.3 Cơ hi và thách thc ñi vi Ngh An trong thu hút vn FDI .................. 146 iv 3.1.4 ðnh hưng thu hút vn FDI vào tnh Ngh An ........................................ 152 3.2 GII PHÁP TĂNG CƯNG THU HÚT VN ðU TƯ TRC TIP NƯC NGOÀI VÀO TNH NGH AN ...................................................... 157 3.2.1 Tăng cưng ñu tư phát trin cơ s h tng k thut to s hp dn các nhà ñu tư nưc ngoài ................................................................................ 157 3.2.2 Thúc ñy hot ñng xúc tin thu hút vn FDI ........................................... 160 3.2.3 Nâng cao cht lưng công tác quy hoch .................................................. 162 3.3.4 Phát trin công nghip h tr ..................................................................... 163 3.2.5 Ci cách th tc hành chính ....................................................................... 165 3.2.6 ðu tư phát trin ngun nhân lc............................................................... 166 3.2.7 ðy mnh công tác kim tra, thanh tra, thc hin các bin pháp chng chuyn giá .................................................................................................. 168 3.2.8 Cn thc hin vic ñánh giá hiu qu s dng vn FDI ti ña phương bng các mô hình kinh t lưng ................................................................. 170 3.3 KIN NGH ................................................................................................ 175 3.3.1 ði vi Quc Hi....................................................................................... 175 3.3.2 ði vi Chính Ph và các B ngành có liên quan ..................................... 176 Kt lun chương 3 ................................................................................................. 179 KT LUN ............................................................................................................ 180 DANH MC CÁC CÔNG TRÌNH CÔNG B CA TÁC GI ...................... 182 DANH MC TÀI LIU THAM KHO ............................................................. 183 v DANH MC CÁC T VIT TT KÝ HIU NI DUNG FDI ðu tư trc tip nưc ngoài BCC Hp ñng hp tác kinh doanh BOT Hp ñng xây dngkinh doanh và chuyn giao BTO Hp ñng xây dngchuyn giao và kinh doanh BT Hp ñng xây dng và chuyn giao PPP Hp tác công – tư ODA H tr phát trin chính thc MNCs Các công ty ña quc gia TNCs Các công ty xuyên quc gia R&D Nghiên cu và trin khai OECD T chc hp tác và phát trin kinh t WTO T chc thương mi th gii UNCTAD Din ñàn Thương mi và Phát trin ca Liên hip quc IMF Qu tin t quc t WB Ngân hàng th gii VTH Vn thc hin VðK Vn ñăng ký KCN, KKT, KCX Khu công nghip, Khu kinh t, Khu ch xut ICOR H s s dng vn UBND U ban nhân dân VCCI Phòng thương mi và công nghip Vit Nam PCI Ch s năng lc cnh tranh cp tnh ðTTN ðu tư trong nưc VA Giá tr gia tăng NV Vn thc hin ðTTN ðu tư trong nưc NSNN Ngân sách nhà nưc USD ðng ñô la M VND ðng tin Vit Nam ASEAN Hip hi các Quc gia ðông Nam Á AFTA Khu vc Mu dch T do ASEAN EU Liên minh châu Âu vi DANH MC CÁC BNG Bng 2.1: Tc ñ tăng trưng và cơ cu kinh t ca Ngh An giai ñon 2006 2010 .. 83 Bng 2.2: Kinh phí h tr ñi vi các d án ñu tư xây dng kinh doanh kt cu h tng KCN.................................................................................. 86 Bng 2.3: S d án, VðK, VTH ca c nưc và Ngh An t 1988 2000............ 90 Bng 2.4: S d án, VðK, VTH ca c nưc và Ngh An t 2001 2005 .......... 92 Bng 2.5: S d án, VðK, VTH ca tnh Ngh An và Vit Nam giai ñon 2006 2010.. 93 Bng 2.6: Vn FDI ca Ngh An và c nưc giai ñon 2006 2010. ................. 95 Bng 2.7: Thu hút vn FDI vào Ngh An theo hình thc ñu tư......................... 95 Bng 2.8: Tình hình thu hút vn FDI theo ña ñim ñu tư t 1992 2010 ........ 97 Bng 2.9: Thu hút vn FDI phân theo ña gii hành chính tnh Ngh An........... 98 Bng 2.10: Thu hút vn FDI theo lĩnh vc ñu tư t 1992 – 2010........................ 99 Bng 2.11: Thu hút vn FDI theo ñi tác ñu tư ................................................. 100 Bng 2.12: H s ICOR khu vc FDI ca tnh Ngh An và c nưc .................. 102 Bng 2.13: Năng sut lao ñng khu vc FDI, ðTTN tnh Ngh An ......................... 103 Bng 2.14: ðóng góp ca khu vc FDI theo giá thc t trong GDP Ngh An giai ñon 2000 2010................................................................................. 104 Bng 2.15: Kim ngch xut khu khu vc FDI và ca c tnh Ngh An giai ñon 2000 2010................................................................................ 107 Bng 2.16: Thu ngân sách khu vc FDI và c tnh Ngh An giai ñon 2000 2010.. 108 Bng 2.17: S lao ñng khu vc FDI và c tnh Ngh An giai ñon 20002010 . 110 Bng 2.18: Kt qu xp hng PCI ca tnh Ngh An t 2005 2010.................. 128 Bng 2.19: Bng s liu theo tng ch s PCI tnh Ngh An năm 2010.............. 129 Bng 3.1: VA, NV, LD khu vc FDI ca tnh Ngh An giai ñon 2000 2010....... 171 Bng 3.2: Tng hp kt qu hi quy mi quan h gia ngun vn, lao ñng và thi gian vi VA ca khu vc FDI t mô hình (1) ñn (7) .......... 172 Bng 3.3: Bng kt qu ưc lưng mô hình (1)................................................. 173 Bng 3.4: Giá tr thc t và giá tr lý thuyt ca VA khu vc FDI.................... 174 vii DANH MC CÁC BIU Biu 2.1: VðK, VTH ca tnh Ngh An giai ñon 2001 – 2005........................... 92 Biu 2.2: VðK, VTH trên 1 d án theo hình thc ti Ngh An.......................... 96 Biu 2.3: H s ICOR khu vc FDI, tnh Ngh An và c nưc........................ 101 Biu 2.4: Năng sut lao ñng ca các khu vc kinh t ti Ngh An............ 103 Biu 2.5: Tc ñ tăng ca VA khu vc FDI và GDP tnh Ngh An giai ñon 2001 2010 ........................................................................................ 105 Biu 2.6: T trng xut khu khu vc FDI trong tng xut khu ti Ngh An giai ñon 2000 2010......................................................................... 106 Biu 2.7: T l thu FDI trên vn thc hin ....................................................... 109 Biu 2.8: Vn thc hin bình quân 1 lao ñng ti tnh Ngh An giai ñon 2000 2010 ........................................................................................ 111 Biu 2.9: T trng vn FDI thc hin trong tng vn ñu tư toàn xã hi giai ñon 2000 2010 ............................................................................... 112 Biu 2.10: Ch s PCI các tnh duyên hi min Trung năm 2010....................... 128 Biu 2.11: Biu s liu theo tng ch s PCI tnh Ngh An năm 2010............... 129 1 M ðU 1. Tính cp thit ca ñ tài ði vi nhng nưc ñang phát trin và tích lũy vn ni b trong nn kinh t còn thp như Vit Nam thì cn phi thu hút vn t bên ngoài cho ñu tư phát trin, trong ñó vic thu hút vn FDI là mt tt yu khách quan. ðây ñưc coi là “cú huých” nhm giúp ñt nưc thoát khi “cái vòng lun qun” v kinh t. Thc t cho thy, thi gian va qua vn FDI ñã và ñang là mt kênh b sung vn rt quan trng cho nn kinh t, ñáp ng nhu cu ñu tư phát trin và tăng trưng kinh t. Nhng thành tu ñt ñưc trong vic thu hút ngun vn FDI thi gian qua ñã to cho ñt nưc nhiu ngành công nghip mi và tăng cưng năng lc cho các ngành công nghip như du khí, hóa cht, lp ráp ô tô, công ngh thông tin…Bên cnh ñó, ngun vn FDI cũng góp phn hình thành và phát trin h thng các khu công nghip, khu ch xut và ñc bit gn ñây là khu công ngh cao. Ngh An v trí trung tâm ca vùng Bc Trung B nhưng vn là mt tnh nghèo, kinh t chm phát trin. Vic thu hút vn t bên ngoài ñ thúc ñy kinh t phát trin còn thp, ñc bit là t ngun vn FDI. Trong khi ñó, vi mc tiêu tăng trưng và phát trin kinh t trong giai ñon ti, tnh Ngh An cn phi huy ñng mt lưng vn ln t bên ngoài. Mc dù ñã ban hành và thc hin nhiu chính sách, bin pháp ñ thu hút vn FDI nhưng vn còn nhiu hn ch cn ñưc quan tâm gii quyt. ðc bit là vic to ra cơ ch nhm thu hút, qun lý và s dng hiu qu ngun vn này. Xut phát t thc tin ñó, tác gi ñã chn ñ tài "Tăng cưng thu hút vn ñu tư trc tip nưc ngoài vào tnh Ngh An" vi mong mun nghiên cu và phân tích thc trng thu hút vn FDI thi gian qua, t ñó ñ xut các gii pháp nhm tăng cưng thu hút vn FDI trong thi gian ti, góp phn thc hin các mc tiêu phát trin kinh t ca tnh Ngh An. 2 2. ði tưng và phm vi nghiên cu Thu hút vn FDI vào ña phương Ni dung: tăng cưng thu hút vn FDI vào ña phương. Thi gian: t năm 1988 ñn 2010, nghiên cu hiu qu s dng vn FDI t năm 2000 ñn 2010. Không gian: trên ña bàn tnh Ngh An. Tăng cưng thu hút vn FDI trên c hai góc ñ là tăng cưng v mt quy mô và tăng cưng v hiu qu s dng vn. 3. Mc tiêu nghiên cu H thng hóa và làm rõ các vn ñ v lý lun có tính khoa hc ñi vi hot ñng thu hút vn FDI vào ña phương. ðánh giá thc trng vn FDI ti tnh Ngh An Xây dng và kim ñnh mô hình phn ánh hiu qu s dng vn FDI ti tnh Ngh An. ð xut các gii pháp c th nhm tăng cưng thu hút vn FDI vào tnh Ngh An trong thi gian sp ti. 4. Tng quan v tình hình nghiên cu Lĩnh vc FDI ñã và ñang ñưc nhiu tác gi nghiên cu làm rõ th hin trong các ñ tài lun văn, lun án, các hi tho khoa hc. Có th k ra các công trình ñã nghiên cu gn ñây nht ñó là: •••• Lun án Tin s : “ Các gii pháp tài chính nhm tăng cưng thu hút và qun lý FDI ti Vit Nam ” ca NCS Lê Công Toàn năm 2001 [45]. Trong lun án này tác gi ñã h thng các lý lun v vai trò ca các gii pháp tài chính trong qun lý và thu hút FDI, kinh nghim ca mt s nưc châu Á trong vic s dng các công c tài chính ñ thu hút FDI, ñánh giá thc trng s dng các gii pháp tài chính trong thu hút và qun lý FDI Vit Nam giai ñon 1998 2000 ñã ñ ra các gii pháp c th v tin t, chi ngân sách, thu… và cũng 3 ñ ra các ñiu kin cn thit ñ thu hút và tăng cưng qun lý FDI giai ñon 2001 2010. “Mt s gii pháp hoàn thin công tác qun lý nhà nưc ñi vi hot ñng FDI ti Thành ph HCM ”, ca NCS Trn ðăng Long năm 2002 [21], ni dung ca lun án này tác gi ñã tin hành nghiên cu công tác qun lý nhà nưc ñi vi hot ñng FDI v lý thuyt và thc trng ti Thành ph HCM, ñ ra các gii pháp hoàn thin công tác qun lý nhà nưc ñi vi hot ñng FDI. “Mt s gii pháp tăng cưng thu hút vn ñu tư trc tip ca các nưc G7 vào Vit Nam ” năm 2004, ca NCS Trn Anh Phương [36]. Tác gi ca lun án ñã ñánh giá thc trng thu hút FDI ca nhóm G7 vào Vit Nam giai ñon 1988 2002, xem xét mc ñ tác ñng ti quá trình kinh t xã hi ca ñt nưc ñ t ñó ñ ra 2 nhóm gii pháp cp bách như: gia tăng FDI t Nht Bn, Anh, M, Pháp và nhóm gii pháp lâu dài. “Gii pháp tăng cưng thu hút vn ñu tư trc tip nưc ngoài(FDI) Vit Nam” , ca NCS Nguyn Th Kim Nhã năm 2005 [35], ñã mô t bc tranh toàn cnh v thu hút FDI Vit Nam năm 1988 ñn 2005, ñánh giá các mt thành công và hn ch các hot ñng thu hút FDI ti Vit Nam, phân tích các nguyên nhân nh hưng ñn thành công và hn ch ñó. T ñó nêu rõ các vn ñ cn tip tc x lý ñ tăng cưng thu hút FDI trong thi gian ti. ðim mi ca lun án này là khi tính lưng vn FDI vào Vit Nam thì ch tính phn vn ñưa t bên ngoài vào và cũng ñã lun gii mt cách khoa hc khái nim “Hiu qu các d án FDI ñã trin khai” là mt nhân t tác ñng ñn thu hút FDI ca mt quc gia. “Mt s bin pháp thúc ñy vic trin khai thc hin các d án ñu tư trc tip nưc ngoài (FDI) ti Vit Nam ”, năm 2006 ca NCS Bùi Huy Nhưng [34]. Tác gi ca lun án ngoài vic h thng hóa nhng vn ñ lý lun chung v ñu tư trc tip nưc ngoài, ñã có nhng ñóng góp mi v mt 4 lý lun liên quan ñn trin khai và thúc ñy trin khai thc hin d án FDI ñiu này có ý nghĩa rt quan trng trong công tác qun lý nhà nưc ñi vi các d án ñu tư trc tip nưc ngoài sau khi cp phép ñu tư. Lun án cũng phân tích và ñánh giá khá toàn din bc tranh v tình hình ñu tư trc tip nưc ngoài ti Vit Nam theo s vn ñng ca ngun vn này, t vic thu hút ñn trin khai hot ñng thc hin các d án ñây ñưc coi là cơ s quan trng cho vic hoch ñnh chính sách v FDI trong thi gian sp ti. “Thu hút và s dng vn ñu tư trc tip nưc ngoài trên ña bàn duyên hi min trung ”, năm 2007 ca NCS Hà Thanh Vit [57], cũng ñã phân tích lun gii v các nhân t nh hưng ñn kh năng thu hút và s dng hiu qu vn FDI trên mt vùng kinh t ca mt quc gia, khái quát ñưc bi cnh kinh t xã hi ca vùng Duyên hi min trung và nhn mnh ñn tm quan trng ca vn FDI trên cơ s phân tích ñánh giá thc trng v hiu qu ca thu hút và s dng vn FDI ti vùng Duyên hi min trung và nhng nguyên nhân ch yu dn ñn tình trng trên. T ñó ñ ra 3 nhóm gii pháp và có nhng gii pháp ñc thù áp dng riêng cho vùng Duyên hi min trung. Lun án tin sĩ kinh t “ Vn dng mt s phương pháp thng kê phân tích hiu qu kinh t ca ñu tư trc tip nưc ngoài (FDI) ti Vit Nam ” ca NCS Nguyn Trng Hi, năm 2008 [18]. Tác gi ñã h thng hóa và hoàn thin các khái ni
Luận văn liên quan