Luận án Yếu tố phi lý trong sáng tác của Franz Kafka và Haruki Murakami nhìn từ tâm thức hiện đại, hậu hiện đại

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN THỊ NGA YẾU TỐ PHI LÝ TRONG SÁNG TÁC CỦA FRANZ KAFKA VÀ HARUKI MURAKAMI NHÌN TỪ TÂM THỨC HIỆN ĐẠI, HẬU HIỆN ĐẠI Ngành: Lý luận Văn học Mã số: 9 22 01 20 LUẬN ÁN TIẾN SĨ LÝ LUẬN VĂN HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS. TRƯƠNG ĐĂNG DUNG HÀ NỘI, 2023 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu nêu trong luận án là trung thực. Những kết luận khoa học của luận án chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả luận án Nguyễn Thị Nga MỤC LỤC MỞ ĐẦU ................................................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ........................................... 6 1.1. Tình hình nghiên cứu về vấn đề phi lý trong sáng tác của Franz Kafka ...................... 6 1.2. Tình hình nghiên cứu về yếu tố phi lý trong sáng tác của Haruki Murakami ............ 17 Chương 2. YẾU TỐ PHI LÍ TRONG VĂN HỌC HIỆN ĐẠI - HẬU HIỆN ĐẠI .. 30 2.1. Khái lược về phi lí trong triết học và trong văn học ..................................................... 30 2.2. Khái lược về văn học hiện đại và hậu hiện đại .............................................................. 37 2.3. Về khái niệm “tâm thức hiện đại và hậu hiện đại” ....................................................... 46 2.4. Yếu tố phi lý trong sáng tác của Franz Kafka dưới góc nhìn văn học hiện đại ......... 47 2.5. Yếu tố phi lý trong sáng tác của Haruki Murakami nhìn từ góc nhìn văn học hậu hiện đại .............................................................................................................................................. 53 CHƯƠNG 3. SỰ DẤN THÂN TRONG THẾ GIỚI PHI LÝ CỦA FRANZ KAFKA VÀ SỰ KHÁM PHÁ CÁI TÔI BẢN THỂ CỦA MURAKAMI ................ 69 3.1. Dấn thân trong thế giới phi lý qua sáng tác của Franz Kafka ...................................... 69 3.2. Sự khám phá cái tôi bản thể trong thế giới phi lý của Murakami ............................... 86 CHƯƠNG 4. NHỮNG PHƯƠNG THỨC THỂ HIỆN ĐẶC TRƯNG TRONG SÁNG TÁC CỦA FRANZ KAFKA VÀ HARUKI MURAKAMI .......................... 113 4.1. Nghệ thuật mô tả cái vắng mặt của Franz Kafka ........................................................ 113 4.2. Thủ pháp nghịch dị - phi lý trong sáng tác của Franz Kafka ..................................... 117 4.3. Thủ pháp phân mảnh trong sáng tác của Haruki Murakami...................................... 121 4.4. Thủ pháp huyền thoại hóa không gian - thời gian trong sáng tác của Haruki Murakami ............................................................................................................................... 130 KẾT LUẬN .......................................................................................................................... 144 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................... 151 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài 1.1. Cuộc chuyển đổi từ hệ hình tư duy tiền hiện đại sang hiện đại là một bước ngoặt trong lịch sử tư tưởng nhân loại, đó là khi con người nhận ra trí năng có thể bất lực trước đời sống và mọi sự lí giải của con người có nguy cơ chống lại đời sống. Tư duy duy lí cùng với triết học tự nhiên đã tỏ ra bất lực trong việc trả lời những vấn đề của con người khi bước vào thời kỳ hiện đại trong đó có vấn đề phi lý. Triết học tự nhiên sau rất nhiều thành tựu đã từng bước nhường chỗ cho triết học nhân sinh. Franz Kafka là nhà văn lớn mở đầu và tiêu biểu cho dòng văn học phi lý, người mở đường cho chủ nghĩa hiện đại trong văn học.Từng bước trong hành trình khám phá cái phi lý trong tác phẩm của Đôxtôiepxki, qua các sáng tác của mình, Kafka đã trở thành người đưa cái phi lý làm đối tượng nhận thức của văn học. Nếu cái phi lý trong triết học đã được các triết gia khẳng định qua những khái niệm và phạm trù trừu tượng thì cái phi lý trong văn học lại được Kafka cảm nhận bằng những thân phận vô vọng của các nhân vật, với những nỗ lực đối đầu với những bất khả tri về thế giới . 1.2. Nếu đầu thế kỷ XX trong văn học thế giới có Franz Kafka là người mở đường cho chủ nghĩa hiện đại, thì đầu thế kỷ XXI, Haruki Murakami đã xuất hiện như một nhà văn tiêu biểu của văn học hậu hiện đại. Từ lâu, Haruki Muakami đã trở thành một thần tượng văn hóa đại chúng, cách này hay cách khác, ông chính là hình vóc của văn chương thế kỷ 21, một hiện tượng của văn học Nhật Bản. Con người trong thế giới nghệ thuật của Murakami luôn đối diện với sự cô đơn, sự hoài nghi tuyệt vọng, bị chi phối bởi bản năng sống và bản năng chết trong hành trình tìm kiếm bản ngã đích thực của mình trước nhiều khả thể. Nếu con người trong sáng tác của Kafka cô đơn lạc lõng trước những mê cung quyền lực vô hình, họ bị cuốn vào guồng quay chóng mặt của xã hội hiện 2 đại dần dần đánh mất bản sắc của mình trở thành cái bóng mờ trong sự vật lộn của kiếp nhân sinh; họ lo âu, tuyệt vọng và bất lực khi sống trong một thế giới phi lí thì con người trong sáng tác Murakami luôn cố đi tìm cái bản thể nguyên sơ, toàn vẹn trong nỗi cô đơn vô tận giữa không gian và thời gian. Họ luôn khao khát tìm kiếm câu trả lời cho cái tôi đích thực, cái bản ngã của chính con người mình trong một thế giới hậu hiện đại đầy rẫy sự phi lý. Đó chính là cuộc săn đuổi, khám phá “con người bên trong con người”, những mặt còn khuất tối, mặt thật của chính mình trong thế giới tiềm thức, vô thức của con người. 1.3. Đã có nhiều công trình nghiên cứu về Franz Kafka và Haruki Murakami như những đối tượng riêng biệt, nhưng nghiên cứu so sánh thế giới của hai nhà văn để tìm ra những tương đồng và khác biệt thì đến nay chưa có ai thực hiện một các có hệ thống. Việc chúng tôi lựa chọn Yếu tố phi lý trong sáng tác của Franz Kafka và Haruki Murakami nhìn từ tâm thức hiện đại, hậu hiện đại làm đối tượng nghiên cứu sẽ mở ra khả năng khám phá những đặc điểm của chủ nghĩa hiện đại và hậu hiện đại trong văn học, qua đó cho ta thấy sự vận động của tư duy nghệ thuật từ hiện đại sang hậu hiện đại, những tiếp biến và sáng tạo của quá trình đổi mới tư duy nghệ thuật của một nhà văn tiêu biểu của văn học Phương Tây và phương Đông. Bên cạnh đó, việc nghiên cứu so sánh yếu tố phi lý trong sáng tác của hai nhà văn đại diện cho hai hệ hình tư duy nghệ thuật này, một mặt sẽ cho thấy cái nhìn đặc thù của từng nghệ sỹ trong những giới hạn của tinh thần hiện đại, hậu hiện đại mà họ đại diện; mặt khác chỉ ra những yếu tố mang tính quá trình của các kiểu tư duy nghệ thuật trong lịch sử nhân loại. 2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 2.1. Đối tượng nghiên cứu Như tên đề tài đã xác định, đối tượng nghiên cứu là “Yếu tố phi lý trong sáng tác của Franz Kafka và Haruki Murakami nhìn từ tâm thức hiện đại, hậu hiện đại” 3 Với mục đích tìm hiểu Yếu tố phi lý trong sáng tác của Franz Kafka và Murakami nhìn từ tâm thức hiện đại, hậu hiện đại”, chúng tôi xác định phạm vi nghiên cứu đề tài là các sáng tác của Franz Kafka và Haruki Murakami được dịch ở Việt Nam. Về Sáng tác của Kafka, bao gồm: Franz kafka - Tuyển tập tác phẩm, Nxb Hội nhà văn, Trung tâm văn hóa ngôn ngữ Đông Tây, 2003; trong đó chúng tôi chú trọng nhất vào các tác phẩm: Vụ án ( Phùng Văn Tửu dịch); Lâu đài ( Trương Đăng Dung dịch), Hóa thân ( Đức Tài dịch). Về sáng tác của Murakami, gồm có: Rừng Na-uy; Kafka bên bờ biển; Phía Nam biên giới phía Tây mặt trời; Người tình Sputnik; Xứ sở diệu kỳ tàn bạo và chốn tận cùng thế giới, Ngầm; Nhảy nhảy nhảy; IQ84; Biên niên ký chim vặn dây cót; Những người đàn ông không có đàn bà, Tôi nói gì khi chạy bộ. Khảo sát toàn bộ các tác phẩm trên, cho phép chúng tôi chỉ ra Yếu tố phi lý trong tiểu thuyết của Franz Kafka và Haruki Murakami nhìn từ tâm thức hiện đại, hậu hiện đại đồng thời qua đó làm nổi bật được sự tương đồng và khác biệt trong tư duy nghệ thuật của 2 nhà văn này. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài - Mục đích nghiên cứu Chúng tôi nghiên cứu chuyên sâu và có hệ thống về vấn đề “Yếu tố phi lý trong tiểu thuyết của Franz Kafka và Haruki Murakami nhìn từ tâm thức hiện đại, hậu hiện đại” để tìm ra sự tương đồng và khác biệt giữa tư duy nghệ thuật của hai nhà văn tiêu biểu của văn học hiện đại sang văn học hậu hiện đại và cũng là sự tiếp biến giữa hai nền tư tưởng văn học phương Tây và phương Đông. - Nhiệm vụ nghiên cứu Luận án tập trung giải quyết các nhiệm vụ nghiên cứu chính như sau: - Trình bày tổng quan chung về vấn đề nghiên cứu - Yếu tố phi lý trong triết học và trong văn học - Sự dấn thân trong thế giới phi lý qua sáng tác của F. Kafka và sự khám phá cái tôi bản thể trong thế giới phi lý qua sáng tác của Haruki Murakami. 4 - Những phương thức thể hiện đặc trưng trong sáng tác của F. Kafka và H. Murakami 4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu Luận án đã vận dụng triết học hiện sinh, lý thuyết văn học hiện đại, hậu hiện đại, lý thuyết văn học so sánh. Bên cạnh đó, những vấn đề mà chúng tôi đặt ra trong luận án này còn được nghiên cứu theo lý thuyết thi pháp học, lý thuyết về cấu trúc, lý thuyết hệ hình, lý thuyết về type và motif, lý thuyết biểu tượng. Để thực hiện luận án này, chúng tôi sử dụng phối hợp nhiều phương pháp nghiên cứu, trong đó căn bản nhất là các phương pháp sau: - Phương pháp so sánh, đối chiếu: Đặt các tác phẩm của hai tác giả Franz Kafka và Haruki Murakami trong tương quan xem xét để chỉ ra sự khác biệt của yếu tố phi lý trong sáng tác của họ. Phương thức phản ánh nghệ thuật của 2 nhà văn này thông qua những đặc điểm của mỗi nhà văn trong cái nhìn về thế giới của họ. - Phương pháp phân tích tổng hợp: Phân tích chi tiết để đánh giá về những biểu hiện của yếu tố phi lý được hai tác giả thể hiện. 5. Đóng góp mới về khoa học của luận án - Luận án đưa ra một cách tiếp cận về phương diện nội dung tác phẩm của Franz Kafka và Haruki Murakami: cách tiếp cận dựa trên Yếu tố phi lí trong sáng tác của trong sáng tác của hai nhà văn tiêu biểu cho văn học hiện đại và hậu hiện đại. - Luận án hệ thống hóa và so sánh những điểm tương đồng và khác biệt trong thế giới nghệ thuật của hai nhà văn, đồng thời chỉ ra mối liên hệ giữa hai nền văn hóa Đông - Tây. Trên cơ sở đó, làm nổi rõ tài năng nghệ thuật độc đáo của Franz Kafka và Haruki Murakami. - Luận án chỉ ra sự vận động trong tư duy tiểu thuyết hiện đại, hậu hiện đại. Qua đó, cho thấy sự kế thừa và cách tân truyền thống trong sáng tác của hai nhà văn tiêu biểu cho hai nền văn hóa Đông - Tây. 5 6. Cấu trúc của luận án Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và Thư mục tham khảo, chúng tôi dự kiến triển khai luận án thành 4 chương với những nội dung chính yếu sau: Chương 1: Tổng quan về tình hình nghiên cứu Chương 2: Yếu tố phi lý trong văn học hiện đại - hậu hiện đại Chương 3: Sự dấn thân trong thế giới phi lý qua sáng tác của F.Kaffka và sự khám phá cái tôi bản thể trong thế giới phi lý qua sáng tác của Haruki Murakami. Chương 4: Những phương thức thể hiện đặc trưng trong sáng tác của F. Kafka và H. Murakami. 6 CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU 1.1. Tình hình nghiên cứu về vấn đề phi lý trong sáng tác của Franz Kafka 1.1.1. Tình hình nghiên cứu về vấn đề phi lý trong sáng tác của Franz Kafka trên Thế giới Từng được suy tôn là “Bậc thầy của văn học hiện đại chủ nghĩa” và là người "làm thay đổi diện mạo của tiểu thuyết đầu thế kỷ XX", nên Franz Kafka được xem như một trong những tên tuổi kỳ vĩ trên văn đàn quốc tế, và dĩ nhiên các tác phẩm của ông đã trở thành đối tượng nghiên cứu cho rất nhiều công trình khoa học ở trên thế giới. Và cho đến thời điểm hiện tại, sáng tác của Kafka vẫn có khả năng mở nhiều ý tưởng cho các nhà phê bình, nghiên cứu trên toàn cầu. Nhận xét về giá trị của các tác phẩm của Kafka, tháng 6/1924, trên báo Nhân dân của Tiệp Khắc, tác giả Mileena Jesenka đã viết: “Những cuốn sách của ông đã để lại một ấn tượng về thế giới hoàn chỉnh đến nỗi người ta không thể thêm vào đó một chữ nào" [66, 645] và “Ông đã viết những cuốn sách có ý nghĩa nhất của nền văn chương Đức hiện đại, những cuốn sách cưu mang trong nó sự chiến đấu của thế hệ hôm nay xuyên suốt thế giới - trong khi kìm giữ mọi thiên vi. Chứng thực, trần trụi và đau thương nên hết đỗi tự nhiên ngay cả khi có tính biểu tượng, chúng đầy sự khô cằn và là cảm quan của một người nhìn thế giới một cách rõ ràng, qua đây đã cho ta thấy được tính thời sự cũng như sức ảnh hưởng của Kafka đối với cuộc đấu tranh chống lại những thế lực tàn bạo đang tấn công và hủy hoại con người [66, 647]. Mặc dầu chỉ khám phá tác phẩm của Kafka trên phương diện nội dung những những nhận xét này rất đáng quý nhằm khẳng định được giá trị to lớn của những tác phẩm mà Kafka để lại cho nhân loại. Vốn dĩ là người chẳng màng đến hư danh, trước khi mất Franz Kafka để lại chúc thư ủy thác cho bạn mình là Max Brod đốt tất cả những sáng tác mà ông chưa hoàn tất và ưng ý; nhưng may mắn thay Max Brod đã không giữ lời hứa, sau khi 7 Kafka qua đời, những sáng tác của ông đã được in thành sách cũng là lúc thế chiến thứ hai nổ ra, và Kafka được xem như “một phát hiện” đối với thế giới phương Tây, sự tiên cảm của ông về thế giới giờ đây không còn viễn vông, huyền thoại nữa. Trải qua những biến động dữ dội của lịch sử cũng như đối diện với những mất mát đau thương, con người chợt bừng ngộ nhận ra rằng: “Thế giới đã bắt đầu giống như thế giới của Kafka” đúng như lời Michel Remon đã nói: "Thế giới bắt đầu gặp gỡ F.Kafka và định ngữ K. rời bỏ lĩnh vực văn chương để áp dụng vào cuộc sống hàng ngày". [73, 907]. Cũng từ đây, lịch sử nghiên cứu về Franz Kafka chính thức được hình thành, giới phê bình phương Tây đã dấy lên một làn sóng nghiên cứu về Kafka. Thế chiến thứ hai khép lại, Kafka vẫn được xem như là một hiện tượng độc đáo với thế giới phương Tây bởi sự tiên cảm của Kafka đối với số phận bi đát của con người. Người ta đau đớn hiểu ra rằng cái phi lý mà Kafka tiên cảm trước đó cũng như những nỗi đau mà ông nếm trải trong cuộc đời không còn là tiểu thuyết nữa mà là sự thật về cuộc đời. Những tác phẩm của ông tiếp tục trở thành đối tượng nghiên cứu cho hàng nghìn tác giả. Viết về tài năng của Kafka, trong công trình "Viết về nghệ thuật", Berton Brecht - nhà viết kịch đồng thời là một nhà thơ nổi tiếng của Đức đã có những nhận định rất chính xác và thỏa đáng rằng: " Người ta tìm thấy ở ông ta, đằng sau những hóa trang rất kỳ cục, những linh cảm về những điều mà vào thời kỳ những cuốn sách của ông xuất hiện thường chỉ có một vài người nhận thấy được mà thôi” [74, 908]. Cùng nội dung đó, trong tập Tiểu luận bàn về nghệ thuật tiểu thuyết: Thời đại nghi ngờ, Nathalie Saraute trong bài:"Chân dung người lạ mặt" đã cho rằng Kafka là thiên tài của thời đại chúng ta, là tiên tri báo trước kỉ nguyên của "con người phi lý", "con người không có sự sống". Không chỉ các nhà phê bình phương Tây, mà một vài nhà phê bình Mác xít cũng đánh giá rất cao về Kafka, họ đã xem ông như thần tượng của thời đại. Tại đại hội Quốc tế Liblice, Kafka được đánh giá rất cao với vai trò là một bậc tiền bối, là người mở đầu cho tiểu thuyết hiện đại: “cùng với M.Proust, J.Joyce, 8 Kafka là người đã khai tử cho tiểu thuyết truyền thống của thế kỷ XIX - tiểu sử nhân vật, tính cách, hoàn cảnh, với những hoạt động xã hội và thời gian ba chiều và mở đầu cho một thời đại tiểu thuyết mới”. [74, 938]. Tiếp tục quan điểm của các nhà lý luận trên, trong "Trò chuyện về nghệ thuật kết cấu", tiểu thuyết gia Milan Kundera khi nói về lối kể chuyện bằng chiêm bao chủ nghĩa hiện đại đã viết "Các tiểu thuyết của Kafka là sự hợp nhất không có kẽ hở giữa giấc mơ và thực tại và là cái nhìn sáng suốt về thế giới hiện đại, sự tưởng tượng bị ngủ quên trong thế kỷ XIX được Kafka thình lình đánh thức dậy, và ông đã thành công trong việc mà những nhà siêu thực sau ông đã cố nhưng không thực sự làm được: trộn lẫn giữa cái mơ và cái thực” [73,105]. Nhận định trên của M.Kundera đã chứng tỏ tác giả đã phát hiện ra được đặc trưng bản chất của thế giới nghệ thuật của Kafka là sự kết hợp tuyệt vời giữa cái siêu thực và cái bình thường trên cơ sở của một trí tưởng tượng phong phú, qua đó đánh giá Kafka là một nhà văn đã mang đến những khám phá vĩ đại, mở ra một hướng đi mới cho lịch sử tiểu thuyết thế giới. A.Karelski trong bài viết "Về sáng tác của Kafka" đã đánh giá rất cao về ông, nhìn thấy "Hiệu quả đặc biệt của Kafka là tất cả đều rõ ràng, không có gì khó hiểu", và “tính phi logic, tính rời rạc, tính phi lý quá quắt, đầy phẫn khích của nội dung chính là cuộc cách mạng thầm lặng của Kafka” [71,101]. Tiếp theo, Nathalie Sarraute trong tập tiểu luận Thời đại nghi ngờ đã cho rằng: “Kafka là thiên tài của thời đại chúng ta. K là nhà tiên tri báo trước kỷ nguyên của con người phi lý, con người không có sự sống. Cũng từ đây, Sarraute đã khích lệ “con người phải theo gót Kafka đi tìm những miền chưa khám phá để phát hiện con người phi lý trong thời đại ngày nay” Trong Tiểu thuyết hiện đại, Dorothy Brewster&Min Angus Burrell đã đưa ra những lý giải kỳ lạ về Kafka: “Đó là một thế giới có hàng rào vây kín, thiếu không khí, âm thầm, nham hiểm. Những truyện của Kafka đều nghẹt thở 9 và vô lý như những cơn ác mộng. Đôi khi chúng có giọng hài hước bí hiểm của mộng mị [16, 215]. Đánh giá tổng quan về thế giới nghệ thuật của Kafka, nhà lí luận người Áo E.Fischer trong một bài viết về Kafka đã phát biểu: “Toàn bộ các sáng tác của Kafka là “hình thức hợp nhất của hai yếu tố đối nghịch: Chủ nghĩa cực đoan của thơ trữ tình và phong cách phóng sự khách quan” [40, 85] và “Không có nhà văn nào thể hiện cái tiêu cực này, sự tha hóa tổng thể của con người bằng ngôn từ một cách sinh động tương tự. Tôi cho rằng cái cảm xúc mãnh liệt này, độ chính xác này về sự khủng khiếp liên quan chặt chẽ nhất với sự quá tải của các tiêu cực tính chất một chiều, với chủ nghĩa chủ quan” [40, 185]. Với nhận định này của E.Fischer, chứng tỏ tác giả đã nhìn thấy trong thế giới nghệ thuật của Kafka tính chất tiêu cực, sự tha hóa của con người, đồng thời khẳng định khả năng tái hiện hiện thực của nhà văn bằng tiếng nói nghệ thuật độc đáo. Nhắc đến các công trình nghiên cứu về Kafka không thể không kể đến E.M.Meletinxki, người đã dành rất nhiều công sức và tâm huyết nghiên cứu về sáng tác của ông qua tác phẩm Thi pháp của huyền thoại. Đây là một công trình nghiên cứu rất đồ sộ đã chứng tỏ M.Meletinxki đã có một cái nhìn thấu suốt về thế giới huyền thoại của Kafka trên rất nhiều phương diện. Ông cho rằng: “Thế giới nghệ thuật của nhà văn là “sự biến cải siêu tưởng thế giới đời thường” [91, 472]. Ngoài những công trình nghiên cứu đã nêu trên, cũng cần phải kể đến các nhà nghiên cứu Việt Nam ở nước ngoài như: Hoàng Ngọc Tuấn, Nguyễn Quốc Trụ, Phạm Thị Hoài, Jennifer Tran, Khả Tri.v.v. đã dành khá nhiều công sức và tâm huyết của mình để đọc, nghiên cứu và dịch các công trình nghiên cứu về Kafka sang Tiếng Việt. Riêng đối với Hoàng Ngọc Tuấn, ông đã xem Kafka như một người rất quan trọng trong việc đổi mới lịch sử tiểu thuyết; còn tác giả Nguyễn Quốc Trụ lại tìm thấy điểm gặp gỡ giữa Kafka và Chékhov trong việc cùng khám phá những bí mật của thế giới - những bí mật nằm trong thế giới của mỗi con người. 10 Với Jennifer Tran lại xuất phát từ cái nhìn thần học, tôn giáo đã khẳng định tác phẩm của Kafka là hành động của một niềm tin của con người Do Thái..v.v.. Như vậy, qua sự tổng hợp các ý kiến xung quanh vấn đề nghiên cứu về Franz Kafka ở trên thế giới, trong phạm vi khảo sát của chúng tôi đã nhận thấy: Các công trình nghiên cứu về Kafka là tương đối nhiều, mỗi bài viết thể hiện một quan điểm và được nhìn dưới