Luận văn Biện pháp quản lý của hiệu trưởng nhằm nâng cao năng lực sư phạm cho giáo viên mầm non thành phố Thái Nguyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM ---------------------------------------- LƯU THỊ KIM PHƯỢNG BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CỦA HIỆU TRƯỞNG NHẰM NÂNG CAO NĂNG LỰC SƯ PHẠM CHO GIÁO VIÊN MẦM NON THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC Thái Nguyên - Năm 2009 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM ---------------------------------------- LƯU THỊ KIM PHƯỢNG BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CỦA HIỆU TRƯỞNG NHẰM NÂNG CAO NĂNG LỰC SƯ PHẠM CHO GIÁO VIÊN MẦM NON THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60 14 05 LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC Người hướng dẫn khoa học: GS. TS Nguyễn Văn Hộ Thái Nguyên - Năm 2009 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên QUI ƯỚC VIẾT TẮT Trong luận văn sử dụng các từ và cụm từ viết tắt như sau: MN Mầm non GV Giáo viên TX Thường xuyên KHT Không thường xuyên KTH Không thực hiện RCT Rất cần thiết CT Cần thiết KCT Không cần thiết TC Trung cấp CĐ Cao đẳng ĐH Đại học CSVC Cơ sở vật chất CNTT Công nghệ thông tin CBQL Cán bộ quản lí SL Số lượng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên LỜI CẢM ƠN Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến: Các thầy cô giáo đã tham gia giảng dạy lớp Cao học Quản lý, những người thầy đã trang bị cho tôi tri thức và kinh nghiệm quý báu trong lĩnh vực quản lý khoa học giáo dục. Tôi xin trân trọng cảm ơn các thầy cô ở khoa Sau đại học, khoa Tâm lý giáo dục trường Đại học Sư phạm, trường Đại học sư phạm Thái Nguyên, Phòng giáo dục và đào tạo thành phố Thái Nguyên, các bạn bè đồng nghiệp đã động viên, nhiệt tình giúp đỡ tôi và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thành bản luận văn này. Đặc biệt tôi xin tỏ lòng biết ơn GS.TS Nguyễn Văn Hộ giảng viên trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này. Tác giả Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1: Trình độ học vấn của cán bộ quản lý............................................... Bảng 2: Trình độ chính trị và quản lý.......................................................... Bảng 3: Thâm niên công tác của cán bộ quản lý ................................ ......... Bảng 4: Trình độ chuyên môn của giáo viên mầm non ............................... Bảng 5: Cơ cấu đội ngũ giáo viên theo độ tuổi........................................... Bảng 6: Kết quả điều tra các mức độ nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên mầm non .................................................................................................. Bảng 7: Kết quả việc chỉ đạo xây dựng kế hoạch hoạt động chuyên môn của các trường mầm non........................................................................................ Bảng 8: Đánh giá các biện pháp chỉ đạo việc chuẩn bị bài của giáo viên............ Bảng 9: Đánh giá các biện pháp chỉ đạo giờ lên lớp của giáo viên..................... Bảng 10: Đánh giá các biện pháp chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học của giáo viên............................................................................................................. Bảng 11: Đánh giá về công tác chỉ đạo bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên...... Bảng 12: Đánh giá việc chỉ đạo kiểm tra, đánh giá giáo viên............................... Bảng 13: Đánh giá về việc tạo môi trường và động lực để phát huy năng lực sư phạm của giáo viên ..................................................................................... Bảng 14: Đánh giá mức độ nhận thức một số biện pháp chỉ đạo nhằm nâng cao năng lực sư phạm cho giáo viên mầm non................................................. Bảng 15: Mức độ thực hiện của biện pháp quản lý nhằm nâng cao năng lực sư phạm cho giáo viên mầm non Thành phố Thái Nguyên.............................. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên Bảng 16: So sánh mối tương quan giữa mức độ nhận thức và mức độ thực hiện một số biện pháp chỉ đạo nhằm nâng cao năng lực sư phạm cho giáo viên mầm non Thành phố Thái Nguyên............................................................... Bảng 17. Ý kiến nhận xét về tính cấp thiết và tính khả thi của một số biện pháp quản lý của hiệu trưởng nhằm nâng cao năng lực sư phạm cho giáo viên mầm non Thành phố Thái Nguyên.............................................................. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO CHÍNH 1. Phạm Thị Châu, Trần Thị Sinh (200). Một số vấn đề quản lý giáo dục mầm non. 2. Phạm thị Hậu, Nguyễn Thị Oanh, Trần Thị Sinh. Giáo dục mầm non. NXBĐHQG – Hà Nội. 3. Phạm khắc Chương (2004) Lý luận quản lý giáo dục đại cương. 4. Nguyễn Bá Dương ( 1999) Tâm lý học quản lý dành cho người lãnh đạo. 5. Điều lệ trường mầm non. Ban hành theo quyết định số 14/2008/QĐ – BGDDT ngày 7/4/2008 của Bộ Trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo. 6. Quy định chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non. Ban hành kèm theo quyết định số 36/2008/QĐ – BGDDT ngày 16/7/2008 của Bộ Trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo. 7. Quyết định số 09/2005/QĐ – TTg ngày 11/01/2005 của thủ tướng chính phủ về việc phê duyệt đề án “ Xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục giai đoạn 2005 -2010”. 8. Chỉ thị số 40 – CT/TW ngày 15/08/2004 của Ban Bí thư Trung ương Đảng “ Về xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục”. 9.Giáo trình khoa học quản lý ( 2004 ) . Nhà xuất bản chính trị quốc gia. 10. Trần kiểm ( 2003 ) Khoa học quản lý giáo dục. NXBĐHQG – Hà Nội. 11. Trần Quốc thành (2003 ). Chuyên đề bài giảng khoa học quản lý đại cương. ĐHSP – Hà Nội. 12. Đảng cộng sản Việt nam: Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII của Đảng 9 (Tháng 6/ 1999). 13 . Đảng cộng sản Việt nam: Văn kiện hội nghị lần thứ VI BCHTWW Đảng, khóa IX – NXB chính trị Quốc gia, Hà Nội. 14. Bộ giáo dục đào tạo ( 1997 ), Chiến lược giáo dục mầm non từ nay đến năm 2020 (lưu hành nội bộ), Hà Nội. 15. Đinh Văn vang ( 1996 ) Một số vấn đề quản lý trường mầm non – NXBĐHSP – ĐHQG Hà Nội. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên Phụ lục 1. PHIẾU TRƢNG CẦU Ý KIẾN ( Dành cho cán bộ quản lý và giáo viên ) Để góp phần nâng cao năng lực sư phạm cho giáo viên mầm non trên địa bàn Thành phố Thái Nguyên, bằng những kinh nghiệm quản lý thực tế chuyên môn của mình. Xin Đ/C vui lòng cho biết ý kiến của mình, bằng cách đánh dấu X về những vấn đề sau. Câu 1: Theo đồng chí giáo viên MN có vai trò như thế nào đối với chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ? - Quyết định đảm bảo chất lượng chăm sóc và giáo dục trẻ ở trường.............. - Là điều kiện cần và đủ để nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ MN... - Là nhân tố hỗ trợ cho việc nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ......... Câu 2: Theo đồng chí việc nâng cao năng lực sư phạm cho GVMN có tầm quan trọng như thế nào? - Rất quan trọng....................................................................................... - Quan trọng............................................................................................ - Bình thường........................................................................................... - Không quan trọng................................................................................. Câu 3: Đồng chí vui lòng cho biết ý kiến đánh giá của mình về mức độ thực hiện xây dựng kế hoạch hoạt động chuyên môn ? TT Các biện pháp Mức độ thực hiện RCT CT KCT 1 Cung cấp các văn bản chỉ thị yêu cầu của ngành. 2 Hướng dẫn nắm nội dung chương trình. 3 Hướng dẫn xây dựng kế hoạch mẫu. 4 Xác định biện pháp, cách thức thực hiện. 5 Xây dựng chuẩn phương pháp đánh giá việc thực hiện kế hoạch. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên Câu 4: Mức độ đánh giá các biện pháp chỉ đạo việc chuẩn bị bài của giáo viên. Biện pháp chỉ đạo việc chuẩn bị bài của giáo viên. Mức độ tự đánh giá % Hiệu trƣởng Giáo viên TX KTX KTH TX KTX KTH 1. Tăng cường phổ biến hướng dẫn các nội quy, quy chế chuyên môn . 2. Cung cấp sách giáo khoa và tài liệu tham khảo, tạo điều kiện hỗ trợ đạy học. 3. Bài soạn đúng theo xây dựng kế hoạch của chương trình đổi mới, nêu bật được kiến thức trọng tâm và kỹ năng cần rèn cho trẻ. 4. Phân phối thời gian hợp lý, thể hiện rõ hoạt động của cô và của trẻ. 5. Lựa chọn đồ dùng dạy học và phương pháp phù hợp cho từng bài giảng và phù hợp với trẻ. 6. Thực hiện kiểm tra, đánh giá thường xuyên, định kỳ giáo án của giáo viên. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên Câu 5: Mức độ đánh giá các biện pháp chỉ đạo giờ lên lớp của giáo viên. Biện pháp chỉ đạo giờ lên lớp của giáo viên. Mức độ tự đánh giá % Hiệu trƣởng Giáo viên TX KTX KTH TX KTX KTH 1. Chỉ đạo giờ lên lớp đúng phân phối chương trình, thời gian biểu. 2. Thực hiện nề nếp, xử lý trường hợp vi phạm quy chế chuyên môn, giờ giấc lên lớp. 3. Tổ chức hoạt động đúng nội dung kiến thức, đảm bảo tính chính xác, phát huy tính tích cực ở trẻ và xử lý tốt tình huống sư phạm. 4. Đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động nhằm phát huy khả năng tìm tòi khám phá cho trẻ. 5. Tổ chức kiểm tra định kỳ, đột xuất và phân tích kỹ năng sư phạm thực hiện bài dạy Câu 6: Mức độ đánh giá các biện pháp chỉ đạo đổi mới phƣơng pháp dạy học của giáo viên. Biện pháp chỉ đạo đổi mới phƣơng pháp dạy học của giáo viên. Mức độ tự đánh giá % Hiệu trƣởng Giáo viên TX KTX KTH TX KTX KTH 1. Tổ chức tập huấn cho giáo viên nắm vững lý thuyết và thực hành đổi mới phương pháp tổ hoạt động giáo dục cho trẻ. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 2.Tổ chức các buổi hội thảo, thao giảng, chuyên đề nhằm cải tiến phương pháp dạy học cho trẻ. 3. Tăng cường động viên giáo viên ứng dụng công nghệ tin học trong giảng dạy. 4. Chỉ đạo tăng cường rèn kỹ năng thực hành cho giáo viên. 5. Tổ chức các hoạt động ngoại khóa lồng ghép vào trong chương trình. Câu 7: Mức độ đánh giá về công tác chỉ đạo bồi dƣỡng chuyên môn cho GV Biện pháp bồi dƣỡng cho giáo viên Mức độ tự đánh giá % Hiệu trƣởng Giáo viên Tỷ lệ chung SL % SL % SL % 1. Tổ chức các lớp bồi dưỡng tập trung theo từng đợt ngắn hạn. 2. Tổ chức thông qua thao giảng, dự giờ, chuyên đề, hội thi ở trường. 3.Tổ chức cho giáo viên đi tham quan học tập các đơn vị điển hình. 4. Giáo viên tự nghiên cứu, tự bồi dưỡng. 5. Bồi dưỡng thông qua các phương tiện thông tin đại chúng và băng hình. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên Câu 8: Mức độ đánh giá việc chỉ đạo kiểm tra, đánh giá giáo viên. Biện pháp chỉ đạo kiểm tra, đánh giá giáo viên. Mức độ tự đánh giá % Hiệu trƣởng Giáo viên TX KTX KTH TX KTX KTH 1. Thống nhất các chuẩn đánh giá hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ cho giáo viên. 2.Kiểm tra việc thực hiện kế hoạch cá nhân, ngày giờ công, quy chế thực hiện giờ lên lớp. 3. Kiểm tra việc chuẩn bị bài trên lớp của giáo viên thông qua giáo án. 4. Kiểm tra hoạt động lên lớp thông qua dự giờ và kết quả kỹ năng trên trẻ. 5. Kiếm tra việc bồi dưỡng chuyên môn thông qua dự giờ đồng nghiệp, sinh hoạt chuyên môn, viết sáng kiến kinh nghiệm. 6. Đánh giá giáo viên thông qua chuyên đề, thanh tra toàn diện, qua các hội thi. 7. Đánh giá GV thông qua các hoạt động của tổ, qua tín nhiệm tập thể. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên Câu 9: Mức độ đánh giá về việc tạo môi trƣờng và động lực để phát huy năng lực sƣ phạm của giáo viên . Biện pháp chỉ đạo tạo môi trƣờng và động lực để phát huy năng lực sƣ phạm của giáo viên . Mức độ tự đánh giá % Hiệu trƣởng Giáo viên TX KTX KTH TX KTX KTH 1. Hướng dẫn sử dụng khai thác bảo quản cơ sở vật chất, trang thiết bị phù hợp với nhu cầu đổi mới chương trình hiện nay. 2. Phân công trách nhiệm rõ ràng cho từng bộ phân, cá nhân trong việc quản lý và sử dụng tài sản. 3. Tổ chức phong trào thi đua 2 tốt, động viên khen thưởng kịp thời tới giáo viên. 4. Chỉ đạo phối hợp và tạo mọi điều kiện cho các tổ chức trong và ngoài nhà trường hỗ trợ hoạt động. 5. Tham mưu với các cấp trên, với chính quyền địa phương, tạo mọi điều kiện để phát triển giáo dục. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên Câu 10: Mức độ nhận thức một số biện pháp chỉ đạo nhằm nâng cao năng lực sƣ phạm cho giáo viên mầm non. Các biện pháp Mức độ nhận thức Tỷ lệ chung RCT CT KCT Tổng điểm Điểm TB 1.Chỉ đạo xây dựng kế hoạch của hiệu trưởng. 2. Chỉ đạo chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 3. Chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học. 4.Chỉ đạo bồi dưỡng chuyên môn cho gv. 5. Chỉ đạo kiểm tra, đánh giá giáo viên. 6. Tạo môi trường và động lực để thúc đẩy giáo viên phát huy năng lực sư phạm của bản thân. Câu 11: Mức độ thực hiện của biện pháp quản lý nhằm nâng cao năng lực sƣ phạm cho giáo viên mầm non Thành phố Thái Nguyên Các biện pháp Kết quả thực hiện Tỷ lệ chung Đã làm tốt Đang làm Làm chƣa tốt Tổng điểm Điểm TB 1.Chỉ đạo xây dựng kế hoạch của hiệu trưởng. 2.Chỉ đạo chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 3.Chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học. 4.Chỉ đạo bồi dưỡng chuyên môn cho gv. 5. Chỉ đạo kiểm tra, đánh giá giáo viên. 6. Tạo môi trường và động lực để thúc Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên đẩy giáo viên phát huy năng lực sư phạm của bản thân. Câu 12: Tính cầp thiết và tính khả thi đề xuất một số biện pháp quản lý của hiệu trƣởng nhằm nâng cao năng lực sƣ phạm cho giáo viên mầm non Thành phố Thái Nguyên. Các giải pháp Mức độ cần thiết % Điểm Thứ bậc Tính khả thi Điểm Thứ bậc RCT CT KCT RCT KT KKT 1. Chỉ đạo xây dựng kế hoạch của hiệu trưởng. 2. Chỉ đạo chương trình và đổi mới phương pháp dạy học. 3. Chỉ đạo bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên. 4. Chỉ đạo kiểm tra, đánh giá giáo viên. 5. Tạo môi trường và động lực để thúc đẩy giáo viên phát huy năng lực sư phạm của bản Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên thân. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên MỤC LỤC Trang Phần mở đầu 1. Lý do chọn đề tài.................................................................................................1 2. Mục đích nghiên cứu..........................................................................................3 3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu....................................................................3 4. Giả thuyết khoa học............................................................................................3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu..........................................................................................3 6. Phương pháp nghiên cứu.....................................................................................4 7. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu.........................................................................4 8. Cấu trúc luận văn................................................................................................5 Phần nội dung Chương 1. Cơ sở lý luận về các biện pháp quản lý của hiệu trưởng nhằm nâng cao năng lực sư phạm cho giáo viên mầm non trên địa bàn thành phố Thái Nguyên 1.1.Tổng quan vấn đề nghiên cứu của đề tài.................................................................6 1.2. Một số khái niệm cơ bản.........................................................................................7 1.2.1. Khái niệm về quản lý...................................................................................7 1.2.2 Khái niệm quản lý giáo dục...........................................................................8 1.2.3. Khái niệm về quản lý trường học..................................................................8 1.2.4. Khái niệm quản lý trường mầm non.............................................................9 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 1.2.5. Khái niệm năng lực và năng lực sư phạm.....................................................9 1.3. Vai trò, nhiệm vụ, quyền hạn của hiệu trưởng, giáo viên trong trường MN...........................................................................................................................12 1.3.1. Vai trò, nhiệm vụ, quyền hạn của hiệu trưởng trong trường MN...............13 1.3.1.1. Vai trò của hiệu trưởng trong trườn mầm non.....................................13 1.3.1.2. Nhiệm vụ và quyền hạn của người hiệu trưởng................................... 14 1.3.2. Vai trò, nhiệm vụ, quyền hạn của giáo viên trong trường MN ................. 14 1.3.2.1. Vai trò của giáo viên mầm non ......................................................... 15 1.3.2.2.Nhiệm vụ của giáo viên MN................................................................ 15 1.3.2.3. Quyền hạn của giáo viên MN.............................................................. 16 1.3.3. Các yêu cầu đối với giáo viên MN..............................................................16 1.3.3.1. Yêu cầu về lĩnh vực phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống............. 16 1.3.3.2. Các yêu cầu thuộc về lĩnh vực kiến thứcông tác công đoàn phối hợp với chuyên môn.................................................................................... 17 1. 3.3.3. Các yêu cầu thuộc lĩnh vực kỹ năng sư phạm.................................. .17 1.4. Biện pháp quản lí chuyên môn của hiệu trưởng nhằm nâng cao năng lực sư phạm cho giáo viên mầm non...............................................................................18 1.4.1. Hiệu trưởng chỉ đạo xây dựng kế hoạch của tổ chuyên môn và kế hoạch nhóm lớp..................................................................................... 20 1.4.2. Hiệu trưởng chỉ đạo tổ chức thực hiện chương trình giáo dục trẻ...... .21 1.4.3. Hiệu trưởng chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học............................. .24 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 1.4.4. Hiệu trưởng chỉ đạo bồi dưỡng chuyên môn......................................... 25 1.4.5. Hiệu trưởng chỉ đạo kiểm tra, đánh giá giáo viên................................ 26 1.4.6. Hiệu trưởng chỉ đạo tạo môi trường, động lực để thúc đẩy giáo viên.. 27 Kết luận chương 1.................................................................................................28 Chương 2. Thực trạng các biện pháp quản lý chuyên môn của hiệu trưởng nhằm nâng cao năng lực sư phạm cho giáo viên mầm non thành phố Thái Nguyên 2.1. Khái quát chung về thực trạng cán bộ quản lý và đội ngũ giáo viên mầm non Thành phố Thái Nguyên.......................................................................................29 2.1.1. Vài nét về tình hình kinh tế - xã hội tại Thành phố Thái Nguyên............. 29 2.1.1.1. Đặc điểm địa lý – dân số...........................................................29 2.1.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội................................................................29 2.1.2 Thục trạng giáo dục mầm non thành phố.......................................................30 2.1.3 Tình hình đội ngũ cán bộ quản lí và độ ngũ giáo viên mầm non Thành phố Thái Nguyên...........................................................................................33 2.1.3.1 Về đội ngũ cán bộ quản lú ở các trường mầm non Thành phố Thái Nguyên............................................................................................33 2.1.3.2 Về đội ngũ giáo viên mầm non ở các trường mầm non Thành phố Thái Nguyên......................................................................................35 2.2. Nhận thức của hiệu trưởng và giáo viên về vai trò và tầm quan trọng của công tác nâng cao năng lực sư phạm cho giáo viên MN .................................