Luận văn Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của hiệu trưởng trường cao đẳng sư phạm Bà Rịa – Vũng Tàu hiện nay

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ĐẶNG THỤY ĐAN THANH BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC CỦA HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM BÀ RỊA – VŨNG TÀU HIỆN NAY LUẬN VĂN THẠC SỸ GIÁO DỤC HỌC Thành Phố Hồ Chí Minh – 2011 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ĐẶNG THỤY ĐAN THANH BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC CỦA HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM BÀ RỊA – VŨNG TÀU HIỆN NAY Chuyên ngành : Quản lý Giáo dục Mã số : 06 14 05 LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. ĐINH PHƯƠNG DUY Thành Phố Hồ Chí Minh - 2011 LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành, tác giả xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Khoa Tâm lý – Giáo dục, Phòng Sau đại học Trường Đại học Sư Phạm Thành Phố Hồ Chí Minh Trân trọng biết ơn các thầy giáo, cô giáo đã trực tiếp giảng dạy, tư vấn, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu. Đặc biệt, xin được bày tỏ tình cảm trân trọng và biết ơn sâu sắc tới TS Đinh Phương Duy người đã định hướng cho tôi nghiên cứu đề tài, cung cấp cho tôi những kiến thức lý luận và thực tiễn cùng những kinh nghiệm quý báu, nhiệt tình hướng dẫn động viên tôi trong suốt quá trình nghiên cứu để hoàn thiện luận văn. Tác giả cũng xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, cán bộ quản lý và giảng viên trường Cao đẳng Sư phạm Bà Rịa Vũng Tàu đã quan tâm giúp đỡ và cung cấp những tài liệu, số liệu cần thiết cho việc nghiên cứu đề tài Cảm ơn các đồng nghiệp, các bạn đồng môn và gia đình đã động viên giúp đỡ tác giả trong suốt thời gian học tập nghiên cứu. Luận văn chắc không tránh khỏi những thiếu xót, kính mong quý thầy cô và bạn bè đồng nghiệp quan tâm góp ý để luận văn được hoàn thiện hơn. Tác giả xin chân thành cảm ơn! TP. Hồ Chí Minh, tháng 9 năm 2011 Tác Giả Đặng Thụy Đan Thanh KÝ HIỆU CỤM TỪ VIẾT TẮT BR-VT : Bà Rịa – Vũng Tàu BGD ĐT : Bộ giáo dục và Đào tạo CBQL : Cán bộ quản lý CĐ : Cao đẳng CĐSP : Cao đẳng Sư phạm CNTT : Công nghệ thông tin ĐH : Đại học GD & Đ T : Giáo dục và Đào tạo GV : Giảng viên HĐDH : Hoạt động dạy học HĐGD : Hoạt động giảng dạy HT : Hiệu trưởng PĐT : Phòng Đào tạo QĐ : Quyết định QLGD : Quản lý giáo dục QLHĐDH : Quản lý hoạt động dạy học SV : Sinh viên TB- TV : Thiết bị - thư viên MỤC LỤC 0TLỜI CẢM ƠN0T ...................................................................................................................... 3 0TKÝ HIỆU CỤM TỪ VIẾT TẮT0T ......................................................................................... 4 0TMỤC LỤC0T ............................................................................................................................ 5 0TMỞ ĐẦU0T .............................................................................................................................. 9 0T1. Lý do lựa chọn đề tài0T ............................................................................................................................ 9 0T2. Mục đích nghiên cứu0T .......................................................................................................................... 10 0T3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu0T .................................................................................................... 10 0T4. Giả thuyết khoa học0T............................................................................................................................ 10 0T5. Nhiệm vụ nghiên cứu0T ......................................................................................................................... 10 0T6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu0T .............................................................................................................. 11 0T7. Phương pháp nghiên cứu0T .................................................................................................................... 11 0T8. Dự kiến cấu trúc của luận văn0T............................................................................................................. 12 0T9. Những đóng góp mới của đề tài0T .......................................................................................................... 12 0TChương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC0T ..................... 13 0T1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề0T ............................................................................................................... 13 0T1.2. Các khái niệm cơ bản0T ...................................................................................................................... 15 0T1.2.1. Hoạt độngdạy học0T .................................................................................................................... 15 0T1.2.1.1 Hoạt động dạy0T ................................................................................................................... 16 0T1.2.1.2 Hoạt động học0T ................................................................................................................... 17 0T1.2.1.3 Sự thống nhất biện chứng giữa hoạt động dạy và hoạt động học0T ........................................ 17 0T1.2.2 Cấu trúc hoạt động dạy học0T ...................................................................................................... 18 0T1.2.3. Khái niệm quản lý0T .................................................................................................................... 18 0T1.2.4. Khái niệm quản lý hoạt động dạy học0T....................................................................................... 20 0T1.2.5.Biện pháp quản lý0T ..................................................................................................................... 20 0T1.3. Những vấn đề lý luận cơ bản về hoạt động dạy học0T ......................................................................... 21 0T1.3.1. Bối cảnh hiện nay của dạy học ở trường cao đẳng0T .................................................................... 21 0T1.3.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của hoạt động dạy học0T ............................................................................... 22 0T1.3.2.1. Mục tiêu dạy học ở trường đại học, cao đẳng0T .................................................................... 22 0T1.3.2.2. Nhiệm vụ dạy học ở trường đại học, cao đẳng0T .................................................................. 22 0T1.3.3. Nội dung dạy học0T ..................................................................................................................... 23 0T1.3.4. Phương pháp dạy học0T ............................................................................................................... 24 0T1.3.5. Hình thức tổ chức dạy học0T........................................................................................................ 24 0T1.3.6. Đặc điểm nhận thức của người học0T .......................................................................................... 25 0T1.4. Quản lý hoạt động dạy học của Hiệu Trưởng0T ................................................................................... 26 0T1.4.1. Quyền hạn và trách nhiệm của người Hiệu trưởng trường Cao đẳng0T ......................................... 26 0T1.4.2. Công tác quản lý hoạt động dạy học của người hiệu trưởng trường cao đẳng0T ............................ 27 0T1.4.2.1. Quản lý hoạt động dạy của giảng viên0T .............................................................................. 28 0T1.4.2.2. Quản lý hoạt động học của sinh viên0T ................................................................................. 28 0T1.4.2.3. Quản lý môi trường dạy học theo quan điểm của sư phạm tương tác.0T ................................ 29 0T1.4.2.4. Quản lý sự tương tác giữa ba yếu tố người dạy, người học và môi trường.0T ........................ 29 0T iểu kết chương 10T .................................................................................................................................. 30 0TChương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC CỦA HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM BÀ RỊA – VŨNG TÀU0T ......................... 32 0T2.1. Khái quát về Tình hình phát triển của trường Cao đẳng sư phạm Bà Rịa – Vũng Tàu0T ..................... 32 0T2.1.1. Vài nét về lịch sử ra đời và phát triển của trường Cao đẳng sư phạm Bà Rịa – Vũng Tàu0T ......... 32 0T2.1.2 Về cơ cấu tổ chức Trường Cao đẳng Sư phạm Bà Rịa – Vũng Tàu0T ............................................ 32 0T2.1.3. Khái quát về mẫu nghiên cứu và cách xử lý số liệu0T .................................................................. 34 0T2.2. Định hướng phát triển của trường Cao đẳng Sư Phạm Bà Rịa – Vũng Tàu hiện nay0T......................... 35 0T2.3. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học tại trường Cao đẳng Sư phạm Bà Rịa – vũng tàu hiện nay0T .... 36 0T2.3.1. Thực trạng quản lý hoạt động dạy của giảng viên Trường cao đẳng sư phạm Bà Rịa – Vũng Tàu 0T .......................................................................................................................................................... 36 0T2.3.1.1. Quản lý việc thực hiện mục tiêu, nội dung chương trình giảng dạy của giảng viên0T ............ 37 0T2.3.1.2. Quản lý hoạt động giảng dạy của giảng viên0T ..................................................................... 39 0T2.3.1.3. Quản lý việc đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ giảng dạy của giảng viên0T ............ 43 0T2.3.1.4. Quản lý hoạt động đánh giá giảng viên0T ............................................................................. 45 0T2.3.1.5. Những thuận lợi và khó khăn của giảng viên khi tham gia hoạt động dạy học tại trường hiện nay0T ........................................................................................................................................ 46 0T2.3.1.6. Mức độ hài lòng của giảng viên về những yếu tố của hoạt động dạy học tại trường hiện nay0T ..................................................................................................................................................... 48 0T2.3.2. Thực trạng quản lý hoạt động học tập của sinh viên Trường Cao đẳng sư phạm Bà Rịa – Vũng Tàu hiện nay0T ..................................................................................................................................... 50 0T2.3.2.1. Quản lý việc giáo dục ý thức, thái độ học tập của sinh viên0T ............................................... 50 0T2.3.2.2. Quản lý việc thực hiện nội quy, quy chế học tập của sinh viên0T .......................................... 52 0T2.3.2.3. Quản lý hoạt động tự học của sinh viên0T ............................................................................ 54 0T2.3.2.4. Quản lý kết quả học tập của sinh viên0T ............................................................................... 55 0T2.3.2.5. Quản lý công tác đánh giá sinh viên0T .................................................................................. 56 0T2.3.2.6. Những thuận lợi và khó khăn của sinh viên trong hoạt động học tập hiện nay0T ................... 57 0T2.3.2.7. Mức độ hài lòng của sinh viên về những yếu tố có liên quan đến hoạt động học tập tại trường hiện nay0T ............................................................................................................................. 58 0T2.3.3. Thực trạng quản lý môi trường dạy học tại hiện nay0T ................................................................. 59 0T2.3.3.1. Thực trạng quản lý việc thực hiện các quy định, chế định đảm bảo cho hoạt động dạy học0T 59 0T2.3.3.2. Quản lý việc quy hoạch, xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật, bổ sung nâng cấp trang thiết bị phục vụ cho hoạt động dạy học0T ..................................................................................................... 59 0T2.3.3.3. Quản lý các yếu tố của môi trường xã hội ảnh hưởng đến hoạt động dạy học0T .................... 62 0T2.3.3.4. Quản lý việc xây dựng cảnh quan sư phạm trong nhà trường0T ............................................ 63 0T2.3.3.5. Quản lý việc xây dựng môi trường tâm lý tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động dạy học0T .. 64 0T2.3.3.6. Quản lý việc thực hiện chế độ, chính sách đối với giảng viên0T ............................................ 65 0T iểu kết chương 20T ................................................................................................................................. 66 0TChương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC TẠI TRƯỜNG HIỆN NAY0T .................................................................................................................................... 67 0T3.1. Những nguyên tắc đề xuất biện pháp0T ............................................................................................... 67 0T3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa0T ............................................................................................ 67 0T3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn0T ........................................................................................... 67 0T3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống và toàn diện0T ........................................................................ 67 0T3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả.0T ........................................................................................... 67 0T3.2. Những biện pháp cụ thể0T ................................................................................................................... 68 0T3.2.1. Nhóm biện pháp quản lý hoạt động dạy của giảng viên0T ............................................................ 68 0T3.2.1.1. Tăng cường tính hiệu lực của các quy chế quản lý hoạt động giảng dạy của giảng viên nhằm bảo đảm việc thực hiện đúng mục tiêu, nội dung chương trình, kế hoạch giảng dạy.0T ............ 68 0T3.2.1.2. Đẩy mạnh đổi mới phương pháp dạy học của giảng viên theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động của sinh viên trong quá trình học tập0T .............................................................................. 69 0T3.2.1.3. Hoàn thiện nội dung chương trình đào tạo theo hướng hiện đại, kết hợp hài hòa giữa lý luận và thực tiễn, phù hợp với nhu cầu, xu thế phát triển của đất nước, khu vực và thế giới0T .................. 71 0T3.2.1.4. Cải tiến hình thức kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động dạy học nhằm đánh giá chính xác trình độ, năng lực học tập của sinh viên. Đa dạng hóa hoạt động đánh giá giảng viên, tạo động lực tích cực cho giảng viên trong giảng dạy.0T ....................................................................................... 72 0T3.2.1.5. Cải tiến các chế độ, chính sách và có biện pháp khuyến khích giảng viên học tập nâng cao trình độ chuyên môn và bồi dưỡng nghiệp vụ giảng dạy, cải thiện đời sống vật chất, tinh thần cho giảng viên, đặc biệt là đội ngũ giảng viên trẻ.0T ................................................................................ 74 0T3.2.2. Nhóm biện pháp quản lý hoạt động học của sinh viên0T .............................................................. 76 0T3.2.2.1. Tăng cường quản lý nề nếp, ý thức và thái độ học tập của sinh viên nhằm hình thành tính tích cực, tự giác trong học tập và sinh hoạt của sinh viên0T ............................................................... 76 0T3.2.2.2. Đa dạng hóa các hình thức học tập của sinh viên, đẩy mạnh hoạt động tự học trong sinh viên, khuyến khích sinh viên tham gia hoạt động nghiên cứu khoa học để phục vụ cho hoạt động học tập0T .......................................................................................................................................... 77 0T3.2.3. Nhóm biện pháp quản lý môi trường dạy học0T ........................................................................... 80 0T3.2.3.1. Nâng cấp và cải thiện cơ sở vật chất và trang thiết bị phục vụ giảng dạy và học tập.0T ......... 80 0T3.2.3.2. Xây dựng môi trường giáo dục tích cực cho hoạt động dạy học0T ........................................ 81 0T3.3. Tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp0T .......................................................................... 82 0TKẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ0T ........................................................................................... 85 0T1. Kết luận0T ............................................................................................................................................. 85 0T2. Kiến nghị0T ........................................................................................................................................... 86 0T2.3. Kiến nghị đối với giảng viên0T ....................................................................................... 87 0T ÀI LIỆU THAM KHẢO0T ................................................................................................. 88 0TPHỤ LỤC0T ........................................................................................................................... 91 MỞ ĐẦU 1. Lý do lựa chọn đề tài Trên con đường đưa Việt Nam trở thành một nước phát triển theo hướng hiện đại thì giáo dục và đặc biệt là giáo dục đại học có vị trí và vai trò đặc biệt quan trọng. Giáo dục đại học đã đào tạo và cung cấp cho xã hội một nguồn nhân lực dồi dào trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, phần nào đáp ứng được nhu cầu xây dựng và phát triển đất nước trong giai đoạn hội nhập và phát triển. Trường Cao đẳng sư phạm Bà Rịa – Vũng Tàu là nơi đào tạo giáo viên và lao động có chất lượng cao cho Tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. Với vai trò và vị trí của mình, trong thời gian qua trường đã có nhiều đóng góp tích cực, đào tạo được nguồn nhân lực khá dồi dào, phục vụ đắc lực cho công cuộc xây dựng và phát triển giáo dục tỉnh nhà . Để đảm bảo thực hiện được vai trò, sứ mệnh của nhà trường trong bối cảnh mới thì việc quan tâm, đảm bảo thực hiện tốt và có hiệu quả hoạt động giảng dạy và học tập là yếu tố có ý nghĩa quyết định. Hoat động dạy học là hoạt động có mục đích, có tổ chức nhằm phát triển một cách có hệ thống các kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo cho mỗi cá nhân sinh viên. Nếu hoạt động dạy học được tổ chức và quản lý tốt thì sinh viên có được điều kiện tốt nhất để học tập, tiếp thu kiến thức, rèn luyện kỹ năng kỹ xảo, phát huy khả năng sáng tạo; giảng viên có điểu kiện tốt nhất để giảng dạy, nghiên cứu và nâng cao trình độ; giảm lãng phí, hiệu quả đào tạo được nâng cao. Từ năm học 2010-2011 Trường cao đẳng sư phạm Bà Rịa – Vũng Tàu đã chuyển từ hình thức đào tạo theo niên chế sang đào tạo theo học chế tín chỉ với khá nhiều điểm khác biệt so với đào theo theo niên chế. Theo đó khả năng tự do lựa chọn môn học, lựa chọn giảng viên, khả năng tự học, tự nghiên cứu của sinh viên được đề cao. Hoạt động giảng dạy của giảng viên cũng phải thay đổi cho phù hợp cả về nội dung và phương pháp, hình thức tổ chức lớp học; cơ cấu lớp học cũng thay đổi theo hướng gọn nhẹ; các điều kiện phục vụ đào tạo cũng được yêu cầu cao hơnChính vì những thay đổi trong phương thức đào tạo đó đòi hỏi công tác quản lý hoạt động dạy học cũng phải thay đổi cho phù hợp. Tuy nhiên thực tế tại trường cho thấy công tác quản lý hoạt động dạy học còn nhiều khó khăn và bất cập, chưa đáp ứng được yêu cầu của quá trình đào tạo. Sinh viên chưa có được sự tư vấn hiệu quả khi lựa chọn số lượng môn học phù hợp với khả năng, quy trình đăng ký học phần chưa thống nhất giữa các học kỳ; hình thức học tập của sinh viên vẫn chưa thay đổi, vẫn nặng về lý thuyết, ít thực hành, thực tập và tự học, tự nghiên cứu còn hạn chế; Trong khi đó giảng viên còn gặp nhiều khó khăn trong việc thay đổi, cơ cấu lại nội dung giảng dạy và đổi mới phương pháp theo yêu cầu; các điều kiện phục vụ hoạt động giảng dạy theo phương thức mới còn chưa đảm bảo Những khó khăn và bất cập trên có ảnh hưởng rất