Luận văn Biểu hiện bệnh trầm cảm của bệnh nhân ở độ tuổi từ 18-45 đang điều trị tại bệnh viện tâm thần Đà Nẵng từ tháng 10/08-3/09

1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn ñề tài: Cuộc sống xã hội hiện ñại – xã hội công nghiệp hoá - hiện ñại hoá cuốn con người vào tất cả các hoạt ñộng mà nó tồn tại ở ñó, ñòi hỏi con người có một sự tập trung cao ñộ, cuộc sống diễn ra với tốc ñộ chóng mặt, nhịp ñiệu hối hả, sôi ñộng ñòi hỏi con người luôn phải cố gắng không ngừng mà vẫn không ñủ thời gian ñể ñáp ứng với những yêu cầu khắc nghiệp mà xã hội hiện ñại ñặt ra, nó bắt chúng ta phải lao ñộng nhiều cả chân tay và trí óc, bắt buộc con người phải hoạt ñộng mọi lúc mọi nơi, và hoạt ñộng ở mọi thời ñiểm trong cuộc sống của mình. Con người hiện ñại ít có thời gian dành riêng cho bản thân mình, cho những nhu cầu riêng tư của mình, cho gia ñình mình…Theo W.H.Auden gọi kỉ nguyên hiện ñại là “ Kỉ nguyên của lo âu”, bởi vì muốn sống và tồn tại ở xã hội công nghiệp ñó mỗi người phải bương chải, tảo tần mới ñảm bảo ñược cuộc sống vật chất no ñủ ñược, thế nhưng khi mà ñời sống kinh tế no ñủ, thì sức khoẻ tinh thần (Tâm lý) của con người ( Sức khỏe tinh thần là một trong bốn thành phần chính yếu của sức khoẻ con người) ngược lại nó bị căng thẳng, ức chế mạnh, làm nảy sinh nhiều căn bệnh xã hội nguy hiểm liên quan ñến ñời sống và sức khoẻ tinh thần, một trong những căn bệnh nguy hiểm ñã, ñang gặp phải và rất phổ biến ở xã hội ngày nay là BỆNH TRẦM CẢM. Bệnh trầm cảm là một căn bệnh thuộc về sức khoẻ tinh thần không chừa bất cứ một ai, không phân biệt ñộ tuổi, hoàn cảnh kinh tế, yếu tố chủng tộc, giới tính…Với ñời sống xã hội như Hoa Kỳ, giới chuyên môn y khoa cho biết có khoảng 12% phụ nữ và 7% nam trong dân số của quốc gia này mắc chứng trầm cảm, bất cứ lúc nào ở Mỹ cũng có khoảng 14 triệu người mắc chứng trầm cảm. Theo Viện quốc gia sức khoẻ tâm thần Hoa Kỳ nghiên cứu tại 10 2 quốc gia khác nhau ñều cho thấy có kết quả tương tự như ở Hoa Kỳ. Theo tổ chức y tế thế giới (WHO) bệnh trầm cảm sẽ trở thành nguyên nhân gây mất sức lao ñộng ñứng hàng thứ hai trên thế giới vào năm 2020 và nó sẽ là nguyên nhân hàng ñầu gây tàn phế ở nữ giới, và ở thời ñiểm hiện tại ( 2001 ) có 121 triệu người bị trầm cảm. Ở VN theo Trần Văn Cường và cộng sự, trầm cảm chiếm 13,2% dân số. Dân số thế giới hằng năm có khoảng 5% mắc những chứng bệnh liên quan ñến trầm cảm, các nghiên cứu dịch tễ lâm sàng riêng của nhiều nước còn cao hơn như: Pháp trong một năm có nam 3,4% và nữ 6,0%, và trong cả cuộc ñời có nam 10,7%, nữ 22,4% ( Theo Levine và Sellouch 1993); Theo Kielhoz (1974) căn cứ vào kết quả ñiều tra của trên 10.000 thầy thuốc hành nghề ở 5 nước Châu Âu ( Áo, Đức, Pháp, Ý, Thuỵ Sĩ )cho biết có 10% những bệnh nhân ñến khám ña khoa có rối loạn trầm cảm và 5% là trầm cảm cơ thể. Và 90% các bệnh nhân này ñang ñược các thầy thuốc không chuyên ñiều trị và theo dõi. Bệnh trầm cảm gây ảnh hưởng nghiêm trọng ñến sự phát triển kinh tế, xã hội hằng năm nhà nước phải trích một phần không nhỏ ngân quỷ ñể nghiên cứu, ñiều trị, và tuyên truyền về phòng ngừa về bệnh trầm cảm, trầm cảm là triệu chứng ảnh hưởng trực tiếp ñến tất cả các mặt sinh hoạt, tác ñộng lên cá nhân bệnh nhân như giảm khí sắc, mất hứng thú lao ñộng, học tập, dòng tư duy hoạt ñộng chậm chạp hay kém hiệu quả, hành vi, thái ñộ không phù hợp với cả bản thân bệnh nhân và các chuẩn mực ñạo ñức mà xã hội ñặt ra, không chỉ ảnh hưởng lên bản thân người bệnh mà còn ảnh hưởng ñến những người xung quanh, người thân của họ, bởi vì những cảm giác, tâm trạng buồn chán ñơn thuần nó không ñủ mạnh ñể bộc lộ hết lên trên bề mặt của nhân cách, hành vi của người bị bệnh. Thế nhưng, hiện nay trầm cảm chưa ñược nhìn nhận một cách khoa học, chúng ta có thói quen nghĩ rằng những cảm giác buồn của người khác sẽ 3 nhanh chóng qua mau, tệ hại hơn chúng ta có xu hướng tin rằng ñấy là một tâm trạng, cảm giác khá bình thường, nhiều lúc ta không thể tin rằng vì sao một cá nhân bề ngoài khoẻ mạnh, hoạt bác, yêu ñời như vậy lại có thể mắc bệnh trầm cảm, TC là một căn bệnh tâm thần lâm sàng và cần ñược chữa trị kịp thời, càng ñể lâu bệnh càng trở nên phức tạp, càng khó ñiều trị hơn, nếu không ñiều trị sớm sẽ ñể lại một di hại tâm lý nặng và nguy cơ tự sát cao, ñối với chính bản thân người bị bệnh mà còn ảnh hưởng ñến xã hội, vì vậy trách nhiệm của bản thân mỗi người là hiểu biết về nó ñể nếu bản thân hay những người xung quanh mắc phải cần giúp họ ñến với những cơ sở y tế chuyên ngành ñể chữa trị kịp thời. Theo giới chuyên môn ñánh giá bệnh trầm cảm là một căn bệnh có thể chữa trị và phòng ngừa ñược. Thế nhưng thực tế trong xã hội hiện nay có mấy người khi ñược hỏi “ Anh chị có biết gì về bệnh trầm cảm không?” có ai biết về nó như thế nào? biểu hiện ra sao …Hơn nữa trong các công trình nghiên cứu cả trong và ngoài nước cũng chưa có quan ñiểm thống nhất với nhau về cách nhìn nhận, triệu chứng, nguyên nhân gây bệnh …Có quan niện cho rằng trầm cảm là do không thoã mãn nhu cầu tình dục, hay trầm cảm là do hậu quả của sự giận dữ chính bản thân mình…Nhưng thực tiễn biểu hiện và nguyên nhân nào dẫn ñến trầm cảm vẫn chưa có bất cứ một lý thuyết, quan niện nào chứng minh cả, mà hiện nay mỗi nhà nghiên cứu khác nhau ñều cho rằng quan niệm của mình là ñúng ñắn cả. Xuất phát từ thực tiễn nói trên, tôi tiến hành nghiên cứu ñề tài “Biểu hiện bệnh trầm cảm của bệnh nhân ở ñộ tuổi từ 18–45 ñang ñiều trị tại Bệnh viện tâm thần Đà Nẵng (BVTTĐN) từ tháng 10/08–3/09”nhằm tìm hiểu những biểu hiện BTC thực tế trên bệnh nhân ñang ñiều trị tại bệnh viện trong thời gian kể trên, từ ñó ñưa ra một số giải pháp ñể nâng cao hiểu biết, hiệu quả trong công tác ñiều trị, phòng, chống bệnh trầm cảm trong xã hội. 2. Đối tượng nghiên cứu: 4 Biểu hiện bệnh trầm cảm của những bệnh nhân ñang ñiều trị tại BVTTĐN từ tháng 10/2008 – 3/2009.
Tiêu chuẩn ñể chọn ñối tượng vào mẫu: Chọn mẫu thuận lợi trên bệnh nhân ñã và ñang ñiều trị tại BVTTĐN trong thời gian từ tháng 10/ 08 – 3/09 có ñủ tiêu chuẩn chẩn ñoán là TC theo tiêu chuẩn của DSM, ICD –10 và theo thang ñánh giá trầm cảm thu gọn của Beck với cấu trúc 13 ñề mục, mỗi mục có 4 nội dung
Tiêu chuẩn chẩn ñoán của DSM và ICD – 10 như sau: - Giảm cân liên tục. - Sự khác nhau trong ngày của các triệu chứng (Nặng về sáng,ñêm dễ chịu) - Mất ngủ cuối giấc ( Dậy sớm ít nhất 2 giờ so với bình thường ). - Rối loạn vận ñộng, thường chậm , ñôi khi có kích ñộng trầm cảm. - Không có sức sống, uể oải, mệt mỏi. - Khí sắc giảm, buồn rầu, thích nơi tối tăm,tránh tiếp xúc với xung quanh. - Mất mọi hứng thú và hoạt ñộng liên quan ñến giảm hoạt ñộng cảm xúc. - Các triệu chứng cần phải biểu hiện trong thời gian ít nhất hai tuần. 3. Khách thể nghiên cứu: Bệnh trầm cảm trên bệnh nhân. Khách thể khảo sát: NC ñược tiến hành trên 50 BN trong ñộ tuổi từ 18- 45 ñang ñiều trị tại BVTTĐN từ tháng 10/08- 3/09, thoả mãn yêu cầu các tiêu chuẩn chọn bệnh, không phạm phải các tiêu chuẩn loại trừ. 4. Mục ñích nhiên cứu: Nhằm tìm hiểu những biểu hiện bệnh trầm cảm của bệnh nhân trong ñộ tuổi từ 18-45 ñang ñiều trị tại BVTTĐN từ tháng 10/2008 – 5 3/2009. Trên cơ sở ñó ñưa ra một số giải pháp phù hợp nhằm giúp mọi người hiểu, nhận biết sớm, ñiều trị hiệu quả, phòng và tránh bệnh trầm cảm trong xã hội. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu: Hệ thống hoá một số vấn ñề lý luận về bệnh trầm cảm. Tìm hiểu những biểu hiện bệnh trầm cảm trên bệnh nhân trong ñộ tuổi từ 18-45 ñang ñiều trị tại BVTTĐN từ tháng 10/08- 3/09. Bước ñầu ñề xuất một số giải pháp nhằm giúp mọi ñối tượng nhận biết sớm, ñiều trị hiệu quả, phòng và tránh bệnh trầm cảm. 6. Phạm vi nghiên cứu: Nội dung: NC những yếu tố thuộc nội hàm của bệnh trầm cảm. Thời gian: NC ñược tiến hành từ tháng 10/2008 - 3/2009. Không gian: Các bệnh nhân trong ñộ tuổi từ 18 - 45 ñang ñiều trị tại BVTTĐN từ tháng 10/2008-3/2009 ( Nội và ngoại trú). 7. Giả thuyết khoa học: Biểu hiện bệnh trầm cảm trên bệnh nhân, ña dạng, phong phú, phức tạp có sự khác nhau về giới tính, ñộ tuổi, nghề nghiệp. 8. Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp lý luận. Phương pháp thực tiễn. Phương pháp quan sát. Phương pháp trắc nghiệm. Phương pháp phân tích tiểu sử. Phương pháp thống kê toán học. NỘI DUNG CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI 6 1.1: Tổng quan về lịch sử nghiên cứu về bệnh trầm cảm. 1.1.1: Trên thế giới: Lịch sử nghiên cứu từ xa xưa cho ñến thời ñiểm tôi tiến hành ñề tài nghiên cứu này có rất nhiều nhà khoa học khác nhau, thuộc nhiều chuyên ngành khác nhau, tìm hiểu và nghiên cứu về nó, và trong phạm vi ñề tài này, tôi dựa trên những công trình nghiên cứu sau: - Thời cổ ñại: Các rối loạn cảm xúc ñã ñược nhận dạng như một bệnh, Saul ñã mô tả các triệu chứng, biểu hiện của bệnh trầm cảm. - Rối loạn cảm xúc lưỡng cực (Gọi tắc là bệnh trầm cảm), trước ñây gọi là loạn thần hưng - trầm cảm, ñã từng ñược các thầy thuốc và các triết gia người Hi Lạp nhận biết, ñặc biệt là Hippocrates vào thế kỷ IV trước công nguyên. Theo quan ñiểm thể dịch thời bấy giờ, ông ta cho rằng ñó là do mất thăng bằng hoặc loạn thăng bằng thể dịch với sự góp mặt của môi trường, cơ thể và cảm xúc. Ông mô tả mỗi cơn hưng cảm có liên quan ñến việc tiết sữa lại có vẻ thích hợp hơn với tình trạng mê sảng có kết hợp với nhiễm trùng hậu sảu. - Bốn thế kỷ sau ông Hippocrates , Areteus ñã mô tả một cách rõ ràng chu kỳ khí sắc, theo ông trầm cảm xuất hiện trước cơn hưng cảm ( Học thuyết thể dịch) - Galen, một thầy thuốc Hi Lạp, hành nghề ở Rôma vào thế kỷ II sau công nguyên, tiếp tục truyền thống quan ñiểm thể dịch, cho rằng trầm cảm là do thừa mật ñen ( Cho nên mới có từ melankhole, melan có nghĩa là ñen, khole là mật) mặc dù ông ta cũng ñã bắt ñầu xét ñến yếu tố tâm lý, xúc cảm như là do ước muốn khiêu dâm. - Năm 1896 bệnh trầm cảm ñã ñược Emil Kraepelin, nhà TLH người Đức ñã tách ra thành một bệnh ñộc lập dựa trên sự thống nhất về các biểu hiện lâm sàng và tính chất tiến triển, ông ñã hợp nhất các thể bệnh trước kia ñược coi như là những bệnh ñộc lập như “ Bệnh thao cuồng”, “ Bệnh sầu 7 uất”, “ Bệnh loạn tâm thần tuần hoàn”, với sự thay ñổi lần lượt các giai ñoạn trái ngược nhau hoặc sự kết hợp những giai ñoạn tương phản nhau ( Falret, Baillarger, Magnam ). - I.P.Paplôp: Đã nói rằng trạng thái hưng cảm là do hưng phấn toàn bộ não từ cao xuống thấp với sự tăng cường hết sức mạnh hoạt ñộng liên tưởng ñến bán cầu ñại não rơi vào trạng thái hoạt ñộng hỗn loạn và là do hưng phấn hết sức ưu thế của dưới vỏ. Ngược lại trong trầm cảm, theo ông có sự giảm hoạt ñộng của não với sự suy kiệt hết sức của dưới vỏ và ức chế mọi bản năng. -Levitan (1997) ñã nghiên cứu trên 8116 bệnh nhân từ 15 - 64 tuổi và xác ñịnh tỉ lệ rối loạn trầm cảm ñiển hình là 8%, và có xu hướng tăng lên gấp 2 - 3 lần trong 25 năm gần ñây, nữ cao gấp 2 lần nam và tăng lên ở tuổi 40. Viện nghiên cứu sức khoẻ tâm thần Hoa Kỳ ( NIMH ), cũng cho thấy tỉ lệ trầm cảm ñiển hình là 5%. → Ngoài ra trên thế giới còn rất nhiều nhà khoa học khác nghiên cứu về bệnh trầm cảm như Kielhoz ( 1974 , Pichot.P ( 1973 )…Nhưng các tư tưởng từ xưa ñến nay vẫn chưa có sự thống nhất với nhau, mà mỗi nhà nghiên cứu nói lên một khía cạnh khác nhau của bệnh trầm cảm. Hiện nay, các nghiên cứu hay chữa trị ở Việt Nam ñều ñồng ý và thống nhất theo cách nhìn nhận và phân chia của Hiệp hội tâm thần Mỹ ( Viết tắc là DSM- IV) và Tổ chức Y tế thế giới ( Viết tắc là ICD- 10) - Theo tổ chức y tế thế giới, do rối loạn khí sắc là một bệnh rối loạn tâm thần , trong phân loại lần thứ 8 và 9 chỉ chú trọng ñến loại gọi là hưng - trầm cảm ( Pyschose manico- depressive). Trong bảng phân loại lần thứ 10 này ( ICD- 10 năm 1992 ) sắp xếp tấc cả các rối loạn khí sắc có nguyên nhân khác nhau vào một nhóm. Với mã số từ F30- F39 dùng ñể chỉ các rối loạn khí sắc ( Mood disorders) 8 - Theo Hội Tâm Thần học Mỹ ( DSM-IV năm 1994 ): Phân loại của HHTTMỹ hoàn thiện hơn, phát triển hơn. Rối loạn khí sắc với mã số lưu hành cho trầm cảm chủ yếu hoặc rối loạn lưỡng cực ñược biểu hiện ở chữ số thứ 5. 1.1.2: Ở Việt Nam: Tuy chưa phát triển mạnh như các nước trên thế giới và cũng chưa có nhiều công trình nghiên cứu chuyên sâu về bệnh trầm cảm, nhưng nó cũng ñã phát triển, có nhiều ñóng góp vào việc nhận biết sớm, ñiều trị, phòng ngừa hiệu quả hơn. - Theo tiến sĩ Trần Hữu Bình, ĐH Y Hà Nội, có nghiên cứu về rối loạn trầm cảm trong bệnh lý của các bệnh nhân bị bệnh tiêu hoá dạ dày- ruột - Theo nghiên cứu của Trần Văn Cường và cộng sự ( 2002 ) trầm cảm chiếm 13,2% dân số, nó diễn ra ở 10 xã thuộc các vùng kinh tế khác nhau trên cả nước hiện nay. - Tiến sĩ Cao Tiến Đức trong nghiên cứu về một số ñặc ñiểm lâm sàng ở 43 bệnh nhân có biểu hiện trầm cảm ñang ñiều trị tại BV, trong 43 người ñó nam chiếm 41,9%, nữ chiếm 58,1%, tuổi trung bình của nam là 39,5 tuổi và nữ là 39 tuổi. Triệu chứng lâm sàng là mệt mỏi, mất sinh lực, rối loạn giấc ngủ là 95,4%; buồn rầu là 83,7%; lo lắng về bệnh tật 76,7%; bứt rứt, bồn chồn, cử ñộng chậm 72,1%; chán ăn 69,8%; mất quan tâm thích thú, khó tập trung 67,4%; chán nản buôn xuôi 62,8%; ý nghĩ và hành vi tự sát 44,2%. Trong ñó tỉ lệ trầm cảm nặng là 58,2%; trầm cảm vừa 27,9%; trầm cảm nhẹ là 13,9%. - Theo những nghiên cứu trong thời gian gần ñây ở Việt Nam, trầm cảm cũng biểu hiện mạnh mẽ trên trẻ em và thanh thiếu niên VN như: Năm 1982 – 1989 ( Viện nhi ) có thấy biểu hiện rối loạn hành vi và cảm xúc ở học sinh trong ñộ tuổi từ 6- 15 là 10- 26%. Giai ñoạn từ 1990 – 1995 ( Viện nhi ) có biểu hiện tổn thương về hành vi và cảm xúc ở học sinh từ 3 – 32%. 9 Theo ñiều tra toàn quốc của Viện nhi thực hiện thấy rối loạn cảm xúc chiếm 1 -6%. Trong nghiên cứu “ Xây dựng mô hình chăm sóc sức khoẻ tinh thần cho học sinh ở thành phố Đà Nẵng” do bác sĩ Nguyễn Văn Thọ và cộng sự thực hiện năm 1998 – 2000, cho thấy lo âu - trầm cảm chiếm 10 – 21% trong số những học sinh có vấn ñề về sức khoẻ tâm thần. → Tóm lại ở trên thế giới và VN ñã có rất nhiều nghiên cứu về bệnh trầm cảm, tuy nhiên ở ñây mỗi nhà nghiên cứu ñã ñi theo một cách nghĩ, cách nhìn nhận của cá nhân họ, chính vì thế ở ñây chưa có một quan niện nào chính thống, chưa có có cách nhìn nhận nào bao quát hết tấc cả các mặt của bệnh trầm cảm, cho nên tuỳ theo các mục ñích nghiên cứu khác nhau, mà nhà nghiên cứu hiện tại nên chọn cho mình một lý thuyết, một cách nhìn nhận mà nó phù hợp với yêu cầu mình ñã ñặt ra. Và trong phạm vi ñề tài này, tôi tiến hành nghiên cứu và so sánh kết quả thực nghiệm thu ñược theo cách nhìn nhận và ñánh giá của DSM- IV và ICD- 10. 1.2. Các lý thuyết khác nhau về bệnh trầm cảm: Trong lịch sữ bệnh ñã có rất nhiều học thuyết tâm lý khác nhau ñề cập ñến trầm cảm ở các góc ñộ khác nhau. Dưới ñây là một số thuyết cơ bản. 1.2.1. Thuyết phân tâm học về bệnh trầm cảm: - Trong tác phẩm “ Tiếc nối và trầm muộn” S.Freud ( 1917 ) ñã lý luận rằng khả năng tiềm ẩn của trầm cảm ñược tạo ra rất sớm trong thời kỳ ấu thơ. Trong suốt giai ñoạn môi miệng, nhu cầu của ñứa trẻ có thể không ñược thỏa mãn, không ñầy ñủ hay quá thừa thãi, dẫn ñến việc chủ thể trở nên gắn bó với giai ñoạn này và trở nên lệ thuộc vào những ñòi hỏi bản năng ñặc thù của nó. Với sự ngưng lại này, với sự phát triển tâm tính dục, với sự gắn kết ở giai ñoạn môi miệng, chủ thể có thể phát triển khuynh hướng lệ thuộc quá nhiều vào người khác ñối với việc duy trì lòng tự trọng. 10 - Trên sơ sở phân tích sự thiếu hụt tình cảm, Freud ñã giả thuyết rằng ñối với một ñứa trẻ sau sự mất mát một người thân yêu hoặc một cái chết, sự ly tán hay một tình thương yêu…Đứa trẻ phóng chiếu, nhập tâm vào người ñã mất hay ñồng hóa với người ñã mất ñể xóa bỏ nỗi mất mát. Ông ñã khẳng ñịnh, người bệnh nuôi dưỡng một cách vô thức những cảm xúc âm tính ñối với người mà họ yêu quý, từ ñó mà họ trở thành ñối tượng của sự thù ghét hay giận dữ của chính bản thân họ. Ngoài ra, người bệnh cảm thấy uất ức khi bị bỏ rơi và xuất hiện mặc cảm tội lỗi, những tội lỗi có thực hay tưởng tượng ra từ người ñã mất → Mặc dù vậy, một số luận thuyết cơ bản của S.Freud ñã có những ñóng góp ñáng kể, bởi luận thuyết của ông ñã chỉ ra rằng có khả năng tiềm ẩn của trầm cảm ñược tạo ra từ rất sớm trong thời kỳ ấu thơ và trầm cảm ñược thúc ñẩy từ những sự kiện gây stress trong cuộc sống như sự mát mát, chia ly, ly dị, hay sự thất bại, mất việc làm… 1.2.2. Thuyết nhận thức vê trầm cảm: - Có hai giả thuyết ñược xem là trung tâm của tiếp cận nhận thức với trầm cảm. Một giả thuyết cho rằng nếu nhận thức tiêu cực dẫn ñến một cái nhìn tiêu cực về các sự kiện trong cuộc sống bản thân mình tự cảm thấy có trách nhiệm, theo mô hình không tự lực ñược cho rằng trầm cảm bắt nguồn từ niềm tin con người ít có hoặc không có kiểm soát cá nhân ñối với các sự kiện có ý nghĩa trong cuộc sống. - Thuyết nhận thức của A. Beck về trầm cảm, ( Một nhà nghiên cứu hàng ñầu về trầm cảm ): Luận ñề trung tâm của Aron Beck ( 1967, 1985, 1987 ) là coi quá trình tư duy là yếu tố khởi phát trong trầm cảm. Theo ông những người trầm cảm, tư duy của họ thường hướng về phía những giải thích tiêu cực. Ông cho rằng ngay từ thời niên thiếu người trầm cảm ñã có khuynh hướng này, nhìn nhận thế giới một cách tiêu cực, qua sự mất mát cha mẹ, qua một chuỗi thành công không ñược nhớ ñến, qua việc bị cô lập khỏi nhóm bạn 11 ñồng trang lứa, những lời phê bình của giáo viên, hay sự suy sụp tinh thần của cha mẹ. + Beck gọi ba tuýp nhận thức này là bộ ba nhận thức ( Cognitivi triad ) về trầm cảm: Nhìn nhận tiêu cực về bản thân, nhìn tiêu cực về các trải nghiệm ñang tiếp diễn, và nhìn nhận tiêu cực về tương lai. → Mặc dù còn một vài ñiểm không chắc chắn khi ñánh giá vai trò của ñời sống cảm xúc trong việc ñiều chỉnh, ñiều khiển hành vi của người bệnh nhưng học thuyết của Beck có ưu việt là có thể kiểm tra ñược bằng thực nghiệm và khuyến khích nhà trị liệu hướng vào tư duy của bệnh nhân ñể thay ñổi và làm dịu những căng thẳng cảm xúc của họ. 1.2.3. Thuyết liên cá nhân về bệnh trầm cảm: - Trong thuyết này chúng ta ñề cập ñến những khía cạnh hành vi của người bị trầm cảm, bao gồm trong ñó tổng thể mối quan hệ giữa người trầm cảm với những người khác. - Những người trầm cảm có mạng lưới giao tiếp xã hội thưa thớt và coi chúng như là nguồn nâng ñỡ. Sự nâng ñỡ xã hội giảm sút có thể làm yếu ñi năng lực của cá nhân trong việc phản ứng với những sự kiện tiêu cực trong cuộc sống, và làm cho cá nhân dễ cảm ứng với trầm cảm ( Billings, Cronkite và Moos 1983). - Người trầm cảm cũng có thể nhận ñược những phản ứng tiêu cực từ phía người khác ( Coyne, 1976 ), khả năng này ñã ñược nghiên cứu theo nhiều cách khá nhau, từ các cuộc nói chuyện hướng dẫn qua ñiện thoại với bệnh nhân trầm cảm, ñến việc băng ghi âm của họ, và thậm chí cả việc tiếp xúc trực tiếp. Dữ kiện thu ñược ñã chỉ ra rằng, hành vi của bệnh nhân trầm cảm nhận ñược sự hắt hủi từ phía người xung quanh. - Liên quan ñến nhận thức chung về sự thiếu hụt kỹ năng xã hội, nhưng ở mức ñộ nào ñó chuyên biệt hơn là ý tưởng cho rằng người trầm cảm luôn tìm 12 kiếm sự ñảm bảo và ñó là tính hay thay ñổi, ñáng phê phán ( Joiner và Metalsky, 1995 ). Có lẽ do hậu quả của sự nuôi dưỡng trong sự ghẻ lạnh và cách ly với môi trường ( Carnelly, Pietomonaco và Jaffe, 1994 ), bệnh nhân trầm cảm luôn kiếm sự ñảm bảo rằng họ luôn ñược người khác quan tâm một cách thật sự, nhưng thậm chí ngay cả khi ñã ñược ñảm bảo họ cũng chỉ yên tâm ñược một lúc. Cái tự nhận thức tiêu cực của họ làm cho họ nghi ngờ sự thật về những phản hồi mà họ nhận thức ñược. Sau ñó họ ñi tìm những phản hồi âm tính mà họ cảm thấy có giá trị. Sự hất hủi xảy ra chủ yếu bởi những hành vi không nhất quán của họ. → Thuyết liên cá nhân ñã không vạch ra ñược nguyên nhân sâu xa dẫn ñến trầm cảm, nhưng có một ñóng góp to lớn của học thuyết này là ñã chỉ ra