Luận văn Đánh giá hiện trạng du lịch Hậu Giang và xây dựng mô hình du lịch sinh thái - văn hóa về nguồn

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG DU LỊCH HẬU GIANG VÀ XÂY DỰNG MÔ HÌNH DU LỊCH SINH THÁI - VĂN HÓA VỀ NGUỒN Giáo viên hướng dẫn: Sinh viên thực hiện: VÕ HỒNG PHƯỢNG PHẠM NGỌC THƠM PHẠM LÊ HỒNG NHUNG MSSV: 4043562 Lớp: QTKD Du Lịch & Dịch Vụ K30 Cần Thơ - 2008 LỜI CAM ĐOAN -------b & a------- Tôi xin cam đoan đề tài này là chính tôi thực hiện. Các số liệu thu thập và kết quả phân tích trong đề tài là trung thực. Đề tài này không trùng với bất kỳ đề tài nghiên cứu khoa học nào. Cần thơ, ngày 15 tháng 5 năm 2008 Sinh viên thực hiện Phạm Ngọc Thơm LỜI CẢM ƠN -------b & a------- Để hoàn thành đề tài Luận văn tốt nghiệp này, trước hết em xin chân thành cảm ơn các thầy Cô Khoa Kinh Tế và Quản Trị Kinh Doanh, trường Đại Học Cần Thơ đã trang bị cho em vốn kiến thức quý báu trong suốt bốn năm học vừa qua. Em xin chân thành cảm ơn Cô Võ Hồng Phượng, Cô Phạm Lê Hồng Nhung đã tận tình hướng dẫn em trong suốt thời gian thực hiện luận văn này. Em xin chân thành cảm ơn các Anh chị, Cô chú Sở Thương mại – Du lịch Hậu Giang và Trung tâm điều hành Du lịch Hậu Giang đã nhiệt tình cung cấp số liệu cho em. Tôi cũng cảm ơn các bạn bè đã giúp đỡ tôi cũng như động viên tôi suốt thời gian qua. Mặc dù đã rất cố gắng để hoàn thiện Luận văn này nhưng có thể đề tài vẫn còn nhiều thiếu sót, vì vậy em mong nhận được những ý kiến đóng góp của quý thầy cô và các bạn sinh viên nhằm góp phần nâng cao giá trị của đề tài luận văn này hơn. Cuối cùng, em xin kính chúc các Thầy Cô Trường Đại Học Cần Thơ, các Thầy Cô Khoa Kinh Tế và Quản Trị Kinh Doanh, Cô Võ Hồng Phượng, Cô Phạm Lê Hồng Nhung và các Anh Chị, Cô Chú Sở Thương mại – Du lịch Hậu Giang và Trung tâm điều hành Du lịch Hậu Giang được dồi dào sức khỏe và đạt nhiều thành công tốt đẹp trong công việc của mình. Cần Thơ, ngày 15 tháng 5 năm 2008 Sinh viên thực hiện Phạm Ngọc Thơm NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… Cần Thơ, ngày….tháng…năm 2008 Thủ trưởng đơn vị i MỤC LỤC œš{œ CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU .............................................................................. 1 1.1. Đặt vấn đề nghiên cứu .............................................................................. 1 1.1.1. Sự cần thiết nghiên cứu ........................................................................ 1 1.1.2. Căn cứ khoa học và thực tiễn .............................................................. 2 1.2. Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................. 4 1.2.1. Mục tiêu chung ..................................................................................... 4 1.2.2. Mục tiêu cụ thể ..................................................................................... 4 1.3. Các giả thuyết cần kiểm định và câu hỏi nghiên cứu................................. 4 1.3.1. Các giả thuyết cần kiểm định .............................................................. 4 1.3.2. Câu hỏi nghiên cứu .............................................................................. 4 1.4. Phạm vi nghiên cứu .................................................................................. 4 1.4.1. Giới hạn về không gian ....................................................................... 4 1.4.2. Giới hạn về thời gian ............................................................................ 5 1.4.3. Đối tượng nghiên cứu .......................................................................... 5 CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................................................................................................... 6 2.1. Phương pháp luận ..................................................................................... 6 2.1.1 Các khái niệm cơ bản về du lịch .......................................................... 6 2.1.2 Đặc điểm của loại hình du lịch về nguồn ......................................... 10 2.1.3 Đặc điểm của khách du lịch sinh thái – văn hóa ............................... 10 2.2 Phương pháp nghiên cứu ......................................................................... 11 2.2.1 Phương pháp thu thập số liệu ............................................................. 11 2.2.2 Phương pháp xử lý số liệu .................................................................. 12 2.3 Sơ lược các phương pháp nghiên cứu ...................................................... 12 2.3.1 Phương pháp phân tích tần số ............................................................. 12 2.3.2 Phương pháp phân tích nhân tố (Factor Analysis) ............................ 13 2.3.3 Phương pháp phân tích ma trận SWOT ............................................. 15 ii CHƯƠNG 3: TỔNG QUAN VÙNG NGHIÊN CỨU TỈNH HẬU GIANG . 18 3.1 Khái quát về tỉnh Hậu Giang ................................................................... 18 3.1.1 Điều kiện tự nhiên ............................................................................... 18 3.1.2 Điều kiện kinh tế - xã hội.................................................................... 20 3.1.3 Hệ thống cơ sở hạ tầng kỹ thuật ......................................................... 22 3.2 Đánh giá thực trạng hoạt động của du lịch Hậu Giang ............................. 23 3.2.2 Tình hình hoạt động du lịch tại Hậu Giang ....................................... 23 3.3.3 Đầu tư phát triển du lịch ..................................................................... 26 3.2.3 Đánh giá của du khách về du lịch Hậu Giang ................................... 29 3.3.4 Đánh giá chung .................................................................................... 29 CHƯƠNG 4: XÂY DỰNG MÔ HÌNH DU LỊCH SINH THÁI VĂN HÓA VỀ NGUỒN .................................................................................................... 31 4.1 Cơ sở xây dựng mô hình du lịch sinh thái văn hóa về nguồn ................... 31 4.1.1 Điều kiện về tài nguyên du lịch tự nhiên và nhân văn ...................... 31 4.1.2 Nguồn nhân lực hoạt động trong ngành du lịch ................................ 31 4.1.3 Cơ sở hạ tầng ....................................................................................... 31 4.1.4 Thị hiếu của du khách ......................................................................... 32 4.2 Xây dựng mô hình du lịch sinh thái văn hóa về nguồn............................. 41 4.2.1 Đối tượng khách ................................................................................. 41 4.2.2 Mùa du lịch ......................................................................................... 41 4.2.3 Những điểm hấp dẫn du khách ........................................................... 41 4.2.4 Các điểm tham quan du lịch sinh thái và văn hóa ............................. 44 4.2.5 Cơ sở vật chất kỹ thuật phát triển du lịch .......................................... 48 4.2.6 Dịch vụ vui chơi giải trí và bán quà lưu niệm ................................... 50 4.2.7 Mô hình du lịch sinh thái văn hóa về nguồn..................................... 51 CHƯƠNG 5: MỘT SỐ GIẢI PHÁP.............................................................. 53 5.1. Cơ sở đưa ra giải pháp ............................................................................ 53 5.1.1. Định hướng phát triển ngành du lịch của tỉnh .................................. 53 5.1.2.Dự báo lượng khách du lịch đến Hậu Giang giai đoạn 2010 – 2020 ................................................................................................................................. ..53 5.1.3. Phân tích SWOT đối với việc xây dựng mô hình du lịch sinh thái – văn hóa về nguồn tại Hậu Giang ............................................................................. 56 iii 5.2. Một số giải pháp để xây dựng mô hình du lịch sinh thái văn hóa về nguồn tại Hậu Giang ................................................................................................ 57 5.2.1 Đầu tư xây dựng các điểm du lịch ...................................................... 58 5.2.2 Đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ du lịch ............................................................................................................................. 59 5.2.2.1 Đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng . ..................................................... 59 5.2.3 Phát triển nguồn nhân lực ................................................................... 60 5.2.4 Thực hiện chiến lược liên kết hợp tác với các tỉnh trong vùng để khai thác tiềm năng du lịch. ............................................................................................. 60 5.2.5 Đẩy mạnh công tác quảng cáo và xúc tiến du lịch ........................... 61 5.2.6 Bảo vệ và tôn tạo tài nguyên, môi trường du lịch ............................. 61 5.2.7 Đảm bảo anh ninh quốc phòng và trật tự an toàn xã hội .................. 61 CHƯƠNG 6: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................. 63 6.1. Kết luận .................................................................................................. 63 6.2 Kiến nghị ................................................................................................ 64 6.2.1 Đối với Sở Thương mại và Du lịch Hậu Giang ................................. 64 6.2.2 Đối với Ủy ban nhân dân tỉnh Hậu Giang ......................................... 64 6.2.3 Đối với các khu, điểm kinh doanh du lịch trên địa bàn tỉnh Hậu Giang ......................................................................................................................... 65 6.2.4 Đối với người dân bản địa .................................................................. 65 TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................. 67 PHỤ LỤC ........................................................................................................ 68 iv DANH MỤC BIỂU BẢNG Bảng 1: Số lượng du khách và doanh thu du lịch từ 2005 đến 2007 ............... 24 Bảng 2: Tình hình đầu tư du lịch qua 3 năm 2005 - 2007 .............................. 27 Bảng 3: Đánh giá tổng hợp du lịch Hậu Giang .............................................. 29 Bảng 4: Đặc điểm của du khách .................................................................... 32 Bảng 5: Thời gian thường đi du lịch của du khách......................................... 34 Bảng 6: Thời gian lưu trú của khách du lịch .................................................. 34 Bảng 7: Mục đích đến Hậu Giang của du khách ............................................ 35 Bảng 8: Kênh thông tin du lịch ...................................................................... 35 Bảng 9: Ma trận đã chuẩn hóa các biến ........................................................ 37 Bảng 10: Bảng tính điểm nhân tố .................................................................. 38 Bảng 11: Mức độ hấp dẫn của các phương tinệ vận chuyển ........................... 40 Bảng 12: Mức độ hấp dẫn của các hoạt động khi đi du lịch ........................... 40 Bảng 13: Cơ sở lưu trú tại Hậu Giang từ năm 2005 đến 2007 ........................ 49 Bảng 14: Dự báo tốc độ tăng trưởng trung bình lượng khách du lịch đến Hậu Giang đến năm 2020 ..................................................................................... 55 Bảng 15: Dự báo lượng khách du lịch đến Hậu Giang đến năm 2020 ............ 55 v DANH MỤC HÌNH Hình 1: Tiến trình phân tích nhân tố ................................................................. 15 Hình 2. Sơ đồ phân tích ma trận SWOT ............................................................ 17 Hình 3: Ma trận phân tích SWOT ..................................................................... 57 DANH MỤC ĐỒ THỊ Đồ thị 1: Số lượng du khách đến Hậu Giang qua 3 năm 2005 - 2007 ...... 24 Đồ thị 2: Doanh thu từ du lịch Hậu Giang từ năm 2005 đến 2007 ........... 26 Đồ thị 3 : Nguồn vốn đầu tư cho du lịch qua 3 năm 2005 - 2007 ............. 27 Xây dựng mô hình du lịch sinh thái văn hóa về nguồn GVHD: Võ Hồng Phượng 1 SVTH: Phạm Ngọc Thơm CHƯƠNG 1 GIỚI THIỆU 1.1. ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1.1.1. Sự cần thiết nghiên cứu Từ xa xưa trong lịch sử nhân loại, du lịch đã được ghi nhận như một sở thích, một hoạt động nghỉ ngơi tích cực của con người. Ngày nay du lịch đã trở thành một hiện tượng kinh tế xã hội phổ biến, là cầu nối hữu nghị, phương tiện giữ gìn hòa bình và hợp tác giữa các quốc gia, dân tộc, là một nhu cầu không thể thiếu của con người, nó được coi là tiêu chuẩn để đánh giá chất lượng cuộc sống… không chỉ ở các nước có nền kinh tế phát triển mà còn cả ở các nước có nền kinh tế đang phát triển, trong đó có Việt Nam. Trong xu hướng phát triển kinh tế thế giới hiện nay, du lịch trở thành một ngành kinh tế quan trọng, có tốc độ phát triển nhanh và được xem là một “ngành công nghiệp không khói”, đem lại hiệu quả kinh tế - xã hội cao cho các quốc gia. Việt Nam trong tiến trình hội nhập kinh tế thế giới và khu vực, Đảng và Nhà nước đã nhận thức kịp thời xu hướng chung này và trong nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX đã đề ra đường lối: “Phát triển du lịch thật sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động trên cơ sở khai thác lợi thế về điều kiện tự nhiên, sinh thái, truyền thống văn hóa, lịch sử đáp ứng nhu cầu du lịch trong nước và phát triển nhanh du lịch quốc tế, sớm đạt trình độ phát triển du lịch trong khu vực…”. Cùng với xu thế phát triển của cả nước thì tỉnh Hậu Giang mặc dù là tỉnh mới tách ra nhưng vẫn đang không ngừng đổi mới và phát triển, đặc biệt là lĩnh vực du lịch. Hậu Giang có tiềm năng phát triển du lịch như khu bảo tồn Lung Ngọc Hoàng, khu du lịch sinh thái Tây Đô, chợ nổi Phụng Hiệp...Chủ yếu là các sản phẩm du lịch: du lịch tham quan, nghiên cứu nét văn hóa Hậu Giang; du lịch sinh thái, đa dạng sinh học; du lịch miệt vườn làng quê; du lịch văn hóa lễ hội; du lịch thương mại, công vụ. Mặc dù có rất nhiều thuận lợi về cả tài nguyên thiên nhiên lẫn tài nguyên nhân văn để phát triển du lịch nhưng cho đến nay du lịch Hậu Giang vẫn chưa thu hút được sự quan tâm đặc biệt của du khách. Điều này cho thấy công tác tổ Xây dựng mô hình du lịch sinh thái văn hóa về nguồn GVHD: Võ Hồng Phượng 2 SVTH: Phạm Ngọc Thơm chức, xây dựng các điểm du lịch cũng như thiết kế các chương trình tour chưa đem lại kết quả như mong muốn. Bên cạnh đó ngành du lịch Hậu Giang vẫn đang gặp rất nhiều khó khăn trong việc tìm ra hướng đi đúng đắn để có thể thu hút được nhiều du khách và đưa du lịch Hậu Giang bước sang một trang mới. Chính vì vậy để du lịch Hậu Giang có thể phát triển ngang tầm với tiềm năng, thế mạnh theo hướng du lịch sinh thái, du lịch văn hóa - lịch sử, du lịch nghỉ dưỡng....thì Hậu Giang cần xây dựng cho mình những loại hình du lịch mang nét đặc trưng của tỉnh, tận dụng hiệu quả nguồn tài nguyên du lịch của tỉnh, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, phát triển du lịch quốc tế và du lịch nội địa; góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói, giảm nghèo, giữ gìn an ninh, quốc phòng, trật tự an toàn xã hội….Muốn làm được điều này chỉ có thể thông qua việc phân tích đánh giá những gì mà du lịch Hậu Giang đã và đang làm được, từ đó sẽ xây dựng những mô hình du lịch mang đặc trưng riêng, đồng thời đưa ra những biện pháp để thực hiện mô hình, nâng cao hiệu quả hoạt động của du lịch Hậu Giang lên một tầm cao mới. 1.1.2. Căn cứ khoa học và thực tiễn Căn cứ khoa học: Phát triển du lịch sinh thái được coi là công cụ để phát triển du lịch bền vững trên thế giới. Theo đánh giá của Tổ chức Du lịch thế giới WTO, tại các nước đang phát triển đa số lượng khách du lịch trong nước lẫn quốc tế là tìm về với thiên nhiên, về với miệt vườn sông nước, với rừng, núi, biển càng hoang sơ, ruộng đồng heo hút ngày càng tăng. Ở Việt Nam ngành du lịch được xác định là ngành kinh tế mũi nhọn và đóng vai trò ngày càng quan trọng trong nền kinh tế quốc dân. Đặc biệt là du lịch sinh thái đang là một ngành kinh doanh sinh lợi và nhiều triển vọng, nó được xem là một loại hình du lịch đặc thù, có tiềm năng. Tuy nhiên cho đến nay việc phát triển loại hình du lịch này còn nhiều hạn chế đặc biệt là du lịch sinh thái vùng đồng bằng sông Cửu Long phát triển chưa tương xứng với tiềm năng và nhu cầu du lịch ngày càng cao của con người. Vì vậy việc nghiên cứu và xây dựng những mô hình du lịch kết hợp đa dạng là một việc rất cần thiết để góp phần vào việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế và đưa du lịch trở thành một ngành kinh tế quan trọng của đồng bằng sông Cửu Long nói chung và của tỉnh Hậu Giang nói riêng. Xây dựng mô hình du lịch sinh thái văn hóa về nguồn GVHD: Võ Hồng Phượng 3 SVTH: Phạm Ngọc Thơm Căn cứ thực tiễn: Hiện nay loại hình du lịch sinh thái văn hóa là loại hình du lịch chủ yếu của Hậu Giang. Chợ nổi, rừng tràm là những khung cảnh tạo sự hứng khởi để du khách khám phá và tìm sự bình yên. Chợ nổi – nét đặc trưng miền sông nước nổi tiếng trong nước lẫn quốc tế. Rừng tràm, một dự án lớn đang được khởi công, dự kiến sẽ đi vào hoạt động năm 2009, và những nét văn hóa miệt vườn khác. Hậu Giang còn có một thế mạnh là sở hữu rất nhiều di tích lịch sử. Trong đó, có khu căn cứ Tỉnh ủy, Đền thờ Bác Hồ, khu di tích Chiến thắng 75 tiểu đoàn, chiến thắng Tầm Vu, Cái Sình, Nam Kỳ khởi nghĩa... Tất cả đã đi vào lịch sử, thơ, ca, nhạc. Hàng năm, mỗi khi có dịp lễ lộc, du khách các nơi tìm về không ít. Theo thống kê chưa đầy đủ, thì vài chục ngàn người khắp các tỉnh thành về viếng đền thờ Bác vào dịp 19-5, ngày quốc khánh... là chuyện thường niên. Ngoài ra, còn có các lễ hội, đặc biệt là lễ hội đua ghe ngo truyền thống thu hút khá nhiều địa phương tham gia, khách đến xem. Bên cạnh tiềm năng đó, các làng nghề truyền thống ở Hậu Giang cũng đa dạng và phong phú. Đây chính là nơi lưu truyền nét văn hóa đặc sắc của vùng đất, con người. Theo thống kê chưa đầy đủ, Hậu Giang có gần 30 làng nghề truyền thống - thế mạnh du lịch không nhỏ. Đặc sản về cây ăn trái của Hậu Giang cũng là một tiềm năng. Khóm Cầu Đúc, bưởi Phú Hữu, quít đường Long Trị đã luôn tạo sự chú ý cho du khách muốn thưởng thức đặc sản của nơi mình đi qua. Chưa hết, Hậu Giang còn có đặc sản về thủy sản. Nếu như đến vùng An Giang, du khách thưởng thức các món đặc sản từ cá ba sa, về Trà Vinh, Cà Mau, Kiên Giang là những món ăn mặn mà hương vị biển, thì đến Hậu Giang, khó ai có thể quên với hương vị của cá thát lát được chế biến nhiều món rất ngon, đặc biệt là các loại rau vườn, rau rừng. Ä Có thể khẳng định, cũng như nhiều tỉnh, thành khác trong khu vực ĐBSCL, Hậu Giang có nhiều tiềm năng thuận lợi để phát triển du lịch. (Theo www.baohaugiang.com.vn) Xây dựng mô hình du lịch sinh thái văn hóa về nguồn GVHD: Võ Hồng Phượng 4 SVTH: Phạm Ngọc Thơm 1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 1.2.1. Mục tiêu chung Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là phân tích thực trạng du lịch Hậu Giang và xây dụng mô hình du lịch sinh thái – văn hóa về nguồn ở Hậu Giang, đồng thời đưa ra những giải pháp phương hướng phát triển