Luận văn Giải pháp cạnh tranh và phát triển cho các doanh nghiệp Logistics Việt Nam giai đoạn WTO

1. ýnghĩa vàtính cấp thiết của đề tài: Trong môi trường cạnh tranh toàn cầu hiện nay, tính hiệu quả chính làyếu tố quyết định đến sự thành bại của doanh nghiệp. Làm thế nào để đạt đ-ợc hiệu quả trong toàn bộ hoạt động của doanh nghiệp suốt từ khâu đầu tiên của quá trình sản xuất đến khâu cuối cùng trong quá trình phân phối. Logistics ra đời đã giúp doanh nghiệp giải quyết vấn đề trên vàngày càng đóng vai trò quyết định đến sự thành bại của doanh nghiệp. Các doanh nghiệp ngày càng tin t-ởng rằng nâng cao hiệu quả vàđể cải thiện năng lực cạnh tranh của họ thì cần phải tập trung toàn bộ năng lực vào những mảng màhọ làm tốt nhất vàchỉ thực hiện những hoạt động giúp họ gia tăng giá trị cốt lõi của mình. Một số doanh nghiệp đang dần nhận ra rằnghoạt động logistics không phải làthế mạnh trong kinh doanh của họ vàcảm thấy không hài lòng với hiệu quả hoạt động của chính bộ phậnlogistics của mình. Họ gia tăng việc chuyển sang nhà cung cấp dịch vụ logistics chuyên nghiệp để đạt được hiệu quả cao nhất. Nhu cầu thuê ngoài dịch vụ logistics đã theo chân các nhàđầu tư nước ngoài du nhập vào Việt Nam thông qua hoạt động sản xuất kinh doanh. Khi họ đầu t-vào Việt Nam thì nhu cầu dịch vụ logistics gia tăng nhanh chóng phục vụ cho vận chuyển, lắp đặt cơ sở sản xuất, nhập khẩu trang thiết bị máy móc, xuất khẩu thành phẩm Thị trường dịch vụ logistics ngày càng mở rộng, nhất làkhi Việt Nam trở thành thành viên chính thức của WTO, nhu cầu về dịch vụ logistics của các công ty nước ngoài hoạt động tại Việt Nam ngày càng gia tăng nhanh chóng. Từ đó đã kéo theo sự xuất hiện của hàng loạt các công ty Logistics toàn cầu với tiềm lực tài chính mạnh như Maersk, APL, UPS . Hiện nay hoạt độngcủa các công ty này còn hạn chế do nhà nước còn bảo hộ, các doanh nghiệp Việt Nam có thể dễ dàng cạnh tranh vàtham gia vào chuỗi cung ứng dịch vụ logistics của các công ty logistics n-ớc ngoài thông qua hợp đồng đại lý, liên doanh vànhững khâu nhàn-ớc còn bảo hộ. Tuy nhiên khi gia nhập WTO,Việt Nam buộc phải thực hiện cam kết mở cửa hoàn toàn dịch vụ này trong thời hạn 5-7 năm. Sau thời gian này Việt Nam sẽ cho phép các công ty logistics 100% vốn nước ngoài hoạt động bình đẳng tại Việt Nam. Điều này đặt doanh nghiệp Việt Nam trước không ít khó khăn trong môi tr-ờng cạnh tranh gay gắt vàkhông cân sức. Nguy cơmất thị phần cung ứng dịch vụ logistics cho các công ty nước ngoài làkhông tránh khỏikhi tiềm lực tài chính vàcơ sở hạ tầng của các doanh nghiệp trong n-ớc yếu kém hơn rất nhiều. Với thực tế công tác tại một doanh nghiệp Logistics của Việt Nam, học viên ý thức rất rõ những thách thức màcác doanh nghiệp logistics Việt Nam phải đối mặt khi thực hiện các cam kết với WTO về dịch vụ logistics. Từ đóhọc viên mạnh dạn xây dựng luận văn tốt nghiệp cao học “Giải pháp cạnh tranh vàphát triển cho các doanh nghiệp Logistics Việt Nam giai đoạn hậu WTO” 2. Mục đích nghiên cứu của đề tài: - Nghiên cứu bản chất của dịch vụ logistics, các dịch vụ đ-ợc cung cấp bởi các doanh nghiệp logistics vàvai trò của chúng đối với nền kinh tế nói chung, đối với các doanh nghiệp nói riêng. - Đánh giá môi trường kinh doanh logistics ở Việt Nam hiện nay vàthực trạng kinh doanh logistics ở các công ty Việt Nam song song với việc đánh giá việc thực hiện vai trò của logistics đối với kinh tế quốc gia trước xu thế chung của thế giới từ đó đi vào giải quyết những mặt tồn tại của doanh nghiệp logistics Việt Nam trước khi đi vào cạnh tranh bình đẳng trong môi trường WTO. - Đề xuất giải pháp cho những vấn đề còn tồn tại giúp cho các doanh nghiệp logistics Việt Nam cạnh tranh vàphát triển trong môi trường WTO. 3. Đối tượng vàphạm vi nghiên cứu: a. Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động Logistics bao gồm hai quá trình làquản lý logistics trong sản xuất vàquản lý logistics ngoài sản xuất. Phạm vi bài viết chỉ đi vào nghiên cứu hoạt động logistics với tư cách làdịch vụ thuê ngoài. Tuy nhiên logistics làmột lĩnh vực rất rộng liên quan tới tất cả các lĩnh vực của nền kinh tế nên tác giả chỉ đi sâu vào nghiên cứu dịch vụ logistics phục vụ cho hoạt động ngoại th-ơng, vì hiện nay ở Việt Nam logistics phụcvụ kinh doanh trong n-ớc ch-a đ-ợc sự quan tâm của ng-ời sử dụng. b. Phạm vi nghiên cứu: Về chủ thể: Các doanh nghiệp cung ứng dịch vụ logistics làcác công ty giao nhận của Việt Nam, có khả năng cung ứng một chuỗi các hoạt động logistics phục vụ cho xuất nhập khẩu hàng hóa. Còn các chủ hàng với tư cách là người mua dịch vụ, tác giả chỉ tiến hành nghiên cứu ở các công ty xuấtnhập khẩu hoạt động ở Việt Nam. Bên cạnh đó để minh họa cho những vấn đề tồn tại ở các doanh nghiệp Việt Nam tác giả có nghiên cứu thực tiễn hoạt động của các doanh nghiệp nước ngoài như APL Logistics, MOL Logistics, Nippon Express, Menlo Worldwide vàmột số doanh nghiệp khác. Về không gian: Đề tài nghiên cứu ở các tỉnh thành ngành Logistics tương đối phát triển với cơ sở hạ tầng như sân bay, cảng biển quốc tếphục vụ logistics ở Việt Nam như TP. Hồ Chí Minh, ĐàNẵng, Hải Phòng vàHàNội. Về thời gian: Do mục tiêu nghiên cứu của đề tài làphục vụ cho doanh nghiệp logistics Việt Nam sau khi thực hiệncam kết WTO nên số liệu thu thập đ-ợc chủ yếu làsố liệu sơ cấp trong tháng 7-8 năm 2007 vừa qua. Một số tài liệu liên quan được cập nhật đến năm 2005-2006. 4. Phương pháp nghiên cứu đề tài: * Phương pháp tư duy:tác giả sử dụng ph-ơng pháp duy vật biện chứng vàt-duy logic trong phân tích thực trạng vàđề xuất các giải pháp. * Phương pháp phân tích thống kê: bao gồm phân tích dựa trên các dữ liệu thống kê đ-ợc cung cấp từ các nguồn sau: - Các số liệu thống kê của Tổng cục thống kê. - Tài liệu của Hiệp Hội Giao Nhận Việt Nam (VIFFAS). - Tài liệu nghiên cứu của công ty APL Logistics. - Tài liệu nghiên cứu của công ty Business Monitor International Ltd. - Nguồn Internet * Phương pháp chuyên gia: Trong khi thực hiện đề tài tác giả có tham khảo ý kiến của các chuyên gia lànhững người có công tác lâu năm vàcó chức vụ tại các công ty logistics trong vàngoài nước như Transimex Saigon, Menlo Worldwide (hiện nay làUPS), Nippon Express, APL Logistics để thấy rõ được những yếu kém hiện nay của các doanh nghiệp trong nước so với các doanh nghiệp nước ngoài, thực trạng phát triển của các doanh nghiệp nước ngoài ở Việt Nam cũng như thực hiện các giải pháp khả thi cho các doanh nghiệp trong nước. * Phương pháp khảo sát điều tra thực tế: Đây làphương pháp chủ yếu được sử dụng để thực hiện đề tài, giúp đề tài có cơ sở thực tiễn vàtính khả thi cao. Tác giả tiến hành điều tra khảo sát với các khách hàng (doanh nghiệp xuất nhập khẩu), đối tác (doanh nghiệp logistics) của công ty và các đại lý, liên doanh, bạn bè thân hữu. Nhờ vào lợi thế trong ngành vàhệ thống đại lý của công ty ở các tỉnh thành thực hiện nghiên cứu, tác giả nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình của các doanh nghiệp thông qua email, điện thoại vàfax với kết quả khả quan như sau: - Nhóm các doanh nghiệp xuất nhập khẩu làđối t-ợng phục vụ chủ yếu của các doanh nghiệp cung ứng dịch vụ logistics trên lãnh thổ Việt Nam,số phiếu điều tra phát ra là103 phiếu, thu lại 63 phiếu trong đó có 59 phiếu hợp lệ (đạt 57%). - Nhóm các doanh nghiệp logistics ở các tỉnh thành có ngành logistics phát triển mạnh như TP. Hồ Chí Minh, ĐàNẵng, Hải Phòng vàHàNội với số phiếu phát ra là 105 phiếu, thu lại 58 phiếu trong đó có 51 phiếu hợp lệ ( đạt 49%). 5. Điểm mới của đề tài: Điểm mới của đề tài lànghiên cứu hoạt động logistics gắn với tiến trình thực hiện cam kết WTO, trước đây có nhiều đề tài nghiên cứu về logistics nh-ng ch-a có đề tài nào nghiên cứu khả năng cạnh tranh vàphát triển của các doanh nghiệp logistics Việt Nam khi thực hiện các cam kết WTO. 6. Đóng góp của luận văn: Dịch vụ logistics làmột ngành khá mới ở Việt Nam, hiện nay chưa có một công trình nghiên cứu nào chuyên về dịchvụ logistics màchỉ có sách của PGS.TS. Đoàn Thị Hồng Vân chuyên về Quản trị logistics. Với những hiểu biết thông qua các tài liệu tham khảo vàkinh nghiệm hoạt động thực tiễn, tác giả đi vào nghiên cứu thực trạng hoạt động của các doanh nghiệp logistics trong n-ớc vànhững thách thức đặt ra khi những cam kết WTO được thực hiện. Bên cạnh đó trong phạm vi nghiên cứu về lĩnh vực logistics tác giả còn đề xuấtgiải pháp song song cho sự thâm nhập thị trường quốc tế của các doanh nghiệp logistics đóng góp cho sự phát triển của ngành công nghiệp logistics Việt Nam. Những giải pháp được đề xuất tác giả đã hết sức cố gắng giải quyết gắn liền với nhu cầu thực tiễn, do vậy có tính khả thi trong giới hạn nhất định. Tác giả hy vọng sẽ đóng góp được nhiều vào giải quyết những vấn đề đặt ra cho các doanh nghiệp logistics trong nước. 7. Kết cấu của luận văn: Chương 1: Tổng quan về Logistics. Chương 1 tập trung nghiêncứu lý luận về khái niệm Logistics vàdịch vụ logistics, phân tích vai trò của dịch vụ logistics trong nền kinh tế nói chung vàcác doanh nghiệp nói riêng. Bên cạnh đó chương cũng giới thiệu xu hướng phát triển logistics trên thế giới nhằm giải quyết vấn đề nghiên cứu phù hợp với môi trường và xu hướng quốc tế. Chương 2: Thực trạng hoạt động logistics vànhững cơ hội, thách thức của các doanh nghiệp logistics Việt Nam khi cam kết WTO được thực hiện. Nội dung chương 2 khái quát môi trường kinh doanh logistics ở Việt Nam để đánh giá được mức độ phát triển của ngành công nghiệp logistics Việt Nam. Song song đó, tác giả cũng phản ánh thực trạng cungứng dịch vụ logistics của các doanh nghiệp logistics Việt Nam từ đó đi vào nghiên cứu những mặt tồn tại của họ khi thực hiện cam kết WTO làm nền tảng cho việc đề xuất giải pháp mang tính thực tiễn. Chương 3: Giải pháp cạnh tranh vàphát triển cho các doanh nghiệp logistics Việt Nam giai đoạn hậu WTO. Nội dung chương tập trung vào việc đề xuất các giảipháp ở tầm vĩ mô vàvi mô nhằm giúp các doanh nghiệp logistics Việt Nam có thể cạnh tranh bình đẳng với các doanh nghiệp nước ngoài vàtừng bước phát triển khi không còn hàng rào bảo hộ của nhà nước. Do logistics làmột lĩnh vực nghiên cứu rộng lớn vàcòn khá mới mẻ ở Việt Nam cũng như giới hạn nhất định về trình độ vàtài nguyên phục vụ thực hiện luận án nên những thiếu sót của luận án làkhông thể tránh khỏi. Tác giả rất mong có thể nhận được những đóng góp của các thầy cô nhằm hoàn thiện hơn nội dung nghiên cứu.