Luận văn Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ trong hoạt động kinh doanh của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn Thành phố Hồ Chi
1. Tính cấp thiết vàý nghĩa của đề tài Trong nền kinh tế thị tr-ờng, hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp trong mọi lĩnh vực của nền kinh tế quốc dân đều chứa đựng v tiềm ẩn nhiều rủi ro. Rủi ro của hoạt động kinh doanh đã làm cho nhiều doanh nghiệp lâm vào tình trạng khó khăn có thể dẫn đến bị phá sản. Vấn đề đặt ra cho các doanh nghiệp làlàm sao hạn chế đ-ợc rủi ro ở một giới hạn nhất định, điều đókhông những làm cho doanh nghiệp đứng vững đ-ợc trên th-ơng tr-ờng màcòn có điều kiện đểphát triển. Vì vậy việc thiết lập một cơ chế kiểm soát nội bộ hữu hiệu nhằm giảm thiểu vàkiểm soát rủi ro làrất cần thiết ở bất kỳ một doanh nghiệp nào. Đối với hoạt động kinh doanh của các ngân hàng th-ơng mại hoạt động trong lĩnh vực tiền tệ –tín dụng, khả năng tiềm ẩn rủi ro càng lớn có thể làm ảnh h-ởng đến hoạt động của ngân hàng vàcả nền kinh tế. Do đó, nếu nh-hệ thống ngân hàng đ-ợc ví nh-“huyết mạch” của nền kinh tế thì cơ chế kiểm soát nội bộ đ-ợc ví nh- “thần kinh trung -ơng” của một ngân hàng th-ơng mại. Việt Nam đã chính thức làthành viên của Tổ chức Th-ơng mại Thế giới – WTO, đối với ngành ngân hàng Việt Nam việc hội nhập quốctế sẽ mở ra nhiều cơ hội để trao đổi, hợp tác quốc tế trong lĩnh vực hoạch định chính sách tiền tệ, đề ra biện pháp phòng ngừa rủi ro nh-ng thách thức đối với ngành ngân hàng làkhông ít; Hệ thống ngân hàng Việt Nam phải chịu tác động mạnh của thị tr-ờng tài chính thế giới, nhất làtỷ giá, lãi suất, dự trữ ngoại tệ,Bên cạnh đó, hội nhập quốc tế sẽ làm tăng các giao dịch vốn vàrủi ro hệ thống ngân hàng, trong khi cơ chế quản lý của các ngân hàng nói chung ch-a hoàn thiện, nhất làvề thanh tra, giám sát. Vì vậy, việc hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ trong hoạtđộng kinh doanh của các NHTM Việt Nam nói chung vàcủa NHTM cổ phần nói riêng làmột yêu cầu bức thiết vàquan trọng để đảm bảo đ-ợc các mục tiêu về kiểm soát nội bộ vàgiám sát hiệu quả các hoạt động kinh doanh của một ngân hàng th-ơng mại 2. Đối t-ợng vàphạm vi nghiên cứu 8 Đề tài tập trung nghiên cứu hệ thống kiểmsoát nội bộ trong hoạt động kinh doanh chủ yếu của các ngân hàng th-ơng mại cổ phần trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh, màhoạt động đáng quan tâm làhoạt động tín dụng,vì hoạt động tín dụng đ-ợc coi làhoạt động chủ yếu, hoạt động tạo ra thu nhập với một tỷ trọng rất cao trong tổng thu nhập của các ngân hàng th-ơng mại cổ phần trên địa bàn. 3. Mục tiêu của đề tài Đề tài đ-ợc nghiên cứu với các mục đích nh-sau: - Hệ thống hoá các lý luận cơ bản về kiểm soát nội bộ trong hoạt động ngân hàng. - Khảo sát, đánh giá thực trạng hệ thống kiểm soát nội bộ trong các hoạt động chủ yếu tại ngân hàng th-ơng mại cổ phần trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh, đặc biệt làhoạt động tín dụng. - Trên cơ sở phân tích các -u điểm vànhững vấn đề tồn tại trong hệ thống kiểm soát nội bộ, tác giả đề xuấtmột số các giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng th-ơng mại cổ phần trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh màchủ yếu làhoạt động tín dụng. 4. Ph-ơng pháp luận nghiên cứu - Nghiên cứu các lý thuyết vàcác thông lệ quốc tế về kiểm soát nội bộ - Các quy định hiện hành của Ngân hàng Nhàn-ớc có liên quan - Nghiên cứu thực trạng kiểm soát nội bộ trong hoạt động kinh doanh của các NHTM cổ phầntrên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh trên cơ sở: y Sử dụng Bảng câu hỏi về hệ thống kiểm soát nội bộ để khảo sát thực trạng kiểm soát nội bộ tại Ngân hàng th-ơng mại cổ phần Ph-ơng Đông, Ngân hàng th-ơng mại cổ phần Ph-ơng Nam y Nghiên cứu tài liệu về quy trình kiểm soát hoạt động tín dụng, vàcác tài liệu khác có liên quan của một số Ngân hàng th-ơng mại cổ phần trên địa bàn. 9 y Thảo luận với một số cán bộ, kiểm toán viên nội bộ làm việc trong các hoạt động chủ yếu nh-tín dụng, ngoại hối tại một số ngân hàng th-ơng mại cổ phần trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh y Tổng hợp vàphân tích các bài viết trên các tạp chí chuyên ngành Ngân hàng, Kiểm toán, Kế toán, tạp chí Kinh tế phát triển của các chuyên gia trong lĩnh vực ngân hàng -tiền tệ, lĩnh vực kiểm toán. 5. Nội dung của đề tài Ngoài phần mở đầu vàkết luận, nội dungcủa luận văn đ-ợc trình bày trong 03 ch-ơng chính nh-sau: - CHƯƠNG 1: NHữNG VấN Đề CHUNG Về Hệ THốNG KIểM SOáT NộI Bộ TRONG HOạT động kinh doanh của các ngân hàng th-ơng mại - Ch-ơng 2: THựC TRạNG HOạT ĐộNG KIểM SOáT NộI Bộ TạI CáC NGÂN HàNG THƯƠNG MạI Cổ PHầN TRÊN ĐịA BàN THàNH PHố Hồ CHí MINH - Ch-ơng 3: MộT Số GIảI PHáP HOàN THIệN Hệ THốNG KIểM SOáT NộI Bộ TRONG hoạt động kinh doanh của CáC NGÂN HàNG THƯƠNG MạI TRÊN ĐịA BàN THàNH PHố Hồ CHí MINH