Luận văn Hoàn thiện hoạt động marketing xã hội sản phẩm thuốc điều trị HIV / AISD tại Hải phòng đến năm 2020

Luận văn Cao học Khoa sau đại học - Đại học Dân lập Hải Phòng Học viên: Trƣơng Lê Trọng Hiệp - Lớp: MB01 i BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC DÂN LẬP HẢI PHÒNG ISO 9001:2008 TRƢƠNG LÊ TRỌNG HIỆP LUẬN VĂN THẠC SĨ NGÀNH QUẢN TRỊ KINH DOANH Hải Phòng – 2017 Luận văn Cao học Khoa sau đại học - Đại học Dân lập Hải Phòng Học viên: Trƣơng Lê Trọng Hiệp - Lớp: MB01 ii BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC DÂN LẬP HẢI PHÒNG TRƢƠNG LÊ TRỌNG HIỆP HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG MARKETING XÃ HỘI SẢN PHẨM THUỐC ĐIỀU TRỊ HIV/AIDS TẠI HẢI PHÒNG ĐẾN NĂM 2020 LUẬN VĂN THẠC SĨ NGÀNH QUẢN TRỊ KINH DOANH CHUYÊN NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH MÃ SỐ: 60 34 01 02 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS. Nguyễn Văn Thanh Luận văn Cao học Khoa sau đại học - Đại học Dân lập Hải Phòng Học viên: Trƣơng Lê Trọng Hiệp - Lớp: MB01 iii CAM ĐOAN Luận văn cao học đề tài “ Hoàn thiện hoạt động Marketing xã hội sản phẩm thuốc điều trị HIV/AIDS tại Hải Phòng đến năm 2020” là công trình nghiên cứu độc lập riêng của tác giả dƣới sự hƣớng dẫn của Giáo viên P.GS. TS Nguyễn Văn Thanh. Các số liệu thông tin trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng và khách quan. Học viên cam kết hoàn toàn chịu trách nhiệm về nội dung, hình thức và tính trung thực của luận văn. Hải Phòng, ngày 14 tháng 02 năm 2017 Tác giả Trương Lê Trọng Hiệp Luận văn Cao học Khoa sau đại học - Đại học Dân lập Hải Phòng Học viên: Trƣơng Lê Trọng Hiệp - Lớp: MB01 iv CẢM ƠN Luận văn tốt nghiệp Cao học ngành Quản trị Kinh doanh này đƣợc xây dựng với tƣ tƣởng nhân văn sâu sắc nhằm chia sẻ những khó khăn kinh tế và gánh nặng tâm lý kỳ thị với cộng đồng ngƣời đã, nguy cơ, bị nhiễm vi rút HIV/AIDS. Trân trọng cám ơn Thầy giáo P.GS. TS Nguyễn Văn Thanh - Liên hiệp các Hội KHKT Việt Nam – (VUSTA) đã định hƣớng nghiên cứu đề tài mang tính thực tiễn cao nhằm hoàn thiện Marketing xã hội đối với công tác phòng, chống và điều trị vi rút HIV/AIDS tại Việt Nam nói chung và Hải Phòng nói riêng. Trân trọng cám ơn bà Nguyễn Cẩm Anh (USAID), các bác sĩ Bệnh viên Lao Hải Phòng, khoa truyền nhiễm bệnh viện Việt Tiệp Hải Phòng, trung tâm y tế quận Lê Chân, nhóm Đồng đẳng, một số ngƣời đang bị phơi nhiễm vi rút HIV/AIDS đã trao đổi và cộng tác để luận văn nghiên cứu sát với thực tế và đƣa ra những khuyến nghị về Marketing xã hội cho sản phẩm phòng tránh và điều trị vi rút HIV/AIDS trong thời gian tới đạt hiệu quả tốt. Luận văn Cao học Khoa sau đại học - Đại học Dân lập Hải Phòng Học viên: Trƣơng Lê Trọng Hiệp - Lớp: MB01 v MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... iv MỤC LỤC ................................................................................................................... v DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT .................................................................................. viii DANH MỤC BẢNG BIỂU ........................................................................................ x DANH MỤC HÌNH VẼ,SƠ ĐỒ ............................................................................... xi MỞ ĐẦU ..................................................................................................................... 1 CHƢƠNG 1:CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ MARKETING XÃ HỘI .............................. 7 1.1. Cơ sở lý thuyết về Marketing xã hội .................................................................... 7 1.1.1. Khái niệm và các hoạt động của Marketing xã hội ........................................... 7 1.1.2. Các giai đoạn trong quá trình Marketing xã hội ............................................. 10 1.2. Vai trò, ý nghĩa của Marketing xã hội trong hoạt động truyền thông và ngăn chặn các loại dịch bệnh truyền nhiệm nguy hiểm của thời đại ................................. 11 1.3.Ý nghĩa của Marketing xã hội trong hoat động ngăn chặn và đẩy lùi nhiễm vi rút gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở ngƣời (HIV/AIDS) ..................... 12 1.3.1. Không vì lợi nhuận .......................................................................................... 12 1.3.2.Tính tự nguyện ................................................................................................. 13 1.3.3.Công tác xã hội ................................................................................................. 13 1.3.4. Quản trị kinh hoạt ............................................................................................ 14 1.3.5. Thƣơng hiệu .................................................................................................... 14 1.4. Ý nghĩa hoạt động về chuyển giao công nghệ sản xuất thuốc ARV tại Hải Phòng, Việt Nam ....................................................................................................... 18 1.4.1. Nguyên nhân phải chuyển giao công nghệ, hình thức chuyển giao công nghệ ................................................................................................................................... 18 1.4.2. Hình thức chuyển giao công nghệ ................................................................... 19 1.4.3. Ý nghĩa đối với chuyển giao công nghệ sản xuất thuốc ARV tại Hải Phòng, Việt Nam. .......................................................................................................................... 21 1.5. Vai trò Marketing xã hội ngăn chặn lây nhiễm và điều trị vi rút HIV/AIDS .... 22 1.5.1. Giá cả .............................................................................................................. 23 1.5.2. Phân phối ......................................................................................................... 24 Luận văn Cao học Khoa sau đại học - Đại học Dân lập Hải Phòng Học viên: Trƣơng Lê Trọng Hiệp - Lớp: MB01 vi 1.5.3.Cổ động ............................................................................................................ 25 1.5.4. Cộng đồng ....................................................................................................... 27 1.5.5. Đối tác ............................................................................................................. 28 1.5.6.Chính sách ........................................................................................................ 29 1.5.7. Tài chính .......................................................................................................... 30 1.5.8.Sản phẩm .......................................................................................................... 31 1.6. Vai trò của hoạt động xã hội trong hoạt động ngăn chặn bệnh AIDS ............... 31 1.7. Kết luận chƣơng 1 và nhiệm vụ chƣơng 2 ......................................................... 34 CHƢƠNG 2:PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG MARKETING XÃ HỘI VỀ CÁC BỆNH TRUYỀN NHIỄM HIV/AIDS CỦA CÁC TRUNG TÂM Y TẾ Ở HẢI PHÒNG .... 35 2.1. Giới thiệu về các Trung tâm Y tế dự phòng trong hoạt động ngăn chặn HIV/AIDS ................................................................................................................. 35 2.1.1. Giới thiệu về các Trung tâm Y tế dự phòng .................................................... 35 2.1.2. Cơ cấu tổ chức ................................................................................................. 36 2.2. Đánh giá thực trạng hoạt động của các cơ quan phòng chống AIDS trên báo cáo về việc ngăn chặn bênh AIDS ................................................................................... 38 2.2.1. Đánh giá thực trạng của các Trung tâm Y tế trong hoạt động ngăn chặn HIV/AIDS ................................................................................................................. 38 2.2.2. Đánh giá thực tế Marketing xã hội đối với công tác phòng chống HIV/AIDS tại Hải Phòng trong thời gian qua ............................................................................. 41 2.3. Đánh giá đơn vị kiểm soát, phân phối công nghệ sản xuất thuốc ARV ................... 42 2.4. Đánh giá cơ sở để đƣợc hỗ trợ (tổ chức, cá nhân và NGOs) về hoạt động của AIDS.......................................................................................................................... 43 2.4.1. Mục tiêu các nguồn tài trợ............................................................................... 43 2.4.2. Đánh giá hiện trạng, khó khăn trong hoạt động Marketing xã hội trong công tác phòng chống và điều trị HIV/AIDS ................................................................... 44 2.5. Đánh giá khó khăn về hoạt động truyền thông, phòng tránh lây nhiễm vi rút HIV/AIDS. ................................................................................................................ 52 2.6. Kết luận chƣơng 2 và nhiệm vụ chƣơng 3 ......................................................... 53 CHƢƠNG 3:GIẢI PHÁP VỀ MARKETING XÃ HỘI TRONG HOẠT ĐỘNG NGĂN CHẶN, ĐIỀU TRỊ VI RÚT HIV/AIDS GIAI ĐOẠN 2017-2020............... 55 Luận văn Cao học Khoa sau đại học - Đại học Dân lập Hải Phòng Học viên: Trƣơng Lê Trọng Hiệp - Lớp: MB01 vii 3.1. Định hƣớng hoạt động marketing xã hội tại các Trung tâm Y tế dự phòng về việc ngăn chặn bệnh AIDS ........................................................................................ 55 3.1.1. Tăng cƣờng sự lãnh đạo của các cấp ch nh quyền đoàn thể đối với công tác phòng chống HIV/AIDS ........................................................................................... 55 3.1.2. Tăng cƣờng phối hợp liên ngành và huy động cộng đồng tham gia vào công tác phòng chống HIV/AIDS ...................................................................................... 56 3.1.3. Định hƣớng về chế độ, ch nh sách .................................................................. 56 3.1.4. Định hƣớng về dự phòng lây nhiễm HIV ....................................................... 57 3.1.5. Định hƣớng về điều trị, chăm sóc ngƣời bị bệnh HIV/AIDS ......................... 58 3.1.6. Định hƣớng về nguồn tài ch nh ....................................................................... 59 3.1.7. Định hƣớng về nguồn nhân lực ....................................................................... 59 3.1.8. Định hƣớng về cung ứng thuốc, thiết bị.......................................................... 59 3.1.9. Định hƣớng về hợp tác quốc tế ....................................................................... 60 3.2. Các giải pháp của luận văn................................................................................. 60 3.2.1. Giải pháp 1: Hỗ trợ chuyển giao công nghệ để tự điều trị HIV/AIDS tại Hải Phòng và Việt Nam ................................................................................................... 60 3.2.2. Giải Pháp 2. Huy động nguồn tài chính xã hội (tổ chức, cá nhân và các nguồn NGOs) trong hoạt động ngăn chặn bệnh HIV/AIDS ................................................ 71 3.2.3. Giải pháp 3: Truyền thông xã hội và hiểu biết về bệnh AIDS ........................ 77 3.3. Kết luận chƣơng 3 .............................................................................................. 93 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ........................................................................... 95 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................ 100 Phụ lục 1 .................................................................................................................. 104 Phụ lục 2: Ấn Độ giúp Việt Nam sản xuất thuốc điều trị HIV/AIDS ..................... 106 Phụ lục 3: Nghị quyết, Quyết định, chỉ thị, tài liệu kèm theo ................................. 107 Phụ lục 4: Các nhóm thuốc ARV ............................................................................ 124 Phụ lục 5: Kỷ niệm ngày thế giới phòng chống AIDS tại Hải Phòng .................... 125 MỘT SỐ HÌNH ẢNH PHÒNG KHÁM HẢI PHÒNG .......................................... 126 Luận văn Cao học Khoa sau đại học - Đại học Dân lập Hải Phòng Học viên: Trƣơng Lê Trọng Hiệp - Lớp: MB01 viii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT AGI Việt Alan Guttmacher – Hoa Kỳ AIDS Hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải CYP Chỉ tiêu định lƣợng phòng ngừa lây nhiễm HIV/AIDS CDC Cơ quan kiểm soát và phòng ngừa bệnh Hoa Kỳ CTVMKTXH Cộng tác viên Marketing xã hội DKT Một tổ chức nhân đạo, phi lợi nhuận có trụ sở tại Mỹ DKT tiến hành các chƣơng trình tiếp thị và truyền thông xã hội về kế hoạch hoá gia đình phòng chống bệnh AIDS và y tế công cộng DFID Cơ quan Phát triển quốc tế Anh quốc FHI Tổ chức Sức khỏe gia đình quốc tế GDP Tổng sản phẩm quốc dân GUI Viêm nhiễm đƣờng niệu sinh dục HIV Virus suy giảm miễn dịch ở ngƣời CD4 Là tế bào bạch cầu đƣợc tạo do đáp ứng của hệ miễn dịch đối với tác nhân vi sinh, bao gồm vi khuẩn, nấm, và vi rút. MKTXH Marketing xã hội NQ/TW Nghị quyết BCH Trung ƣơng Đảng USAID Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ UNAIDS Chƣơng trình Phối hợp của Liên Hợp Quốc về HIV/AIDS nhằm mục đ ch phối hợp các nỗ lực và nguồn lực của 10 tổ chức thuộc hệ thống Liên Hợp Quốc trong công cuộc ứng phó với đại dịch AIDS trên toàn cầu UNFPA Quỹ Dân số Liên hiệp quốc UNAIDS Cơ quan Phòng chống AIDS Liên hiệp quốc UBDSGĐTE Ủy bản Dân số, Gia đình và Trẻ em USD Đô la Mỹ VNĐ Đồng Việt Nam WHO Tổ chức Y tế thế giới Luận văn Cao học Khoa sau đại học - Đại học Dân lập Hải Phòng Học viên: Trƣơng Lê Trọng Hiệp - Lớp: MB01 ix FDI Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài BOT Một hình thức đầu tƣ xây dựng kinh doanh chuyển giao BT Hình thức đầu tƣ xây dựng – chuyển giao NGOs Tổ chức phi chính phủ ARV Viết tắt của Antiretrovaral là một loại thuốc đƣợc chế ra nhằm giảm sự sinh sôi nảy nở của vi rút HIV trong cơ thể con ngƣời và làm chậm giai đoạn HIV sang AIDS PEPFAR Chƣơng trình hỗ trợ khẩn cấp của Tổng thống Hoa kỳ về phòng chống HIV/AIDS ODA Viện trợ phát triển chính thức GMP Tiêu chuẩn thực hành sản xuất tốt áp dụng để quản lý sản xuất trong các ngành dƣợc phẩm, thiết bị y tế, thực phẩm WTO Tổ chức thƣơng mại thế giới FTA Hiệp định thƣơng mại tự do ATGA Hiệp định toàn diện đầu tiên của ASEAN điều chỉnh toàn bộ thƣơng mại hàng hóa trong nội khối và đƣợc xây dựng trên cơ sở tổng hợp các cam kết đã đƣợc thống nhất trong CEPT/AFTA cùng các hiệp định, nghị định thƣ có liên quan EVFTA Hiệp định thƣơng mại tự do Việt Nam – EU Luận văn Cao học Khoa sau đại học - Đại học Dân lập Hải Phòng Học viên: Trƣơng Lê Trọng Hiệp - Lớp: MB01 x DANH MỤC BẢNG BIỂU Số hiệu Tên bảng Trang 1.1 Bảng tính dự báo 16 3.1 Bảng dự tính tổng mức đầu tƣ 75 3.2 Bảng tính diện tích tối thiểu theo GMP-WHO 76 Luận văn Cao học Khoa sau đại học - Đại học Dân lập Hải Phòng Học viên: Trƣơng Lê Trọng Hiệp - Lớp: MB01 xi DANH MỤC HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ Số hiệu Tên bảng Trang 1.1 Chuyển giao công nghệ 19 1.2 Sơ đồ lựa chọn công nghệ 20 2.1 Cơ cấu tổ chức của Trung tâm Y tế dự phòng 37 2.2 Sơ đồ các kênh phân phối Marketing xã hội hiện trạng đối với sản phẩm phòng tránh và điều trị HIV/AIDS. 47 3.1 Đánh giá cạnh tranh các tỉnh, thành phố 66 3.1 Sơ đồ công nghệ sản xuất thuốc ARV theo quy trình GMP - WHO 70 Luận văn Cao học Khoa QTKD - Đại học Dân lập Hải Phòng Học viên: Trƣơng Lê Trọng Hiệp - Lớp: MB01 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết và lý do chọn đề tài Luận văn HIV/AIDS là một đại dịch bệnh nguy hiểm, là mối hiểm họa luôn đe dọa đối với tính mạng, sức khỏe con ngƣời và tƣơng lai nòi giống của các Quốc gia, tác động trực tiếp đến sự phát triển kinh tế, văn hóa, trật tự và an toàn xã hội, sự phát triển bền vững của các Quốc gia đó khi dịch HIV/AIDS hoành hành. Ở Việt Nam, kể từ trƣờng hợp nhiễm HIV đầu tiên tại thành phố Hồ Ch Minh vào năm 1990, t nh đến tháng 6 năm 2015 số ngƣời nhiễm HIV còn sống theo số liệu thống kê chƣa đầy đủ là 227.144 ngƣời, trong đó có 71.115 ngƣời đã chuyển sang giai đoạn AIDS, có 74.442 ngƣời tử vong do chuyển sang AIDS. Đại dịch HIV đã có mặt ở 100% số tỉnh thành phố, hơn 80% số xã, phƣờng, thị trấn. Theo ƣớc t nh của các chuyên gia, hiện có tới khoảng 260.000-290.000 ngàn ngƣời nhiễm HIV đang sống trong cộng đồng xã hội [Nguồn: Trung tâm y tế dự phòng] Vào những năm đầu 2000, dịch HIV/AIDS ở Việt Nam bắt đầu tăng nhanh. Tính từ năm 2000 phát hiện đƣợc khoảng 10.000 ngƣời nhiễm thì năm 2006-2007, mỗi năm Việt Nam phát hiện đƣợc hơn 30.000 ngƣời nhiễm mới HIV và có tới 15.000 ngƣời tử vong do AIDS. Phần lớn số ngƣời nhiễm HIV là ở lứa tuổi từ 20 đến 49 tuổi là độ tuổi lao động, trụ cột chính của gia đình cũng nhƣ đất nƣớc. HIV/AIDS đã trở thành một đại dịch vô cùng nguy hiểm, ảnh hƣởng nghiêm trọng tới sức khỏe cộng đồng, tác động trực tiếp đến sự phát triển kinh tế - xã hội. Ngay từ khi dịch HIV/AIDS xảy ra, Ch nh phủ đã quan tâm hình thành bộ máy tổ chức phòng, chống HIV/AIDS. Đầu tiên là thành lập Ủy ban phòng, chống các bệnh truyền nhiễm do Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ƣơng trực tiếp thực hiện. Sau đó là Ủy ban quốc gia phòng chống SIDA mà cơ quan thƣờng trực là Vụ Vệ sinh phòng dịch của Bộ Y tế. Năm 1994, Ủy ban Quốc gia đƣơc tách ra khỏi Bộ Y tế và đƣợc chuyển thành “Ủy ban Quốc gia phòng, chống AIDS” do Phó thủ tƣớng Ch nh phủ làm Chủ tịch và Cơ quan thƣờng trực là Văn phòng Ủy ban Quốc gia phòng chống AIDS. Tại Bộ Y tế, Ban phòng chống AIDS đƣợc thành lập để giúp Bộ trƣởng quản lý, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ phòng, chống AIDS thuộc phạm vi chức năng, nhiệm vụ của ngành. Luận văn Cao học Khoa QTKD - Đại học Dân lập Hải Phòng Học viên: Trƣơng Lê Trọng Hiệp - Lớp: MB01 2 Trƣớc tình hình dịch HIV/AIDS ngày càng trầm trọng và lan rộng, một việc hết sức cần thiết và cấp bách là phải thành lập một tổ chức chuyên trách giúp Bộ trƣởng Bộ Y tế quản lý nhà nƣớc về phòng chống HIV/AIDS. Một tổ chức phải đủ mạnh để giúp việc chỉ đạo, điều hành thống nhất các hoạt động. Với sự quan tâm của Đảng và Nhà nƣớc, ngày 20/5/2005, Thủ tƣớng Ch nh phủ đã ký Quyết định số 432/QĐ-TTg thành lập “Cục phòng chống HIV/AIDS Việt Nam” thuộc Bộ Y tế trên cơ sở tách ra từ Cục Y tế Dự phòng và phòng chống HIV/AIDS. Ngày 26/7/2005, Bộ trƣởng Bộ Y tế đã ký Quyết định số 21/2005/QĐ-BYT về việc quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Cục Phòng, chống HIV/AIDS. Trên cơ sở đó, từ ngày 01/08/2005 Cục Phòng chống HIV/AIDS chính thức đi vào hoạt động, tạo nên một bƣớc ngoặt quan trọng trong công tác phòng chống HIV/AIDS ở nƣớc ta và cũng là một minh chứng về sự cam kết mạnh mẽ của Ch nh phủ nhằm quyết tâm đẩy lùi đại dịch nguy hiểm này.Đây ch nh là tiền đề của các hoạt động Marketing xã hội đối với công tác phòng chống HIV/AIDS Mặt khác Việt Nam trở thành nƣớc có thu nhập trung bình, các nhà tài trợ bắt đầu giảm và cắt giảm rất nhanh nguồn tài trợ kể từ năm 2014-2016. Hiện chỉ còn hai nguồn ch nh là Quỹ toàn cầu phòng chống lao, sốt rét và HIV/AIDS (QTC) và Chƣơng trình hỗ trợ khẩn cấp của tổng thống Mỹ (PEPFAR). Nhƣng cả hai nguồn này cũng chỉ cam kết đến năm 2017 và chƣa cam kết thêm. Việt Nam đang hy vọng QTC có thể gia hạn sau năm 2017, còn PEPFAR gần nhƣ chắc chắn không gia hạn. Trong khi đó “95% tiền chi cho thuốc ARV là từ viện trợ, trên 90% thuốc methadone (điều trị thay thế) cho ngƣời nghiện ma túy cũng từ nguồn viện trợ. Các chi ph khác nhƣ đào tạo cán bộ, cung cấp trang thiết bị... dù có nguồn tài ch nh trong nƣớc nhƣng chủ yếu vẫn là nhờ viện trợ nƣớc ngoài” Để đạt đƣợc mục tiêu 90-90-90 là tiền đề hƣớng tới kết thúc dịch AIDS vào năm 2030 của Liên Hiệp quốc tại Việt Nam đề ra tức là 90% ngƣời nhiễm vi rút HIV/AIDS biết đƣợc tình trạng của mình, 90% số ngƣời nhiễm HIV/AIDS đƣợc điều trị liên tục bằng thuốc ARV và 90 % đƣợc xét nghiệm thƣờng xuyên về lƣợ