Luận văn Kỹ thuật ương nuôi cá lăng nha (mystus wyckioides chaux và fang, 1949)

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC NOÂNG LAÂM TP. HOÀ CHÍ MINH KHOA THUÛY SAÛN LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP ÑEÀ TAØI: KYÕ THUAÄT ÖÔNG NUOÂI CAÙ LAÊNG NHA (Mystus wyckioides Chaux vaø Fang, 1949) NGAØNH: THUÛY SAÛN KHOÙA : 2002 – 2006 SINH VIEÂN THÖÏC HIEÄN : NGUYEÃN VAÊN DUÕNG TP. HOÀ CHÍ MINH 09/2006 KYÕ THUAÄT ÖÔNG NUOÂI CAÙ LAÊNG NHA (Mystus wyckioides Chaux vaø Fang, 1949) thöïc hieän bôûi Nguyeãn Vaên Duõng Luaän vaên ñöôïc ñeä trình ñeå hoaøn taát yeâu caàu caáp baèng Kyõ Sö Thuûy Saûn Giaùo vieân höôùng daãn: Ngoâ Vaên Ngoïc Thaønh phoá Hoà Chí Minh Thaùng 09/2006 TOÙM TAÉT Ñeà taøi “Kyõ Thuaät Öông Nuoâi Caù Laêng Nha (Mystus wyckioides Chaux vaø Fang, 1949) ” ñöôïc tieán haønh nhaèm tìm hieåu aûnh höôûng cuûa caùc yeáu toá chaát löôïng nöôùc leân söï taêng tröôûng vaø söùc soáng cuûa caù laêng nha giai ñoaïn caù boät 6 ngaøy tuoåi leân caù gioáng 30 ngaøy tuoåi. Treân cô sôû ñoù tìm ra bieän phaùp nhaèm naâng cao tæ leä soáng cuûa chuùng. Caùc ñôït öông ñöôïc tieán haønh taïi Traïi Thöïc Nghieäm Thuûy Saûn Tröôøng Ñaïi Hoïc Noâng Laâm TP. Hoà Chí Minh töø thaùng 3/2006 – 7/2006. Caù söû duïng thí nghieäm laø caù 6 ngaøy tuoåi coù chieàu daøi vaø troïng löôïng trung bình laø 1,28cm vaø 0,056g; ñöôïc thaû tröïc tieáp xuoáng ao ñaát coù S = 300m2; maät ñoä 300 con/m2. Thöùc aên laø Moina, truøn chæ vaø thöùc aên cheá bieán. Khaåu phaàn thöùc aên haèng ngaøy baèng 10% troïng löôïng thaân. Ño caùc yeáu toá chaát löôïng nöôùc (nhieät ñoä, DO, pH, ñoä trong) vaø taêng tröôûng veà chieàu daøi vaø troïng löôïng cuûa caù moãi tuaàn moät laàn. Keát quaû chuùng toâi thu ñöôïc nhö sau: Veà chaát löôïng nöôùc: Söï dao ñoäng caùc yeáu toá chaát löôïng nöôùc trong suoát quaù trình thí nghieäm bao goàm: pH töø 6,9 – 8,32, nhieät ñoä töø 28,5 – 35,70C, haøm löôïng DO trong khoaûng 1,4 – 5,4mgO2/L, ñoä trong töø 10 – 50cm. Söï bieán ñoäng caùc yeáu toá treân töông ñoái lôùn vaø coù aûnh höôûng ñeán tæ leä soáng, söï sinh tröôûng vaø phaùt trieån cuûa caù. Taêng tröôûng chieàu daøi vaø troïng löôïng: Trong quaù trình thí nghieäm, chuùng toâi nhaän thaáy caù laêng nha taêng tröôûng khaù nhanh. Caù sau 27 ngaøy nuoâi ñaït 4,4 – 5,6cm veà chieàu daøi; 0,579 – 1,164g veà troïng löôïng vaø 39,3 – 75.3% veà tæ leä soáng. ABSTRACT A study “Technique of nursing young red tailed catfish (Mystus wyckioides Chaux and Fang, 1949) ” was carried out at Experimental Farm for Aquaculture in order to examine growth, survival rate of young red tailed catfish and find out how to increase their survival rate. The young fish that we used for experiment was six days – old fry. At the beginning of the study, the size of fish was 1.28cm in length and 0.056g in weight. The trial was carried out in 300m2 earthen pond. Stocking density was 300 fingerlings/m2. The young fish was fed by Moina, Tubifex, and man – made feed with diet of 10% of their weight. Some water quality factors (temperature, pH level, DO content, and transparency) and growth of fish were measured every week. The result of the study showed that: For water quality in the nursing pond: Factors of water quality in nursing pond were suitable for growth of young fish (pH level: 6.9 – 8.32; temperature: 28.5 – 35.70C; DO content: 1.4 – 5.4mgO2/L; transparency: 10 – 50cm). For growth of young fish: The young fish grow quickly. The 27 days – old fingerlings gained 4.4 – 5.6cm in length, 0.579 – 1.164g in weight and their survival rate oscillate 39.3 – 75.3%. . CAÛM TAÏ Chuùng toâi xin chaân thaønh caûm taï: Ban Giaùm Hieäu Tröôøng Ñaïi Hoïc Noâng Laâm Tp. Hoà Chí Minh. Ban Chuû Nhieäm Khoa Thuûy Saûn. Toaøn theå quyù Thaày Coâ Tröôøng ÑHNL. Ñaëc bieät laø quyù Thaày Coâ Khoa Thuûy Saûn ñaõ taän tình giaûng daïy chuùng toâi trong nhöõng naêm hoïc taïi tröôøng. Loøng bieát ôn saâu saéc xin gôûi ñeán Thaày Ngoâ Vaên Ngoïc ñaõ taän tình höôùng daãn, taïo moïi ñieàu kieän thuaän lôïi cho chuùng toâi hoaøn thaønh ñeà taøi naøy. Xin chaân thaønh caûm ôn caùc anh nhaân vieân Traïi Thöïc Nghieäm Thuûy Saûn vaø taäp theå sinh vieân lôùp Nuoâi Troàng Thuûy Saûn 28 ñaõ giuùp ñôõ vaø ñoäng vieân chuùng toâi trong thôøi gian hoïc taäp vaø thöïc hieän ñeà taøi naøy. Maëc duø chuùng toâi ñaõ heát söùc coá gaéng ñeå thöïc hieän ñeà taøi nhöng khaû naêng baûn thaân coøn nhieàu haïn cheá neân luaän vaên naøy chaéc chaén khoâng theå traùnh khoûi söï thieáu soùt, chuùng toâi raát mong söï ñoùng goùp yù kieán quyù baùu cuûa Thaày Coâ vaø baïn beø. MUÏC LUÏC ÑEÀ MUÏC TRANG TEÂN ÑEÀ TAØI i TOÙM TAÉT TIEÁNG VIEÄT ii TOÙM TAÉT TIEÁNG ANH iii CAÛM TAÏ iv MUÏC LUÏC v DANH SAÙCH CAÙC BAÛNG vii DANH SAÙCH ÑOÀ THÒ VAØ HÌNH AÛNH viii I GIÔÙI THIEÄU 1 1.1 Ñaët Vaán Ñeà 1 1.2 Muïc Tieâu Ñeà Taøi 1 II TOÅNG QUAN TAØI LIEÄU 2 2.1 Ñaëc Ñieåm Sinh Hoïc Caù Laêng 2 2.1.1 Phaân loaïi 2 2.1.2 Ñaëc ñieåm hình thaùi 2 2.1.3 Phaân boá 3 2.1.4 Ñaëc ñieåm dinh döôõng 3 2.1.5 Ñaëc ñieåm sinh tröôûng 4 Ñaëc ñieåm sinh saûn 4 Phaân bieät ñöïc caùi 5 2.2 Nhu Caàu Naêng Löôïng cho Söï Phaùt Trieån cuûa Caù Gioáng 6 2.3 Cheá Ñoä Cho AÊn trong Öông Nuoâi Caù Boät leân Caù Gioáng 7 2.4 Caùc Loaïi Thöùc AÊn trong Öông Nuoâi Caù Laêng Nha 7 2.4.1 Moina 8 Tubifex 9 Thòt caù 12 III VAÄT LIEÄU VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU 12 3.1 Thôøi Gian vaø Ñòa Ñieåm Thöïc Hieän Ñeà Taøi 12 3.2 Ñoái Töôïng Nghieân Cöùu 12 3.3 Vaät Lieäu vaø Trang Thieát Bò Nghieân Cöùu 12 3.4 Phöông Phaùp Nghieân cöùu 13 3.5 Thöùc AÊn 13 3.5.1 Nguyeân lieäu thöùc aên 13 Cheá bieán thöùc aên 13 Chuaån Bò Ao 14 Chaêm Soùc vaø Cho Aên 14 Thu Thaäp Soá Lieäu 16 Caùc chæ tieâu theo doõi 16 Caùc chæ tieâu thuyû lyù hoùa 17 Phöông Phaùp Xöû Lyù Thoáng Keâ 17 IV KEÁT QUAÛ VAØ THAÛO LUAÄN 18 4.1 Ñieàu Kieän Moâi Tröôøng Thí Nghieäm 18 4.1.1 Nhieät ñoä 18 4.1.2 Ñoä trong 20 4.1.3 pH 21 4.1.4 Haøm löôïng Oxy hoøa tan (DO) 22 4.2 Kyõ Thuaät Öông Nuoâi Caù Laêng Nha 23 4.2.1 Söï taêng tröôûng cuûa caù 23 4.2.2 Tæ leä soáng 32 4.2.3 Söï phaân ñaøn 34 V KEÁT LUAÄN VAØ ÑEÀ NGHÒ 35 5.1 Keát Luaän 35 5.2 Ñeà Nghò 35 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO PHUÏ LUÏC Phuï luïc 1 Hình aûnh caù laêng nha Phuï luïc 2 Keát quaû xöû lyù ANOVA veà chaát löôïng nöôùc Phuï luïc 3 Keát quaû phaân tích ANOVA veà vhieàu daøi vaø troïng löôïng Phuï luïc 4 Baûng caùc chæ tieâu thuûy lí hoùa trong öông nuoâi caù laêng Phuï luïc 5 Chieàu daøi vaø troïng löôïng caù laêng nha DANH SAÙCH CAÙC BAÛNG BAÛNG NOÄI DUNG TRANG Baûng 2.1 Thaønh phaàn hoùa hoïc cuûa Moina 8 Baûng 2.2 Thaønh phaàn dinh döôõng cuûa Tubifex 8 Baûng 3.1 Khaåu phaàn thöùc aên haèng ngaøy 15 Baûng 4.1 Chieàu daøi trung bình (cm) cuûa caù laêng nha 24 Baûng 4.2 Taêng chieàu daøi töông ñoái (%) cuûa caù laêng nha 26 Baûng 4.3 Taêng tröôûng tuyeät ñoái chieàu daøi (cm/ngaøy) cuûa caù theo thôøi gian 27 Baûng 4.4 Troïng löôïng trung bình (g) cuûa caù qua caùc ñôït kieåm tra 28 Baûng 4.5 Tæ leä taêng troïng töông ñoái (%) cuûa caù theo thôøi gian 30 Baûng 4.6 Taêng troïng löôïng tuyeät ñoái (cm/ngaøy) cuûa caù laêng nha 31 Baûng 4.7 Tæ leä soáng cuûa caù laêng nha qua caùc ñôït (%) 32 DANH SAÙCH ÑOÀ THÒ VAØ HÌNH AÛNH ÑOÀ THÒ NOÄI DUNG TRANG Ñoà thò 4.1 Bieán ñoäng nhieät ñoä cuûa caùc ao 19 Ñoà thò 4.2 Giaù trò pH ôû caùc ao 20 Ñoà thò 4.3 Bieán ñoäng oxy hoaø tan ôû caùc ao 21 Ñoà thò 4.4 Bieán ñoäng ñoä trong cuûa caùc ao 22 Ñoà thò 4.5 Toác ñoä taêng chieàu daøi cuûa caù ôû caùc ñôït 24 Ñoà thò 4.6 Taêng chieàu daøi töông ñoái giöõa caùc ñôït 26 Ñoà thi 4.7 Taêng chieàu daøi tuyeät ñoái giöõa caùc ñôït 27 Ñoà thò 4.8 Troïng löôïng trung bình (g) cuûa caù laêng nha qua caùc ñôït kieåm tra 28 Ñoà thò 4.9 Taêng troïng löôïng töông ñoái(%) cuûa caù laêng nha 30 Ñoà thò 4.10 Taêng troïng löôïng tuyeät ñoái (cm/ngaøy) cuûa caù laêng nha 31 Ñoà thò 4.11 Tæ leä soáng cuûa caù laêng nha qua caùc ñôït 36 HÌNH NOÄI DUNG TRANG Hình 2.1 Phaân bieät ñöïc, caùi caù laêng nha 5 Hình 2.2 Moina ñöôïc vôùt töø caùc ao 10 Hình 2.3 Truøn chæ sau khi ñaõ röûa saïch 10 Hình 2.4 Thòt caù vaø thöùc aên vieân 11 Hình 3.1 Chuaån bò ao öông caù 14 Hình 3.2 Saøn cho caù aên 15 GIÔÙI THIEÄU 1.1 Ñaët Vaán Ñeà Khi ñôøi soáng con ngöôøi coøn nhieàu khoù khaên, nguoàn ñaïm cung caáp töø caùc loaøi ñoäng vaät thuûy saûn noùi rieâng khoâng ñoøi hoûi coù chaát löôïng cao, chuû yeáu laø caùc loaøi caù coù giaù thaønh reû nhö roâ phi, cheùp, treâ, ... Ngaøy nay khi ñieàu kieän vaät chaát vaø tinh thaàn ngaøy caøng ñöôïc naâng cao, con ngöôøi luoân coù xu höôùng ñi theo thôøi ñaïi. Do ñoù, vieäc saûn xuaát ra moät ñoái töôïng môùi coù chaát löôïng cao laø caàn thieât ñeå ñaùp öng nhu caàu ngaøy caøng ña daïng cuûa con ngöôøi. Caù laêng nha (Mystus wyckioides) laø moät loaøi coù kích thöôùc lôùn, toác ñoä taêng tröôûng nhanh, thòt thôm ngon, deã nuoâi vaø coù giaù trò kinh teá cao. Ñaây laø loaøi caù baûn ñòa, chuùng hieän dieän ôû mieàn Ñoâng Nam Boä vaø ñoàng baèng soâng Cöûu Long. Hieän nay con gioáng coøn khan hieám do laïm thaùc quaù möùc. Chính vì vaäy, caù laêng ñang laø ñoái töôïng ñöôïc nhieàu nhaø nghieân cöùu quan taâm. Naêm 2002, Khoa Thuûy Saûn Tröôøng Ñaïi HoÏc Noâng Laâm Tp. Hoà Chí Minh ñaõ nghieân cöùu thaønh coâng quy trình saûn xuaát gioáng vaø ñang chuyeån giao cho 7 tænh töø nguoàn kinh phí ñaàu tö cuûa Boä Thuûy Saûn. Beân caïnh nhöõng thaønh coâng thì hieän nay cuõng coøn nhöõng haïn cheá nhö naêng suaát öông nuoâi chöa cao. Vì vaäy ñeå thaønh coâng trong vieâïc saûn xuaát gioáng thì khaâu öông nuoâi laø raát quan troïng. Vôùi muïc ñích ñöa ra con gioáng ñaït chaát löôïng vaø soá löôïng vôùi giaù thaønh thaáp ñang laø vaán ñeà quan taâm cuûa nhieàu nhaø nghieân cöùu. Do ñoù, ñöôïc söï chaáp thuaän cuûa Khoa Thuûy Saûn Tröôøng Ñaïi HoÏc Noâng Laâm Tp. Hoà Chí Minh, chuùng toâi tieán haønh thöïc hieän ñeà taøi “Kyõ Thuaät Öông Nuoâi Caù Laêng Nha (Mystus Wyckioides Chaux vaø Fang, 1949) ”. 1.2 Muïc Tieâu Ñeà Taøi Xaùc ñònh caùc yeáu toá chaát löôïng nöôùc trong öông nuoâi caù laêng nha. Tìm bieän phaùp naâng cao tæ leä soáng trong quaù trình öông nhaèm giaûm giaù thaønh con gioáng Ñöa ra quy trình öông ñeå ñöa vaøo saûn xuaát ñaïi traø. II. TOÅNG QUAN TAØI LIEÄU Ñaëc Ñieåm Sinh Hoïc Caù Laêng Nha Phaân loaïi Ngaønh: Chordata (coù daây soáng) Ngaønh phuï: Vertebrata(coù xöông soáng) Lôùp: Osteichthyes (coù xöông) Boä: Siluriformes Hoï: Bagridae Gioáng: Mystus Loaøi: Mystus wyckioides Chaux vaø Fang, 1949 Teân Vieät Nam: Caù laêng nha, laêng ñuoâi ñoû. Teân tieáng anh: Red- tailed catfish. 2.1.2 Phaân boá Caù laêng nha (Mystus wyckioides) laø loaøi caù phaân boá töï nhieân ôû AÁn Ñoä vaø khu vöïc Ñoâng Nam AÙ, phaân boá chuû yeáu ôû caùc con soâng lôùn töø thöôïng nguoàn ñeán taän vuøng cöûa soâng (Smith, 1945; trích bôûi Leâ Ñaïi Quan, 2004). Caù laêng cuõng ñöôïc tìm thaáy ôû ñaûo Sanda, Ido (Indonesia) vaø ngay caû ôû Trung Quoác. ÔÛ Sumatra chuùng ñöôïc tìm thaáy ôû moïi khu vöïc cuûa soâng töø thöôïng nguoàn ñeán haï nguoàn, nhieàu nhaát ôû khu vöïc haï löu cuûa soâng nôi coù vuøng ngaäp nöôùc. Theo Mai Thò Kim Dung (1998) caù laêng phaân boá roäng raõi, hieän dieän haàu heát ôû caùc nöôùc Ñoâng Nam AÙ, Chaâu AÙ. Theo Mai Ñình Yeân vaø ctv. (1992), ôû Vieät Nam, caù laêng hieän dieän roäng raõi ôû caùc soâng raïch thuoäc mieàn Nam, phaân boá ôû caùc soâng lôùn nhö: soâng Tieàn, soâng Haäu, soâng Ñoàng Nai, soâng Saøi Goøn, soâng Vaøm Coû Ñoâng, soâng Vaøm Coû Taây töø thöôïng nguoàn ñeán vuøng cöûa soâng, vaø coù nhieàu ôû caùc hoà töï nhieân lôùn: hoà Trò An, hoà Daàu Tieáng, chuùng thöôøng soáng ôû nhöõng nôi nöôùc chaûy chaäm vaø saâu. Caù laêng nha ñöôïc tìm thaáy treân caùc soâng lôùn ôû löu vöïc soâng Meâ Koâng, ñoâi khi baét gaëp ôû Tonleù Sap (Bieån Hoà) vaø haï löu soâng Meâ Koâng (Rainboth, 1996; trích bôûi Ñaøo Döông Thanh, 2004). Ña soá caùc loaøi caù laêng laø caù coù giaù trò kinh teá cao, phaåm chaát thòt ngon, ñöôïc nhieàu ngöôøi öa thích, coù theå phuïc vuï cho nhu caàu trong nöôùc vaø xuaát khaåu. 2.1.3 Ñaëc ñieåm hình thaùi Caù laêng nha coù thaân thon daøi, ñaàu roäng vaø hôi deïp ñöùng. Mieäng ôû döôùi vaø roäng, höôùng ra phía tröôùc. Moâi treân daøy vaø nhoâ hôn moâi döôùi, haøm treân vaø haøm döôùi ñeàu coù raêng nhoû, nhoïn. Maét trung bình naèm gaàn ñænh ñaàu, khoaûng caùch giöõa hai maét lôùn. Khe mang roäng, maøng mang taùch khoûi eo mang vaø phaàn lôùn taùch rôøi nhau. Coù 4 ñoâi raâu: 1 ñoâi raâu muõi keùo daøi ñeán maét, 2 ñoâi raâu caèm, 1 ñoâi raâu haøm treân (keùo daøi ñeán vaây haäu moân). Caù coù vaây môõ, vaây ngöïc vaø vaây löng coù gai cöùng. Vaây ñuoâi phaân thuøy saâu, meùp thuøy treân daøi hôn meùp thuøy döôùi. Vaây löng vaø vaây ngöïc coù tia cöùng, tia cöùng vaây ngöïc to, khoûe, phía sau coù raêng cöa nhöng tia cöùng ôû vaây löng nhoû vaø ñöôïc bao phuû bôûi moät lôùp da vaø khoâng coù raêng cöa. Thaân coù maøu xaùm hoaëc xanh ñen, vaây ñuoâi vaø meùp caùc vaây nhö vaây löng, vaây ngöïc, vaây buïng vaø vaây haäu moân coù maøu ñoû. Raâu haøm treân cuûa caù coù maøu traéng ñuïc vaø to (Chaux vaø Fang, 1949; trích bôûi Leâ Ñaïi Quan, 2004). Theo Tröông Thuû Khoa vaø Traàn Thò Thu Höông (1993) thì caù laêng nha (Mystus wyckioides) ñöôïc moâ taû nhö sau: ñaàu deïp baèng, maét döôùi phaúng. Moõm vuoâng neáu nhìn töø maët löng vaø nhoïn neáu nhìn töø maët beân. Mieäng caän döôùi, roäng, coù hình voøng cung, naèm treân maët phaúng ngang, khoâng co duoãi ñöôïc. Coù 4 ñoâi raâu: moät ñoâi raâu muõi, moät ñoâi raâu meùp vaø hai ñoâi raâu haøm döôùi; raâu meùp daøi nhaát, keùo daøi tôùi meùp vi haäu moân. Maét to khoâng coù da che phuû, naèm leäch veà maët löng cuûa ñaàu, gaàn choùp moõm hôn gaàn ñieåm cuoái xöông naép mang. Phaàn traùn giöõa hai maét roäng vaø phaúng. Maáu xöông chaåm ngaén, nhoïn. Maøng mang raát phaùt trieån nhöng khoâng dính nhau vaø khoâng dính vôùi eo mang, loã mang roäng. Thaân thon daøi, phaàn tröôùc thaân troøn, phaàn sau thaân deïp beân. Gai vi löng nhoû hôn gai vi ngöïc vaø maët sau cuûa gai naøy coù raêng cöa höôùng vaøo goác vaây. Vi môõ naèm ñoái dieän vôùi vi haäu moân vaø daøi, goác vi môõ daøi töông ñöông vôùi goác vi haäu moân. Maët löng cuûa thaân vaø ñaàu coù maøu naâu ñaäm vaø nhaït daàn xuoáng buïng, buïng caù coù maøu traéng ñuïc. Toaøn thaân aùnh leân maøu xanh reâu, phaàn sau vi môõ coù moät ñoám ñen roäng. Ñaëc ñieåm dinh döôõng Caù laêng nha laø loaøi caù döõ, hoaït ñoäng kieám aên maïnh veà ñeâm, thöùc aên cuûa noù laø caù con, coân truøng, toâm, cua, nhuyeãn theå, giaùp xaùc, thòt, muøn baõ höõu cô, … Caù soáng chui ruùt ôû nhöõng hoác ñaù, goác caây vaø buïi raäm, … Ñaây laø loaøi öa toái. Theo Phaïm Baùu vaø Nguyeãn Ñöùc Tuaân (1998, trích bôûi Ñaøo Döông Thanh, 2004) thì caù laêng coù caáu taïo boä maùy tieâu hoùa cuûa caù döõ ñieån hình: mieäng roäng, raêng haøm saéc vaø nhoïn, daï daøy lôùn, tyû leä giöõa chieàu daøi ruoät vaø chieàu daøi thaân laø 89,35%. Phaân tích 25 maãu thöùc aên trong ruoät caù coù chæ soá no ñaày laø 1,18 vaø thaønh phaàn thöùc aên chính laø ñoäng vaät. Theo Suwannvat, 1971 (trích bôûi Amornsakun vaø ctv., 1998; trích bôûi La Thanh Tuøng, 2001), caù laêng nha tìm ñeán nhöõng nôi nöôùc chaûy trong thuûy vöïc nôi maø coù nhöõng sinh vaät laøm thöùc aên cuûa caù nhö: Volvox sp., Cladocera vaø Chironomus, … ñeå sinh soáng. Theo Ngoâ Troïng Lö vaø Thaùi Baù Hoà (2001), caù laêng thuoäc nhoùm caù döõ. Khi caù coøn nhoû thöùc aên cuûa caù laø caùc coân truøng coù trong nöôùc: aáu truøng muoãi laéc, giun ít tô, reã caây, … Khi caù lôùn thöùc aên chuû yeáu laø toâm, cua, caù con, giun ñaát, …. Maët khaùc, theo Ngoâ Vaên Ngoïc (2002) thì caù laêng hoaøn toaøn thích hôïp vôùi thöùc aên coâng nghieäp trong ñieàu kieän nuoâi nhaân taïo. Ñaëc ñieåm sinh tröôûng Sinh tröôûng laø söï taêng tröôûng veà kích thöôùc vaø khoái löôïng cuûa caù theo thôøi gian nhôø quaù trình trao ñoåi chaát. Sinh tröôûng cuõng laø quaù trình söû duïng vaø ñoàng hoùa thöùc aên xaûy ra beân trong cô theå cuûa caù. Quaù trình naøy ñaëc tröng töông öùng vôùi töøng loaøi caù vaø tuøy thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá: ñieàu kieän moâi tröôøng soáng, thuoäc tính cuûa loaøi, soá löôïng thöùc aên coù trong thuûy vöïc, thôøi gian soáng cuûa caù, giôùi tính. Ñaây laø ñaëc tính thích öùng cuûa loaøi, ñaûm baûo söï soáng cuûa loaøi vôùi ñieàu kieän moâi tröôøng. Theo Mai Ñình Yeân vaø ctv., 1992 hoï Bagridae coù kích côõ toái ña ñaït 80 cm. Theo Smith (1945; trích bôûi Ñaøo Phaïm Minh Hoøa, 2004), gioáng Mystus trong töï nhieân coù theå ñaït kích thöôùc hôn 60cm, nhöng chieàu daøi thoâng thöôøng thì töø 25 – 30cm. Ñaëc ñieåm sinh saûn Theo Rainboth (1996; trích bôûi Leâ Ñaïi Quan, 2004) thì caù laêng tìm vaøo nhöõng vuøng ngaäp nöôùc ñeå sinh saûn. ÔÛ Tonesap caù ñöïc ñöôïc tìm thaáy vaøo khoaûng thaùng 8 vaø khoaûng töø thaùng 10 – 12 caù con trôû ra soâng. Theo Mai Thò Kim Dung (1998) caù laêng nha coù theå tham gia sinh saûn ôû kích thöôùc 32cm. Muøa sinh saûn cuûa caù laêng keùo daøi quanh naêm vaø khoâng xaùc ñònh ñöôïc ñænh. Ñöôøng kính tröùng khi ñaõ chín muøi ñaït ñeán 1mm (Smith, 1945; trích bôûi Mai Thò Kim Dung, 1998). Theo Ngoâ Vaên Ngoïc (2002) thì muøa vuï sinh saûn caù laêng nha coù theå töø thaùng 3 ñeán thaùng 11, thôøi gian taùi thaønh thuïc cuûa caù laêng nha laø 2,5 thaùng. Vôùi ñieàu kieän sinh saûn nhaân taïo coù theå cho caù sinh saûn quanh naêm. Theo Phaïm Baùu vaø Nguyeãn Ñöùc Tuaân (1998; trích bôûi Ñaøo Döông Thanh, 2004), caù laêng coù söùc sinh saûn thaáp, heä soá thaønh thuïc trung bình 7,48%; söùc sinh saûn tuyeät ñoái taêng theo tuoåi, caù töø 3 – 11 tuoåi ñaït 6.342 – 54.575 tröùng, söùc sinh saûn töông ñoái trung bình ñaït 3750 tröùng/kg caù caùi. Söùc sinh saûn thöïc teá cuûa caù laêng vaøng (Mystus nemurus) dao ñoäng töø 117.000 – 132.000 tröùng/kg (Ngoâ Vaên Ngoïc, 2002). 2.1.7 Phaân bieät ñöïc caùi ÔÛ caù ñöïc khi thaønh thuïc thì rìa tuyeán sinh duïc coù nhieàu tuùi nhoû, phaân tuùi nhieàu vaø roõ khi tuyeán sinh duïc caøng phaùt trieån. Tuyeán sinh duïc caù caùi daøi vaø thon. Ngoaøi ra, söï khaùc bieät giôùi tính ôû caù laêng nha coøn coù theå nhaän bieát qua nhöõng ñaëc ñieåm beân ngoaøi nhö: caù ñöïc coù gai sinh duïc daøi vaø nhoïn ôû ñaàu muùt; caù caùi coù phaàn buïng to vaø beø ra hai beân neáu nhìn thaúng töø treân xuoáng, coù loã sinh duïc hình troøn maøu hoàng vaø hôi loài ra.
Hình 2.1 Phaân bieät ñöïc, caùi caù laêng nha Nhu Caàu Naêng Löôïng cho Söï Phaùt Trieån cuûa Caù Gioáng Theo Nguyeãn Vaên Tö vaø ctv. (2003) thì: Ngay sau thôøi ñieåm bong boùng chöùa ñaày hôi, aáu truøng baét ñaàu bieát aên ngoaøi maëc daàu chuùng vaãn coøn 20 – 30% chaát noaõn hoaøng. Ñaêc bieät, ñoái vôùi moät soá loaøi caù döõ nhö caù treâ, caù laêng maëc duø vaøo thôøi ñieåm 2 ngaøy tuoåi, aáu truøng vaãn coøn chaát noaõn hoaøng nhöng chuùng vaãn coù theå aên ñöôïc thöùc aên ngoaøi nhö Moina, Artemia, truøn chæ, … Sau khi haáp thu heát chaát noaõn hoaøng, neáu khoâng coù thöùc aên caù boät vaãn duy trì söï soáng moät thôøi gian ngaén (khoaûng vaøi ngaøy) tuøy theo loaøi caù, kích thöôùc tröùng ban ñaàu, nhieät ñoä nöôùc. Thöùc aên sau khi traûi qua quaù trình tieâu hoùa ñöôïc cô theå haáp thu vaø söû duïng vaøo 2 muïc ñích: moät phaàn ñeå xaây döïng cô theå vaø moät phaàn ñöôïc duøng ñeå cung caáp naêng löôïng caàn thieát cho hoaït ñoäng soáng. Nhö vaäy coù theå noùi nguoàn naêng löôïng töø thöùc aên haáp thu ñöôïc goàm hai daïng naêng löôïng tích luõy vaø naêng löôïng tieâu hao. Tæ leä giöõa hai daïng naêng löôïng naøy thay ñoåi theo loaøi vaø giai ñoaïn phaùt trieån caù theå. Ngöôøi ta tìm thaáy ôû caù, khoaûng 60 – 70% ca-lo-ri cuûa noaõn hoaøng ñöôïc tích luyõ trong cô theå sau khi aáu truøng haáp thuï noaõn hoaøng hoaøn toaøn, 30 – 40% ca-lo-ri ñöôïc duøng ñeå cung caáp naêng löôïng cho hoaït ñoäng soáng. Do nhu caàu naêng löôï