Luận văn Một số biện pháp phát huy tính tích cực hoạt động nhận thức của học sinh thpt miền núi khi dạy học bài tập vật lý phần “quang hình học ” Vật lý lớp 11

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM --------------***-------------- NGUYỄN THẾ CHUNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC HOẠT ĐỘNG NHẬN THỨC CỦA HỌC SINH THPT MIỀN NÚI KHI DẠY HỌC BÀI TẬP VẬT LÝ PHẦN “QUANG HÌNH HỌC ” VẬT LÝ LỚP 11 - NÂNG CAO LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN – 2009 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên BẢNG DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BTVL: Bài tập Vật lý ĐC: Đối chứng GV: Giáo viên HS: Học sinh LH: Lĩnh hội MT: Mục tiêu PP: Phƣơng pháp TN: TShực nghiệm TNSP: Thực nghiệm sƣ phạm TTC: Tính tích cực TC: Tích cực Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên LỜI CẢM ƠN Em xin chân thành cảm ơn: PGS. TS Tô Văn Bình đã tận tình hƣớng dẫn và giúp đỡ để Em hoàn thành luận văn này. Em xin chân thành cảm ơn: các thày cô giáo thuộc tổ PP dạy hoc, khoa vật lý đã tận tình giảng dạy và tạo mọi điều kiện thuận lợi để Em hoàn thành luận văn này. En xin chân thành cảm ơn các thày cô giáo khoa sau Đại học đã tạo mọi điều kiện thuận lợi để Em hoàn thành chƣơng trình học và hoàn thành luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn: Ban Giám Hiệu, GV, HS các trƣờng THPT: Sơn Động số I, Sơn Động số II, Lục Ngạn I của tỉnh Bắc Giang đã cộng tác, giúp đỡ chúng tôi trong công tác điều tra, tìm hiểu thực tế giáo dục cũng nhƣ trong công tác TNSP. Thái Nguyên tháng 08 năm 2009 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên MỤC LỤC MỞ ĐẦU I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI .................................................................... 1 II. ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU ......................................................... 3 III. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU........................................................... 3 IV. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU .......................................................... 3 V. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC ........................................................... 4 VI. GIỚI HẠN CỦA ĐỀ TÀI.............................................................. 4 VII. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................. 4 VIII. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI.......................................................... 4 Chƣơng I.CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HỌC SINH TRONG DẠY HỌC VẬT LÝ ........................ 5 1.1. Hoạt động nhận thức và TTC hoạt động nhận thức của (HS) ........ 5 1.1.1. Hoạt động nhận thức của HS ...................................................... 5 1.1.2. Tính tích cực hoạt động nhận thức của học sinh ......................... 7 1.1.3. Các biện pháp chung phát huy TTC nhận thức của HS ............... 13 1.2. Dạy học theo hƣớng phát huy TTC hoạt động nhận thức của HS ... 15 1.2.1. Quan điểm về hoạt động dạy học ................................................ 15 1.2.2. Dạy học theo hƣớng phát huy TTC hoạt động nhận thức của HS ...... 20 1.2.3. Lựa chọn và phối hợp các giải pháp nhằm phát huy TTC hoạt động học tập của HS ............................................................................................ 23 1.3. Bài tập vật lý và thực trạng dạy học vật lý, bài tập vật lý ở trƣờng trung học phổ thông miền núi hiện nay .......................................................... 39 1.3.1. Bài tập vật lý .............................................................................. 39 1.3.2. Thực trạng dạy học vật lý và BTVL ở các trƣờng THPT miền núi.... 45 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên KẾT LUẬN CHƢƠNG I...................................................................... 51 Chƣơng 2. PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HỌC SINH QUA RÈN LUYỆN GIẢI BÀI TẬP VẬT LÝ PHẦN QUANG HÌNH HỌC (VẬT LÝ LỚP 11 NÂNG CAO) .......................................................................... 52 2.1. Việc lựa chọn và sử dụng phối hợp các phƣơng pháp dạy học nhằm phát huy TTC hoạt động học tập của HS trong giờ giải BTVL ..................... 52 2.2. Lựa chon bài tập ............................................................................ 53 2.3. Hƣớng dẫn giải bài tập để phát huy TTC hoạt động nhận thức của HS ........ 56 2.3.1. Sơ đồ định hƣớng khái quát để giải bài tập vật lý ....................... 56 2.3.2. Hƣớng dẫn học sinh thƣ̣c hiện bƣớc hai : phân tích hiện tƣợng và lập kế hoạch giải ............................................................................................. 65 2.4. Tổ chức giờ giải BTVL cho học sinh ............................................. 70 2.4.1. Tổ chức giờ giải bài tập củng cố kiến thức mới .......................... 71 2.4.2. Tổ chức giờ luyện tập giải bài tập vật lý ..................................... 71 2.5. Phát huy tính tích cực hoạt động học tập của học sinh miền núi trong giờ giải bài tập vật lý của phần hai – Quang hình học - Vật lý 11 nâng cao ............. 73 2.5.1. Phân tích hệ thống kiến thức phần “ Quang hình học” trong chƣơng trình vật lý phổ thông ........................................................................... 73 2.5.2. Thực trạng giải dạy bài tập phần quang hình học hiện nay.......... 76 2.5.3. Lựa chọn hệ thống các bài tập vận dụng kiến thức phần quang hình học ...........77 2.5.4. Phân tích và sử dụng hệ thống bài tập phần quang hình học ....... 77 2.5.5 Hƣớng dẫn học sinh giải bài tập .................................................. 84 KẾT LUẬN CHƢƠNG II .................................................................... 133 Chƣơng III. THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM ............................................ 134 3.1. Mục đích của thực nghiệm sƣ phạm (TNSP) ................................. 134 3.2 Nhiệm vụ của TNSP ....................................................................... 134 3.3. Đối tƣợng và cơ sở TNSP .............................................................. 134 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 3.4. Phƣơng pháp TNSP ....................................................................... 135 3.5 Phƣơng pháp đánh giá kết quả ........................................................ 136 3.5.1. Dựa trên sự quan sát những biểu hiện của tính tích cực và những kết quả trong học tập của học sinh ............................................................. 136 3.5.2. Kết quả định lƣợng của các bài kiểm tra ..................................... 136 3.6. Tiến hành TNSP ............................................................................ 137 3.7. Kết quả và xử lý kết quả TNSP ..................................................... 137 3.7.1. Kết quả quan sát các biểu hiện của tính tích cực ......................... 137 3.7.2. Kết quả của các lần kiểm tra ....................................................... 138 KẾT LUẬN CHƢƠNG III ................................................................... 148 KẾT LUẬN CHUNG ........................................................................... 149 KẾT LUẬN CHUNG ........................................................................... 149 TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................... 151 Phụ lục 1: PHIẾU PHỎNG VẤN GV VẬT LÝ ................................... 154 Phụ lục 2 : PHIẾU PHỎNG VẤN HỌC SINH ..................................... 156 Phụ lục 3: ĐỀ KIỂM TRA ................................................................... 158 Phụ lục 4: HỆ THỐNG BÀI TẬP ĐƢỢC LỰA CHỌN ĐỂ SỬ DỤNG ...... 158 ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM --------------***-------------- Nguyễn Thế Chung MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC HOẠT ĐỘNG NHẬN THỨC CỦA HỌC SINH THPT MIỀN NÚI KHI DẠY HỌC BÀI TẬP VẬT LÝ PHẦN “QUANG HÌNH HỌC ” VẬT LÝ LỚP 11 - NÂNG CAO Chuyên ngành: Lý luận và Phƣơng pháp dạy hoc vật lý Mã số: 60 14 10 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Tô Văn Bình Thái Nguyên - 2009 MỞ ĐẦU Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 1 I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Chúng ta đang sống trong thời đại mà cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật và công nghệ diễn ra hết sức mạnh mẽ, nó tạo ra cơ sở mới cho sự phát triển của xã hội, nâng cao đời sống của con ngƣời. Để theo kịp sự phát triển của khoa học và công nghệ, để hoà nhập đƣợc với nền kinh tế tri thức trong thế kỷ XXI thì sự nghiệp giáo dục cũng phải đổi mới nhằm tạo ra những con ngƣời mới không những có đủ trình độ kiến thức phổ thông cơ bản mà còn phải năng động, giầu tính sáng tạo, độc lập tự chủ. Với yêu cầu đó, ngành giáo dục nƣớc ta phải đổi mới toàn diện về: mục tiêu giáo dục, về chƣơng trình sách giáo khoa, đội ngũ giáo viên (GV), phƣơng tiện dạy học và đặc biệt là phƣơng pháp dạy học. Văn kiện đại hội IX của Đảng đã chỉ rõ “đổi mới phƣơng pháp dạy và học, phát triển tƣ duy sáng tạo và năng lực sáng tạo của ngƣời học, coi trọng thực hành và ngoại khoá, làm chủ kiến thức, tránh nhồi nhét, học vẹt, học chay…” là nhiệm vụ hàng đầu của ngành Giáo dục. Nghị quyết Trung ƣơng II khoá VIII của Đảng cũng chỉ rõ nhiệm vụ cơ bản của giáo dục và đào tạo là “Xây dựng những con ngƣời làm chủ tri thức, khoa học và công nghệ, có tƣ duy sáng tạo và năng lực thực hành giỏi” và “ Đổi mới mạnh mẽ phƣơng pháp giáo dục và đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện nếp tƣ duy sáng tạo của ngƣời học” Nhƣ vậy, việc nghiên cứu các phƣơng pháp giáo dục nhằm phát huy tính tích cực hoạt động nhận thức của học sinh (HS) để nâng cao chất lƣợng dạy học là vấn đề cấp thiết đối với mọi giáo viên và các nhà quản lý giáo dục. Nó đã và đang trở thành một xu hƣớng ở các trƣờng phổ thông hiện nay. Trong dạy học vật lý, bài tập vật lý (BTVL) rất quan trọng, có tác dụng phát triển tính tích cực của HS, đồng thời cũng là biện pháp giúp HS nắm vững kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 2 Trong lĩnh vực nghiên cứu các vấn đề của bài tập vật lý từ trƣớc đến nay đã có nhiều công trình của các tác giả trong nƣớc cũng nhƣ nƣớc ngoài đề cập tới với những nội dung cơ bản nhƣ: phân loại bài tập vật lý, soạn thảo các BTVL nhằm củng cố vận dụng kiến thức đã học và đề xuất các phƣơng án giải bài tập… Vấn đề phát huy tính tích cực (TTC) hoạt động nhận thức của HS đã có một số tác giả đề cập tới trong các công trình nghiên cứu của mình nhƣ: Nguyễn Thị Mai Anh - Phát huy tính tích cực hoạt động nhận thức của học sinh lớp 10 THPT qua giải bài tập vật lý bằng phương pháp véc tơ( luận văn thạc sĩ- Năm 2002- ĐHSPTN), Vũ Chí Kỳ - Xây dựng tiến trình giải bài tập vật lý thí nghiệm nhằm phát huy tính tích cực học tập của học sinh ở THPT miền núi( luận văn thạc sĩ- Năm 1999-ĐHSPTN), Đào Quang Thành - Tích cực hoá hoạt động học tập vật lý của học sinh PTTH miền núi trên cơ sở tổ chức, định hướng, rèn kỹ năng giải bài tập vật lý( luận văn thạc sĩ - Năm 1997-ĐHSPTN), Nguyễn Thị Nga - Lựa chọn phối hợp các giải pháp nhằm tích cực hoá hoạt động nhận thức của học sinh THPT trong giờ giải bài tập vật lý( luận văn thạc sĩ- Năm 2004- ĐHSPTN), Đồng Thị Vân Thoa - Một số biện pháp tích cực hoá hoạt động nhận thức của học sinh THPT miền núi khi giảng dạy bài tập vật lý (luận văn thạc sĩ- Năm 2001- ĐHSPTN). Hiện nay toàn bộ cấp THPT đã hoàn thành việc thay sách giáo khoa, sách giáo khoa mới có nội dung bài tập và cách thức kiểm tra, đánh giá HS có nhiều thay đổi. Vì thế GV gặp không ít khó khăn trong việc lựa chọn nội dung bài tập, cách thức tổ chức giải bài tập cho HS. Đặc biệt đối với GV miền núi việc chọn đƣợc hệ thống các bài tập phù hợp với HS, phát huy đƣợc tính tích cực của HS và đáp ứng đƣợc yêu cầu của dạy học là vấn đề hết sức quan trọng. Là GV giảng dạy bộ môn vật lý ở trƣờng trung học phổ thông (THPT) miền núi, chúng tôi mong muốn tìm ra những biện pháp nhằm khắc phục Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 3 phần nào những khó khăn và hạn chế của việc dạy-học BTVL ở trƣờng THPT nói chung và THPT miền núi nói riêng. Vì những lý do trên tôi xác định đề tài nghiên cứu: Một số biện pháp phát huy tính tích cực hoạt động nhận thức của học sinh THPT miền núi khi dạy học bài tập vật lý phần “Quang hình học” lớp 11 nâng cao II. ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU Qúa trình dạy-học bài tập vật lý ở trƣờng THPT miền núi hiện nay. III. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU Tìm ra một số biện pháp phát huy tích cực hoạt động nhận thức của học sinh THPT miền núi khi dạy học bài tập vật lý. IV. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU 1. Nghiên cứu lý luận về TTC nhận thức của HS và hoạt động dạy học theo hƣớng phát huy TTC trong hoạt động nhận thức của HS. 2. Nghiên cứu quan điểm hiện đại về dạy học 3. Nghiên cứu lý luận về bài tập vật lý trong trƣờng THPT. 4. Điều tra thực trạng dạy - học bài tập vật lý ở một số trƣờng THPT miền núi của tỉnh Bắc giang. 5. Đề xuất các biện pháp phát huy tính tích cực trong hoạt động nhận thức của học sinh miền núi thông qua các giờ BTVL. 6. Xây dựng một số giáo án theo hƣớng phát huy tính tích cực trong hoạt động nhận thức của học sinh miền núi thông qua các giờ BTVL. 7. Thực nghiệm sƣ phạm V. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 4 Nếu lựa chọn hệ thống bài tập phù hợp, hƣớng dẫn linh hoạt từ chi tiết đến khái quát và tổ chức hợp lý việc làm bài tập sẽ phát huy đƣợc TTC hoạt động nhận thức của HS. VI. GIỚI HẠN CỦA ĐỀ TÀI. Nghiên cứu đề xuất một số biện pháp phù hợp với hoàn cảnh, khả năng nhận thức của học sinh THPT miền núi, vận dụng vào giải BTVL phần quang hình học (vật lý lớp 11 nâng cao). VII. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU - Nghiên cứu lý luận - Điều tra khảo sát tình hình dạy học bài tập vật lý ở trƣờng THPT - Thực nghiệm sƣ phạm VIII. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI - Hệ thống hoá cơ sở lý luận về phát huy TTC của HS trong dạy học vật lý. - Đề xuất đƣợc một số biện pháp nhằm phát huy TTC của học sinh miền núi qua rèn luyện giải BTVL. - Các giáo án xây dựng theo hƣớng phát huy tính tích cực của HS miền núi thông qua tổ chức hoạt động giải bài tập vật lý phần Quang hình học ( vật lý 11 nâng cao) có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho GV phổ thông. Chƣơng I Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 5 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HỌC SINH TRONG DẠY HỌC VẬT LÝ. 1.1. Hoạt động nhận thức và TTC hoạt động nhận thức của HS 1.1.1. Hoạt động nhận thức của HS Để tồn tại và phát triển con ngƣời không ngừng thực hiện các mối quan hệ giữa mình với thế giới bên ngoài, tức là phải hoạt động. Bằng hoạt động và trong hoạt động, mỗi cá nhân sẽ tự hoàn thiện mình về mọi mặt. Trong quá trình hoạt động, con ngƣời phải luôn nhận thức- đó là quá trình phản ánh hiện thực xung quanh và cả hiện thực bản thân mình, trên cơ sở đó tỏ thái độ, tình cảm và hành động. Tâm lí học hiện đại cho rằng: trong nhận thức thế giới, con ngƣời có thể đạt tới những mức độ khác nhau, từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp. Mức độ thấp ban đầu là nhận thức cảm tính bao gồm cảm giác và tri giác, trong đó con ngƣời phản ánh vào óc những biểu hiện bên ngoài của sự vật, hiện tƣợng khách quan, những cái đang tác động trực tiếp vào giác quan. Mức độ cao hơn gọi là nhận thức lí tính hay còn gọi là tƣ duy, trong đó con ngƣời phản ánh vào óc những thuộc tính bản chất bên trong của sự vật, những mối quan hệ có tính qui luật. Dựa trên các dữ liệu cảm tính, con ngƣời thực hiện các thao tác trí tuệ phân tích, tổng hợp, so sánh, khái quát hoá, trừu tƣợng hoá… để rút ra những tính chất, bản chất chung của đối tƣợng nhận thức và xây dựng thành những khái niệm. Mỗi khái niệm đƣợc diễn đạt bằng một từ ngữ. Mối quan hệ giữa các thuộc tính của vật chất cũng đƣợc biểu thị bằng mối quan hệ giữa các khái niệm dƣới dạng những mệnh đề, những phán đoán. Đến đây, con ngƣời tƣ duy bằng khái niệm. Sự nhận thức không dừng lại ở sự phản ánh vào trong óc những thuộc tính của sự vật, hiện tƣợng khách quan mà còn thực hiện các phép suy luận, phân tích để rút ra những kết luận mới, dự đoán đƣợc các hiện tƣợng mới trong thƣc tiễn. Nhờ đó mà tƣ duy Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 6 luôn có tính sáng tạo, có thể mở rộng sự hiểu biết của con ngƣời và vận dụng những hiểu biết của mình vào việc cải tạo thế giới khách quan phục vụ lợi ích của con ngƣời. Đó là những qui luật chung của mọi quá trình nhận thức chân lí, nhƣ V.I. Lênin đã chỉ rõ: “Từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng và từ tư duy trừu tượng đến thực tiễn, đó là con đường biện chứng của sự nhận thức chân lí, của sự nhận thức hiện thực khách quan…” [32, tr.8]. Đối với lứa tuổi HS, hoạt động chủ yếu của các em là học tập. Bằng hoạt động này và thông qua hoạt động này, các em chiếm lĩnh kiến thức, hình thành và phát triển năng lực trí tuệ cũng nhƣ nhân cách đạo đức, thái độ. Trong hoạt động học tập, HS cũng phải tìm ra cái mới nhƣng cái mới này không phải để làm phong phú thêm kho tàng tri thức của nhân loại mà chỉ là cái mới đối với chính bản thân HS, cái mới đó đã đƣợc loài ngƣời tích luỹ, đặc biệt GV đã biết. Việc khám phá ra cái mới của HS cũng chỉ diễn ra trong một thời gian ngắn, với những dụng cụ sơ sài, đơn giản, đặc biệt sự khám phá này diễn ra dƣới sự chỉ đạo và giúp đỡ của GV. Do đó hoạt động nhận thức của HS diễn ra một cách thuận lợi, không quanh co gập ghềnh. Cũng chính vì vậy mà GV dễ dẫn đến một sai lầm là chỉ thông báo cho HS cái mới mà không tổ chức cho HS khám phá tìm ra cái mới đó. Để tổ chức tốt hoạt động nhận thức cho HS, giáo viên cần phát huy TTC, tự giác, độc lập nhận thức của HS, tạo điều kiện để cho họ phải tự khám phá lại “để tập làm công việc khám phá đó trong hoạt động thực tiễn sau này” [32, tr.29]. Đối với vật lý học, một khoa học thực nghiệm, phƣơng pháp nghiên cứu cũng nhƣ học tập đều dựa trên cơ sở quan sát, thí nghiệm để phân tích tổng hợp, so sánh, khái quát hoá, trừu tƣợng hoá thành các khái niệm, định luật, thuyết vật lý…rồi từ lý thuyết vận dụng nghiên cứu các sự vật, hiện tƣợng ở phạm vi rộng hơn. Do vậy, để tạo điều kiện cho HS tự khám phá kiến thức, GV cần tổ chức tốt quá trình quan sát và tƣ duy của HS. Trong dạy học vật lý Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 7 có thể có nhiều loại quan sát nhƣ: Quan sát thí nghiệm, quan sát hiện tƣợng tự nhiên, quan sát một bài thực nghiệm… Để quan sát đƣợc sâu sắc cần phải hƣớng dẫn HS xác định mục đích, nội dung, trình tự quan sát, ghi lại dấu hiệu, phân tích và xử lý số liệu, kỹ năng đặt câu hỏi với một dấu hiệu bất kỳ….Qua nhiều hoạt động và nhiều nội dung mới rèn đƣợc óc quan sát cho HS, giúp HS nhận thức tích cực hơn và tạo điều kiện cho tƣ duy HS phát triển. 1.1.2. Tính tích cực hoạt động nhận thức của học sinh 1.1.2.1 Tính tích cực nhận thức là gì? Theo quan điểm triết học, tính tích cực nhận thức thể hiện thái độ cải tạo của chủ thể nhận thức đối với đối tƣợng nhận thức, nghĩa là con ngƣời không chỉ hiểu đƣợc các qui luật của tự nhiên, xã hội mà còn nghiên cứu cải tạo chúng phục vụ lợi ích của con ngƣời. Tác giả Bùi Hiển coi tính tích cực là nét tính cách rất quan trọng của nhân cách, một thuộc mục tiêu lâu dài, bao quát các hoạt động của con ngƣời. Tiến sĩ I.F. Khalamốp thì coi nó là trạng thái hoạt động của các chủ thể, nghĩa là của ngƣời hành động chỉ đề cập trong quá trình nhận thức, thuộc mục đích trƣớc mắt. Nhƣ vậy, khi vận dụng vào PPDH thì quan niệm của I.F. Khalamốp là phù hợp hơn. Nói chung, tính tích cực là trạng thái hoạt động của các chủ thể, nghĩa là của ngƣời hành động. Vậy tính tích cực nhận thức là trạng thái hoạt động của HS, đặc trƣng bởi khát vọng học tập, cố gắng trí tuệ và nghị lực cao trong quá trình nắm vững kiến thức. GS Trần Bá Hoành cũng quan niệm, "Tính tích cực nhận thức là trạng thái hoạt động của HS, đặc trƣng bởi khát vọng học tập, có gắng trí tuệ và nghị lực cao trong quá trình nắm vững kiến thức. Nó