Luận văn Một số giải pháp tạo động lực cho người lao động tại công ty cổ phần đầu tư phát triển công nghệ điện tử - Viễn thông

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG Nguyễn Xuân Thanh MỘT SỐ GIẢI PHÁP TẠO ĐỘNG LỰC CHO NGƯỜI LAO ĐỘNG TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN CÔNG NGHỆ ĐIỆN TỬ - VIỄN THÔNG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH HÀ NỘI - 2015 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG Nguyễn Xuân Thanh MỘT SỐ GIẢI PHÁP TẠO ĐỘNG LỰC CHO NGƯỜI LAO ĐỘNG TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN CÔNG NGHỆ ĐIỆN TỬ - VIỄN THÔNG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH MÃ SỐ: 60340120 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. TRƯƠNG ĐOÀN THỂ Thang Long University Libraty HÀ NỘI - 2015 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan: Luận văn với tên đề tài "Một số giải pháp tạo động lực cho người lao động tại Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển Công nghệ Điện tử - Viễn thông" là công trình nghiên cứu độc lập của cá nhân tôi, chưa được công bố dưới bất kỳ hình thức nào trước khi báo cáo kết quả nghiên cứu tại Phòng Sau đại học, khoa Quản trị kinh doanh, Đại học Thăng Long. Các số liệu, biểu mẫu được sử dụng trong Luận văn này là trung thực, được thu thập qua quá trình khảo sát thực tế và tham khảo các tài liệu chuyên khảo có liên quan. Tôi xin cam đoan và chịu trách nhiệm về những nội dung trên. Tác giả Nguyễn Xuân Thanh Thang Long University Libraty MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN DANH MỤC HÌNH VẼ DANH MỤC BẢNG DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................ 1 2. Mục đích nghiên cứu .................................................................................. 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................. 2 3.1. Đối tượng nghiên cứu .......................................................................... 2 3.2. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................. 2 4. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................... 3 4.1. Phương pháp thu thập thông tin ........................................................... 3 4.2. Phương pháp xử lý dữ liệu ................................................................... 3 5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn .............................................. 3 6. Bố cục của luận văn ................................................................................... 4 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN CHUNG VỀ ĐỘNG LỰC VÀ TẠO ĐỘNG LỰC CHO NGƯỜI LAO ĐỘNG TẠI DOANH NGHIỆP .............................. 5 1.1. Khái niệm về động lực, tạo động lực và vai trò của tạo động lực .......... 5 1.1.1. Động lực ............................................................................................ 5 1.1.2. Tạo động lực ..................................................................................... 6 1.1.3. Vai trò của tạo động lực .................................................................... 6 1.2. Một số học thuyết về tạo động lực .......................................................... 7 1.2.1. Các học thuyết nội dung ................................................................... 7 1.2.2. Các học thuyết quá trình ................................................................. 14 1.3. Các công cụ tạo động lực ...................................................................... 18 1.3.1. Các khuyến khích tài chính ............................................................. 18 1.3.2. Các khuyến khích phi tài chính ...................................................... 27 1.4. Nhân tố ảnh hưởng đến động lực cho người lao động .......................... 37 1.4.1. Nhân tố thuộc về bản thân người lao động ..................................... 38 1.4.2. Nhân tố thuộc về môi trường doanh nghiệp ................................... 40 1.4.3. Nhân tố thuộc về môi trường ngoài doanh nghiệp ......................... 41 TỔNG KẾT CHƯƠNG 1 ................................................................................ 44 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG TẠO ĐỘNG LỰC CHO NGƯỜI LAO ĐỘNG TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN .................................... 46 CÔNG NGHỆ ĐIỆN TỬ - VIỄN THÔNG .................................................... 46 2.1. Giới thiệu công ty ELCOM .................................................................. 46 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển .................................................. 46 2.1.2. Cơ cấu tổ chức quản lý của công ty ................................................ 48 2.1.3. Đặc điểm lao động trong công ty .................................................... 50 2.1.4. Đặc điểm lĩnh vực hoạt động sản xuất, kinh doanh ........................ 56 2.1.5. Những thuận lợi và khó khăn của Công ty ELCOM ...................... 58 2.1.6. Kết quả hoạt động sản xuất, kinh doanh của công ty những năm gần đây ............................................................................................................. 59 2.2. Thực trạng tạo động lực cho người lao động tại công ty ELCOM ....... 60 2.2.1. Nhu cầu công việc của người lao động tại công ty ELCOM ......... 60 2.2.2. Đánh giá thực trạng các biện pháp tạo động lực cho người lao động tại Công ty ELCOM .................................................................................. 62 2.3. Đánh giá chung về thực trạng tạo động lực cho NLĐ ở công ty ELCOM ...................................................................................................................... 83 2.3.1. Thành tựu, kết quả đạt được ........................................................... 83 2.3.2. Hạn chế, nguyên nhân ..................................................................... 84 TỔNG KẾT CHƯƠNG 2 ................................................................................ 85 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP TẠO ĐỘNG LỰC CHO NGƯỜI LAO ĐỘNG .. 86 Thang Long University Libraty TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN .................................... 86 CÔNG NGHỆ ĐIỆN TỬ - VIỄN THÔNG .................................................... 86 3.1. Định hướng phát triển của công ty ELCOM ........................................ 86 3.1.1. Định hướng phát triển hoạt động kinh doanh của công ty ............. 86 3.1.2. Định hướng về công tác tạo động lực cho người lao động ............. 87 3.2. Giải pháp tạo động lực cho người lao động ở Công ty ELCOM .......... 87 3.2.1. Xây dựng và triển khai dự án tính năng suất cho người lao động .. 88 3.2.2. Tiền lương ........................................................................................ 91 3.2.3. Tiền thưởng ..................................................................................... 91 3.2.4. Phân tích và thiết kết lại công việc ................................................. 92 3.2.5. Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực ............................................. 92 3.2.6. Cơ hội thăng tiến và phát triển nghề nghiệp ................................... 93 TỔNG KẾT CHƯƠNG 3 ................................................................................ 94 KẾT LUẬN ..................................................................................................... 95 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................ 96 PHỤ LỤC 01: PHIẾU KHẢO SÁT CÔNG TÁC ĐÀO TẠO ĐỘNG LỰC CHO NGƯỜI LAO ĐỘNG TẠI CÔNG TY ELCOM ................................... 97 PHỤ LỤC 02: DIỄN GIẢI QUY TRÌNH TÍNH NĂNG SUẤT CHO NGƯỜI LAO ĐỘNG Ở CÔNG TY ELCOM ............................................................ 102 1. Tên dự án ......................................................................................... 102 2. Mục tiêu dự án ................................................................................. 102 3. Phạm vi dự án .................................................................................. 102 4. Nguyên tắc ....................................................................................... 102 5. Quy trình thực hiện .......................................................................... 104 6. Đánh giá kết quả thực hiện công việc cho người lao động ............. 109 7. Đánh giá ưu điểm và nhược điểm của quy trình trên ...................... 109 DANH MỤC HÌNH VẼ Hình 2.1: Sơ đồ bộ máy công ty ELCOM năm 2014 ..................................... 48 Hình 2.2: Biểu đồ số lượng lao động ở ELCOM từ năm 2011 đến 2014 ....... 51 Hình 2.3: Biểu đồ cơ cấu nhân sự theo mô hình tổ chức sản xuất ở ELCOM năm 2014 ......................................................................................................... 52 Hình 2.4: Biểu đồ cơ cấu nhân sự theo trình độ ở ELCOM năm 2014 .......... 52 Hình 2.5: Biểu đồ cơ cấu nhân sự theo chức năng ở ELCOM năm 2014 ...... 53 Hình 2.6: Biểu đồ cơ cấu nhân sự theo độ tuổi ở ELCOM năm 2014 ............ 55 Hình 2.7: Biểu đồ cơ cấu nhân sự theo giới tính ở ELCOM năm 2014 ......... 56 Hình 2.8: Biểu đồ cơ cấu doanh thu ở ELCOM năm 2014 ............................ 57 Hình 2.9: Quy trình đánh giá nhân viên ở ELCOM năm 2014 ....................... 63 Hình 3.1: Sơ đồ quy trình tổ chức và thực hiện dự án .................................... 89 Hình Phụ lục 2.1: Sơ đồ quy trình tổ chức và thực hiện dự án ..................... 104 Thang Long University Libraty DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Số lượng lao động ở công ty ELCOM từ năm 2011 đến 2014 ..... 50 Bảng 2.2: Tổng hợp cơ cấu lao động ở công ty ELCOM năm 2014 ............ 51 Bảng 2.3: Cơ cấu theo trình độ ở công ty ELCOM, HiPT và FPT năm 2014 ....................................................................................................... 53 Bảng 2.4: Cơ cấu nhân sự theo chức năng ở công ty ELCOM, FPT và HiPT năm 2014 ....................................................................................... 54 Bảng 2.5: Cơ cấu nhân sự theo độ tuổi ở công ty ELCOM, FPT, HiPT năm 2014 ............................................................................................... 55 Bảng 2.6: Cơ cấu lao động theo giới tính ở công ty ELCOM, FPT và HiPT năm 2014 ....................................................................................... 55 Bảng 2.7: Kết quả hoạt động sản xuất, kinh doanh của công ty từ năm 2012 đến 2014 ........................................................................................ 59 Bảng 2.8: Kết quả khảo sát nhu cầu người lao động ở Công ty ELCOM ..... 60 Bảng 2.9: Kết quả khảo sát nhu cầu người lao động ở công ty ELCOM theo độ tuổi ........................................................................................... 61 Bảng 2.10: Mức độ hài lòng của người lao động thông qua tiền lương ở công ty ELCOM .................................................................................... 65 Bảng 2.11: Mức độ hài lòng về tiền lương của người lao động theo chức danh công việc ....................................................................................... 66 Bảng 2.12: Cơ cấu giải thưởng trong lễ sinh nhật ở ELCOM hàng năm ........ 69 Bảng 2.13: Mức độ hài lòng của người lao động ở Công ty ELCOM về khen thưởng ........................................................................................... 70 Bảng 2.14: Phúc lợi cho người lao động ở công ty ELCOM .......................... 71 Bảng 2.15: Chi phí nghỉ mát từ năm 2012 đến năm 2014 ở Công ty ELCOM .. ...................................................................................................... 72 Bảng 2.16: Mức độ hài lòng của NLĐ ở Công ty ELCOM về các chính sách phúc lợi ......................................................................................... 73 Bảng 2.17: Danh sách các câu lạc bộ đang duy trì ở ELCOM năm 2014 ...... 74 Bảng 2.18: Mức độ hài lòng của NLĐ ở Công ty ELCOM về văn hóa hóa doanh nghiệp ................................................................................. 74 Bảng 2.19: Mức độ hài lòng của người lao động ở Công ty ELCOM về công việc hiện tại ................................................................................... 75 Bảng 2.20: Mức độ hài lòng của người lao động ở Công ty ELCOM về công tác đánh giá kết quả thực hiện công việc ...................................... 77 Bảng 2.21: Kết quả đào tạo ở Công ty ELCOM từ năm 2012 đến 2014 ........ 79 Bảng 2.22: Mức độ hài lòng của người lao động ở Công ty ELCOM về công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực ...................................... 79 Bảng 2.23: Mức độ hài lòng của người lao động ở Công ty ELCOM về môi trường và điều kiện làm việc ........................................................ 81 Bảng 2.24: Các vị trí tuyển dụng quan trọng năm 2014 ở Công ty ELCOM . 82 Bảng 2.25: Mức độ hài lòng của người lao động ở Công ty ELCOM về cơ hội thăng tiến và phát triển sự nghiệp ................................................. 82 Bảng Phụ lục 2.1: Bảng cho điểm các phòng ............................................... 105 Bảng Phụ lục 2.2: Bảng cho điểm nhóm công việc ...................................... 106 Bảng Phụ lục 2.3: Bảng cho điểm nhóm công việc ...................................... 106 Bảng Phụ lục 2.4: Bảng đánh giá nhân viên tham gia dự án ........................ 108 Bảng Phụ lục 2.5: Bảng đánh giá bộ phận tham gia dự án ........................... 108 Thang Long University Libraty DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ELCOM : Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển Công nghệ Điện tử - Viễn thông CNTT : Công nghệ thông tin PjM : Project Manager (Quản trị dự án) KCPĐ : Kinh phí công đoàn Manday : Một ngày làm việc BHYT : Bảo hiểm y tế BHXH : Bảo hiểm xã hội TBP : Trưởng bộ phận NLĐ : Người lao động CBNV : Cán bộ nhân viên TP : Trưởng phòng QTDA : Quản trị dự án TT : Thứ tự NLĐ : Người lao động 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Chất lượng nguồn nhân lực luôn vai trò hết sức quan trọng đến sự thành bại của tổ chức. Trong đó, công tác tạo động lực cho người lao động là một trong những nội dung quan trọng của công tác quản trị nguồn nhân lực. Công tác này làm cho người lao động hăng say cống hiến giúp cho năng suất lao động tăng lên nhờ đó mà doanh nghiệp nhanh chóng đạt được các mục tiêu đã đặt ra. Thành lập từ năm 1995, Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển Công nghệ Điện tử - Viễn thông (ELCOM) là nhà cung cấp hàng đầu các sản phẩm phần mềm và tích hợp hệ thống cho các nhà cung cấp dịch vụ mạng, các giải pháp chuyên dụng và các dịch vụ kỹ thuật cho ngành Viễn thông và An ninh, đồng thời là đơn vị phân phối, tích hợp hệ thống cho các đối tác toàn cầu. Nằm trong số các doanh nghiệp tư nhân lớn nhất tại Việt Nam (theo báo cáo của Vietnam Report 500 năm 2014), sau gần 20 năm hoạt động, ELCOM tự hào luôn đứng trong Top dẫn đầu trong lĩnh vực mà mình lựa chọn. Con đường của ELCOM lựa chọn trong 20 năm qua là công nghệ - sản phẩm - dịch vụ, từ những công nghệ ưu việt và hiện đại nhất tạo ra các sản phẩm mới mang tính đón đầu, phù hợp nhất với nhu cầu thị trường, từ đó cung cấp các dịch vụ tương ứng. Sản phẩm của ELCOM độc đáo về tính năng, đa dạng về công nghệ. Đây chính là mục tiêu của ELCOM để trở thành Tập đoàn Công nghệ hàng đầu Việt Nam. Trong những năm qua, Ban lãnh đạo Công ty đã có rất nhiều nỗ lực trong công tác tạo động lực cho người lao động để nâng cao lòng nhiệt huyết, phát huy sức sáng tạo trong nhân viên nhằm nâng cao năng suất và hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên, việc triển khai giải pháp thiếu Thang Long University Libraty 2 đồng bộ cho nên hiệu quả đem lại chưa cao. Việc người lao động thiếu hoặc không duy trì được động lực trong công việc không hẳn chỉ do bản thân người lao động. Mỗi người lao động là những con người cụ thể có những tiềm năng, thế mạnh nhất định, nhà quản lý luôn phải có cái nhìn khoa học để đưa ra các chính sách kịp thời giúp người lao động duy trì động lực lao động và phát huy khả năng yêu thích, tâm huyết công việc qua đó nhanh chóng đạt được những mục tiêu phát triển của công ty. Với những lí do trên tôi quyết định chọn đề tài “MỘT SỐ GIẢI PHÁP TẠO ĐỘNG LỰC CHO NGƯỜI LAO ĐỘNG TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN CÔNG NGHỆ ĐIỆN TỬ - VIỄN THÔNG” 2. Mục đích nghiên cứu  Nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh và phát triển bền vững của công ty ELCOM thông qua đẩy mạnh công tác tạo động lực cho người lao động. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Hệ thống lí luận liên quan đến tạo động lực cho người lao động tại Công ty ELCOM 3.2. Phạm vi nghiên cứu  Về nội dung: Đề tài nghiên cứu các chính sách hướng đến việc tạo động lực cho người lao động tại Công ty ELCOM  Về thời gian: Nghiên cứu từ năm 2012 – 2014; Giải pháp đề xuất có ý nghĩa trong giai đoạn 2015 – 2018.  Về không gian: Nghiên cứu các giải pháp tạo động lực cho người lao động tại Công ty ELCOM. 3 4. Phương pháp nghiên cứu 4.1. Phương pháp thu thập thông tin 4.1.1. Dữ liệu sơ cấp Sử dụng bảng câu hỏi điều tra động lực lao động của người lao động tại Công ty ELCOM. 4.1.2. Dữ liệu thứ cấp  Các công trình nghiên cứu khoa học đã công bố, các bài báo đăng trên tạp chí, luận án tiến sĩ, thạc sĩ, website.  Các báo cáo thường niên, báo cáo đại hội cổ đông của Công ty, các quy chế về lao động, tiền công, tài liệu thống kê.  Kế thừa các nghiên cứu khác để đưa ra các ý kiến, nhận định cho nghiên cứu này. 4.2. Phương pháp xử lý dữ liệu Các thống kê, so sánh đánh giá theo phương pháp định tính và định lượng 5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn  Phân tích và tổng hợp cơ sở lí luận có liên quan đến công tác tạo động lực cho người lao động tại các doanh nghiệp.  Đánh giá công tác tạo động lực cho người lao động tại Công ty ELCOM.  Đề xuất giải pháp tạo động lực cho người lao động tại Công ty ELCOM. Thang Long University Libraty 4 6. Bố cục của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục và các tài liệu tham khảo, nội dung luận văn chia làm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lí luận chung về động lực và tạo động lực cho người lao động tại doanh nghiệp. Chương 2: Thực trạng tạo động lực cho người lao động tại Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển Công nghệ Điện tử - Viễn thông. Chương 3: Giải pháp tạo động lực cho người lao động tại Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển Công nghệ Điện tử - Viễn thông 5 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN CHUNG VỀ ĐỘNG LỰC VÀ TẠO ĐỘNG LỰC CHO NGƯỜI LAO ĐỘNG TẠI DOANH NGHIỆP 1.1. Khái niệm về động lực, tạo động lực và vai trò của tạo động lực 1.1.1. Động lực Theo Maier và Lawler (1973), “động lực là sự khao khát tự nguyện của mỗi cá nhân”. Theo khái niệm này, động lực gắn liền với mỗi con người cụ thể có khát khao và tự nguyện cống hiến năng lực bản thân trong quá trình thực hiện công việc. Khao khát, tự nguyện càng lớn thì động lực càng cao. Theo Kreitner (1995), “động lực là một quá trình tâm lý mà nó định hướng các hành vi của các cá nhân theo những mục đích nhất định”. Hoạt động của con người là hoạt động có chủ đích dẫn đến các hành vi của con người. Khái niệm này cho rằng, quá trình tâm lý có tính định hướng cho hành vi con người theo những mục đích nhất định được gọi là động lực. Theo Higgins (1994), “động lực là lực bẩy bên trong cá nhân để đáp ứng các nhu cầu chưa được thỏa mãn”. Khái niệm này cho rằng, động lực đến từ thôi thúc bên trong con người chứ không đến từ bất kỳ yếu tố tác động nào từ bên ngoài. Đó là nhu cầu chưa được thỏa mãn đã tạo áp lực buộc con người phải hành động để thỏa mãn nhu cầu đó và đó chính là động lực. So với khái niệm của Kreitner thì khái niệm này có điểm hạn chế bởi trong thực tế không phải các nhu cầu chưa thỏa mãn đều tạo ra động lực làm việc. Chỉ những nhu cầ