Luận văn Nâng cao chất lượng cho vay dự án đầu tư tại Sở Giao dịch II – Ngân hàng Công thương Việt Nam

- 1 - Luaän vaên toát nghieäp HVTH: Nguyeãn Hoàng Nam Field Code Changed Formatted: Tabs: 183.75 pt, Left Formatted: Font: VNI-Present BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH ¸µ›¸µ NGUYỄN HỒNG NAM ĐỀ TÀI NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHO VAY DỰ ÁN ĐẦU TƯ TẠI SỞ GIAO DỊCH II – NGÂN HÀNG CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM Chuyên ngành: KINH TẾ TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG Mã số: 60.31.12 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. LÊ THỊ TUYẾT HOA TP.HỒ CHÍ MINH – NĂM 2007 Style Definition: TOC 5: Indent: Left: 48 pt, Hanging: 24 pt, Tabs: 72 pt, Left + 440.15 pt, Right,Leader: … Style Definition: TOC 4: Tabs: 81 pt, Left + Not at 84 pt Formatted: Centered Formatted: Centered, Indent: Left: 18 pt Style Definition: TOC 6: Tabs: 81 pt, Left + Not at 114 pt Style Definition: Style 2: Font: 13 pt, Bold, Space Before: 6 pt, Line spacing: 1.5 lines, Outline numbered + Level: 5 + Numbering Style: a, b, c, … + Start at: 1 + Alignment: Left + Aligned at: 27.35 pt + Tab after: 45.35 pt + Indent at: 45.35 pt - 2 - Luaän vaên toát nghieäp HVTH: Nguyeãn Hoàng Nam Field Code Changed Formatted: Tabs: 183.75 pt, Left Formatted: Font: VNI-Present MỤC LỤC ¸µ›¸µ Trang Trang phụ bìa Mục lục Danh mục các ký hiệu, chữ viết tắt Danh mục các bảng, biểu Lời mở đầu Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VÀ CHO VAY DỰ ÁN ĐẦU TƯ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1 Tổng quan về Ngân hàng thương mại: ........................................................ 12 1.1.1 Khái niệm và chức năng của Ngân hàng thương mại:........................ 12 1.1.1.1 Khái niệm:........................................................................................ 12 1.1.1.2 Chức năng của Ngân hàng Thương mại: ......................................... 13 a) Trung gian tín dụng:............................................................................ 13 b) Trung gian thanh toán : ....................................................................... 15 c) Cung ứng dịch vụ ngân hàng : ............................................................ 16 1.1.2 Các nghiệp vụ của NHTM:................................................................. 17 1.1.2.1 Nghiệp vụ Tài sản nợ: ...................................................................... 18 a) Vốn chủ sở hữu: .................................................................................. 18 b) Vốn huy động:..................................................................................... 19 c) Vốn vay:.............................................................................................. 20 d) Vốn khác: ............................................................................................ 20 1.1.2.2 Nghiệp vụ Tài sản có sinh lời: ......................................................... 20 a) Nghiệp vụ tín dụng : ........................................................................... 21 b) Nghiệp vụ đầu tư:................................................................................ 23 1.1.2.3 Nghiệp vụ kinh doanh dịch vụ ngân hàng : ..................................... 24 1.2 Cho vay dự án đầu tư của Ngân hàng thương mại :.................................... 26 1.2.1 Dự án đầu tư:....................................................................................... 26 - 3 - Luaän vaên toát nghieäp HVTH: Nguyeãn Hoàng Nam Field Code Changed Formatted: Tabs: 183.75 pt, Left Formatted: Font: VNI-Present 1.2.1.1 Khái niệm:........................................................................................ 26 1.2.1.2 Vai trò của dự án đầu tư ................................................................... 26 1.2.1.3 Tính khả thi của dự án đầu tư: ......................................................... 27 1.2.2 Thẩm định, cho vay dự án đầu tư: ...................................................... 28 1.2.2.1 Khái niệm:........................................................................................ 28 1.2.2.2 Nội dung thẩm định dự án đầu tư: ................................................... 29 1.2.2.3 Thẩm định, phân tích rủi ro dự án đầu tư :....................................... 31 a) Phân loại rủi ro :.................................................................................. 31 b) Các biện pháp giảm thiểu rủi ro:......................................................... 31 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CHO VAY DỰ ÁN ĐẦU TƯ TẠI SỞ GIAO DỊCH II – NGÂN HÀNG CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM 2.1 Giới thiệu về Ngân Hàng Công Thương Việt Nam: ................................... 37 2.1.1 Lịch sử phát triển của Ngân hàng Công thương Việt Nam ................ 37 2.1.2 Giới thiệu về SGDII – NHCTVN và kết quả hoạt động kinh doanh trong các năm qua: .............................................................................. 40 2.1.2.1 Giới thiệu về Sở Giao Dịch II – Ngân hàng Công thương Việt Nam: .......................................................................................................... 40 2.1.2.2 Kết quả hoạt động kinh doanh của SGDII NHCTVN trong các năm qua: ................................................................................................... 41 2.2 Khái quát hoạt động tín dụng tại SGDII – NHCTVN: ............................... 46 2.2.1 Tốc độ tăng trưởng dư nợ qua các năm: ............................................. 46 2.2.2 Vòng quay vốn tín dụng : ................................................................... 48 2.2.3 Tình hình nợ quá hạn : ........................................................................ 48 2.3 Thực trạng hoạt động cho vay dự án đầu tư tại SGDII – NHCTVN: ......... 50 2.3.1 Sơ lược quy trình cho vay dự án đầu tư tại SGDII – NHCTVN: ....... 50 2.3.1.1 Các bộ phận nghiệp vụ có liên quan: ............................................... 50 2.3.1.2 Hệ thống tổ chức bộ máy quản lý tín dụng:..................................... 52 2.3.1.3 Trách nhiệm của các cán bộ liên quan đến nghiệp vụ thẩm định dự án đầu tư: .......................................................................................... 53 2.3.1.4 Phân cấp thẩm quyền và trình tự phê duyệt dự án đầu tư tại SGDII - NHCTVN: ........................................................................................ 56 - 4 - Luaän vaên toát nghieäp HVTH: Nguyeãn Hoàng Nam Field Code Changed Formatted: Tabs: 183.75 pt, Left Formatted: Font: VNI-Present 2.3.2 Tình hình cho vay dự án đầu tư tại SGDII – NHCTVN qua các năm: ............................................................................................................. 57 2.3.2.1 Tình hình thẩm định dự án đầu tư:................................................... 57 2.3.2.2 Tình hình dư nợ cho vay dự án đầu tư: ............................................ 58 a) Tình hình dư nợ theo thời gian: .......................................................... 58 b) Phân loại dư nợ cho vay dự án đầu tư theo thành phần kinh tế:......... 60 2.3.2.3 Những kết quả đạt được và những hạn chế trong cho vay dự án đầu tư tại SGDII – NHCTVN: ................................................................ 61 a) Những kết quả đạt được:..................................................................... 61 b) Những tồn tại và nguyên nhân :.......................................................... 67 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHO VAY DỰ ÁN ĐẦU TƯ TẠI SỞ GIAO DỊCH II – NGÂN HÀNG CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM 3.1 Chiến lược kinh doanh của Sở Giao Dịch II – NHCTVN từ nay đến năm 2010:............................................................................................................ 73 3.1.1 Cơ hội và thách thức: .......................................................................... 73 3.1.1.1 Cơ hội:.............................................................................................. 73 3.1.1.2 Thách thức:....................................................................................... 74 3.1.2 Chiến lược phát triển của Ngân hàng Công Thương Việt Nam từ nay đến năm 2010:..................................................................................... 75 3.1.3 Chiến lược kinh doanh của SGDII - NHCTVN từ nay đến năm 2010 ............................................................................................................. 76 3.1.3.1 Mục tiêu: .......................................................................................... 76 3.1.3.2 Định hướng hoạt động tín dụng: ...................................................... 76 3.2 Giải pháp nâng cao chất lượng thẩm định, cho vay dự án đầu tư tại SGDII – NHCTVN: ................................................................................................... 78 3.2.1 Các giải pháp chung:........................................................................... 78 3.2.2 Giải pháp về kỹ thuật nghiệp vụ: ........................................................ 81 3.2.2.1 Nâng cao chất lượng thẩm định dự án đầu tư: ................................. 81 3.2.2.2 Nâng cao chất lượng quản lý, giám sát các dự án đầu tư:................ 87 3.2.3 Các kiến nghị: ..................................................................................... 89 3.2.3.1 Đối với Ngân hàng Công Thương Việt Nam:.................................. 89 - 5 - Luaän vaên toát nghieäp HVTH: Nguyeãn Hoàng Nam Field Code Changed Formatted: Tabs: 183.75 pt, Left Formatted: Font: VNI-Present a) Về việc định giá tài sản đảm bảo là quyền sử dụng đất:..................... 89 b) Về việc định giá là giá trị quyền sử dụng đất thuê trong khu công nghiệp, khu công nghệ cao: ................................................................ 89 c) Việc thế chấp quyền cho thuê lại đất từ quyền sử dụng đất thuê, thuê lại ngoài khu công nghiệp:.................................................................. 90 d) Về tỷ lệ vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp tham gia vào dự án đầu tư: ............................................................................................................. 91 3.2.3.2 Đối với Ngân hàng Nhà Nước Việt Nam:........................................ 91 a) Nâng cao vai trò và chất lượng hoạt động của Trung Tâm Thông Tin tín dụng (CIC):.................................................................................... 91 b) Sớm thành lập Công ty xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp ở Việt Nam: ............................................................................................................. 92 3.2.3.3 Đối với Nhà nước:............................................................................ 93 a) Nghiên cứu chỉnh sửa lại quy định về việc thế chấp quyền sử dụng đất thuê có thời điểm thuê sau ngày 01/07/2004 mà đã trả hết tiền thuê đất 01 lần cho cả thời gian thuê. ............................................................... 93 b) Xử lý tài sản là quyền sử dụng đất hình thành từ vốn vay: ................ 94 Kết luận Tài liệu tham khảo Phụ lục 1 Phụ lục 2 1 2 3 4 5 Formatted: Bullets and Numbering Formatted: Indent: Left: 0 pt, Hanging: 21.6 pt - 6 - Luaän vaên toát nghieäp HVTH: Nguyeãn Hoàng Nam Field Code Changed Formatted: Tabs: 183.75 pt, Left Formatted: Font: VNI-Present DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT - BGĐ: Ban giám đốc - CBTD: Cán bộ tín dụng - CBTĐ: Cán bộ thẩm định - DAĐT: Dự án đầu tư - DNNN: Doanh nghiệp Nhà Nước - HĐTD: Hội đồng tín dụng - KH: Khách hàng - NHCTVN: Ngân hàng Công Thương Việt Nam - NHNN: Ngân hàng Nhà Nước - NHTM: Ngân hàng Thương Mại - PASXKD: Phương án sản xuất kinh doanh - QLRR: Quản lý rủi ro - SGDII - NHCTVN: Sở Giao Dịch II - Ngân hàng Công Thương Việt Nam - TSĐB: Tài sản đảm bảo Formatted: Bullets and Numbering - 7 - Luaän vaên toát nghieäp HVTH: Nguyeãn Hoàng Nam Field Code Changed Formatted: Font: VNI-Present Formatted: Tabs: 183.75 pt, Left DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ VÀ CÁC BẢNG - Biểu đồ 2.1 Biểu diễn nguồn vốn huy động và tiền gởi các tổ chức kinh tế tại SGDII – NHCTVN từ năm 2001 – 2006. - Biểu đồ 2.2 Biểu diễn dư nợ luân chuyển và dư nợ dự án đầu tư tại SGDII – NHCTVN từ năm 2001 – 2006. - Biểu đồ 2.3 Biểu diễn tình hình xử lý nợ tồn đọng tại SGDII – NHCTVN từ năm 2001 – 2006. - Biểu đồ 2.4 Biểu diễn tình hình thu nhập và chi phí tại SGDII – NHCTVN từ năm 2001 – 2006. - Biểu đồ 2.5 Biểu diễn tình hình giảm lỗ tại SGDII – NHCTVN từ năm 2001 – 2006. - Biểu đồ 2.6 Biểu diễn tình hình dư nợ luân chuyển tại SGDII – NHCTVN từ năm 2001 – 2006. - Biểu đồ 2.7 Biểu diễn tình hình cho vay dự án đầu tư (số lượng) tại SGDII – NHCTVN từ năm 2000 – 2006. - Biểu đồ 2.8 Biểu diễn tình hình dư nợ ngắn hạn và dư nợ dự án đầu tư tại SGDII – NHCTVN từ năm 2000 – 2006. - Biểu đồ 2.9 Biểu diễn tỷ lệ cho vay dự án đầu tư trong tổng dư nợ tại SGDII – NHCTVN từ năm 2000 – 2006. - Biểu đồ 2.10 Biểu diễn tình hình dư nợ dự án đầu tư phân theo thành phần kinh tế tại SGDII – NHCTVN từ năm 2000 – 2006. - Biểu đồ 2.11 Biểu diễn tỷ lệ dư nợ dự án đầu tư phân theo thành phần kinh tế tại SGDII – NHCTVN từ năm 2000 – 2006. - Bảng 2.1 Tỷ lệ nợ quá hạn trong tổng dư nợ luân chuyển tại SGDII – NHCTVN từ năm 2001 – 2006. 6 Formatted: Line spacing: 1.5 lines Formatted: Bullets and Numbering Formatted: Bullets and Numbering - 8 - Luaän vaên toát nghieäp HVTH: Nguyeãn Hoàng Nam Field Code Changed Formatted: Tabs: 183.75 pt, Left Formatted: Font: VNI-Present Lời mở đầu 1. Đặt vấn đề: Trong những năm gần đây nền kinh tế Việt Nam đã có những bước phát triển vượt bậc, thể hiện chính sách đúng đắn của Đảng và Nhà nước trong hội nhập và phát triển kinh tế. Nền kinh tế Việt Nam ngày càng phát triển, càng khẳng định vị thế của mình trong khu vực cũng như thế giới. Với việc gia nhập WTO, nến kinh tế đã có những kết quả nhất định như: đầu tư trực tiếp nước ngoài gia tăng vượt bậc, thị trường chứng khoán phát triển cả về quy mô và chất lượng, các quỹ đầu tư nước ngoài liên tục tăng, các doanh nghiệp mở ra nhiều cơ hội làm ăn mới, … Ngành ngân hàng cũng không đứng ngoài xu thế chung ấy, nền kinh tế phát triển đã đưa đến cho ngành ngân hàng nhiều cơ hội mới: nhiều doanh nghiệp trong nước cũng như nước ngoài phát sinh nhu cầu vay vốn để mở rộng sản xuất kinh doanh, doanh số cho vay, thu nợ tăng, nhiều phương án và dự án đầu tư mới được thực hiện, …. Ngành ngân hàng trong các năm qua đã gặt hái rất nhiều thành công, mạng lưới không ngừng được mở rộng và phát triển, lợi nhuận luôn đạt vượt mức chỉ tiêu đề ra, các ngân hàng mới trong nước cũng như nước ngoài được cấp phép thành lập, …đây được xem là cơ hội cho các NHTM trong giai đoạn hiện nay. Lợi nhuận ngân hàng tăng cao, tuy nhiên thực trạng của các Ngân hàng thương mại Việt Nam đó là chủ yếu lợi nhuận xuất phát từ tín dụng, từ đầu tư cho vay các phương án kinh doanh ngắn hạn và các dự án đầu tư trung dài hạn. Sở Giao Dịch II – NHCTVN cũng không nằm ngoài “quy luật chung” đó. Việc kinh tế phát triển, môi trường kinh doanh đang thay đổi, các bộ luật cũng như các văn bản pháp luật thay đổi để đáp ứng yêu cầu hội nhập, các ngành kinh tế cũng luôn thay đổi và phát triển, … điều này cũng đặt các NHTM nói chung và SGDII – NHCTVN nói riêng trước một vấn đề mới đó là: làm thế nào để thẩm định hiệu quả, nhận định đúng tính khả thi của dự án đầu tư, nhận định được xu hướng Formatted: Bullets and Numbering - 9 - Luaän vaên toát nghieäp HVTH: Nguyeãn Hoàng Nam Field Code Changed Formatted: Tabs: 183.75 pt, Left Formatted: Font: VNI-Present phát triển của ngành kinh tế, … từ đó đưa ra được quyết định cho vay dự án, đưa ra được định hướng đầu tư tín dụng trung dài hạn đối với các ngành kinh tế…đảm bảo tính cạnh tranh, cho vay có hiệu quả, giảm thiểu rủi ro tín dụng, thu hồi đầy đủ gốc và lãi. Đây được xem là một thách thức mới, nhất là trong khâu thẩm định và cho vay dự án đầu tư của NHTM cũng như của SGDII – NHCTVN. Đề tài tốt nghiệp “NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHO VAY DỰ ÁN ĐẦU TƯ TẠI SỞ GIAO DỊCH II – NGÂN HÀNG CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM” được thực hiện là nhằm đưa ra một số giải pháp để giải quyết một phần các thách thức đó. 2. Mục tiêu nghiên cứu: - Nghiên cứu những lý thuyết chung về NHTM, trong đó chú ý đến chức năng và nghiệp vụ của NHTM; Nghiên cứu những cơ sở lý luận về cho vay dự án đầu tư: thẩm định dự án đầu tư, rủi ro của dự án đầu tư. - Đi sâu phân tích thực trạng cho vay dự án đầu tư tại SGDII – NHCTVN, phân tích và đưa ra những nhận định về hạn chế và nguyên nhân gây ra hạn chế trong cho vay dự án đầu tư tại SGDII – NHCTVN. - Trên cơ sở lý luận và thực trạng cho vay dự án đầu tư tại SGDII – NHCTVN, từ đó đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng thẩm định, cho vay dự án đầu tư tại SGDII – NHCTVN, đồng thời đề xuất những kiến nghị đối với NHCTVN, NHNNVN và Nhà nước Việt Nam nhằm tháo gở khó khăn vướng mắc. 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của đề tài: các hạn chế trong công tác cho vay dự án đầu tư tại SGDII – NHCTVN, các nguyên nhân dẫn đến các hạn chế đó (từ nội bộ SGDII – NHCTVN, từ NHTCVN, các hạn chế từ NHNNVN, từ một số văn bản pháp luật liên quan của Nhà nước). Formatted: Bullets and Numbering - 10 - Luaän vaên toát nghieäp HVTH: Nguyeãn Hoàng Nam Field Code Changed Formatted: Font: VNI-Present Formatted: Tabs: 183.75 pt, Left Phạm vi nghiên cứu: nghiên cứu giữa lý luận và thực tế công tác cho vay dự án đầu tư tại SGDII – NHCTVN trong thời gian qua, các hạn chế và nguyên nhân dẫn đến hạn chế tại SGDII – NHCTVN trong công tác cho vay dự án đầu tư. 4. Phương pháp nghiên cứu: Do tính chất của đề tài chủ yếu dựa vào dữ liệu đã có ở quá khứ của một NHTM, kết hợp với sự quan sát những yếu tố, nguyên nhân dẫn đến hạn chế trong cho vay dự án đầu tư của các trường hợp thực tế. Tiến hành phân tích và rút ra giải pháp cụ thể để nâng cao chất lượng thẩm định, cho vay dự án đầu tư (đồng thời với hạn chế tối đa rủi ro cho vay dự án đầu tư) cho ngân hàng thương mại. Vì vậy, việc nghiên cứu đề tài sẽ sử dụng các phương pháp sau: phương pháp tổng hợp, chọn lọc nguồn thông tin từ tạp chí, sách và tài liệu chuyên ngành,…; phương pháp thu thập số liệu từ báo cáo tổng kết hoạt động của Ngân hàng, phương pháp phân tích thống kê và phương pháp so sánh sự biến động các dãy số qua các năm. 5. Những điểm nổi bật của luận văn: Từ trước đến nay, đã có nhiều công trình nghiên cứu liên quan đến tín dụng trung dài hạn, biện pháp giảm thiểu rủi ro trong cho vay dự án đầu tư, đề tài “Nâng cao chất lượng cho vay dự án đầu tư tại Sở Giao Dịch II – Ngân hàng Công thương Việt Nam” cũng không nằm ngoài mục đích là nâng cao chất lượng - đồng nghĩa với việc giảm thiểu tối đa rủi ro trong đầu tư cho vay dự án đầu tư. Tuy nhiên đề tài được nghiên cứu trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam hội nhập ngày càng sâu và rộng vào nền kinh tế thế giới, việc thẩm định và cho vay dự án đầu tư cũng bị ảnh hưởng bởi bối cảnh đó, vì vậy đề tài có những điểm mới sau đây: - Thứ nhất, đã giới thiệu được nội dung thẩm định dự án đầu tư một cách cụ thể, nhận biết các loại rủi trong cho vay dự án đầu tư và các biện pháp giảm thiểu rủi ro thường áp dụng. - Thứ hai, đề tài đã đưa ra được các giải pháp thiết thực, trên cơ sở công tác thẩm định và cho vay dự án đầu tư thực tế nhằm mục đích nâng cao chất lượng Formatted: Bullets and Numbering Formatted: Bullets and Numbering Formatted: Bullets and Numbering - 11 - Luaän vaên toát nghieäp HVTH: Nguyeãn Hoàng Nam Field Code Changed Formatted: Tabs: 183.75 pt, Left Formatted: Font: VNI-Present cho vay dự án đầu tư, trong đó có các giải pháp như xây dựng hệ thống thông tin dữ liệu ngành phục vụ công tác thẩm định, các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng từ khâu thẩm định trước khi quyết định cho vay c