Albert Camus (1913 – 1960) là nhà văn nổi tiếng của Pháp thế kỉ XX (nhà
văn Algieria sống trên đất Pháp). Ông đoạt giải Nobel năm 1957 với nhiều tác
phẩm trong đó có tiểu thuyết Dịch hạch. Ông là nhà văn có tầm ảnh hưởng lớn,
rất được quan tâm nghiên cứu ở Pháp và trên thế giới.
Philip Roth (1933) (nhà văn Mĩ gốc Do Thái) cũng là nhà văn đoạt nhiều
giải thưởng văn học (hai lần giải thưởng Sách Toàn Quốc, giải thưởng của giới
phê bình sách toàn quốc, ba lần giải thưởng Pen/Faulkner, đoạt giải của Hiệp hội
Sử gia Hoa Kì với tác phẩm The Plot Against America, hai giải thưởng cao quý
nhất thuộc hệ thống giải Văn học Pen: Pen/Nabokov và Pen/Bellow, giải Man
Booker quốc tế, giải Pulitzer, là tiểu thuyết gia người Mĩ được phát hành toàn
tập tác phẩm ngay khi còn sống). Ông là nhà văn rất được quan tâm ở Mĩ. Tuy
nhiên, ở Việt Nam, tình hình nghiên cứu về Philip Roth còn hạn chế. Tiểu thuyết
Báo ứng được Philip Roth cho là tiểu thuyết cuối cùng trong sự nghiệp sáng tác
của ông. Nghiên cứu Philip Roth ở Việt Nam là một công việc có ý nghĩa và
thú vị
117 trang |
Chia sẻ: duongneo | Lượt xem: 1886 | Lượt tải: 3
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận văn Nghệ thuật xây dựng tiểu thuyết trong dịch hạch của albert camus và báo ứng của philip roth, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH
Trần Thiên Nhân
NGHỆ THUẬT XÂY DỰNG TIỂU THUYẾT
TRONG DỊCH HẠCH CỦA ALBERT CAMUS
VÀ BÁO ỨNG CỦA PHILIP ROTH
LUẬN VĂN THẠC SĨ VĂN HỌC
Thành phố Hồ Chí Minh – 2014
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH
Trần Thiên Nhân
NGHỆ THUẬT XÂY DỰNG TIỂU THUYẾT
TRONG DỊCH HẠCH CỦA ALBERT CAMUS
VÀ BÁO ỨNG CỦA PHILIP ROTH
Chuyên ngành : Văn học nước ngoài
Mã số : 60 22 02 45
LUẬN VĂN THẠC SĨ VĂN HỌC
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS. ĐÀO NGỌC CHƯƠNG
Thành phố Hồ Chí Minh – 2014
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ văn học với đề tài “Nghệ thuật xây dựng
tiểu thuyết Dịch hạch của Albert Camus và Báo ứng của Philip Roth” là công
trình nghiên cứu khoa học của riêng cá nhân tôi, được thực hiện dưới sự hướng
dẫn khoa học của PGS.TS. Đào Ngọc Chương. Nội dung luận văn chủ yếu trình
bày những kết quả rút ra được từ quá trình nghiên cứu khoa học của bản thân và
không trùng lặp với các đề tài khác. Bên cạnh đó, luận văn có tham khảo và sử
dụng các tài liệu, thông tin được đăng tải trên các ấn phẩm sách, báo, tạp chí
khoa học, và website theo danh mục tài liệu tham khảo.
TP. Hồ Chí Minh, ngày 30 tháng 9 năm 2014.
Tác giả
Trần Thiên Nhân
LỜI CẢM ƠN
Đầu tiên, tôi xin kính gửi lời cảm ơn chân thành, sâu sắc đến PGS.TS
Đào Ngọc Chương, người đã tận tình giúp đỡ tôi trong suốt quá trình làm
luận văn.
Tôi xin gửi lời cảm ơn đến quí thầy cô trong Hội đồng chấm luận văn
đã dành thời gian đọc, chỉnh sửa và đóng góp ý kiến giúp cho luận văn
của tôi được hoàn chỉnh hơn.
Tôi xin gửi lời cảm ơn đến quí thầy cô trong khoa Văn của trường Đại
học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh và những thầy cô đã trực tiếp giảng
dạy, truyền đạt kiến thức, kinh nghiệm quí báu cho tôi trong suốt quá trình
học tập tại trường.
Tôi xin cảm ơn các quí thầy cô phòng Sau đại học của của trường Đại
học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi
hoàn thành chương trình học và thực hiện luận văn này
Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn đến gia đình và bạn bè đã động viên,
tạo điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thành luận văn này.
Trần Thiên Nhân
MỤC LỤC
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Lời cảm ơn
Mục lục
MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1
Chương 1. NGHỆ THUẬT XÂY DỰNG ĐỀ TÀI – BỆNH DỊCH
NHƯ MỘT ẨN DỤ ....................................................................... 10
1.1. Bệnh dịch - ẩn dụ cho thảm họa chiến tranh ............................................. 13
1.2. Bệnh dịch - ẩn dụ cho những khiếm khuyết về mặt tinh thần .................. 18
1.3. Bệnh dịch - ẩn dụ cho sự kì thị chủng tộc ................................................. 21
1.4. Dịch bệnh - ẩn dụ cho những rào cản tự do .............................................. 26
Chương 2. SỰ CHI PHỐI CỦA QUAN NIỆM PHI LÝ VÀ NHỮNG
NỖI ÁM ẢNH ĐỐI VỚI NGHỆ THUẬT XÂY DỰNG
CỐT TRUYỆN DỊCH HẠCH VÀ BÁO ỨNG ............................ 29
2.1. Quan niệm của Camus và Roth về cái phi lí và nỗi ám ảnh ..................... 35
2.1.1. Cái phi lí .............................................................................................. 35
2.1.2. Nỗi ám ảnh .......................................................................................... 39
2.2. Sự chi phối của quan niệm phi lí đối với nghệ thuật xây dựng cốt
truyện Dịch hạch và Báo ứng ................................................................... 42
2.3. Sự chi phối của những nỗi ám ảnh đối với nghệ thuật xây dựng cốt
truyện Dịch hạch và Báo ứng ................................................................... 60
Tiểu kết chương 2 .............................................................................................. 71
Chương 3. NGHỆ THUẬT XÂY DỰNG NHÂN VẬT – KIỂU CON
NGƯỜI DẤN THÂN VÀ CHỊU ĐỰNG ..................................... 73
3.1. Kiểu con người dấn thân – dấn thân chống lại cái phi lí .......................... 75
3.2. Kiểu con người chịu đựng - chịu đựng cái phi lí ...................................... 88
Tiểu kết chương 3 ............................................................................................ 100
KẾT LUẬN ...................................................................................................... 102
TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................. 106
1
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Albert Camus (1913 – 1960) là nhà văn nổi tiếng của Pháp thế kỉ XX (nhà
văn Algieria sống trên đất Pháp). Ông đoạt giải Nobel năm 1957 với nhiều tác
phẩm trong đó có tiểu thuyết Dịch hạch. Ông là nhà văn có tầm ảnh hưởng lớn,
rất được quan tâm nghiên cứu ở Pháp và trên thế giới.
Philip Roth (1933) (nhà văn Mĩ gốc Do Thái) cũng là nhà văn đoạt nhiều
giải thưởng văn học (hai lần giải thưởng Sách Toàn Quốc, giải thưởng của giới
phê bình sách toàn quốc, ba lần giải thưởng Pen/Faulkner, đoạt giải của Hiệp hội
Sử gia Hoa Kì với tác phẩm The Plot Against America, hai giải thưởng cao quý
nhất thuộc hệ thống giải Văn học Pen: Pen/Nabokov và Pen/Bellow, giải Man
Booker quốc tế, giải Pulitzer, là tiểu thuyết gia người Mĩ được phát hành toàn
tập tác phẩm ngay khi còn sống). Ông là nhà văn rất được quan tâm ở Mĩ. Tuy
nhiên, ở Việt Nam, tình hình nghiên cứu về Philip Roth còn hạn chế. Tiểu thuyết
Báo ứng được Philip Roth cho là tiểu thuyết cuối cùng trong sự nghiệp sáng tác
của ông. Nghiên cứu Philip Roth ở Việt Nam là một công việc có ý nghĩa và
thú vị.
Dù là hai nhà văn thuộc hai quốc gia khác nhau, tuy nhiên, giữa Roth và
Camus lại có những điểm tương đồng khi dùng bệnh dịch làm ẩn dụ trong tác
phẩm để nói lên nhiều điều trong cuộc sống con người, đặt ra những vấn đề
khiến chúng ta phải suy nghĩ. Mặc dù một tác phẩm thuộc thế kỉ XX (Dịch
hạch), một tác phẩm thuộc thế kỉ XXI (Báo ứng), nhưng sự gặp gỡ giữa hai tác
phẩm là một điều không thể phủ nhận. Chính điều đó đã thôi thúc chúng tôi
nghiên cứu đề tài này. Từ việc nghiên cứu, tác giả luận văn hi vọng sẽ rút ra
được một cái nhìn hệ thống về nghệ thuật xây dựng tiểu thuyết trong hai tác
phẩm này, thấy được những điểm gặp gỡ thú vị giữa hai nhà văn, sự độc đáo
trong bút pháp thể hiện của mỗi tác giả. Đồng thời, nghiên cứu Philip Roth và
2
Albert Camus, tác giả luận văn cũng hi vọng sẽ góp được một phần, dù là khiêm
nhường, đến việc tiếp nhận ở Việt Nam đối với tác phẩm của hai nhà văn.
Vì những lí do trên, chúng tôi chọn đề tài Nghệ thuật xây dựng tiểu thuyết
trong “Dịch hạch” của Albert Camus và “Báo ứng” của Philip Roth để
nghiên cứu.
2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Chúng tôi xác định đối tượng nghiên cứu của đề tài là ở hai tiểu thuyết:
Dịch hạch (Albert Camus) và Báo ứng (Philip Roth).
Về tác phẩm Dịch hạch của Camus, hiện ở Việt Nam có những bản dịch
sau:
Dịch hạch, Hoàng Văn Đức dịch, Nxb Thời Mới, 1966
Dịch hạch, Võ Văn Dung dịch, Nxb Dịch Giả, 1971
Dịch hạch, Nguyễn Trọng Định dịch và giới thiệu, Nxb. Văn Học, 1989;
2002.
Trong luận văn này, chúng tôi chọn bản dịch của Nguyễn Trọng Định để
khảo sát, bên cạnh đó, chúng tôi cũng chú ý so sánh với nguyên tác La Peste ở
những chỗ cần thiết.
Về tiểu thuyết Báo ứng của Philip Roth, chúng tôi dùng bản dịch của Hà
Nguyễn, Sao Mai, Nxb Trẻ, 2013. Trong quá trình thực hiện luận văn, chúng tôi
cũng sẽ lưu ý khảo sát nguyên bản Nemesis bằng tiếng Anh.
Chúng tôi xác định phạm vi nghiên cứu của đề tài ở việc tìm hiểu nghệ
thuật xây dựng tiểu thuyết trong hai tác phẩm Dịch hạch (Albert Camus) và Báo
ứng (Philip Roth). Trong quá trình nghiên cứu, chúng tôi cũng sẽ liên hệ, so
sánh với những tác phẩm khác của hai nhà văn, của các tác giả khác để có thể
đưa ra những kết luận xác đáng.
3
3. Lịch sử vấn đề
3.1. Về Albert Camus và tiểu thuyết Dịch hạch
Tác phẩm của Albert Camus từ lâu đã xuất hiện khá nhiều trong văn học
Việt Nam. Tác phẩm đầu tiên được dịch ra tiếng Việt của Albert Camus là
Người đàn bà ngoại tình được Nguyễn Văn Trung giới thiệu vào cuối năm 1960.
Sau tác phẩm này, suốt giai đoạn từ 1963 – 1973, đã có khoảng 16 bản dịch các
tác phẩm của Albert Camus tại Việt Nam.
Trong các công trình nghiên cứu về Albert Camus và tiểu thuyết Dịch hạch
,đáng chú ý nhất có thể kể đến công trình Tiểu thuyết A. Camus trong bối
cảnh tiểu thuyết Pháp thế kỉ XX của Trần Hinh. Ngoài ra, trong một số các
công trình khác, cuộc đời, tư tưởng, đặc điểm sáng tác nổi trội trong một vài tác
phẩm của Albert Camus cũng được các tác giả nêu lên một cách khái quát. Có
thể kể đến các công trình như: Tiểu thuyết Pháp thế kỷ XX - Truyền thống và
cách tân (Lộc Phương Thủy), Tiểu thuyết Pháp hiện đại - những tìm tòi đổi
mới (Phùng Văn Tửu), Đổi mới nghệ thuật tiểu thuyết phương Tây hiện đại
(Đặng Anh Đào), Lịch sử văn học Pháp thế kỉ XX (nhiều tác giả), Văn học
phi lí (Nguyễn Văn Dân), Văn học phương Tây (nhiều tác giả).
Ở đây, tác giả luận văn chỉ lưu ý đến những công trình có liên quan trực
tiếp đến nghệ thuật xây dựng tiểu thuyết Dịch hạch của Albert Camus.
Trong Tiểu thuyết A. Camus trong bối cảnh tiểu thuyết Pháp thế kỉ
XX, Trần Hinh đã nói đến phương thức kể chuyện “nước đôi” trong Dịch hạch.
Tác giả chú ý khai thác phương thức kể chuyện “nước đôi” qua bối cảnh, thể
loại và nhan đề của tác phẩm. Đây là một đóng góp quan trọng của Trần Hinh
cho việc nghiên cứu tiểu thuyết Dịch hạch ở Việt Nam, song công trình chỉ chú
ý đến phương thức kể chuyện “nước đôi” trong nghệ thuật xây dựng tiểu thuyết
này, chưa quan tâm đến những yếu tố khác như: chủ đề, cốt truyện, nhân vật.
4
Phùng Văn Tửu trong Tiểu thuyết Pháp hiện đại - những tìm tòi đổi
mới cũng đã nhắc đến tiểu thuyết Dịch hạch nhưng nó chỉ được xem xét ở góc
độ “người kể chuyện đóng hai vai”.
Luận văn Thạc sĩ Chủ nghĩa hiện sinh trong một số tiểu thuyết và
truyện ngắn của Albert Camus của tác giả Lưu Mai Tâm (Đại học Vinh, 2009)
đã đi sâu tìm hiểu về tiểu thuyết của Albert Camus, trong đó có nói đến tác
phẩm Dịch hạch ở vấn đề phi lí và nổi loạn. Tác giả xem phi lí là “đối tượng
trung tâm trong thế giới nghệ thuật của Camus” và chú trọng đến kiểu nhân vật
nổi loạn. Về việc xem cái phi lí là “đối tượng trung tâm trong thế giới nghệ thuật
của Albert Camus”, chúng tôi nhận thấy tác giả Lưu Mai Tâm đã có những đóng
góp tích cực cho việc hiểu rõ hơn về nghệ thuật xây dựng tiểu thuyết của Albert
Camus dù chưa thực sự chú trọng nhiều đến tiểu thuyết Dịch hạch (do phạm vi
nghiên cứu của đề tài).
Luận văn thạc sĩ Biểu tượng nghệ thuật trong tiểu thuyết của Albert
Camus của tác giả Đinh Thị Thanh Huyền (Đại học Sư phạm Hà Nội, 2008) đã
nói đến ý nghĩa một số biểu tượng trong tiểu thuyết của Albert Camus trong đó
có nói về biểu tượng nhân vật (Rieux - Người phản kháng bằng nỗ lực của con
người bình thường, Tarrou- Vị Thánh không Chúa xả thân vì đồng loại) và dịch
hạch. Tác giả đã nêu được các ý nghĩa của biểu tượng dịch hạch như: dịch hạch
về mặt tinh thần, chiến tranh phát xít, phân biệt chủng tộc.
3.2. Về Philip Roth và tiểu thuyết Báo ứng
Philip Roth là nhà văn rất được quan tâm nghiên cứu ở Mĩ. Điều đó được
thể hiện qua rất nhiều giải thưởng được dành cho ông và các sách, bài báo viết
về ông và tác phẩm của ông, chẳng hạn như: Philip Roth’s Postmodern
American Romance của Elaine B. Safer, Mocking the age – The later novels
of Philip Roth của tác giả Elaine B. Safer, Philip Roth - New Perspective on
an American Author của tác giả Derek Parker Royal,
5
Là một tiểu thuyết mới xuất bản của Philip Roth, Báo ứng chưa được
nghiên cứu với tư cách như một công trình chính thức mà chỉ dừng lại ở một vài
bình luận hoặc điểm sách trên các báo, tạp chí. Dưới đây, chúng tôi chỉ chọn ra
những bài điểm sách có liên quan đến vấn đề mà luận văn này nghiên cứu.
Trong bài điểm sách Nemesis (in trên Booklist - ấn phẩm của Thư viện
hiệp hội Mĩ), Brad Hooper đã nhận xét: “đây là tiểu thuyết cuối cùng, đã vượt
xa hàng loạt các tiểu thuyết trước đó về cả cảm xúc và trí tuệ” (this latest in the
series far exceeds its predeces-sors in both emotion and intellect). Tác giả này
đã khẳng định được vị trí, tầm quan trọng của tiểu thuyết Báo ứng trong sự
nghiệp văn chương của Philip Roth. Song, với tính chất chỉ là một bài điểm
sách, Brad Hooper vẫn chưa đi vào phân tích kĩ nghệ thuật xây dựng tiểu thuyết
này.
Victoria Aarons trong bài viết Expelled Once Again : The Failure of the
Fantasized Self in Philip Roth’ Nemesis đã nói đến những thất bại trong sự
tưởng tượng tái tạo một cuộc sống mới của nhân vật Bucky Cantor giữa lúc dịch
bệnh hoành hành, đồng thời, tác giả cũng nói đến những ý nghĩa thực tế của
bệnh bại liệt, được xem như một ẩn dụ trong tác phẩm. Dịch bại liệt là ẩn dụ cho
nỗi ám ảnh về chiến tranh, về việc Mỹ bài Do Thái: “Roth's Newark becomes
the metaphorical point of connection of two men-acing historical events: the
devastating outbreak of polio running rampant throughout the city and the
heightening peril of the Nazi assault on Europe's Jews. The language of the one
evokes the reality of the other, the war haunting the course of the polio
epidemic, an analogy exacerbated by palpably reactive American anti-
Semitism” [65, tr.51- 63]. Như vậy, bài viết của Victoria Aarons đã nêu lên
được một vài khía cạnh quan trọng của tiểu thuyết Báo ứng, đặc biệt là đã khẳng
định bệnh bại liệt như là một ẩn dụ trong tác phẩm. Song, bài viết vẫn chưa phân
6
tích được một cách cụ thể và chi tiết về vấn đề này. Nghệ thuật xây dựng cốt
truyện và nhân vật cũng chưa được tác giả bài viết làm rõ.
Về tình hình nghiên cứu Philip Roth và tiểu thuyết Báo ứng ở Việt Nam,
chúng ta thấy rằng tác phẩm của Philip Roth được dịch sang tiếng Việt chỉ có:
Chia tay thôi, Columbus; Người phàm; Báo ứng. Trực tiếp nói về Báo ứng chỉ
có các bài báo mang tính chất giới thiệu tác phẩm như: Khi người ta già của
Hoài Nam đăng trên trang web nói về vấn đề
tuổi già và cái chết trong Báo ứng. Tác giả cho rằng “dường như càng về cuối
đời thì Philip Roth lại càng ra sức xóa bỏ ảo tưởng của con người, của chính
mình, về những chân giá trị của sự tồn tại người.” [83]. Bài viết chỉ nói lên được
hướng đi của ngòi bút Philip Roth trong sáng tác tiểu thuyết Báo ứng, chưa nói
được nghệ thuật xây dựng tiểu thuyết này.
Nemesis (Nữ thần Báo ứng) – Philip Roth của tác giả Đào Đạo đăng
trên giới thiệu sơ lược về sự nghiệp
của Philip Roth, tóm tắt cốt truyện Báo ứng và đưa ra nhận xét về nhân vật trong
tiểu thuyết: “những nhân vật trong bộ truyện này cho thấy con người hầu như
bất lực trong việc cưỡng chống lại hoàn cảnh và lịch sử, không có mấy chọn lựa,
dù có chọn lựa chăng nữa thì đó cũng là những chọn lựa ngẫu nhiên mà thôi.”
[97]. Tác giả chỉ dừng lại ở việc nhận xét chứ chưa đi sâu vào nghệ thuật xây
dựng nhân vật trong Báo ứng.
Trần Quốc Tân trong bài Khi người viết là ngôn sứ trên
trang
viet-la-ngon-su.html đã nói lên được thái độ, tư tưởng của Philip Roth thể hiện
qua Báo ứng trong so sánh với Paul Auster và Nguyễn Việt Hà: “Ở tác phẩm thứ
31 và cũng là cuối cùng này trong sự nghiệp, Philip Roth trở thành vị ngôn sứ hà
khắc, phê phán và loan báo những hình phạt. Bản thân sứ điệp này cũng là sự tự
vấn: Liệu Chúa có cảm thông cho một cuộc đời đơn lẻ hay ngài phụng sự một sứ
7
mệnh lớn lao hơn?” [85]. Nghệ thuật xây dựng tiểu thuyết Báo ứng chưa được
tác giả đề cập tới.
Tóm lại, hiện chưa thấy một công trình nào nghiên cứu nghệ thuật xây
dựng tiểu thuyết trong Báo ứng của Philip Roth ở Việt Nam và nước ngoài một
cách cụ thể, hệ thống. Vì vậy, nghiên cứu nghệ thuật xây dựng tiểu thuyết Báo
ứng của Philip Roth hứa hẹn sẽ mở ra những hướng tiếp cận thú vị đối với tác
phẩm của Philip Roth ở Việt Nam nói chung và Báo ứng nói riêng.
Đề tài Nghệ thuật xây dựng tiểu thuyết trong “Dịch hạch” của Albert
Camus và “Báo ứng” của Philip Roth vừa kế thừa những kết quả đã đạt được
của các công trình trước, vừa mong muốn mở ra một cách nhìn mới về nghệ
thuật xây dựng tiểu thuyết của Albert Camus và Philip Roth qua hai tác phẩm
này trong cái nhìn so sánh.
4. Nhiệm vụ khoa học
4.1. Mục đích nghiên cứu
Tìm hiểu nghệ thuật xây dựng tiểu thuyết trong Dịch hạch của Albert
Camus và Báo ứng của Phlip Roth để thấy được những nét độc đáo, sự tương
đồng và dị biệt trong phong cách sáng tác của hai tác giả Albert Camus và Philip
Roth và phần nào tìm ra nguyên nhân và lí giải sự tương đồng, dị biệt đó.
4.2. Đóng góp của luận văn
Luận văn đưa ra một cái nhìn tổng thể, toàn diện và có chiều sâu về nghệ
thuật xây dựng tiểu thuyết trong hai tác phẩm Dịch hạch và Báo ứng trong mối
liên hệ về mặt đề tài, cốt truyện, nhân vật. Từ đó thấy được nét độc đáo trong
nghệ thuật xây dựng tiểu thuyết của hai nhà văn lớn của Pháp và Mĩ với hai thời
kì sáng tác khác nhau. Đồng thời chỉ ra những nét tương đồng, dị biệt trong nghệ
8
thuật xây dựng tiểu thuyết của Albert Camus và Philip Roth qua Dịch hạch và
Báo ứng, phần nào chỉ ra nguyên nhân và lí giải chúng.
Qua việc nghiên cứu đề tài này, chúng tôi hi vọng sẽ giúp tác phẩm của hai
tác giả nổi tiếng trong văn học Pháp và Mĩ đến gần với độc giả Việt Nam hơn,
đặc biệt là tác giả Philip Roth (vì ông ít được chú ý ở Việt Nam). Đó cũng là
một ý nghĩa thực tiễn của đề tài này.
5. Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện đề tài này, chúng tôi chủ yếu sử dụng những phương pháp
nghiên cứu sau:
Phương pháp phân tích – tổng hợp: được sử dụng xuyên suốt trong toàn
luận văn nhằm kết hợp phân tích dẫn chứng với việc đưa ra những nhận định ở
các chương, các phần.
Phương pháp so sánh – đối chiếu: đây là phương pháp hỗ trợ đắc lực cho
luận văn trong việc chỉ ra những tương đồng, dị biệt, những nét độc đáo, sáng
tạo riêng của Albert Camus và Philip Roth trong nghệ thuật xây dựng hai tiểu
thuyết Báo ứng và Dịch hạch, phần nào chỉ ra nguyên nhân và lí giải chúng. Bên
cạnh đó, chúng tôi cũng đặt hai tác phẩm này trong hệ thống sáng tác của từng
tác giả để có những kết luận chính xác hơn về nghệ thuật xây dựng tiểu thuyết
của hai nhà văn, đồng thời, chúng tôi cũng sẽ đặt hai tác giả này trong mối quan
hệ với các nhà văn cùng thời hoặc trước và sau họ để thấy được nét độc đáo trên
cái nền chung của thời đại cũng như trong tiến trình lịch sử văn học.
Phương pháp thống kê – phân loại: dùng để thống kê các câu văn, các chi
tiết nghệ thuật, những biện pháp tu từ thể hiện rõ đặc trưng thẩm mĩ trong tiểu
thuyết của Albert Camus và Philip Roth, sau đó hệ thống hóa, đặt chúng vào
những nội dung chung phục vụ cho mục đích nghiên cứu.
Ngoài ra, luận văn còn sử dụng phương pháp nghiên cứu tiểu sử tác giả và
phương pháp lịch sử để hiểu rõ hơn về tư tưởng, quan niệm sống, sáng tác của
9
nhà văn, hiểu rõ hơn về thời đại họ sống, từ đó có những kết luận xác đáng hơn
cho nội dung nghiên cứu.
6. Cấu trúc luận văn
6.1. Phần mở đầu
6.2. Chương 1: Nghệ thuật xây dựng đề tài - bệnh dịch như một ẩn dụ.
Chương này sẽ trình bày những ẩn dụ của bệnh dịch được nêu trong hai tác
phẩm Dịch hạch và Báo ứng. Từ đó, chúng tôi đưa ra nhận định khái quát về ẩn
dụ được hai nhà văn xây dựng ở đây là ẩn dụ cho thảm họa chiến tranh, sự kì thị
chủng tộc, những rào cản tự dotrong cuộc sống, tức là những cái có sức ám
ảnh lớn đối với con người. Chương này có tác dụng tạo tiền đề khái quát về tác
phẩm, tư tưởng của nhà văn để từ đó chúng tôi sẽ đi vào chi tiết hơn ở các
chương sau.
6.3. Chương 2: Sự chi phối của quan niệm phi lí và những nỗi ám ảnh đối
với nghệ thuật xây dựng cốt truyện. Như vậy, chương 2 sẽ làm rõ nghệ thuật xây
dựng cốt truyện Dịch hạch và Báo ứng nhìn từ góc độ sự chi phối của tư tưởng
vào các chi tiết, hình ảnh, tình huống, cách kết thúc truyện. Từ đó, chúng tôi sẽ
có sự so sánh để tìm r