Luận văn Nghiên cứu đặc điểm sinh học của côn trùng thuộc Bộ Cánh cứng hại lá keo và những phương pháp phòng trừ chúng ở huyện Phú Lương tỉnh Thái Nguyên

Luận văn Nghiên cứu đặc điểm sinh học của côn trùng thuộc Bộ Cánh cứng hại lá keo và những phương pháp phòng trừ chúng tại huyện Phú Lương tỉnh Thái Nguyên Luận văn tốt nghiệp Trang SVTH: Phan Thanh Trí DOWNLOAD» AGRIVIET.COM 1 Chöông 1 GIÔÙI THIEÄU VAØ TOÅNG QUAN TAØI LIEÄU 1.1 Giôùi thieäu Caây coù muùi (cam, chanh, quyùt, böôûi), thuoäc hoï Rutaceae, laø loaïi caây aên quaû coù giaù trò kinh teá cao, ñem laïi nguoàn thu nhaäp lôùn cho nhaø vöôøn vôùi chuûng loaïi phong phuù ña daïng: quyùt tieàu ôû Lai Vung, Ñoàng Thaùp; cam saønh ôû Tam Bình, Vónh Long; böôûi naêm roi ôû Bình Minh, Vónh Long; böôûi da xanh ôû Beán Tre, … Tuy ñem laïi nguoàn kinh teá cao nhöng caây coù muùi laïi nhieãm nhieàu beänh nguy hieåm vaø ngaønh troàng caây coù muùi vaãn ñang ñöùùng tröôùc nhöõng thaùch thöùc lôùn. Trong ñoù beänh vaøng laù Greening laø quan troïng nhaát vaø ñang ñöôïc nhieàu nöôùc treân theá giôùi ñaàu tö nghieân cöùu tìm bieän phaùp phoøng tröø. Beân caïnh ñoù moät soá beänh khaùc cuõng khoâng keùm phaàn quan troïng, nhaát laø trong giai ñoaïn hieän nay. Ñoù laø beänh Tristeza do Closterovirus gaây ra, beänh vaøng laù thoái reã do nhieàu loaïi naám vaø tuyeán truøng gaây ra, trong ñoù phaûi keå laø Fusasrium, phytophthora, Pythium, Sclerotium, Clitocybe,… Beänh Vaøng laù Greening laø beänh coù tính huûy dieät cao, beänh xuaát hieän ôû khaép caùc vuøng troàng caây coù muùi. Treân theá giôùi coù ít nhaát hai doøng vi khuaån Gram aâm gaây ra beänh naøy, Doøng Chaâu AÙ coù teân laø Candidatus Liberibacter asiaticus, soáng trong maïch libe cuûa caây vaø ñöôïc truyeàn töø caây naøy sang caây khaùc qua nhaân gioáng voâ tính, qua raày choång caùnh Diaphorina citri. ÔÛ Vieät Nam beänh hieän dieän töø nhöõng thaäp nieân 60, tuy nhieân beänh ñöôïc xaùc ñònh vaø tuyeân boá vaøo naêm 1994. Tuy coù nhieàu nghieân cöùu nhöng beänh naøy vaãn chöa ñöôïc phoøng trò höõu hieäu. Ñoái vôùi beänh Tristeza, töø tröôùc ñeán nay chæ coù doøng gaân trong ñöôïc baùo caùo vaø cho laø doøng nheï, tuy nhieân nhöõng nghieân cöùu gaàn ñaây cho thaáy raèng doøng gaây loõm thaân coù hieän dieän ôû Vieät Nam treân caây chanh taøu ôû Long Tuyeàn, Tp Caàn Thô. Doøng gaây loõm thaân laø doøng gaây haïi raát naëng treân caây coù muùi treân theá giôùi, trong ñoù Luận văn tốt nghiệp Trang SVTH: Phan Thanh Trí DOWNLOAD» AGRIVIET.COM 2 phaûi keå laø ôû Florida, Meâxico nôi maø caây coù muùi thong maïi ñöôïc gheùp treân goác cam chua, beänh ñaõ tieâu huyû haøng trieäu trieäu caây coù muùi ôû nhöõng vuøng naøy. Hieän nay, ôû Florida ngöôøi ta ñaõ söû duïng Coat Protein Gene ñeå chuyeån vaøo trong caây taïo cô cheá khaùng cho caây vaø ñang tieán trieån raát toát. Ñoái vôùi beänh vaøng laù thoái reã, nhieàu nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän treân quyùt tieàu cho thaáy beänh cuõng gaây haïi nghieâm trong vaø hieän nay beänh naøy hieän dieän treân nhieàu loaïi caây coù muùi khaùc nhau vaø gaây thaát thoaùt lôùn cho nhaø vöôøn. Tröôùc tình hình ñoù vôùi söï ñoàng yù cuûa Khoa Noâng Hoïc vaø söï höôùng daãn cuûa thaày Traàn Ngoïc Toáng, Tröôøng Ñaïi Hoïc Noâng Laâm TP. Hoà Chí Minh cuøng vôùi söï hoã trôï cuûa TS. Nguyeãn Vaên Hoaø, Tröôûng Phoøng baûo veä thöïc vaät, Vieän Nghieân Cöuù Caây Aên Quaû Mieàn Nam chuùng toâi tieán haønh ñeà taøi: “Ñieàu tra hieän traïng beänh Tristeza, beänh vaøng laù Greening vaø beänh vaøng laù thoái reã treân caây coù muùi ôû Đồng Bằng Sông Cửu Long”. 1.2 Muïc tieâu vaø yeâu caàu 1.2.1 Muïc tieâu Naém roõ hieän traïng beänh Tristeza, beänh vaøng laù Greening vaø beänh vaøng laù thoái reã treân caây coù muùi khaùc nhau ôû caùc tænh Tieàn Giang, Vónh Long, Ñoàng Thaùp vaø Caàn Thô. 1.2.2 Yeâu caàu - Ñieàu tra naém hieän traïng beänh Tristeza, beänh vaøng laù Greening vaø beänh vaøng laù thoái reã treân caây coù muùi khaùc nhau ôû caùc tænh Tieàn Giang, Vónh Long, Ñoàng Thaùp vaø Caàn Thô. - Xaùc ñònh doøng virus gaây beänh Tristeza hieän coù taïi caùc tænh keå treân. - Phaân laäp vaø xaùc ñònh taùc nhaân gaây ra beänh vaøng laù thoái reã ôû caùc ñòa phöông thuoäc phaïm vi ñieàu tra. Luận văn tốt nghiệp Trang SVTH: Phan Thanh Trí DOWNLOAD» AGRIVIET.COM 3 - Naém ñöôïc khaû naêng phoøng trò cuûa noâng daân ñeå coù höôùng nghieân cöùu bieän phaùp phoøng trò veà sau. 1.3 Giôùi haïn ñeà taøi Ñeà taøi ñöôïc thöïc hieän trong thôøi gian töø 30 thaùng 8 ñeán 30 thaùng 12 naêm 2004 neân ñeà taøi chæ giôi haïn trong phaïm vi caùc yeâu caàu treân. Do thời gian hạn chế neân chuùng toâi chỉ tiến haønh điều tra từ 15 đến 20 phiếu cho từng huyện điều tra ở caùc tỉnh Vĩnh Long, Đồng Thaùp, Tiền Giang, Cần Thơ. 1.4 Toång quan taøi lieäu Caây coù muùi thuoäc hoï Rutaceae vaø coù khoaûng 150 chi vaø 1600 loaøi ñöôïc troàng ôû vuøng nhieät ñôùi vaø baùn nhieät ñôùi. Hoï Rutaceae ñöôïc chia ra thaønh baûy hoï phuï goàm 93 chi (Enger, 1931). Caây coù muùi coù nguoàn goác ôû chaân nuùi Hy Laïp Sôn ôû mieàn ñoâng baéc Aán Ñoä. Hieän nay, caây coù muùi ñöôïc troàng raát nhieàu vuøng treân theá giôùi ( FAO, 1998 ). Ôû Vieät Nam, caây coù muùi ñöôïc troàng töø Baéc tôùi Nam. Rieâng ÑBSCL, caây coù muùi hieän dieän taäp trung ôû caùc tænh Tieàn Giang, Vónh Long, Ñoàng Thaùp vaø Caàn Thô vôùi caùc chuûng loaïi ñaëc saûn nhö böôûi naêm roi, böôûi da xanh, quyùt tieàu, quyùt ñöôøng, cam maät, cam daây, cam saønh, v.v. tuy ñem lai nguoàn kinh teá cao nhöng caây coù muùi nhieãm khoâng ít beänh nguy hieåm vaø ngaønh troàng caây coù muùi vaãn ñang ñöùng tröôùc nhöõng thaùch thöùc raát lôùn. Trong ñoù beäng vaøng laù Greening laø quan troïng nhaát vaø ñang ñöôïc nhieàu nöôùc treân theá giôùi ñaàu tö nghieân cöùu. Beân caïnh ñoù moät soá beänh khaùc cuõng khoâng keùm phaàn quan troïng, nhaát laø trong giai ñoaïn hieän nay. ñoù laø beänh Tristeza do Closter virus gaây ra, beänh vaøng laù thoái reã do nhieàu loaïi naám vaø tuyeán truøng gaây ra, trong ñoù phaûi keå laø Fussarium, Phytophthora, Pythium, Sclerotium, Clitocybe, … Luận văn tốt nghiệp Trang SVTH: Phan Thanh Trí DOWNLOAD» AGRIVIET.COM 4 1.4.1 Nguoàn goác vaø phaân boá, tình hình saûn xuaát, giaù trò coâng duïng vaø phaân loaïi cam quyùt 1.4.1.1 Nguoàn goác vaø phaân boá Theo GS.TS Traàn Thöôïng Tuaán (1994), nguoàn goác caây coù muùi phaùt sinh töø vuøng Ñoâng Nam Aù Chaâu, trong ñoù söï phaùt trieån cuûa moät soá loaøi cam quyùt ñöôïc keùo daøi töø bieân giôùi Ñoâng Baéc cuûa Aán Ñoä qua Mieán Ñieän vaø moät soá vuøng phía nam cuûa ñaûo Haûi Nam. Nhöõng loaøi naøy bao goàm: chanh taây, chanh ta, thanh yeân, böôûi, cam ngoït, cam chua… Cam chua (Sour orange) hay cam ñaéng ñöôïc phaùt trieån trong theá kyû thöù 10 ôû phía ñoâng Ñòa Trung Haûi vaø muoän hôn ôû Chaâu Phi vaø phía nam Chaâu Aâu. Chanh taây (Lemon), chanh ta (lime), vaø böôûi (pomelo), cuõng ñöôïc phaân boá töông töï nhö treân ôû nöûa ñaàu theá kyû thöù 12. Quyùt (mandarin, tangerine), cuõng ñaõ ñöôïc troàng ôû Trung Quoác vaø Nhaät trong thôøi gian raát sôùm. Caây quyùt ñaàu tieân ñöôïc mang tôùi nöôùc Anh naêm 1805 vaø ñöôïc phoå bieán töø ñaây ñeán Ñòa Trung Haûi. Böôûi chuøm (grape fruit) hay coøn goïi laø böôûi voû dính, coù nguoàn goác phaùt sinh ôû West Indies. Hieän nay cam quyùt ñöôïc troàng khaép nôi treân theá giôùi trong vuøng khí haäu nhieät ñôùi vaø Aù nhieät ñôùi. Nhöõng vuøng troàng phaân boá töø 35° Nam vaø Baéc, nhöõng vuøng thöông maïi chính laø Aù nhieät ñôùi taïi vó ñoä cao hôn 20° Nam hay Baéc cuûa xích ñaïo. Coù khoaûng 49 nöôùc saûn xuaát cam quyùt, coù dieän tích troàng khoaûng 2.8 trieäu ha. (GS.TS Traàn Thöôïng Tuaán, 1992, 1994). Luận văn tốt nghiệp Trang SVTH: Phan Thanh Trí DOWNLOAD» AGRIVIET.COM 5 1.4.1.2 Tình hình saûn xuaát Theo TS. Nguyeãn Vaên Keá (2001), saûn löôïng cam quyùt treân theá giôùi ñaït 90.887.000 taán, rieâng ôû Vieät Nam laø 405.000 taán vôùi dieän tích khoaûng 63.400 ha. Theo ñaùnh giaù cuûa Vieän NC CAÊQ Mieàn Nam, hieän nay dieän tích caây coù muùi ñang taêng leân do giaù trò kinh teá cao, coù theå xaáp xó 70,000 ha. Trong ñoù, böôûi da xanh, naêm roi, cam saønh, cam soaøn taêng nhieàu hôn caùc chuûng loïai khaùc. 1.4.1.3 Giaù trò vaø coâng duïng 1.4.1.3.1 Giaù trò dinh döôõng vaø söû duïng Theo GS Traàn Thöôïng Tuaán (1994), traùi cam quyùt ñöôïc söû duïng roäng raõi vì chöùa nhieàu dinh döôõng caàn thieát cho cô theå, nhaát laø Vitamin C. Vò chua nheï vaø hôi ñaéng giuùp deã tieâu hoaù, tuaàn hoaøn cuûa maùu, voû giaøu pectin ñöôïc söû dung laøm möùc, keïo, thuoác nam hay trích laáy tinh daàu, traùi ñöôïc cheá bieán thaønh nhieàu saûn phaåm nhö: nöôùc gæai khaùt, siroâ, röôïu boå… Baûng 1.1 Thaønh phaàn dinh döôõng cuûa cam, quyùt, chanh, böôûi Muoái khoaùng ( mg/100g) Loaïi traùi Nöôùc (%) Tro (%) Protein (%) Carbo- hydrat (%) Xô (%) Naêng löôïng (%) Ca P Fe Cam Chanh Quyùt Böôûi 87,5 87,5 88,5 83,5 0,5 0,5 0,6 0,4 0,5 0,3 0,4 0,5 8,4 3,6 8,6 15,3 1,4 1,3 0,8 0,7 43 18 43 59 34 40 35 30 23 22 17 19 0,4 0,6 0,4 0,7 Luận văn tốt nghiệp Trang SVTH: Phan Thanh Trí DOWNLOAD» AGRIVIET.COM 6 1.4.1.3.2 Giaù trò coâng nghieäp vaø döôïc lieäu Theo GS.TS. Ñöôøng Hoàng Daät (2003), voû quaû cam quyùt chöùa tinh daàu, tinh daàu ñöôïc caát töø voû quaû, laù vaø hoa ñöôïc duøng trong coâng nghieäp thöïc phaåm vaø coâng nghieäp myõ phaåm, tinh daàu coù giaù trò raát cao treân thò tröôøng quoác teá (1 kg tinh daàu coù giaù trò treân döôùi 300 USD ). Ngöôøi ta ñaõ duøng nhöõng loaïi quaû thuoäc nhoùm Citrus laøm thuoác chöõa beänh, caùc thaày thuoác Aân Ñoä, Trung Quoác ñaõ duøng voû quaû cam ñeå phoøng beänh dòch haïch, chöõa beänh phoåi va øbeänh chaûy maùu döôùi da. Ôû Myõ vaøo nhöng naêm 30 cuûa theá kyû 20 caùc thaày thuoác ñaõ duøng voû cam quyùt keát hôïp vôùi Insulin ñeå trò beänh tieåu ñöôøng. Ôû Nga baét ñaàu theá kyû 11 caùc loaïi quaû caây coù muùi ñöôïc söû duïng ñeå phoøng ngöøa vaø chöõa trò beänh y hoïc trong nhaân gian. Ôû nöôùc ta, nhaân daân ñaõ duøng caây laù vaø hoa quaû caùc loaïi caây aên quaû coù muùi ñeå phoøng vaø chöõa beänh töø thôøi xa xöa, voû quyùt coù teân döôc lieäu laø “traàn bì”, ñöôïc söû duïng nhieàu trong moät soá baøi thuoác y hoïc coå truyeàn. Baûng 1.2. Haøm löôïng vitamin ( mg/100g ) Loaïi traùi Vitamin A ( mg ) Vitamin B1 ( mg ) Vitamin B2 ( mg ) Vitamin PP ( mg ) Vitamin C ( mg ) Cam Chanh Quyùt Böôûi 0,30 0,30 0,60 0,02 0,08 0,04 0,08 0,05 0,03 0,01 0,03 0,01 0,20 0,01 0,02 0,10 48 50 55 42 1.4.1.3.3 Giaù trò kinh teá - Theo GS.TS Ñöôøng Hoàng Daät (2003), caây aên quaû coù muùi laø moät loaïi caây aên quaû laâu naêm, choùng cho thu hoaïch, soá loaøi coù theå thu hoaïch quaû vaøo naêm thöù 2 sau khi troàng. Ôû nöôùc ta, 1 ha cam quyùt ôû thôøi kyø 8 tuoåi naêng suaát trung bình coù theå ñaït Luận văn tốt nghiệp Trang SVTH: Phan Thanh Trí DOWNLOAD» AGRIVIET.COM 7 16 taán vôùi giaù baùn ôû thôøi kyø 1994 – 1995 ngöôøi noâng daân coù theå thu laõi töø 10 – 12 trieäu ñoàng/naêm, laõi suaát naøy cao hôn caùc loaïi caây troàng khaùc. - Theo GS. Traàn Thöôïng Tuaán (1992), so veà giaù trò kinh teá 1 ha troàng cam cho thu nhaäp gaáp 4 – 10 laàn 1 ha troàng luùa ôû Vieät Nam. 1.4.1.3.4 Giaù trò sinh thaùi moâi tröôøng Theo GS.TS Ñöôøng Hoàng Daät (2003), cam quyùt laø caây aên quaû laâu naêm ñöôïc troàng ôû caùc vöôøn caây cuûa hoä gia ñình noâng daân hoaëc troàng treân ñoài taïi caùc trang traïi. Trong quaù trình sinh soáng, caùc loaïi cam quyùt tieát ra trong khoâng khí caùc chaát bay hôi coù muøi thôm, caùc chaát naøy toûa höông laøm cho khoâng khí trôû neân trong laønh dòu maùt. Trong chöøng möïc nhaát ñònh caùc chaát bay hôi töø cam quyùt coù taùc duïng dieät moät soá loaøi vi khuaån, moâi tröôøng soáng cuûa con ngöôøi toát hôn. Cam quyùt troàng treân ñoài beân caïnh vieäc cho quaû coøn coù taùc duïng phuû xanh ñaát, giöõ aåm cho ñaát, ngaên caûn doøng chaûy maïnh treân maët ñaát sau caùc traän möa lôùn, do ñoù coù yù nghóa lôùn trong quaù trình laøm giaûm soùi moøn, giaûm röûa troâi ñaát. Caùc vuøng trung du vaø mieàn nuùi cam quyùt ñöôïc troàng trong caùc vuøng röøng, nöông ñoài, trong caùc heä thoáng VAC (vöôøn, ao, chuoàng ) vaø VACR ( vöôøn, ao, chuoàng, ruoäng luùa ) laø phöông thöùc canh taùc ñöôïc aùp duïng roäng raõi ôû caùc trang traïi noâng nghieäp vaø ñaõ theå hieän nhieàu öu ñieåm trong vieäc thöc hieän noâng nghieäp beàn vöõng. 1.4.1.3.5 Giaù trò xaõ hoäi nhaân vaên - Theo GS.TS Ñöôøng Hoàng Daät (2003), veû ñeïp cuûa vöôøn caây cam quyùt vaøo muøa quaû chín coù yù nghóa giaùo duïc raát lôùn cho thanh thieáu nieân, caùc vöôøn cam quyùt chín vaøng cuõng laø nguoàn caûm höùng cho caùc nhaø thô, nhaø vaên saùng taùc neân nhöõng taùc phaåm ñeïp. Luận văn tốt nghiệp Trang SVTH: Phan Thanh Trí DOWNLOAD» AGRIVIET.COM 8 1.4.1.4 Phaân loaïi cam quyùt - Theo GS.TS Traàn Thöôïng Tuaán(1994), caây coù muùi thuoäc: Hoï : Rutaceae Hoï phuï : Aurantioideae Boä : Citreae Boä phuï : Citrineae Toäc phuï Citrineae coù khoaõng 13 gioáng, trong ñoù coù 6 gioáng quan troïng ñoù laø Citrus, Poncirus, Fortunella, Eremocitrus, Microcitrus vaø Clymenia. Ñaëc ñieåm chung cuûa 6 gioáng naøy laø cho traùi coù con teùp (phaàn aên ñöôïc trong muùi) vôùi cuoáng thon nhoû moäng nöôùc. Soá nhi ñöïc nhieàu baèng hay hôn 4 laàn soá caùnh hoa, ñaây cuõng laø ñaëc ñieãm xaùc ñònh caùc gioáng troàng, caùc gioáng hoang thöôøng coù soá nhi ñöïc ít hôn hay chæ gaáp ñoâi soá caùnh hoa vaø con teùp khoâng phaùt trieån. Ngoaïi tröø gioáng Poncirus coù laù ruïng theo muøa, caùc gioáng coøn laïi ñeàu coù laù xanh quanh naêm. Hai trong 6 gioáng naøy coù khaõ naêng chòu laïnh toát, ñoù laø Poncirus (ruïng laù haøng naêm, laù coù 3 laù cheùt) vaø Fortunella (kim quaát), hai gioáng naøy coù theå lai vôùi gioáng Citrus vaø caùc gioáng khaùc. Gioáng Eremocitrus vaø Microcitrus ñöôïc tìm thaáy ôû daïng hoang daïi, haàu heát laø ôû UÙc vaø Eremocitrus laø gioáng chòu haïn toát. 1.4.2 Ñaëc ñieåm sinh hoïc vaø thöïc vaät 1.4.2.1 Reã - Theo GS.TS Traàn Thöôïng Tuaán (1994), trong naêm hoaït ñoäng cuûa reã coù caùc thôøi kyø nhaát ñònh nhö: • Tröôùc luùc moïc caønh muøa xuaân. • Sau khi ruïng traùi ñôït ñaàu ñeán tröôùc luùc moïc caønh muøa heø. • Sau khi caønh muøa thu ñaõ phaùt trieån ñaày ñuû. Luận văn tốt nghiệp Trang SVTH: Phan Thanh Trí DOWNLOAD» AGRIVIET.COM 9 - Khi reã hoaït ñoäng maïnh, reã loâng phaùt trieån, thaân caønh seõ phaùt trieån chaäm vaø ngöôïc laïi. - Reã cam quyùt thöôøng moïc caïn, ña soá phaân boá taàng ñaát maët, vì vaäy taàng maët tôi xoáp seõ giuùp reã hoaït ñoäng toát. 1.4.2.2 Thaân, caønh - Theo TS. Nguyeãn Vaên Keá (2000), cam quyùt coù daïng thaân truï hay baùn buïi. Treân thaân caønh coù theå coù gai. Taùn caây coù nhieàu daïng tuøy theo gioáng vaø caùch taïo tæa: hình choåi, hình caàu, hình maâm xoâi. - Caønh cam quyùt sinh tröôûng theo kieåu hôïp truïc. Moãi naêm coù 3-4 ñôït loäc caønh ñöôïc theå hieän roû ôû nhöõng vuøng coù 4 muøa nhö Baéc Boä: ñôït caønh muøa xuaân cho caønh dinh duôõng va caønh quaû, ñôït caønh muøa heø vaø muøa thu cho ra caønh meï cuûa caønh quaû naêm tôùi vaø ñôït caønh muøa ñoâng moïc ra töø nhöõng caønh quaû khoâng höõu hieäu cuûa muøa xuaân. 1.4.2.3 Laù - Theo GS.TS Traàn Thöôïng Tuaán (1994), cam quyùt thuoäc loaïi laù ñôn goàm coù cuoáng laù, caùnh laù vaø phieán laù. Phaàn caùnh laù coù kích thöôùc thay ñoåi tuøy theo gioáng. Treân cuøng moät loaøi, kích thöôùc caùnh laù cuõng thay ñoåi theo muøa. Moät caây cam quyùt khoûe maïnh coù theå coù 150.000 – 200.000 laù. Soá löôïng laù raát quan troïng trong vieäc hình thaønh traùi. - Treân laù, khí khoång taäp trung nhieàu nhaát ôû maët löng, soá löôïng thay ñoåi tuøy gioáng, trung bình 400-500 khí khoång/mm2, laù coøn chöùa caùc tuùi tinh daàu, hieän dieän ôû lôùp moâ giaäu. Ngoaïi tröø cam 3 laù ruïng laù theo muøa, caùc loaøi coøn laïi coù laù soáng töø 1 naêm hay laâu hôn tuøy ñieàu kieän khí haäu vaø chaêm soùc. Luận văn tốt nghiệp Trang SVTH: Phan Thanh Trí DOWNLOAD» AGRIVIET.COM 10 1.4.2.4 Hoa, quaû vaø haït - Theo GS.TS Ñöôøng Hoàng Daät (2003), hoa cam quyùt coù 2 loaïi: hoa ñuû vaø hoa dò hình. Hoa dò hình laø hoa phaùt trieån khoâng ñaày ñuû cuoáng vaø caùnh ngaén, hình thuø khaùc haún vôùi hoa ñuû vaø thöôøng coù soá löôïng ít, chæ vaøo khoaõng 10-20% toång soá hoa treân caây. - TS. Nguyeãn Vaên Keá (2000) cho raèng traùi coù caùc daïng hình: hình caàu (cam), hình caàu deïp (quyùt mandarin), hình quaû leâ (böôûi)… voû traùi coù1 lôùp tinh daàu (lôùp flavedo) vaø moät lôùp maøu traéng xoáp (lôùp albedo). Phaàn ruoät chia laøm nhieàu muùi, trong moãi muùi caùc loâng cuûa noäi quûa bì moïng nöôùc bieán thaønh con teùp, hình daïng vaø maøu saéc con teùp thay ñoåi tuy theo loaøi.dòch quaû trong con teùp chöùa nhieàu chaát boå döôõng, höông vò thôm tuøy loaøi vaø tuøy chaát enzym. - Theo GS.TS Traàn Thöôïng Tuaán (1994), hình daïng, kích thöôùc, troïng löôïng, soá löôïng haït trong traùi vaø moãi muùi thay ñoåi nhieàu tuøy gioáng. - Ngoaïi tröø böôûi coù haït ñôn phoâi, haàu heát caùc loaïi cam, quyùt ñeàu coù haït ña phoâi. 1.4.3 Ñieàu kieän ngoaïi caûnh 1.4.3.1 Nhieät ñoä - Theo GS.TS Traàn Thöôïng Tuaán (1994), caây cam, quyùt coù theå soáng vaø phaùt trieån ôû nhieät ñoä töø 13 - 380C, thích hôïp nhaát laø töø 23 – 290C. Toång tích oân haèng naêm caàn cho cam laø 2600 – 34000C, cho böôûi laø 60000C. Toång tích oân aûnh höôûng ñeán thôøi gian chín cuûa traùi. - Nhieät ñoä coøn aûnh höôûng quan troïng ñeán phaåm chaát vaø söï phaùt trieån cuûa traùi. Thöôøng ôû nhieät ñoä cao traùi chín sôùm, ít sô vaø ngoït, nhöng khaõ naêng caát giöû keùm vaø maøu saéc traùi chín khoâng ñeïp ( ôû nhieät ñoä thaáp caùc saéc toá hình thaønh nhieàu hôn ). Luận văn tốt nghiệp Trang SVTH: Phan Thanh Trí DOWNLOAD» AGRIVIET.COM 11 1.4.3.2 Aùnh saùng -Theo Vieän NC CAÊQ Mieàn Nam (2004), cöôøng ñoä aùnh saùng thích hôïp laø 10.000 – 15.000 lux (töông ñöông naéng saùng luùc 8 giôø vaø naéng chieàu luùc 16 giôø). Muøa heø cöôøng ñoä aùnh saùng leân ñeán 100.000 lux, ñieàu naøy deã laøm traùi bò naùm naéng, aûnh höôûng ñeán phaåm chaát vaø giaù trò traùi. Vì vaäy khi thaønh laäp vöôøn troàng caây coù muùi neân boá trí maät ñoä troàng vaø khoaõng caùch troâng thích hôïp ñeå haïn cheá traùi bò naùm naéng. 1.4.3.3 Nöôùc - Theo Vieän NC CAÊQ Mieàn Nam (2004), caây coù muùi caàn nhieàu nöôùc, nhaát laø trong thôøi kyø ra hoa vaø keát quaû nhöng cuõng raát sôï ngaäp uùng. Aåm ñoä thích hôïp nhaát laø 70- 80%. Löôïng möa caàn khoaûng 1000 – 2000mm/naêm. Trong muøa naéng, caàn phaûi töôùi nöôùc vaø löôïng muoái NaCl trong nöôùc töôùi khoâng quaù 3g/lít nöôùc. 1.4.3.4 Gioù Theo GS. Traàn thöôïng tuaán (1992), gioù nheï vôùi vaän toác 5-10 km/giôø coù taùc duïng haï thaáp nhieät ñoä cuûa vöôøn caây trong muøa heø, laøm caây ñöôïc thoaùng maùt giaûm saâu beänh, khi laäp vöôøn cuõng caàn löu yù höôùng gioù (nhö höôùng taây nam ôû ÑBSCL) ñeå boá trí troàng caây chaén gioù giuùp vöôøn ñieàu hoøa ñöôïc khoâng khí, giaûm ñoå ngaõ, caây thuï phaán toát trong muøa hoa nôû. 1.4.3.5 Ñaát ñai Theo GS. Traàn thöôïng tuaán (1992), cam quyùt coù boä reã aên caïn gaàn lôùp ñaát maët, caùc voøi moïc ra yeáu neân khaõ naêng haáp thuï dinh döôõng thaáp. Caây cam, quyùt noùi chung khoâng keùn ñaát laém, nhöng toát nhaát laø ñaát thòt pha, maøu môû thoaùt nöôùc toát thoaùng khí vì löôïng O2 trong ñaát cao, taàng canh taùc phaûi daøy ít nhaát 0,5m. ñoä pH 5,5- 6,5 laø toát nhaát. Khoâng neân troàng cam, quyùt treân ñaát seùt thòt naëng, pheøn, ñaát caùt, taàng canh taùc moûng va