Luận văn Nghiên cứu khả năng phát triển kinh tế hộ nông dân theo hướng sản xuất hàng hóa ở huyện Đồng Hỷ, Thái Nguyên

1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI Kinh tế hộ nông dân là loại hình kinh tế phổ biến, đang có vai trò, vị trí rất lớn và là bộ phận hữu cơ trong nền kinh tế, là chủ thể quan trọng trong phát triển nông nghiệp và đổi mới nông thôn ở nước ta. Cùng với sự p hát triển của kinh tế xã hội nói chung và ngành nông nghiệp nói riêng thì kinh tế hộ nông dân không ngừng phát triển cả về quy mô và tính chất. Một bộ phận hộ nông dân chuyển từ quy mô nhỏ thành quy mô lớn, từ sản xuất tự cấp tự túc thành sản xuất hàng hoá, trao đổi sản phẩm trên thị trường. Nhiều hộ đã khẳng định được vị trí vai trò sản xuất hàng hoá của mình trong nông nghiệp, nông thôn. Họ sử dụng có hiệu quả đất đai, tiền vốn, lao động và đã vươn lên làm giầu. Mặc dù có nhiều hộ đã thành công trong phát triển kinh tế hàng hoá nhưng nhìn chung, kinh tế hộ chưa chuyển hẳn sang kinh tế hàng hoá. Do có sự khác nhau về điều kiện, khả năng kinh nghiệm sản xuất cho nên có sự chênh lệch về thu nhập và mức sống giữa các hộ. Bên cạnh những hộ nông dân vươn lên mạnh mẽ, vẫn tồn tại một bộ phận khá lớn hộ nông dân gặp nhiều khó khăn trong sản xuất hàng hoá. Mặt khác, bình quân diện tích canh tác đầu người thấp và phân bố không đồng đều, thiếu vốn, thiếu tư liệu sản xuất, năng suất lao động thấp. Vấn đề nêu trên đặt ra bức bách không những đối với nông nghiệp nông thôn vùng đồng bằng mà cả vùng trung du, miền núi, hải đảo. Để giải quyết được điều đó, trước hết cần phải có những giải pháp thiết thực và hữu hiệu nhằm phát triển mạnh kinh tế hộ nông dân theo hướng sản xuất hàng hoá trên cả nước, cũng như tại mỗi vùng, mỗi địa phương, trên cơ sở đánh giá đúng đắn thực trạng kinh tế hộ nông dân. Trong những năm gần đây vùng miền núi đã được chú trọng đầu tư phát triển kinh tế xã hội. Nhiều chương trình dự án như: Phủ xanh đất trống đồi núi trọc, ( dự án 661, dự án 327.), mở rộng giao thông miền nú i, xây dựng các cơ sở hạ tầng (dự án 135). được dành riêng ưu tiên cho miền núi, đời sống vật chất tinh thần của nhân dân dần dần được cải thiện. Tuy nhiên, những thay đổi đó mới chỉ là bước đầu, về cơ bản miền núi vẫn là vùng kinh tế chậm phát triển đời sống nhân dân còn nhiều khó khăn, cơ sở hạ tầng còn yếu và thiếu. Do đó để đẩy mạnh nhịp độ phát triển kinh tế xã hội, đưa miền núi hoà nhập với miền xuôi, ngoài việc tăng cường đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng chúng ta còn phải tập trung đẩy mạnh phát triển kinh tế hộ nông dân miền núi nói riêng trong tổng thể phát triển kinh tế hộ nông dân cả nước nói chung, lấy kinh tế hộ làm khởi điểm cho việc thay đổi bộ mặt nông thôn miền nú i. Huyện Đồng Hỷ là một huyện trung du miền núi nằm ở phía Bắc của tỉnh Thái Nguyên, gồm có 17 xã và 3 thị trấn. Tổng diện tích đất tự nhiên của huyện là 47.037,94 ha trong đó đất nông nghiệp là 12.488,92 ha chiếm 26,55% diện tích đất tự nhiên, đất lâm nghiệp là 21.402,61 ha chiếm 45,5% diện tích đất tự nhiên còn lại là các loại đất khác . Là huyện có nhiều tiềm năng nông lâm nghiệp chưa được khai thác, cơ sở hạ tầng và kinh tế hộ nông dân vẫn còn nhiều khó khăn. Một trong những nguyên nhân quan trọng là k inh tế hộ nông dân còn gặp nhiều trở ngại, chưa thực sự đi vào sản xuất hàng hoá. Chính vì vậy nghiên cứu phát triển kinh tế hộ nông dân theo hướng sản xuất hàng hoá là hết sức cần thiết đối với từng vùng, từng địa phương và phạm vi toàn quốc. Do đó tôi chọn đề tài: " Nghiên cứu khả năng phát triển kinh tế hộ nông dân theo hướng sản xuất hàng hoá ở Huyện Đồng Hỷ tỉnh Thái Nguyên" làm luận văn tốt nghiệp. 2. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI Mục tiêu chung Trên cơ sở nghiên cứu khả năng phát triển hàng hoá của kinh tế hộ ở huyện Đồng Hỷ, đề xuất một số giải pháp hữu hiệu nhằm thúc đẩy kinh tế hộ nông dân huyện Đồng Hỷ theo huớng sản xuất hàng hoá. Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hoá và làm rõ một số vấn đề lý luận về phát triển kinh tế hộ nông dân theo hướng sản xuất hàng ho á, đồng thời đi sâu nghiên cứu tính đặc thù của kinh tế hộ nông dân ở huyện Đồng Hỷ. - Đánh giá đúng khá năng phát triển hàng hoá của kinh tế hộ nông dân ở huyện Đồng Hỷ và phân tích những nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế hộ nông dân theo hướng sản xuất hàng hoá. - Đề xuất các giải pháp chủ yếu nhằm phát triển kinh tế hộ nông dân ở Đồng Hỷ trong những năm tới theo hướng sản xuất hàng hoá. 3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU Đối tượng nghiên cứu của đề tài : là những vấn đề có tính lý luận và thực tiễn về kinh tế hộ, sự phát triển kinh tế hộ nông dân nói chung và hộ nông dân sản xuất hàng hoá nói riêng trong những năm qua, những phương hướng và những giải pháp chủ yếu để đẩy nhanh quá trình phát triển kinh tế hộ nông dân theo hướng sản xuất hàng hoá ở huyện Đồng Hỷ. Phạm vi nghiên cứu: bao gồm phạm vi về nội dung nghiên cứu, địa điểm và thời gian nghiên cứu. - Về nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu kinh tế hộ nông dân trong bước chuyển sang cơ chế thị trường hiện nay, nghiên cứu những yếu tố kinh tế chủ yếu tác động đến sự phát triển kinh tế hộ nông dân theo hướng sản xuất hàng hoá. Phân tích thực trạng kinh tế hộ nông dân trong bước chuyển đổi cơ chế thị trường, sản xuất hàng hoá trong những năm 2006 - 2007 và nêu lên định hướng và những giải pháp phát triển kinh tế hộ nông dân sản xuất hàng hoá của địa phương nghiên cứu đến năm 2010 - Về không gian: Nghiên cứu tại Huyện Đồng Hỷ tỉnh Thái Nguyên - Về thời gian: Thời gian thực hiện đề tài từ tháng 5 năm 2007 đến tháng 5 năm 2008. Trong quá trì nh thực hiện, các tài liệu được thu thập trong giai đoạn từ năm 2005 đến năm 2007 và số liệu đi ều tra hiện trạng của năm 2007. 4. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ ĐÓNG GÓP CỦA LUẬN VĂN - Hệ thống hoá và bổ sung lý luận về kinh tế hộ và phát triển kinh tế hộ theo hướng sản xuất hàng hoá trong điều kiện nền kinh tế thị trường hiện nay. - Phản ánh thực trạng của phát triển kinh tế hộ theo hướng sản xuất hàng hoá ở huyện Đồng Hỷ trong những năm gần đây. - Đưa ra một số quan điểm và những giải pháp chủ yếu để phát triển kinh tế hộ theo hướng sản xuất hàng hoá. 5. BỐ CỤC CỦA LUẬN VĂN Mở đầu Chương I: Tổng quan tài liệu và phương pháp nghiên cứu. Chương II: Thực trạng phát triển kinh tế hộ nông dân theo hướng sản xuất hàng hoá ở huyện Đồng Hỷ. Chương III: Các giải pháp chủ yếu nhằm phát triển kinh tế hộ nông dân theo hướng sản xuất hàng hoá. Kết luận và kiến nghị